گروه سیاسی: حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، رهبر حکیم انقلاب اسلامی صبح دیروز در دیدار جمعی از فرماندهان، کارکنان و خانواده‌های شهدای ارتش، نیروهای مسلح را به حفظ و تقویت بصیرت و جهت‌گیری‌های دینی و انقلابی، افزایش توان دفاعی و تسلیحاتی و آمادگی روحی توصیه موکد کردند و گفتند: جمهوری اسلامی ایران هیچگاه تهدیدی برای منطقه و کشورهای همسایه نبوده و نخواهد بود اما در برابر هر گونه تعرضی کاملا مقتدرانه عمل خواهد کرد. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، در این دیدار که همزمان با ایام گرامیداشت روز ارتش برگزار شد، فرمانده کل قوا با تبریک این روز، نامگذاری 29 فروردین را به‌عنوان روز ارتش جمهوری اسلامی ایران یکی از ابتکارات بزرگ امام‌راحل(ره) در اوایل پیروزی انقلاب در مقابل تلاش برخی جریان‌ها برای از بین بردن ارتش، خواندند و افزودند: با هوشمندی امام بزرگوار(ره) ارتش، با قدرت و قوت باقی ماند و به‌عنوان یک مجموعه انقلابی، در عرصه‌های مختلف از جمله 8 سال دفاع مقدس، نقش ایفا کرد و برای کشور افتخار و حماسه آفرید. رهبر انقلاب اسلامی با تاکید بر اینکه 29فروردین به معنای ایستادن ارتش به پای انقلاب و در مسیر خدمت به هدف‌های مردم است، خاطرنشان کردند: یکی از خصوصیات ارتش جمهوری اسلامی، پایبندی به تعهدات و موازین دینی است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به پایبند نبودن بسیاری از ارتش‌های جهان به قوانین بین‌المللی و موازین انسانی هنگام پیروزی یا شکست، افزودند: نمونه بارز این موضوع، رفتار قدرت‌های جهانی و بویژه آمریکاست که هیچ اعتنایی به قوانین بین‌المللی و موازین انسانی نمی‌کنند و دست به هر جنایتی می‌زنند. ایشان حوادث یمن، جنگ غزه و جنگ لبنان را نمونه‌هایی از پایبند نبودن به قوانین بین‌المللی برشمردند و تأکید کردند: نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران همواره پایبند به تعهدات و قوانین اسلامی هستند و هیچ‌گاه نه هنگام پیروزی طغیان می‌کنند و نه هنگام خطر از ابزارها و روش‌های ممنوع استفاده می‌کنند. رهبر انقلاب اسلامی افزودند: اینکه جمهوری اسلامی ایران تأکید کرده به‌دنبال سلاح هسته‌ای نمی‌رود، در همین چارچوب و براساس تقیدات دینی است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به برخی تبلیغات و اتهامات مبنی بر دخالت ایران در مسائل کشورهای منطقه، خاطرنشان کردند: این اتهام‌زنی‌ها خلاف واقع است، زیرا ایران در مسائل کشورها دخالت نکرده و نخواهد کرد. ایشان گفتند: ما از کسانی که به غیرنظامیان و زنان و کودکان حمله می‌کنند متنفر و بیزاریم و معتقدیم آنها از اسلام و وجدان انسانی بی‌خبرند، اما در مسائل کشورها دخالت نمی‌کنیم. رهبر انقلاب اسلامی خصوصیت بارز پایبندی نیروهای مسلح ایران به مبانی اسلام و قوانین الهی را علت اصلی محبوبیت آنان در میان مردم دانستند و گفتند: خصوصیت دیگر نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، ارتقای روزافزون آمادگی‌های دفاعی و تجهیزاتی و تسلیحاتی است که به پشتوانه آیه شریفه «و اَعِدّوا لَهُم مَا استَطَعتُم مِن قُوَّه» انجام می‌شود. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تأکید بر اینکه پیشرفت‌های نظامی و دفاعی نیروهای مسلح، در میان پیشرفت‌های برجسته علمی و فناوری کشور، نمونه و جزء برترین‌ها است، خاطرنشان کردند: این پیشرفت‌ها و توانمندی‌ها در شرایط فشارها و تحریم‌های کم‌سابقه و کمبود منابع به دست آمده که کار بسیار فوق‌العاده‌ای است و باید همچنان پرشتاب ادامه یابد.  ایشان با اشاره به ناخرسندی بدخواهان ملت ایران از پیشرفت‌های دفاعی نیروهای مسلح و تلاش برای جلوگیری از این روند، افزودند: بر همین اساس است که آنها بیشترین فشار تبلیغاتی خود را بر این موضوع بویژه پیشرفت‌ها در عرصه‌های موشکی و پهپادها متمرکز کرده‌اند اما منطق صحیح عقلایی به پشتوانه آیه شریفه قرآن به ما می‌گوید که باید این مسیر را با قدرت ادامه دهیم. رهبر انقلاب اسلامی به تهدیدهای وقیحانه آمریکایی‌ها اشاره کردند و گفتند: بعد از مدتی سکوت طرف مقابل، یکی از مقامات آنها اخیراً بار دیگر از گزینه‌های روی میز سخن گفته است. آنها از یک طرف اینگونه «لاف» می‌زنند و از طرف دیگر می‌گویند جمهوری اسلامی ایران باید پیشرفت‌های دفاعی خود را متوقف کند که سخنی ابلهانه است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تأکید کردند: جمهوری اسلامی ایران هیچگاه این سخنان ابلهانه را نخواهد پذیرفت و ملت ایران ثابت کرده است که اگر مورد تعرض قرار گیرد، کاملاً مقتدرانه از خود دفاع خواهد کرد و یکپارچه و همچون مشتی مستحکم در مقابل مهاجم غیرمنطقی خواهد ایستاد. فرمانده کل‌قوا خطاب به نیروهای مسلح گفتند: همه دستگاه‌ها اعم از وزارت دفاع تا ارتش و سپاه باید آمادگی‌های نظامی و دفاعی و سازماندهی‌های رزمی و آمادگی‌های روحی خود را روز به روز افزایش دهند و این به منزله یک دستور‌العمل رسمی است. رهبر انقلاب اسلامی با تأکید بر اینکه روحیه نیروهای مسلح کشور از جمله ارتش بسیار بالاست، خاطرنشان کردند: جمهوری اسلامی ایران با وجود ارتقای توان دفاعی و نظامی خود اما هیچگاه تهدیدی برای کشورهای منطقه و همسایه نخواهد بود. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به افسانه‌سازی جعلی آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها و برخی کشورهای دنباله‌رو آنها درباره تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای و تهدید جلوه دادن جمهوری اسلامی، افزودند: امروز بزرگ‌ترین تهدید برای جهان و منطقه، آمریکا و رژیم صهیونیستی هستند که بدون هیچ مهاری و بدون پایبندی به مبانی و موازین وجدانی و دینی در هر نقطه‌ای که لازم بدانند دخالت می‌کنند و کشتار به راه می‌اندازند. ایشان حوادث تأسف‌آور یمن و حمایت آمریکا و غرب از متجاوز را نمونه‌ای از رفتار ناامن‌کننده دنیا برشمردند و خاطرنشان کردند: جمهوری اسلامی ایران، برخلاف قدرت‌های بی‌مهار، امنیت را بزرگ‌ترین نعمت ‌الهی می‌داند و برای حفظ امنیت خود و دیگران، می‌ایستد و دفاع می‌کند. رهبر انقلاب اسلامی در پایان تأکید کردند: حفظ امنیت کشور، مرزها و زندگی عمومی مردم از مهم‌ترین وظایف مسؤولان نظامی و انتظامی است. پیش از سخنان رهبر انقلاب اسلامی، امیر سرلشکر صالحی فرمانده کل ارتش در سخنانی با گرامی‌داشت 29 فروردین روز «ارتش جمهوری اسلامی ایران» گفت: ارتش انقلابی و حزب‌اللهی جمهوری اسلامی ایران در آمادگی کامل برای حراست از مرزهای مقدس ایران و حفظ منافع راهبردی کشور است. سرلشکر صالحی تأکید کرد: ارتشیان بدون چشم‌داشتی به توافقات یا عدم توافقات در معادلات بین‌المللی، گزینه‌ای جز عزت نمی‌شناسند و آماده‌اند در هر شرایطی بار دیگر به خلق حماسه‌های جاودان بپردازند.
 

حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی عصر روز گذشته در دیدار آقای محمد اشرف غنی رئیس‌جمهوری افغانستان با اشاره به ارتباطات و اشتراکات فرهنگی و تاریخی فراوان میان دو کشور، نقش عالمان و ادیبان افغانستان در رشد و ترویج معارف اسلامی و زبان فارسی را بسیار برجسته خواندند و افزودند: افغانستان، علاوه بر منابع انسانی و فرهنگی غنی، منابع طبیعی سرشاری نیز دارد که مجموعه این ظرفیت‌ها و اشتراکات باید در خدمت ارتقای سطح همکاری‌های دو کشور قرار گیرد.
به‌گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام‌معظم رهبری، حضرت آیت الله خامنه‌ای با تأکید بر ضرورت اراده و تصمیم به تقویت همکاری و همدلی میان ایران و افغانستان خاطرنشان کردند: البته آمریکایی‌ها و برخی کشورهای منطقه، ظرفیت‌های افغانستان را نمی‌شناسند و موافق همدلی و همکاری‌های دو کشور نیز نیستند اما ایران، امنیت و پیشرفت همسایه خود، افغانستان را امنیت و پیشرفت خود می‌داند. ایشان همچنین با یادآوری پیشرفت‌های فراوان ایران در بخش‌های مختلف علمی، فناوری، فرهنگی و دیپلماسی به عنوان زمینه‌های همکاری دو کشور، گفتند: مسائل میان دو کشور از قبیل «مهاجرین، آب، حمل‌ونقل و امنیت» نیز همگی قابل حل هستند و باید همه این مسائل را با جدیت و در قالب یک جدول زمان‌بندی شده، بررسی و حل کرد. حضرت آیت الله خامنه‌ای در خصوص لزوم حل مسأله مهم مهاجرین، با اشاره به تحصیل صدها هزار نفر از مهاجرین افغانستانی در مقاطع مختلف تحصیلی ایران، گفتند: مردم افغانستان بسیار با استعداد و هوشمند هستند و این استعداد در کسب دانش، باید به‌درستی به کار گرفته شود، زیرا تحصیلکردگان افغانستانی برای بازسازی کشور شما مورد نیاز هستند. رهبر انقلاب، همچنین تهران را خانه برادران افغانستانی خواندند و با اشاره به ارتباطات و دوستی‌های پایدار و قدیمی با دولت همسایه، اظهار امیدواری کردند روز به روز موفقیت‌ها و توانایی‌های داخلی دولت و ملت افغانستان افزایش یابد. در این دیدار که آقای روحانی رئیس‌جمهور نیز حضور داشت، آقای محمد اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان با ابراز خرسندی از سفر خود به تهران، به پیوند تاریخی و فرهنگی عمیق و کهن میان ایران و افغانستان اشاره و خاطرنشان کرد: هدف ما این است که افغانستان به مرکز مواصلاتی در منطقه تبدیل شده و هویت سابق خود را به عنوان چهارراه ارتباطی در منطقه بازیابی کند. رئیس جمهور افغانستان با بیان اینکه اکنون با خطرات مشابه و فرصت های مشترکی میان ایران و افغانستان روبرو هستیم، گفت: اراده سیاسی ما بر پایه گسترش مناسبات دوجانبه است و باید برای تقویت مشترکات و نقاط مثبت بین دو کشور تلاش کنیم. وی هدف سیاست‌های دولت افغانستان را تبدیل تضادها و درگیری‌های داخلی به نقاط همکاری بیان کرد و در خصوص روابط دوجانبه با اشاره به وجود برخی مشکلات از قبیل «مسئله تروریسم، مواد مخدر، مهاجرین و آب‌های مشترک مرزی»، تأکید کرد: مسائل میان دو کشور بر مبنای اراده سیاسی هر دو دولت و طبق جدول زمانی که در جریان این سفر تنظیم شده، حل و فصل شود. آقای اشرف غنی با بیان اینکه در مسأله قاچاق مواد مخدر، ایران بیشترین زیان را می‌بیند، افزود: هیچ‌یک از همسایگان به اندازه ایران خطر مواد مخدر را جدی نگرفته و هیچ کشوری نیز مانند ایران با آن مبارزه نکرده است و ما آماده‌ایم در این زمینه با کمک ایران به مبارزه مشترک با این بلای خانمان‌سوز بپردازیم. رئیس جمهور افغانستان به توسعه روابط دو کشور در زمینه‌های حمل و نقل، سرمایه‌گذاری و همکاری‌های فرهنگی و اقتصادی اشاره کرد و خطاب به رهبر انقلاب اسلامی، گفت: ایران تحت زعامت خردمندانه شما هویت تاریخی خود را تثبیت کرده و امیدواریم بر اساس این رهبری خردمندانه، شاهد پیشرفت همکاری‌های دو کشور باشیم.
 

گروه سیاسی: حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی در ادامه اظهارات معنادار خود خطاب به صهیونیست‌ها طی چند سال اخیر، این بار دست روی موضوعی گذاشت که دقیقا موجودیت رژیم صهیونیستی به این موضوع وابسته است. هاشمی این بار درباره هولوکاست سخن گفت؛ هولوکاستی که بهانه تبلیغاتی ایجاد رژیم صهیونیستی در خاورمیانه شده است. هاشمی نیز به همین موضوع اشاره کرد و رسما گفت هولوکاست یک واقعیت انکارناپذیر است! به گزارش «وطن امروز»، هاشمی رفسنجانی در مصاحبه با جدیدترین شماره فصلنامه مطالعات بین‌المللی در بخشی از پاسخ خود به سوالی درباره موفقیت سیاست‌های جمهوری اسلامی طی 35 سال گذشته برای به انزوا کشاندن رژیم صهیونیستی گفت: «اسرائیل در چند سال قبل در افکار عمومی غربی‌ها که پشتیبان اصلی آنها هستند، سقوط کرده بود. به خاطر ظلم‌هایی که کرده بود و به‌خاطر مانورهایی که فلسطینی‌های عاقل‌تر داده بودند، سقوط کرده بود. این قضیه هولوکاستی که آقای احمدی‌نژاد مطرح کرد، این را به نفع اسرائیل تغییر داد. قضیه‌ای هست که در اروپا بسیار روی آن حساس هستند و یک مساله محوری برای اروپایی‌ها و به طور کلی غربی‌ها شده است. یعنی وقتی که انسان یک قطعه تاریخی به آن مهمی را منکر می‌شود و همه می‌دانند که بوده و خانواده‌هایی که در آنجا قربانی داده بودند، همه هستند و به علاوه قساوت هیتلر، این یک نوع دفاع از هیتلر و نازی‌های آلمان بود که اصلاً اینها چنین جرمی را مرتکب نشدند». اما نکته قابل تامل درباره این اظهارنظر هاشمی، اقدام سایت رسمی او در انتشار این بخش کوتاه از مصاحبه هاشمی با این فصلنامه بوده است. مدیران سایت هاشمی روز گذشته با انتخاب این بخش از اظهارات او، یکی از تیترهای اصلی این سایت را به این موضوع اختصاص دادند!
به گزارش «وطن امروز»، این اقدام سایت هاشمی درست در روزهایی صورت گرفته است که رسانه‌های آمریکایی دائما در حال مطرح کردن این موضوع هستند که در هرگونه توافق هسته‌ای احتمالی با ایران، باید موضوع اسرائیل و امنیت این رژیم گنجانده شده باشد. «باب کورکر» سناتور جمهوریخواه ایالت تنسی آمریکا و رئیس کمیسیون روابط خارجی سنا و یکی از 2 سناتوری که طرح جدید نظارت کنگره بر توافق هسته‌ای را نوشتند در این باره اظهارنظر روشنی دارد. کورکر که در واقع مهره جمهوریخواهان برای ویرایش توافق هسته‌ای احتمالی است، رسما گفت یکی از اهداف آنها برای این طرح، یعنی طرح نظارت کنگره بر توافق احتمالی، به‌رسمیت شناخته شدن اسرائیل توسط ایران است. این موضوع البته از سوی تعداد دیگری از تحلیلگران و رسانه‌های آمریکایی مطرح شد. آنها به صورت ویژه تاکید کرده‌اند یکی از موضوعاتی که آمریکایی‌ها می‌خواهند در توافق هسته‌ای بر سر آن نیز توافق شود، موضوع موجودیت اسرائیل و تغییر نگرش ایران نسبت به این رژیم است. به همین دلیل در چنین شرایطی، وقتی سایت هاشمی می‌گوید هاشمی معتقد است هولوکاست یک واقعیت غیرقابل انکار است، لذا می‌توان این اقدام را در راستای سایر پیام‌ها و چراغ سبزهای هاشمی حداقل در 2 سال اخیر دانست. هاشمی در حالی این روزها هولوکاست را غیر قابل انکار می‌داند که طی 2 سال اخیر مواضع معناداری اتخاذ یا به عبارتی پیام‌های مهمی را به طرف مقابل ارسال کرده است. تنها چند ماه پس از آنکه نتانیاهو در سازمان ملل از اینکه برخی در آمریکا روی هاشمی سرمایه‌گذاری کرده‌اند گلایه کرد، هاشمی در ایران و تنها چند روز مانده به کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری ایران، جواب نگرانی نتانیاهو را داد و گفت: «ما با اسرائیل سر جنگ نداریم.» مواضع معنادار هاشمی البته تنها به این اظهارنظر محدود نشد بلکه مواضع او در قبال تحولات منطقه، مواضعی نبود که در جبهه مقاومت قابل هضم باشد. او علیه بشار اسد، یعنی بازوی مقاومت علیه رژیم صهیونیستی موضع گرفت و آنگونه که نعیمه اشراقی، از نزدیکان خاندان هاشمی گفت، آقای هاشمی سرنوشت صدام را برای اسد پیش‌بینی کرد! به عبارتی مواضع هاشمی نسبت به رژیم صهیونیستی حداقل در 2 سال اخیر، مواضعی مساله‌دار بوده است.
 

اما چرا؟ آیا ماجرا مربوط به مذاکرات هسته‌ای و سنگ‌اندازی‌های نتانیاهو (البته بنا به قول هاشمی و دولتش) است و سعی می‌شود با این قبیل اظهارات نظر مساعد نتانیاهو نیز جلب شود؟ به گزارش «وطن امروز»، اگر نوع نگاه هاشمی نسبت به موضوع مناسبات ایران با آمریکا یک بار دیگر بازخوانی شود، آنگاه می‌توان تا حدودی یک برآورد جامع نسبت به این قبیل مواضع داشت.
 هاشمی رفسنجانی در بخشی از سلسله گفت‌وگوهای خود با صادق زیباکلام که در کتاب «هاشمی بدون روتوش» منتشر شده است، درباره رابطه با آمریکا و نقش اسرائیل در ایجاد این رابطه نظر صریحی را مطرح کرد که به نظر می‌رسد می‌توان همه این مواضع و گزاره‌ها را ذیل این نظر او تعریف کرد. هاشمی در پاسخ به سوالی درباره مانع‌تراشی اسرائیل برای ایجاد رابطه میان ایران و آمریکا گفت: «اگر ما بخواهیم، اسرائیلی‌ها هم کمک می‌کنند. برای اینکه می‌دانند که اگر یک رابطه معمولی باشد، آمریکا می‌تواند روی کم کردن خصومت ما تاثیر بگذارد. اسرائیلی‌ها هم آینده‌نگر هستند».
به نظر می‌رسد، موضوع زوایای پنهانی نداشته باشد. واقعیت آن است که برخی در داخل به دنبال آن هستند تا برخی بندهای نانوشته و غیرهسته‌ای توافق هسته‌ای را تقویت کنند یا به عبارتی، موافقت شفاهی خود را با این موضوعات اعلام کنند و تا حدودی به طرف مقابل نسبت به انجام این موضوعات اطمینان خاطر دهند. شاید به تعبیری عوام‌تر، این روزها برخی آشکارا برای نتانیاهو پالس می‌فرستند!

مجتبی اصغری: فضای پس از اعلام قرائت توافق سوییس بسیار شبیه به موقعیت بعد از عقد توافق ژنو است. دولت کماکان مسیر «دیپلماسی محرمانه» را به‌رغم نهی صریح منتقدان و رهبر انقلاب در پیش گرفته و در عین حال از انتشار روایت مورد تایید خود از مذاکرات نیز خودداری می‌کند! آنچه در کلام طرف ایرانی درباره ضمانت وعده‌های مطرح‌شده بر سر میز مذاکره دیده می‌شود، برآمده از نوعی اعتماد به طرف مقابل است که می‌تواند نشانه‌ای از فضاسازی طرف آمریکایی برای اجرای «مانور دروغین مصالحه» در خفای مذاکرات باشد. به نظر می‌رسد تنها در صورتی حساب و کتاب دولت یازدهم درست از آب در می‌آید که تصور کنیم ما در مسیر «مصالحه با آمریکا» قرار داریم و نه مذاکره! حال آنکه فارغ از نظر دولت درباره این گمانه، هیچ رفتار دلگرم‌کننده و اعتمادسازی در طرف مقابل دیده نمی‌شود که به تقویت این نگاه پرمخاطره بینجامد، هرچند تلاش می‌شود با اتکا بر «درک شرایط اوباما» و فشار لابی‌های صهیونیستی، تناقضات و زیرمیز‌زنی‌های طرف آمریکایی توجیه شود.  به‌رغم اینکه پیش از این بسیار از بازی دوگانه اوباما در حوزه سیاست خارجی و انتخاب وی با رای 70 درصدی یهودیان افراطی آمریکا و لقب «آخرین منجی یهود» گفته‌ایم اما ظاهرا تصور شکل گرفته در اذهان بخشی از دولتمردان ایرانی کماکان برآمده از گمانه درونی عزم آمریکا برای صلح با ایران است.
به هر حال جز اضطراب ناشی از انحراف از مسیر مصالحه با آمریکا به نظر نمی‌رسد موضوع دیگری مانع انتشار فکت شیت طرف ایرانی باشد. بویژه که تاکید دو وزارتخانه خارجه و خزانه‌داری آمریکا بر صحت موضوع مورد مناقشه ارائه «تخفیف تحریمی» به ایران پس از گذر به سلامت از هفت خوان نامکشوف راستی‌آزمایی، در کنار تاکیدات مکرر اوباما، جان کری و نماینده روسیه در مذاکرات 1+5 درباره صحت مفاد فکت‌شیت آمریکایی، طرف ایرانی را در بن‌بست ملی- بین‌المللی قرار داده است.
به این ترتیب دولت عملا به جهت رد همه تلاش‌ها در جهت آشکارسازی فضای مذاکرات، سیاست تضعیف موقعیت بالادستی خود را در پیش گرفته و به واسطه بدیهی بودن عدم اجرای مهم‌ترین خواسته مردم یعنی لغو تحریم‌ها، نتیجه شکست مذاکرات را به پای خود تمام خواهد کرد.
البته این چالش آمریکایی‌ها نیز هست. آنها معتقدند: «لغو تحریم‌ها یکی از موضوعات بسیار مهم مذاکرات هسته‌ای است، چرا که روند مذکور باید به‌گونه‌ای باشد که ایران اثرات مثبت آن را در اقتصاد خود اندکی احساس کند». گمانه‌زنی درباره نقشه آمریکا برای حل کم‌هزینه این موضوع، کلید دستیابی به توافق نهایی است. برای پیش‌بینی رفتار احتمالی آمریکایی‌ها باید کمی در فضای ژئوپلیتیک فعلی جهان دقیق شویم.
1- در جهان امروز «ریسک‌گریزی» در امر تجارت از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. در شرایطی که در توافق لوزان به وضوح بر «برگشت‌پذیری تحریم‌ها» تاکید شده و موضوع پرونده‌سازی در آژانس انرژی اتمی و خود وزارت خزانه‌داری آمریکا علیه ایران مسبوق به سابقه و بسیار محتمل است`

چه میزان می‌توان بر حضور شرکت‌های بزرگ خصوصی و بانک‌های محلی که در طول سالیان اخیر به سبب معامله با ایران متضرر شده‌اند، در بازار نامطمئن فعلی حساب باز کرد؟ آیا علت بی‌توجهی شرکت‌های نفت و گاز جهان به درخواست‌های عمومی و خصوصی دولت و شخص رئیس‌جمهور برای حضور در بازار ایران، پس از عقد توافق ژنو، پرحاشیه و فاقد ضمانت بودن فضای فعلی نیست؟ به نظر می‌رسد از توافقات صورت گرفته بوی «مصالحه» به مشام تجار جهانی نیز نمی‌رسد!
2- بی‌شک آمریکا تلاش مضاعفی برای نامطمئن نگاه داشتن جایگاه ایران در فضای تجارت بین‌الملل حتی پس از اعمال «تخفیف تحریمی» در پیش خواهد گرفت؛ چرا که باز گذاردن دست ابرقدرتی که در دوره تحریم‌های فلج‌کننده موفق شده «سوریه» را به‌ر‌غم همه تلاش‌های آمریکایی- اروپایی- عربی، سرپا نگاه دارد و عراق را در جنگ با لشکر جهانی داعش، یاری رساند و قدرت فرامنطقه‌ای خود را تا آمریکای جنوبی گسترش دهد، عقلانی نیست. این هشداری است که به وضوح در مقاله منتشر شده در وال‌استریت‌ژورنال به قلم هنری کیسینجر و جرج شولتز، دو وزیر اسبق خارجه آمریکا مشاهده می‌شود. آنها نوشته‌اند: « تهران به دنبال گسترش «هژمونی» خود در منطقه است و تفاهم هسته‌ای به تقویت این روند منجر می‌شود. اگر محدودیت‌های هسته‌ای با محدودیت‌های سیاسی همراه نشود، توافق ایران را از تحریم‌ها آزاد کرده و ریسک تقویت تلاش‌های هژمونیک ایران را افزایش می‌دهد». پس بنا بر آزادی ایران از تحریم‌ها و از میان رفتن ریسک بازگشت‌پذیری تحریم‌ها نیست. به این ترتیب باز هم انتظار می‌رود شرکت‌های چندملیتی قدرتمند، نیمه‌دولتی و مدیریت‌پذیر در عرصه اقتصاد سیاسی همچون توتال، شل و پژو پس از اعمال تخفیف تحریمی با تکیه بر توانایی تیم حقوقی خود بهترین قراردادهای کوتاه‌مدت را با تاکید بر ریسک بالای سرمایه‌گذاری در ایران با حداکثر وابستگی برای طرف ایرانی منعقد کنند و مترصد فرصت برای خروج ناگهانی از ایران دست بالا را در معامله حفظ کنند.
به همین دلیل است که در همین یادداشت کیسینجر و شولتز بر بند معروف به بازگشت فوری (Snap back) که مورد تاکید مقامات آمریکاست اصرار شده و به منظور از دست نرفتن ساختار تحریم‌ها از «پیچیده‌تر شدن روند راستی‌آزمایی به واسطه ابهام در معیارها و سیاسی شدن حداکثری آن» سخن به میان آمده است.
3- سیاست جهانی در حوزه انرژی در حال تغییر است. کاهش عامدانه و باثبات قیمت جهانی نفت به منظور حفظ نظم منطقه‌ای آمریکا توسط سعودی‌های دست‌نشانده، به منظور تضعیف موقعیت ایران، روسیه، سوریه، عراق و یمن در منطقه مهم‌ترین شاهد بر این مدعاست، پس تصور اینکه همه جهان مشتاق نازل شدن بر سر سفره نفت و گاز ایران هستند، در وضعیت فعلی جهان مخدوش به نظر می‌رسد. بویژه که صنعت نفت و گاز ایران نیازمند تامین زیرساخت و سرمایه‌گذاری بلندمدت است و در شرایط فعلی به نظر نمی‌رسد دست‌کم تا 10 سال آینده چنین موقعیت‌سازی در فضای جهانی میسر باشد. پس حداکثر می‌توانیم منتظر ورود «بزن دررو»‌های گردن‌کلفت باشیم!
4- آمریکایی‌ها مصمم هستند با انعقاد توافق هسته‌ای نهایی با ایران نظم آمریکایی جدید حوزه انرژی را دوامی دست‌کم 10 ساله ببخشند. در این میان روسیه به علت اشراف بر تغییر موازنه انرژی و تکانه‌های ژئوپلیتیک منطقه ناشی از تلاش‌های آمریکا برای تضعیف سیاسی ایران، هم تحویل سامانه موشکی S300 را پس از سال‌ها مجاز برشمرده و هم در حرکتی معنادار دفتر شرکت نفت و گاز روسی لوک در تهران را بازگشایی کرده است. این یعنی سهم ایران در بازی بزرگ جهانی به‌عنوان ابرقدرتی تاثیرگذار و عاقل تا حد قابل توجهی تثبیت شده است که البته دیپلماسی فعال ایرانی در طول 12 سال گذشته نیز در شکل‌گیری این فضا موثر بوده است. با این حال ما باید پیش از عقد توافق نهایی پاسخی برای موضوعات مهمی همچون تحریم‌ها، چارچوب رفع آنها و تاثیر فاکتور برگشت‌پذیری تحریم‌ها بر ناامن کردن بازار ایران و در نهایت آینده ژئوپلیتیک بازار انرژی بیابیم چرا که اصل امید بستن به گمانه در پیش بودن «مصالحه ایران و آمریکا» را حتی بدون در نظر گرفتن شکل افشاشده «دیپلماسی دوگانه اوباما»، با مرور مسیرهای انحرافی بیانیه لوزان و توافق ژنو به کل باطل می‌دانیم و فضای جهانی نیز هیچ رنگ و بویی از نزدیک بودن چنین موقعیتی ندارد.
 

گروه بین‌الملل:  با گذشت 26 روز از جنگ تحمیلی به ملت مظلوم یمن، حقیقتی که بیش از هر چیز نمود دارد آشکار شدن روز افزون نقش آمریکا در این تجاوز آشکار است. در عین حال موج مخالفت مردم کشورهای عربی و غربی که در کشتار کودکان و غیرنظامیان یمنی دخیل هستند روز به‌روز قوی‌تر می‌شود. پس از آنکه ناوگان آمریکایی با شلیک موشک به صنعا، رسما وارد جنگ یمن شد، گفت‌وگوی «اشتون کارتر» وزیر دفاع آمریکا با «محمد بن سلمان» پسر پادشاه سعودی و همتای عربستانی خود، به منزله هماهنگی پنتاگون با ریاض برای حضور همه‌جانبه در تجاوز به یمن تعبیر شده است. به گزارش «النشره»، کارتر در تماسی تلفنی با وزیر دفاع عربستان درباره زمینه‌های همکاری واشنگتن و ریاض در ائتلاف متجاوز موسوم به «توفان قاطعیت» و تعهد به حمایت از این حملات که با زیر پا گذاشتن اصول حاکم بر روابط بین‌الملل مبتنی بر احترام به حاکمیت کشورها صورت می‌گیرد صحبت کرد. در همین حال واشنگتن‌پست به نقل از مقامات پنتاگون از حضور 7 ناو آمریکایی در اطراف آب‌های یمن (خلیج عدن و دریای سرخ) خبر داد. مقامات نظامی آمریکا با اشاره به این موضوع که ائتلاف ضدیمنی به رهبری سعودی‌ها بنادر یمن را محاصره دریایی
کرده‌ است، حضور ناوهای ایرانی در منطقه را نیز
تایید کرده‌اند.
حضور اسرائیلی‌ها روی ناو آمریکایی
همزمان با جنگ زرگری واشنگتن و تل‌آویو، کانال یک تلویزیون رژیم صهیونیستی خبر داد افسران عالیرتبه ارتش اسرائیل برای مشاهده رزمایش گسترده نیروهای نظامی آمریکا در منطقه خاورمیانه به ناو هواپیمابر «رز فیلد» فراخوانده شدند؛ رزمایشی که به طور موازی جنگ یمن را هدایت می‌کند. این شبکه صهیونیستی به پخش اظهارات تمجیدآمیز رئیس شعبه عملیات ارتش اسرائیل، سرتیپ یوآف هر ایفن درباره عملیات ناوهای آمریکایی در خلیج عدن پرداخت. جنایات مشترک آل‌سعود، آمریکا و اسرائیل علیه مردم یمن در حالی تداوم دارد که شورای امنیت سازمان ملل متحد چند روز قبل با تصویب قطعنامه 2216 شورای امنیت درباره یمن ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد، مجوز تداوم این جنایات را داد. به گفته سخنگوی نیروهای مسلح یمن، از آغاز تجاوز عربستان به یمن بیش از 2500 شهروند یمنی که بین آنها شمار زیادی زن و کودک دیده می‌شود، به شهادت رسیده‌اند. این در حالی است که بسیاری از زیرساخت‌های یمن نیز تخریب شده است و براساس اعلام دفتر هماهنگی امور انسانی سازمان ملل از آغاز عملیات توفان قاطعیت بیش از
150 هزار یمنی آواره شده‌اند.
بمب‌های سمی عربستان برای نسل‌کشی شیعیان
دیروز در بیست‌وپنجمین روز تجاوز سعودی به یمن، جنگنده‌های این رژیم شهر تعز را بمباران کردند و این در حالی است که درگیری‌های شدید بین ارتش یمن و شبه‌نظامیان وابسته به عبدربه منصورهادی، رئیس‌جمهور مستعفی همچنان ادامه دارد. جنگنده‌های عربستان یک ساختمان پزشکی در منطقه آل‌جحلان در شهر صراوح در مأرب را هدف قرار دادند و آن را به طور کامل تخریب کردند. همچنین شهر صعده در شمال یمن را چندین بار با جنگنده و سلاح‌های سنگین هدف قرار دادند. اما سایت «یمنی پرس» فاش کرد ائتلاف متجاوز عربستان که هدفی جز قتل شهروندان بیگناه ندارد، در بمباران‌های اخیر از بمب‌های سمی ممنوعه استفاده کرده که با چتر پایین انداخته می‌شوند. بمب‌هایی که جنگنده‌های ائتلاف عربستان سعودی در برخی مناطق استان صعده پایین انداختند، قبل از رسیدن به زمین دود سیاه رنگی از آنها متصاعد می‌شود و به گفته نظامیان استفاده از این نوع بمب‌های سمی در دنیا ممنوع است. از آنجا که صعده مهم‌ترین خاستگاه شیعیان حوثی است که بدنه اصلی جنبش انقلابی انصارالله را تشکیل می‌دهند، این اقدام عربستان به مثابه نسل‌کشی شیعیان یمن محسوب می‌شود. اما دیروز در جریان تبادل آتش در خط مرزی عربستان و یمن، یک سرباز دیگر سعودی کشته شد و بدین ترتیب شمار نظامیان سعودی کشته‌شده از زمان آغاز حملات، به 7 نفر افزایش یافت. همچنین ده‌ها قبضه اسلحه تک‌تیرانداز که از سوی هواپیماهای سعودی برای تروریست‌های یمن و حامیان عبد ربه منصور هادی پرتاب شده، به دست نیروهای انصارالله افتاد. گروه‌های القاعده و برخی قبایل طرفدار منصور هادی در استان‌های عدن و حضرموت حضور دارند و بشدت از سوی سعودی‌ها حمایت می‌شوند. پیش از این نیز در چندین مرحله سلاح‌های سعودی که در حال ارسال به سوی نیروهای القاعده بوده، به دست ارتش و انصارالله یمن
افتاده است.
اوجگیری مخالفت‌های مردمی
 پس از مخالفت‌های مردمی در بحرین، عربستان و پاکستان با تجاوز دولت‌های این کشورها به یمن، مردم مراکش هم وارد میدان شدند. تظاهرات مردم تونس و عراق در هفته‌های اخیر نیز در این موج جدید بی‌تاثیر نبوده است. به گزارش روزنامه القدس العربی، رباط پایتخت مغرب روز شنبه شاهد تجمع اعتراض‌آمیز علیه مشارکت این کشور در تجاوز به یمن بود. نیروهای امنیتی و لباس‌شخصی‌های دولت مراکش، با استفاده از باتوم این تجمع اعتراض‌آمیز را که با حضور فعالان حقوقی و چپ‌گراها در مقابل پارلمان در رباط برگزار شده بود متفرق کردند که در پی آن 6 تن از تظاهرکنندگان زخمی و برای مداوا به بیمارستان منتقل شدند. اما ده‌ها تن از شهروندان آمریکایی حامی ملت ستمدیده یمن نیز در اعتراض به پشتیبانی آمریکا از ائتلاف متجاوز مقابل کاخ سفید تجمعی اعتراضی برگزار کردند. در این تجمع، شرکت‌کنندگان با چند دقیقه سکوت به احترام قربانیان یمنی، پلاکاردهایی حاوی شعارهایی همچون «از یمن دست بردارید», «بیگانگان در یمن دخالت نکنند»، «ای قاتلان کودکان، زندگی یمنی‌ها باارزش است»،‌ «شهر عدن در خون می‌غلتد»، «به‌جای بمباران، کمک کنید» و «سعودی‌ها دست از بمباران بردارند» را بالا بردند. آنها طی یک حرکت نمادین با بر تن کردن کفن، به‌نشانه کشتار بی‌رحمانه شهروندان غیرنظامی و بی‌گناه یمنی بر اثر بمباران سعودی‌ها، به‌روی زمین دراز کشیدند.
سلمان نمی‌داند مجلس چیست
به گزارش تسنیم، مشاور ارشد پادشاه عربستان که هم‌اکنون در اسلام‌آباد به سر می‌برد، تلویحا فاش کرد که ملک سلمان پشیزی برای رأی مجلس پاکستان و اصل دموکراسی قائل نیست. «عبدالعزیز بن عبدالله العمار» گفت: «با وجود اینکه مجلس پاکستان برای پیوستن این کشور به ائتلاف عربستان‌سعودی علیه یمن رأی منفی داده است اما پادشاه از اسلام‌آباد خواسته تا از این کشور در حمله به یمن حمایت کند».

عقب‌نشینی پشت‌پرده عربستان
افشاگر معروف دربار آل‌سعود در آخرین پیام خود روی شبکه توئیتر از رایزنی‌های مقامات عربستان با آمریکا برای برون‌رفت از بن‌بست یمن نوشت. به گفته مجتهد، ریاض منتظر تصمیم واشنگتن است تا شورای امنیت سازمان ملل با صدور قطعنامه‌ای از حل و فصل مسالمت‌آمیز بحران یمن حمایت کند. او فاش کرده که سعودی‌ها ملتمسانه تماس‌های محرمانه‌ای با انصارالله و با میانجی‌گری عمان ترتیب داده‌اند اما افشاگری این فعال مجازی ناشناس ضدسعودی به معنای شکست کامل اهداف سعودی‌ها در تجاوز به یمن است که دلیل آن حملات هوایی بی‌ثمر و موفق نبودن این حملات در جلوگیری از پیشروی‌های انصارالله و نیز عدم همکاری پاکستان است. عربستان به دنبال آن است که جنگ نیابتی در یمن را به اتکای القاعده و داعش پی بگیرد و لازم است بدین منظور هر چه زودتر غائله جنگ مستقیم را ترک کند. مجتهد می‌نویسد: «سعودی‌ها موافقت کرده‌اند خسارت میلیاردی را با عنوان بازسازی یمن به انصارالله پرداخت کنند، به شرط آنکه این گروه از شهرهای جنوبی خارج شود. آنها با حضور نظامی انصارالله در خارج از شهرهای جنوب موافقت کرده‌اند و این درحالی است که انصارالله اصرار دارد حضور نظامی‌اش مانند گذشته حفظ شود و آزادی فعالیت نظامی داشته باشد». همچنین عربستان با مشارکت انصارالله در اداره امور یمن از طریق شورای ریاست‌جمهوری با رهبری البحاح و نیز حضور نظامی کامل در استان‌های شمالی موافقت کرده است.اما این یک عقب‌نشینی کامل است چون البحاح در اصل نامزد انصارالله بود.
 

گروه اقتصادی: تلاش وزارت صنعت، معدن و تجارت برای آزادسازی قیمت آرد و نان و آزادپز کردن 20 درصد نانوایی‌های کشور که پس از ابلاغ قیمت جدید آرد و نان از آذرماه 1393 آغاز شد کار را به جایی رسانده که بیشتر نانوایی‌ها علاقه‌مند هستند آزادپز شوند اما نه قانونی بلکه به اسم آزادپز بودن، آرد را به قیمت مصوب بخرند و به قیمت آزاد بفروشند. مجتبی خسروتاج، معاون وزارت صنعت، معدن و تجارت در توسعه بازرگانی داخلی با اعتراف به اینکه در آزادپز کردن نانوایی‌ها ضعیف عمل کرده و تنها توانستیم 9 درصد نانوایی‌های کشور را آزادپز کنیم از ادامه اجرای این طرح خبر داد. با وجود این اعتراف اما اتحادیه‌های نانوایان کشور اعتقاد دارند تاکنون بیش از 20 درصد نانوایی‌های کشور آزادپز شده‌اند و در این میان نانوایی‌های سنگکی بیشتر از نانوایان دیگر به این تعویض و تبدیل علاقه دارند. در کنار این آزادپزی اما آنچه این روزها از سوی مسؤولان دولتی و بخش خصوصی ابراز می‌شود موضوع آزادسازی قیمت‌های این بخش است تا آنجا که علی فاضلی،‌ رئیس اتاق اصناف ایران از برنامه‌ریزی برای حذف یارانه نان از تیرماه خبر داد و گفت: از آنجا که نان، قوت غالب مردم بویژه قشر آسیب‌پذیر است، به دنبال راهکاری هستیم تا با کمترین آسیب یارانه نان را در آینده‌ای نزدیک حذف کنیم. فاضلی افزود: باید به این سمت حرکت کنیم تا نان به صورت غیریارانه‌ای در کل جامعه توزیع شود، چرا که یارانه در این بخش به نانوایی‌ها جز ایجاد رانت غیرمعقول چیزی در پی ندارد. مضاف بر آنکه دولت بودجه‌ای را برای کاهش قیمت نان در نظر می‌گیرد، اما در این بین برخی نانوایی‌ها با فروش آرد یارانه‌ای به قنادی‌ها و نانوایی‌های آزادپز تمام این زحمات را هدر می‌دهند. یک روز پس از این اظهارنظر، مهدی کاظم‌نژاد، مدیرکل امور اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی تأکید کرد مصوبه‌ای درباره حذف یارانه نان تا پایان سال نداریم و قیمت این محصول تنها با دستور رئیس‌جمهوری افزایش می‌یابد. وی با تصریح اینکه اگرچه حذف یارانه نان، جزو برنامه‌های دولت است اما به‌‌‌‌‌طور قطع تا 3 ماه آینده انجام نمی‌شود،
ادامه داد: ممکن است رئیس‌جمهوری به یک‌باره دستور به حذف یارانه نان دهد، اما در شرایط فعلی تا پایان امسال تنها 20 درصد نانوایی‌های کشور آزادپز بوده و مابقی آرد دولتی دریافت می‌کنند. پس از این اظهارات، علی قنبری، مدیر عامل شرکت بازرگانی دولتی ایران با تأکید بر اینکه افزایش قیمت نان و توسعه نانوایی‌های آزادپز براساس توان و استقبال مردم منطقه برای خرید نان باکیفیت‌تر است، گفت: قرار قطعی برای افزایش قیمت یا قطع یارانه نان به‌طور کامل در تیرماه وجود ندارد و مواردی که در این‌باره طرح می‌شود، حدس و گمان است زیرا تصمیم نهایی در این‌باره را دولت باید بگیرد. قنبری یادآور شد: یارانه‌های پرداختی دولت از قبیل نان باید به حداقل برسد اما  زمان و چگونگی اجرای این طرح هنوز معلوم نیست. هم‌اکنون در نانوایی‌های آزادپز سنگک قیمت هر قرص نان سنگک ساده 1300 تومان و کنجدی آن 1500 تومان است اما برخی نانوایی‌ها از این تغییرات سوءاستفاده کرده و با وجود عادی بودن، نان‌های خود را به قیمت آزاد به مشتریان می‌فروشند.
قیمت آزاد نان کیلویی تا ۳۰۰۰ تومان
در ادامه این اظهار نظرها روز گذشته رئیس انجمن آردسازان ایران عنوان کرد: دولت تکلیف و برنامه‌ای برای منطقی کردن یا افزایش قیمت آرد به تولیدکنندگان آرد ارائه نکرده و بالا رفتن هزینه‌های کارخانه‌ها نادیده گرفته شده است. محمدرضا مرتضوی، در این‌باره به تسنیم گفت: در سال جاری قیمت سوخت و دستمزد کارگران 17درصد افزایش داشته است اما جلسه یا برنامه‌ای برای افزایش قیمت آرد وجود نداشته و بالا رفتن هزینه‌های تولید کارخانه‌های آرد نادیده گرفته شده است. مرتضوی اظهار داشت: قیمت خرید هر کیلوگرم گندم خبازی در سال جاری 665 تومان و قیمت فروش آرد ستاره (سفید با 18 درصد سبوس‌گیری شده) 815 تومان و 9ریال و آرد 15 درصد سبوس‌گیری شده، 805 تومان است. وی تصریح کرد: آرد سفید باید تنها برای تولید نان بربری استفاده شود اما از آنجا که مردم نان به رنگ سفید را دوست دارند از این آرد برای پخت نان‌های لواش و تافتون نیز استفاده می‌شود. وی اضافه کرد: درباره مکانیزم عرضه نان و یارانه‌ای که به آن اختصاص می‌یابد باید فکری شود زیرا ارائه آرد و نان دولتی، برای برخی فعالان بخش دولتی و خصوصی رانت ایجاد کرده است اما حذف یکباره این محصول نیز امکان‌پذیر نیست زیرا تبعات اجتماعی نامناسبی ایجاد می‌کند. مرتضوی ادامه داد: هرساله افزایش هزینه‌های تولید نظیر دستمزد و انرژی، هزینه مضاعف به نانوایی‌ها وارد می‌کند و آنها را در شرایط بحرانی قرار می‌دهد که برای خروج از این بحران، نانوایی‌ها راه‌حل‌های متفاوتی مانند کم کردن وزن چانه، عوض کردن کارگران و آوردن کارگران ناشی و افزایش قیمت را انتخاب می‌کنند که این امر موجبات نارضایتی مصرف‌کنندگان را فراهم کرده است. وی با بیان اینکه در صورتی که قیمت آرد و نان در بازار مصرف آزاد شود به نفع اقتصاد خواهد بود، گفت: در صورتی که مدیریت دقیقی برعرضه نان صورت گیرد، قیمت هر کیلوگرم نان بدون احتساب یارانه دولت در بازار مصرف، 2600 تومان تا 3000 هزار تومان خواهد بود. وی افزود: در کشور300 کارخانه تولید آرد وجود دارد که ظرفیت سالانه آنها 21 میلیون تن است.
 

رتبه‌بندی نانوایی‌ها در دستور کار
محسن فرهادی،‌ معاون فنی و بهداشت محیط مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با تشریح جزئیات برنامه‌های نظارتی این مرکز بر مراکز طبخ و توزیع مواد غذایی در سال جاری، درباره رتبه‌بندی رستوران‌ها که از طریق سامانه 1490 انجام گرفته، گفت: این کار به صورت پایلوت آغاز شده و بر اساس آن به رستوران‌های نمونه 3 سیب سلامت، به واحد‌هایی که رتبه پایین‌تر داشتند 2  سیب سلامت و به واحد‌های رتبه پایین‌تر، یک سیب سلامت داده شده است. فرهادی همچنین با ابراز امیدواری نسبت به گسترش این رتبه‌بندی‌ها به نانوایی‌ها و اغذیه‌فروشی‌ها و با بیان اینکه این کار همکاری عمیق‌تر میان مرکز سلامت محیط و کار و اصناف را می‌طلبد، افزود: امسال شاهد این اتفاق خواهیم بود. وی گسترش کنترل کیفی غذا در سطح عرضه را محور دیگر برنامه‌های نظارتی این مرکز در سال جاری دانست و اضافه کرد: این کار با برداشت نمونه‌های مواد غذایی و ارسال آنها به آزمایشگاه صورت می‌گیرد. با وجود اینکه معاون فنی وزارت بهداشت از رتبه‌بندی نانوایی‌ها در سال جاری خبر داده است اما‌ رئیس اتحادیه نانوایان از این موضوع اظهار بی‌اطلاعی کرد. قاسم زراعت‌کار در این‌باره گفت: هنوز ابلاغیه یا اعلامی مبنی بر رتبه‌بندی نانوایی‌ها به ما اعلام نشده و از این موضوع اطلاعی نداریم. وی افزود: تا به حال هیچ موضوعی مبنی بر رتبه‌بندی به ما گزارش نشده است و در صورتی که به ما اعلام شود موضوع را بررسی خواهیم کرد.
 

باربد بهراد: تاریخ حالا به صورت وارونه برای قلعه‌نویی تکرار می‌شود. 2 سال قبل در چنین روزهایی بود که پرویز مظلومی هدایت استقلال را به عهده داشت اما با توجه به ناکامی این تیم در کسب عنوان قهرمانی گفته می‌شد قرار است بزودی امیر قلعه‌نویی جانشین او در استقلال شود. علی فتح‌الله‌زاده به‌عنوان مدیرعامل آبی‌ها قویا این موضوع را تکذیب  می‌کرد و حتی مدعی بود برای فصل بعد از همین حالا با مظلومی به توافق رسیده و قرار است طبق لیست مظلومی، استقلال بازیکنانش را جذب کند. برخلاف این صحبت‌ها که مشخص بود کاملا تاریخ مصرف دارد و برای آرام کردن جو انجام می‌شود، مدیرعامل استقلال ناگهان امیر قلعه‌نویی که سرمربی وقت تراکتورسازی بود را به دفترش دعوت کرد تا به زعم خوشان ناهار دوستانه صرف کنند. فردای آن روز تقریبا همه روزنامه‌های ورزشی عکس یک خود را به این ناهار اختصاص دادند و نتیجه‌گیری کردند که این جلسه یک معنا بیشتر نداشت، استقلال با مظلومی قصد کات کردن دارد و باید از همین حالا امیر قلعه‌نویی را سرمربی آبی‌ها در لیگ سیزدهم بدانیم. این تیترها موجب واکنش طرفین شد؛ قلعه‌نویی در اولین واکنش مدعی شد قصد دارد یک‌سال دیگر در تبریز بماند و فتح‌الله‌زاده هم اطمینان‌خاطر داد هرگز قصد برکناری مظلومی را ندارد اما چند ماه بعد پازل آن ناهارخوری کامل شد. قلعه‌نویی که کارنامه بسیار موفقی در تراکتورسازی و سپاهان داشت، مجددا به تهران بازگشت و مظلومی از استقلال برکنار شد. حالا 2 سال از آن روزها می‌گذرد، روزهایی که فتح‌الله‌زاده مصاحبه می‌کرد و می‌گفت جذب قلعه‌نویی یعنی قهرمانی استقلال. 2 سال گذشت اما هنوز هیچ جامی کسب نشده است. نه تنها جام که حتی سهمیه لیگ قهرمانان آسیا هم شاید کسب نشود. از این رو مدیریت استقلال همانند 2 سال قبل در حال مهره‌چینی برای آینده است. تاریخ حالا به صورت وارونه تکرار می‌شود. روز گذشته مدیرعامل استقلال 2 حرکت معنادار انجام داد. ابتدا روی خط برنامه رادیو جوان آمد و مدعی شد برخلاف صحبت‌های سرمربی تیمش، آنها همه خریدهایی که قلعه‌نویی روی آن اصرار داشت را انجام دادند و همه اردوهای مدنظر کادر فنی بدون هیچ کم و کاستی برگزار شد. پس از این صحبت‌ها که در ادامه به صورت مفصل‌تر به آنها می‌پردازیم، او به سایت مرحوم ناصر حجازی رفت و با منتقد شماره یک این روزهای سرمربی تیمش عکس انداخت. افشارزاده نه تنها با حسن روشن جلسه برگزار کرد که حتی عنوان شد با دیگر پیشکسوتان استقلال قصد برگزاری نشست دارد تا تکلیف سرمربی این تیم را در جلسه هیأت‌مدیره استقلال مشخص کند. جلسه‌ای که عنوان شده قرار است امروز دوشنبه در ساختمان باشگاه برگزار شود. با توجه به موقعیت بد آبی‌ها برای کسب عنوان قهرمانی شاید این بار هیأت‌مدیره آبی‌ها با جسارت بیشتری از سرمربی تیمشان توضیح بخواهند و شاید آنها پس از قانع نشدن تصمیم بگیرند برای فصل بعد مربی دیگری در استقلال فعالیت کند. شواهد و قرائن نشان می‌دهد برای نخستین بار در طول 2 سال گذشته، قلعه‌نویی در موضع ضعف است و باید منتظر هر اتفاقی در باشگاه استقلال بود.
واکنش قلعه‌نویی به انتقادات: کارنامه ندارید
در چنین شرایطی بود که روز گذشته کاسه صبر قلعه‌نویی لبریز شد و او روی خط برنامه رادیو جوان آمد و با انتقاد از منتقدانش مدعی شد در استقلال بی‌پولی دلیل اصلی ناکامی‌ها بود. امیر قلعه‌نویی در گفت‌وگو با رادیو جوان درباره انتقادات مطرح شده درباره عملکرد استقلال از سوی برخی پیشکسوتان اظهار داشت: هر کسی نظری دارد و باید به نظر دوستان احترام گذاشت. منتها ما باید ببینیم آدم‌هایی که حرف می‌زنند چه جایگاهی در فوتبال دارند البته نظرشان برای ما قابل احترام است. وی ادامه داد: یکی پیدا می‌شود مثل هادی نراقی که  با من تماس گرفته و راهنمایی کرده است، برخی پیشکسوتان هم هستند که نظر می‌دهند. یکی پیدا می‌شود مثل هادی نراقی که تماس می‌گیرد و ایرادات را می‌گوید و یکی هم پیدا می‌شود که انتقاد می‌کند تا عکسش چاپ شود. سرمربی استقلال افزود: عقبه این آدم‌ها مشخص است. شما بروید آمار مربیگری و رفتاری‌اش را بیاورید. اگر پورحیدری بگوید و انتقاد کند، مخلصش هستیم. او پرافتخارترین مربی ایران است اما برخی  آدم‌ها دنبال این مسائل نیستند، اینها دنبال این هستند عکسی از آنها در کنار قلعه‌نویی چاپ شود تا بروند نشان بدهند. سرمربی استقلال درباره شرایط تیم گفت: ما تیمی هستیم که 7 ماه است یک ریال نگرفته‌ایم. من هم دوست داشتم بازیکن باکیفیت بگیرم. بحث واگذاری بوده و افشارزاده واقعا زحمت کشیده و تیم را به اینجا رسانده است. این ارزشمند است یا اینکه آدم در این شرایط بحرانی کار را رها می‌کرد و می‌رفت؟ پولی در باشگاه نیست و با وجود تلاش‌های افشارزاده و هیأت‌مدیره خیلی از مشکلات همچنان پابرجاست. با این حال ما با چنگ و دندان سعی کرده‌ایم تیم را حفظ کنیم و این نکته به نظرم خیلی ارزشمند است.ما  با  سیلی صورتمان را سرخ نگاه داشته‌ایم. قلعه‌نویی در پایان گفت: الان انتهای فصل است. بازیکن می‌گوید 4 هفته باقی‌مانده است ولی 40 درصد پولم را بیشتر نگرفته‌ام. هر بازی را هم ببریم و ببازیم هم که پاداشی نیست. تا دلتان بخواهد هم مصدوم داریم. انتقادات برای من ارزشمند است و ما تا روز آخر تلاش می‌کنیم.
انتقاد افشارزاده از وضعیت فنی تیمش
از سوی دیگر پس از صحبت‌های قلعه‌نویی، بهرام افشارزاده درباره نتایج استقلال در فصل جاری گفت: ما تمام امکاناتی که سرمربی محترم تیم نیاز داشت را کامل در اختیار آنها قرار دادیم. لیست بازیکنان و مسائلی که باید انجام می‌شد را از ایشان مکتوب دریافت کردیم و فکر می‌کنم کسی نتواند بگوید باشگاه کوتاهی کرده است. وقتی ما در 13 بازی جلو هستیم اما در نیمه دوم بعد از دقیقه 65 نتیجه را واگذار می‌کنیم باید آسیب‌شناسی شود. من چند بار با ایشان درباره حضور یک روانشناس و بدنساز در کادر تیم صحبت کردم اما ایشان قبول نکردند و متاسفانه روزبه‌روز شاهد افول تیم هستیم. وی ادامه داد: البته ما همواره چند مصدوم به دلیل حضور در بازی‌های تیم ملی داریم، اما این دلیل نمی‌شود که نتیجه نگیریم. در جلسه هیأت‌مدیره هفته جاری تمامی موضوعات را مطرح خواهیم کرد و نتیجه را به اطلاع عموم مردم می‌رسانیم. مدیرعامل استقلال درباره صحت وجود نامه‌ای منتسب به او درباره وضعیت امیر قلعه‌نویی، تصریح کرد: هیچ نامه‌ای وجود ندارد اما ما می‌خواهیم صحبت کنیم تا آسیب‌شناسی انجام شود. من از اول فصل نکات زیادی را جمع‌آوری کرده‌ام که در این جلسه به اطلاع اعضا خواهم رساند. او درباره تغییر در هیأت‌مدیره استقلال اظهار کرد: آقای صاحب‌پناه به یک مسافرت بلند‌مدت می‌روند و در اولین جلسه هیأت‌مدیره آقای نجف‌نژاد به جای ایشان رئیس هیأت‌مدیره خواهند شد. آقای نجف‌نژاد در گذشته هم در این پست حضور داشته و از اعضای کنونی هیأت‌مدیره ما هستند. افشارزاده درباره وضعیت پرداختی‌های باشگاه به بازیکنان و کادر فنی افزود: ما پیش از آغاز سال جدید مبالغی را به اعضای کادر فنی به‌جز قلعه‌نویی و تعدادی از بازیکنان پرداخت کردیم که طی چند روز آینده این رقم‌ها را اعلام خواهیم کرد.
داستان نامه مشکوک افشارزاده به قلعه‌نویی
برخلاف اینکه مدیرعامل استقلال مدعی شد هیچ نامه‌ای به قلعه‌نویی نداده است اما 2 روز قبل افشارزاده یک نامه کاملا احساسی به سرمربی تیمش نوشت و مدعی شد به‌عنوان کسی که 50 سال در این ورزش حضور دارد خیلی چیزها را بیشتر از سرمربی جوان تیمش دیده است. او که همواره به مرد سازشکار مشهور بود در این فصل برای نخستین‌بار برای حمایت از قلعه‌نویی با چند نفر دچار بحث شد و در این نامه اشاره‌ای به این موضوع شده است. از دست دادن ملی‌پوش‌ها و دعواهایی که قلعه‌نویی بی‌جهت به راه انداخت از دیگر مضامین این نامه است که شاید در آینده نه‌چندان دور جزئیات آن منتشر شود. شاید این نامه حسن‌ختامی باشد بر همکاری این دو در مجموعه استقلال.
 

گروه سیاسی: جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران در واکنش به درخواست آمریکایی‌ها مبنی بر بازدید از مراکز نظامی ایران، هشدار داد. سردار حسین سلامی با مشابه خواندن بازرسی نظامی و اشغال یک کشور، این خواسته غرب را فراتر از خط قرمز دانست. به گزارش «وطن امروز»، از ابتدای مذاکرات هسته‌ای تاکنون، اظهارات مداخله‌جویانه و فراتر از بحث‌های هسته‌ای یکی از مهم‌ترین محورهای مطرح از سوی طرف مقابل در مذاکرات بوده است. متاسفانه به‌رغم یک توافق اولیه و قرائت بیانیه مشترک لوزان، نه تنها زیاده‌خواهی‌های مقابل و تهدیدات نظامی کم نشده بلکه در برخی مقاطع افزایش نیز داشته است. فرماندهان نظامی کشور نیز بر خط قرمز بودن فعالیت‌های دفاعی ایران تاکید کرده‌اند. اما با جدی‌تر شدن  اظهارات مداخله‌جویانه از سوی غرب و تکرار آن توسط مسؤولان مختلف آمریکایی، سردار سلامی قاطع‌تر و با استفاده از تعابیر قابل توجهی نسبت به سخنان آمریکایی‌ها واکنش نشان داد. این سطح از واکنش برای اولین بار از یک مقام نظامی جمهوری اسلامی ایران مشاهده می‌شود که خود حاوی پیام مهمی می‌تواند باشد. تشبیه بازرسی نظامی به اشغال یک کشور توسط سردار سلامی، خط قرمزی بر تمام توهمات طرف مقابل برای زیاده‌خواهی در مذاکرات هسته‌ای بود. به گزارش تسنیم، سردار حسین سلامی، جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با حضور در برنامه تلویزیونی نگاه یک که از شبکه اول سیما پخش شد در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه پس از بیانیه سوییس آمریکا در فکت‌شیت ارائه‌شده توسط خود اعلام کرده است اجازه بازرسی از مراکز نظامی کشورمان را دارد، گفت: بنده معتقدم نه تنها اجازه بازدید کشورهای خارجی از مراکز نظامی ایران را نخواهیم داد بلکه ما اجازه تفکر پیرامون این موضوع را هم نمی‌دهیم حتی در رویاها و مخیله خود آنها اجازه نخواهند داشت از عادی‌ترین مراکز نظامی کشورمان بازدید کنند. جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران با بیان اینکه پادگان‌های ما نقطه اراده و جهاد ملت ما است، تاکید کرد: اجازه دادن به اینکه یک بازرس بتواند به پادگان ما سر بزند همچون اشغال سرزمین است زیرا همه اسرار و رموز دفاع ما در مراکز نظامی ما تجمیع شده است به همین منظور بیان این موضوعات حتی در سطح گفت‌وگو نیز به معنای تحقیر ملی خواهد بود.
دیپلمات‌های ما مشت دیپلماتیک بزنند
جانشین فرمانده کل سپاه با اشاره به سخنان طرف مقابل مبنی بر بازرسی نظامی تاکید کرد: دیپلمات‌های ما در پاسخ به چنین درخواستی مشت دیپلماتیک به طرف مقابل بزنند. سردار سلامی اظهار داشت: مطمئن هستم مردان دیپلمات ما دارای آنچنان شجاعت، حیثیت، عزت و ایمان هستند که اگر دشمن بخواهد در این باره حرفی بزند اینان چنان مشت دیپلماتیکی بر صورت آنها می‌زنند که با سرعت چند برابر صوت به پایتخت‌هایشان بازگردند و پیام جمهوری اسلامی ایران را به دولتمردان خود بدهند. وی با بیان اینکه هرکس از این حرف‌ها (بازدید از مراکز نظامی ایران) بزند، جواب آن را با «سرب داغ» خواهیم داد، تصریح کرد: دشمن می‌گوید توافقمان با ایران براساس اطمینان نیست بلکه براساس راستی‌آزمایی است اما ما می‌گوییم هرگز براساس راستی‌آزمایی با دشمن توافق نمی‌کنیم، چرا که بی‌اعتماد‌ی ما به آنها بی‌انتهاست.
خون قرمز به جای خط قرمز
خط قرمز بازدید از مراکز نظامی ایران با خون قرمز است. این تعبیر قابل توجه سردار سلامی در پاسخ به سخنان طرف مقابل بود. جانشین فرمانده کل سپاه در پاسخ به ادعای آمریکایی‌ها مبنی بر اینکه اگر می‌خواهید در چنین فضایی گفت‌وگو کنید مطمئن باشید همه چیز به نقطه اول باز خواهد گشت، گفت: در ایران هیچ‌کس زیر پای بیگانه‌ای که قصد نفوذ به مخزن اسرارمان را دارد فرش قرمز پهن نمی‌کند و این خط قرمز با خون قرمز است نه با جوهر بنابراین این پیام ما به آمریکایی‌هاست. این اظهارنظر سردار سلامی به معنای آن است که نظامیان ایران حراست از اطلاعات دفاعی ایران را به قیمت جان خود انجام می‌دهند.
آمادگی مقابله کامل با آمریکا
جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با اشاره به اینکه آمریکا می‌داند درصورت وقوع جنگ جدید در خاورمیانه با قدرتی همچون ایران روبه‌رو می‌شود، تاکید کرد ایران از استعدادهای استراتژیک دفاعی در درون مرزها برخوردار است. جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با تاکید براینکه ایرانیان وقتی غرور ملی خود را در خطر می‌بینند، پای همه سختی‌ها می‌ایستند، افزود: اینکه گفته می‌شود گزینه نظامی روی میز است برای ما حرف جدیدی نیست و مساله نگران‌کننده‌ای محسوب نمی‌شود. سردار سلامی با اشاره به اینکه مفروضات ما براساس جنگ تمام‌عیار با بزرگ‌ترین قدرت جهانی شکل گرفته است، اظهار داشت: استراتژی عملیاتی، ساختارهای دفاعی و همچنین قدرت‌های مکمل ما در منطقه گسترش یافته است.  وی با اشاره به اینکه بخش مفصل قدرت دفاعی ما شکل گرفته است، گفت: هر کدام از این بخش‌ها به تنهایی استراتژی نیرومندی از آمریکا را با شکست و نقص روبه‌رو می‌کند. جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با اشاره به اینکه ابعاد پاسخ ما به آمریکا در ذهنیت آنها وجود دارد، افزود: 2 ذهنیت نسبت به آمریکا وجود دارد؛ یکی مربوط به فرض‌های کاملا مجازی برای ایجاد پتانسیل ارعاب علیه ما به کار می‌رود و دیگری این ذهنیت است که آنها نسبت به واقعیت قدرت ما تا حدود زیادی به واقع‌بینی می‌رسند. سردار سلامی با بیان اینکه آمریکایی‌ها در رفتارهای سیاسی از این دو ذهنیت پرده‌برداری می‌کنند، خاطرنشان کرد: بیان رئیس‌جمهور آمریکا مبنی براینکه هیچ فرمول یا گزینه‌ای وجود ندارد جز اینکه توافق و تعامل با ایران در موضوع هسته‌ای صورت گیرد برای توجیه نهادها در این کشور صورت گرفته است و این واقعیت از یک برآورد سرچشمه می‌گیرد.
درک ما از قدرت نظامی آمریکا ذهنی نیست
در ادامه این برنامه سردار سلامی از احاطه کامل بر قدرت نظامی آمریکا توسط نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران سخن گفت و آن را مبتنی بر واقعیات دانست. وی با تاکید بر اینکه درک ما از قدرت نظامی آمریکا ذهنی نیست، عنوان کرد: ما آرزومندانه قدرت نظامی آمریکا را برآورد نمی‌کنیم. جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با تاکید بر اینکه ما به دکترین نظامی و نرم‌افزارهای به کار گرفته شده در آمریکا آشنا هستیم به طوری که می‌توانیم قدرت آنها را در صحنه‌های واقعی ارزیابی کنیم، ادامه داد: با استحکام در نظریه و اصولمان راجع به این موضوعات بحث نمی‌کنیم. سردار سلامی با اشاره به اینکه ما با امنیت ملی خود و منطقه آشنا هستیم، افزود: بیان ما در این موضوعات احساسی نیست بلکه متکی بر برآوردهای واقع‌بینانه و تجربه شده است.
گوریل انگوری به جای نتانیاهو
تحقیر معنادار نخست وزیر رژیم صهیونیستی از دیگر قسمت‌های قابل توجه سخنان سردار سلامی بود. وی گفت ترجیح می‌دهم به جای اینکه به صحبت‌های نتانیاهو گوش بدهم کارتون گوریل انگوری را ببینم. جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران در پاسخ به سوالی درباره سخنرانی نتانیاهو در کنگره آمریکا بیان داشت: نتانیاهو فاقد یک حداقل اعتبار سیاسی است و این را نه به دلیل اینکه بنده از وی نفرت دارم و ترجیح می‌دهم به جای اینکه به صحبت‌های وی گوش دهم کارتون گوریل انگوری ببینم می‌گویم، بلکه این یک واقعیتی است که وجود دارد. وی با طرح این سوال که آیا ما می‌توانیم در مقابل نسل‌کشی‌ مسلمانان بی‌تفاوت باشیم، اظهار داشت: کشورهایی که ما به آنها کمک کردیم دولت‌هایشان رسماً از ما درخواست کرده بودند به آنها کمک کنیم. جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه حضور ایران در کشورهایی مانند عراق و سوریه با درخواست رسمی دولت‌های این کشورها صورت گرفته است، تاکید کرد: اگر درخواستی صورت نگیرد مگر ما می‌توانیم در کشور دیگری که دولت رسمی در آن مستقر است حضور رسمی داشته باشیم؟ ما هر کجا در این کشورها حضور پیدا کردیم آشکار بوده و با افتخار هم اعلام کردیم حمایت معنوی، حمایت سیاسی، حمایت اقتصادی و در بعد مشاوره نظامی و عملیات مستشاری مشارکت داشتیم و خیلی رسمی و صریح هم اعلام کردیم و از گفتن آن هم ابایی نداریم چون این یک کار رسمی است.

 

حسین کرمانی: این روزها شیوه اداره وزارت آموزش‌وپرورش و پابرجایی مشکلات فرهنگیان کار را به جایی رسانده که پای ثابت تذکرات بهارستان‌نشینان وضعیت معیشت فرهنگیان یا موضوعاتی مانند طرح رتبه‌بندی معلمان شده است. هرچند مشکل معیشت فرهنگیان از جمله مشکلات ریشه‌دار و کهنه این قشر است اما ابهام در شیوه رتبه‌بندی آنها از تازه‌ترین مشکلات این حوزه به شمار می‌رود که باعث شد روز گذشته نمایندگان به صورت کتبی تذکراتی را به مدیران اجرایی کشور دهند و از رئیس‌جمهور و وزیر آموزش‌وپرورش خواستار رسیدگی به وضعیت فرهنگیان و اجرای طرح رتبه‌بندی معلمان شوند. این در حالی است که اعضای کمیسیون آموزش مجلس نیز همچنان چشم‌انتظار پاسخ وزیر به 7پرسشی هستند که درباره شیوه مدیریت آموزش‌وپرورش مطرح کرده‌اند.
مسیر پر دست‌انداز آموزش‌وپرورش
همزمان با انتصاب علی‌اصغر فانی به عنوان وزیر آموزش‌وپرورش و اتخاذ سیاست‌های مدیریتی تازه برای اداره این وزارتخانه میلیونی مسیر حرکت وزارت آموزش و پرورش با ناهمواری‌هایی روبه‌رو شد که هر بار صدای انتقاد را از طیف کارشناسان آموزشی و نمایندگان مجلس یا والدین دانش‌آموزان بلند کرد. یک بار تجمع مربیان پیش‌دبستانی به دلیل بلاتکلیفی در استخدام باعث نارضایتی از این وزارتخانه شد و بار دیگر واگذاری مدارس دولتی به بخش خصوصی بهارستان‌نشینان را وادار به واکنش نسبت به این موضوع کرد.
معیشت فرهنگیان یک مشکل قدیمی
در شرایطی که همگان بر تاثیرگذاری و نقش انکارناپذیر فرهنگیان در جامعه اذعان دارند و یکی از ارکان اساسی رشد و توسعه کشور را معلمان می‌دانند باز هم کم‌توجهی به این قشر که از قضا ستون آموزش‌وپرورش هستند نیز به قوت خود باقی است. همواره و در ادوار گوناگون گلایه از ایجاد تبعیض بین میزان دریافتی معلمان و سایر کارمندان دولت از جمله مواردی به شمار می‌رود که نارضایتی فرهنگیان را در پی داشته است. تداوم این وضعیت بدون شک شأن و جایگاه معلمان را تحت تاثیر قرار داده و در برخی مواقع معلمان را به انجام مشاغل دیگری که به هیچ عنوان با جایگاه این قشر فرهیخته سنخیت ندارد مجبور می‌کند. این همان نکته‌ای است که مورد توجه نمایندگان مجلس قرار گرفته و هر یک در فراخور وضعیت حوزه انتخابیه خود تذکرهای متعددی را به وزیر آموزش‌وپرورش ابلاغ کرده‌اند یا حتی رسیدگی به این مشکل را  از رئیس‌جمهور خواستار شده‌اند. روز گذشته ضرغام صادقی و مهرداد بذرپاش نمایندگان شیراز و تهران  به رئیس‌جمهور تذکر داده و توجه ویژه به حقوق فرهنگیان شاغل و بازنشسته و رعایت عدالت در پرداخت را مورد مطالبه قرار دادند.
درخواست استیضاح فانی با  60 امضا
علاوه بر این وزارت آموزش‌وپرورش مشکلات دیگری را هم یدک می‌کشد که نبود چاره‌اندیشی لازم برای مرتفع کردن هرچه سریع‌تر آنها می‌تواند مشکلات دیگری را برای کشور ایجاد کند و  با توجه به این معادله دوسویه می‌توان نتیجه گرفت که رفع معضلات آموزش‌وپرورش در گرهگشایی از بسیاری از معضلات و مشکلات جامعه نیز موثر خواهد بود بر همین اساس وکلای ملت تاکنون بارها نسبت به عملکرد این وزارتخانه تذکر داده و از وزیر آموزش‌وپرورش درباره مشکلات موجود و سازوکار وزارت آموزش‌وپرورش برای مدیریت شرایط توضیح خواسته‌اند. تا جایی که حتی پای طرح استیضاح از وزیر آموزش‌وپرورش هم به ماجرا باز شد و امضای60 نماینده در برگه درخواست استیضاح نقش بست.
۷ انتقاد مدیریتی درباره آموزش‌وپرورش
این در حالی است که  عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نیز در این باره به مهر گفته است: انتقاداتی به مدیریت آموزش‌وپرورش وارد است که ۷ مورد آنها همیشه جزو سوالات نمایندگان بوده است. حجت‌الاسلام علیرضا سلیمی درباره اینکه چه ایراداتی به مدیریت آموزش‌وپرورش وارد است، خاطرنشان کرد: اول اینکه مشکل در حقوق معلمان همچنان پابرجاست. در این سال‌ها دریافتی معلمان با اما و اگر همراه بوده و نوعی تبعیض در این دریافتی‌ها دیده می‌شود که به طور جدی مطرح است. دوم، معوقات معلمان است به طوری که برخی از آنها معوقات دریافتی دارند. وی نبودساماندهی در جذب نیرو را ایراد سوم مجلس به فانی دانست و افزود: جذب نیروها در آموزش‌وپرورش هنوز مشخص نیست و نمی‌دانند چکار می‌کنند و چه سیاستی دارند. همچنین بی‌توجهی به قانون
پیش‌دبستانی‌ها ایراد دیگر مجلس به وزارت آموزش‌وپرورش است. سلیمی با اشاره به دانشگاه فرهنگیان نیز عنوان کرد: با وجود مصاحبه‌ها، پذیرش‌ها و اخبار منتشر شده مشخص نیست این دانشگاه به چه سمتی حرکت می‌کند. در موضوع تعطیلی پنجشنبه‌های مدارس نیز هنوز تردید وجود دارد و ضابطه‌ای نداریم. وی ادامه داد: مدارس در شهرک‌های جدید نیز هفتمین ایراد مجلس به فانی است.
رتبه‌بندی معلمان با اما و اگر
اما آنچه این روزها بیش از هر چیز درباره وزارت آموزش‌وپرورش مورد توجه معلمان قرار گرفته طرح رتبه‌بندی معلمان است که پس از سال‌ها با هدف کاستن از تبعیض موجود در حال نزدیک شدن به مرحله اجراست؛ طرحی که همچنان با ابهام همراه است و زوایای پنهان فراوانی دارد که نمایندگان مجلس نیز از آن بی‌اطلاع‌اند. حال باید منتظر ماند و دید این طرح در عمل می‌تواند رضایت معلمان را به همراه داشته باشد یا اینکه به سرنوشت استخدام مربیان پیش‌دبستانی دچار خواهد شد.

سخنگوی مرکز کنترل کیفیت هوای تهران از کاهش شاخص و ادامه شرایط ناسالم در هوای پایتخت خبر داد. حشمت‌الله بسطامی، سخنگوی مرکز کنترل کیفیت هوای تهران درباره ادامه شرایط ناسالم هوای پایتخت، اظهار داشت: شاخص کیفی تهران در روز یکشنبه به 109 واحد رسید که نسبت به روز شنبه (116)، 7 واحد کاهش یافت اما هوای پایتخت همچنان در شرایط ناسالم به سر می‌برد. بسطامی آلاینده شاخص را ذرات معلق کوچک‌تر از 5/2 میکرون اعلام کرد و به باشگاه خبرنگاران افزود: به پیش‌بینی سازمان هواشناسی طی روزهای آینده پایداری هوا و وزش باد ملایم را شاهد خواهیم بود. وی همچنین به بیماران قلبی تنفسی، کودکان و سالمندان توصیه کرد از تردد غیرضروری در فضای آزاد تا حد امکان خودداری کنند.
 

دکتر کریم مجتهدی: هدف مقاله، نه صرفا معرفی یکی از رجال دوره قاجار بلکه بررسی وضع‌ گفتمان‌ «اصـلاحات‌» در کـشور و نـسبت آن با افکار و آثار میرزا ملکم‌خان بعنوان اولین لیبرال برجسته ایران است‌. با مطالعه برخی دیـدگاه‌ها و تاکتیک‌های او می‌توان مختصات اصلی اصلاح‌طلبی در مدل لیبرال‌- سرمایه‌داری و تجربی مسلکی را‌ به‌طور‌ مختصر، شـمارش و ارزیابی کرد. مقاله مـی‌کوشد بـدون آنکه صحنه تاریخ مشروطیت را سیاه و سفید ببیند، به ارزیابی واقع‌بینانه‌ای از وضعیت تفکر اجتماعی در ایران دست یابد.
***
 اخیرا نزد طبقه کتابخوان‌ ما توجه خاصی به جریان‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نیمه دوم قرن نـوزدهم و نیز به احوال رجالی پیدا شده است که احتمالاً به درجات مختلف منشأ اثر بوده‌اند. توجه به گذشته نزدیک‌ و تأمل‌ درباره آن در واقع کوششی برای دریافت علل احتمالی پیدایش وضع کنونی اسـت، اعـم از اینکه این کوشش آگاهانه یا ناآگاهانه باشد و این خود دلیل نگرانی از وضع موجود است. تحلیل‌ این‌ نگرانی البته به سهولت مقدور نیست و کافی هم نیست که به استناد چند سـند تـاریخی عجولانه پیش‌داوری‌های خود را مسلمات علمی تلقی کنیم. شکی نیست که سهم مورخ اوضاع‌ سده‌ اخیر در ایران از این لحاظ بسیار زیاد است و اوست که خاطرات پدران ما را در اختیار دارد و هم اوست کـه دیـروز را برای شناخت امروز حفظ کرده است‌ ولی‌ عملاً‌ آنچه او به اتکای علم‌ خود‌ عرضه‌ می‌دارد، خواه‌ناخواه، با قضاوت شخصی وی همراه است. نباید تصور کرد مورخ به علت کـثرت اسـناد و احـتمال سهولت دسترسی بدانها‌ با‌ عـینیت‌ بـیشتری مـی‌تواند درباره دوره جدید نظر بدهد تا‌ درباره‌ دوره‌های قدیم. شاید هم برعکس، به علت نزدیکی جریانات و به جهت امکان انتخاب اسناد و مـدارک و هـمچنین امـکان قبول رجحان‌ سندی‌ بر سند‌ دیگر که معمولاً تـحت عـنوان «سند معتبر» عرضه می‌شود به‌ ناچار گرایش‌های فکری و تجربه شخصی مورخ بیشتر در اثر او منعکس می‌شود، بدون اینکه منظور وی انـکار اعـتبار‌ عـلم‌ تاریخ‌ یا عینیت آن باشد. اگر در عنوان این نوشته نام مـیرزا‌ ملکم‌خان‌ آمده است، منظور نگارنده که نمی‌تواند ادعای تاریخ‌نویسی داشته باشد، معرفی یکی از رجال دوره قاجار‌ و صدور‌ حکمی‌ دربـاره او نـیست و بـرداشتی جدید از مدارک و اسناد موجود درباره او‌، یا‌ درباره‌ عصر او هم نمی‌خواهد بـکند. آنـچه مورد توجه نگارنده است، وضع تفکر موجود و رابطه‌ احتمالی‌ آن‌ با افکار و آثار میرزا ملکم‌خـان اسـت، زیـرا او هر کس بوده باشد، عالم‌ یا‌ جاهل، مؤمن یا ملحد، مسلمان یـا عـیسوی، تـأثیری که از لحاظ تحول افکار‌ در‌ ایران‌ داشته است، انکارناپذیر است. تحلیل هر اثری مستلزم بـررسی و کـشف اصـول فکری است که‌ به‌ آن اثر بنیان داده است. آن «نظام»ی که میرزاملکم خان پیشنهاد مـی‌کند‌ از‌ مـسلمات‌ اصولی است که او با تماس مستقیم با دنیای غرب و با آشنایی کامل بـا وضـع‌ صـنایع‌ و علوم، خاصه با کیفیت انتظامات سیاسی، دولتی و اداری آنجا کسب کرده است‌. در‌ میان‌ رجال دوره نـاصری بـدون شک هیچ‌کس به اندازه میرزا ملکم خان با اوضاع جهان غرب‌ در‌ نیمه‌ دوم قـرن نـوزدهم آشـنا نبوده است. از این لحاظ اطلاعات او با‌ دانسته‌های‌ افراد دیگر قیاس‌پذیر نیست که همزمان و شاید نـیز هـم‌مرام او بوده‌اند و می‌خواسته‌اند ایرانیان را با‌ مظاهر‌ تمدن غرب آشنا کنند. مؤید ایـن ادعـا زنـدگینامه و کارنامه میرزاملکم خان‌ است‌. ملکم که به تاریخ 1239 ه.ق در محله‌ ارمنی‌نشین‌ جلفای اصفهان مـتولد شـد و بـه سال 1326‌ ه.ق در‌ شهر لوزان سوییس درگذشت، علاوه بر تعلیماتی که به سبک اروپایی نـزد پدر‌(1) دیـد، از 10 سالگی به فرانسه‌ رفته‌ و بعد از‌ تحصیلات‌ ابتدایی‌ وارد مدرسه پلی‌تکنیک شده و علاوه بر‌ علوم‌ طبیعی و مهندسی در رشته حـقوق سـیاسی نیز اطلاعاتی کسب کرد. او‌ تقریبا‌ سه‌چهارم عمر پرماجرای 87 سـاله خود را در‌ خارج‌ از ایران، چه در فرانسه‌ و عثمانی‌ و چـه در مـصر و انـگلستان و ایتالیا و سوییس و... گذراند. با در نـظر گـرفتن‌ هوش‌ انطباقی او مسلم است در‌ آن‌ موقع هیچ ایرانی‌ دیگری‌ موقعیت او را برای‌ آشـنایی‌ بـا جهان غرب نداشته و به انـدازه او بـا طرز تـفکر اروپایـیان مـونس و آشنا نبوده‌ است‌. در واقع همه مـورخان در ایـن‌ زمینه‌ با هم‌ همداستانند‌ و بعضی‌ از ایشان که نظر‌ خوبی نسبت بدو نـدارند، از هـمین مسأله علیه او استفاده می‌کنند و وی را مردی غـربی‌ با‌ پاسپورت ایرانی یـا حـتی شدیدتر مردی‌ ایرانی‌ با‌ پاسـپورت‌ خـارجی‌ می‌دانند و صریحا به‌ خیانت‌ و وطن‌فروشی او رأی داده‌اند. در اینجا نیز منظور، توجیه ملکم نیست، خـاصه که نگارنده نیز‌ او‌ را‌ وطن‌پرست نـمی‌داند و در انـتهای هـمین نوشته رأی‌ مـذکور‌ را‌ تـأیید‌ خواهد‌ کرد‌.  در آثـار مـلکم، اعم از رسالات و مقالات‌ و نامه‌ها‌، از جمله اموری که به‌ چشم‌ می‌خورد، اعتقاد به عقب‌افتادگی ایران است. او به نحوی به این عقب‌ماندگی‌ها اشاره می‌کند که گویی همین اشاره بـه تنهایی برای توجیه تمام افکار‌ او‌ کافی است. نه فقط‌ پیشنهادهای‌ اصلی او با یادآوری این مطلب آغاز می‌شود، بلکه او خواست‌های شخصی و انتفاعی خود را نیز در زیر همین سرپوش عنوان می‌کند. ملکم وزرای ایـران را مـخاطب قرار می‌دهد: «آن‌ وقتی که‌ شما در آسیا به‌طور دلخواه سلطنت می‌کردید، کسی 200 فرسخ راه را در 10 ساعت طی نمی‌کرد. آن وقتی‌که انتظام دولت را به وقر بی‌معنی می‌دانستند، گذشته است. حالا در‌ 3 هزار فرسخی‌ ایـران قـلعه آهنی می‌سازند و می‌آیند محمره را در 2 ساعت منهدم می‌کنند. حالا در مقابل اقتدار دول‌ همجوار نه الفاظ عربی به کار می‌آید، نه استخوان‌های اجدادی».(2)
به‌نظر‌ ملکم‌ ادامـه‌ چـنین وضعی عملاً مقدور نیست و ایـن مـوضوع، خاصه درباره کشوری چون ایران - که در «تلاطم این دو ‌‌سیل‌ قدرت انسانی»(3) یعنی روس و انگلیس افتاده است - بیشتر صدق می‌کند. او می‌نویسد: «دولت‌ ایران‌ مثل‌ گندمی اسـت کـه میان دو سنگ آسیا افـتاده بـاشد. الان سنگ‌های مزبور حرکت ندارند اما‌ هر گاه خارج آسیا را ملاحظه بکنیم وحشت خواهیم کرد که گردش چقدر‌ نزدیک است.»(4)
ملکم توضیح‌ می‌دهد‌: «اصول مسأله در این است که جوش قدرت فـرنگستان بـقای دول بربر را محال ساخته است. بعد از این دول روی زمین می‌باید مثل دول فرنگستان باشند یا باید منکوب و مغلوب‌ قدرت ایشان بشوند. سیل این قدرت به حکم طبیعت از اطراف عالم حمله دارد، هر زمینی کـه پسـت‌تر است اول آنجا را فرومی‌گیرد. الجزایر، مصر، مغرب زمین، چین، جاپون، کابل‌، خیوه‌، محمره، ینگی دنیا، تمام هندوستان، تمام جـزایر دنیا محل استیلای این سیل بوده‌اند. حال ببینید ما چقدر غـافل هـستیم کـه می‌خواهیم این سیل عالمگیر را به عظم استخوان و به علم‌ تشخص‌ دفع نماییم... والله محال است! بالله ممکن نـیست!»(‌5)
تقریبا در تمام رساله‌ها اشاره‌ بدین‌ موضوع‌ شده است که «عقل طبیعی بدون امداد علم کسبی چقدر عاجز است‌.»(6) «اکثر‌ عقاید و اعمال ملل فرنگ در ظاهر خلاف عقل مـی‌نماید، ولی اگـر ما بخواهیم فقط‌ به‌ عقل‌ طبیعی خود حرکت کنیم، منتهای ترقی ایران مثل ایام کیومرث خواهد بود».(7) «اگر‌ شما‌ بخواهید راه ترقی را به عقل خود پیدا کنید، باید 3 هـزار‌ سـال‌ دیگر‌ ما منتظر بمانیم.»(8) «آخـر شـما چـه دلیل دارید که عقل خود را بر‌ جمیع‌ علوم و تجربیات فرنگ ترجیح می‌دهید؟»(9) «یک شخص بی‌علم و بی‌سواد هر قدر معقول باشد‌ محض‌ ایـن‌ صـفت نـباید هرگز داخل مجال دولتی باشد.(10) «اکمل عقل انـسانی را بـا جمیع صفات‌ حسنه‌ جمع بکنند، باز بدون علم قابل اداره یک ده فرانسه نخواهد بود‌، یکی‌ از‌ بدبختی‌های ایران هم این اسـت کـه رؤسـای ما فرق عقل و علم را نفهمیده‌اند. به اعتقاد‌ ایشان‌ عقل‌ کـافی بالاتر از علوم کسبی است و حال آنکه بطلان این اعتقاد را‌ هر‌ طفلی می‌تواند ثابت کند». تقابلی که میرزا مـلکم‌خـان مـیان عقل و علم برقرار می‌کند، در واقع‌ از‌ لحاظ فلسفی به‌نحوی تقابل قیاس و اسـتقرا و تـقابل احتمالی علوم عقلی و علوم تجربی‌ است‌. اگر ملکم به‌نحوی پیرو «ارغنون جدید»(11) است‌ و منطق‌ صوری را نـمی‌پذیرد و عـلوم جـدید را از‌ علوم‌ قدیم مجزا می‌کند، در واقع منظور او از علم منحصرا «علم فرنگی»(12‌) است‌ و آنـچه را غـیر از آن است‌ «کلی مزخرفات‌» می‌داند‌ و می‌نویسد‌: «شما علوم بشری را منحصر به‌ چند‌ جلد کتاب قـدما سـاخته‌اید و چـنان خیال می‌کنید که فوق آنچه گفته و نوشته‌اند‌، متصور‌ نخواهد بود. بطلان این اعتقاد در‌ نـظر اربـاب بصیرت از‌ جمله‌ محسوسات است. شما می‌خواهید جزئی‌ علوم‌ متقدمین را با کلی مزخرفات ایـشان حـد تـرقی بشری قرار بدهید، عیب کار‌ در‌ اینجاست که از علوم‌ ملل‌ سلف‌ هم استحضاری نـدارید‌».(13)
ایـن سخنان شباهت بین‌ گفته‌های‌ او و متفکران تحولی و تحصلی مسلک غرب را نشان می‌دهد. بدون شـک مـلکم اولیـن و تنها‌ فردی‌ نبوده که در دوره ناصری اعتقاد‌ به‌ عقب‌افتادگی ایران‌ و تفوق‌ علمی‌ و صنعتی و لشکری ملل غـرب‌ داشـته است. آگاهی از ضعف لشکری و فنی و حتی علمی مسلما قبل از سلطنت ناصرالدین شـاه‌، خـاصه‌ بـعد از انعقاد عهدنامه ترکمن‌چای در‌ میان‌ خواص‌ ایرانی‌ نادر‌ نبوده است. اما‌ به‌نظر‌ ملکم تفوق غرب فـقط از لحـاظ لشـکری و صنعتی و علمی نیست. ملکم تحت تأثیر تنظیمات عثمانی بوده‌ و از‌ این‌ لحاظ دقـت او بـه‌مراتب بیشتر از اسلاف‌ اوست‌، خاصه‌ آنکه‌ از‌ صنعتی‌ صحبت به میان آورده است که به‌طور دقیق امکان به‌وجود آوردن ایـن نـظام را نشان می‌دهد. اولین‌ علم و صنعتی که به‌نظر مـلکم مـورد نیاز ایـرانیان اسـت و آنـها از آن کاملاً غافل بوده‌اند و تـصور کرده‌اند بدون تعلیم و تحصیل می‌توانند من عندی درباره آن نظر بدهند و نیازی به‌ یادگیری‌ و تـفحص نـدارند‌، همین علم و صنعت دولتی و حکومتی اسـت. آنـچه مـوردنـظر مـلکم است در واقع عـلم حـقوق و روش ایجاد‌ و سازمان‌بخشی به دستگاه‌های دولتی و اصول حکومت است. کوشش ملکم، توجه‌ دادن‌ به‌ این جـنبه تـمدن جـدید است که به زعم او دلیل اصلی تـفوق مـلل غـربی اسـت. اولیـای امـور ‌‌ایران‌ از این لحاظ کاملاً غافل هستند و ملکم در این‌باره طنز می‌نویسد: یک خبط‌ کلی‌ ما‌ نیز این است که علوم مملکت‌داری را آسان‌تر از «ادنی صنعت» می‌شماریم.... «عقل شما هـم‌ در صورتی که بیشتر از عقل افلاطون باشد باز بدون علم فرنگی ممکن‌ نیست بفهمید که اداره‌ شهری‌ یعنی چه». به‌نظر ملکم «علوم دولتی» مثل تمام علوم دیگر نه فقط اکتسابی اسـت بـلکه صرفا غربی و اروپایی است و این مطلب در نوشته‌های او صراحت دارد. کسی که در کار دولت‌ است باید دقیقا با تعلیمات اروپایی آشنا شود.(14) ملکم تأکید می‌کند نه فقط علوم دولتی فـرنگی را بـاید دقیقا تحصیل و در این کار جهد کرد، بلکه نباید آنها‌ را‌ تغییر داد. یا باید آنها را به عینه کسب کرد و به کار برد یا باید از آنـها صـرف‌نظر کرد و اضمحلال را پذیرفت. او آرزو مـی‌کند ای کاش اولیای دولت‌ ایران‌ «اصولی را که فرنگی‌ها با این همه علم و تجربه یافته‌اند کمتر تغییر می‌دادند. طرح‌های دولتی را یا باید بکلی قبول و یا بـاید بـکلی رد کرد».(15)
«ما یک خـانه‌ داریـم‌ که بنیانش کلاً معیوب و خراب است و بی‌آنکه در خیال استحکام و تعمیر بنیان باشیم در بالاخانه‌های مخروبه از یک سمت متصل نقاشی می‌کنیم و از سمت دیگر خراب می‌شود، بعد وقتی‌که‌ به‌ حاصل‌ زحمات خود نـگاه مـی‌کنیم، عوض‌ اینکه‌ سبب‌ اصلی خرابی را ملتفت بشویم، رنگ‌های نقاشی را مورد بحث می‌سازیم و از پی رنگ‌های دیگر می‌گردیم». «وزرای ما متصل در خرابه‌ ایران‌ نقاشی‌ می‌کنند و متصل فریاد می‌کشند ایران نظم بر‌نمی‌دارد‌! ایـن بـدیهی است کـه ایران به واسطه این بازیچه‌ها نظم نمی‌گیرد. شما رخت سرباز را تغییر می‌دهید، می‌خواهید لشکر‌ نظم‌ گیرد‌!» لحـن ملکم در دنباله بحث بیش از پیش محتاط می‌شود‌: «هیچ شکی نیست کـه بـاید بـه تدریج حرکت نمود، اما ابتدا از جزئیات گرفتن کمال خبط است». «عمده‌ اشکال‌ اجرای‌ اصول در معنی فهمیدن اصـول  ‌اسـت. مادامی که اولیای دولت معنی‌ اصول‌ نظم را نیافته‌اند، جمیع تدابیر ایشان بی‌ثمر و عمر ایـن دولت در تـقلید فـروعات ضایع خواهد بود‌».(16)
مفهوم «قانون» با همه افکار ملکم عجین است و در واقع فهمیدن معنایی‌ که‌ او از این لفظ در‌ ذهن‌ دارد‌، بهترین راه بـرای‌ فـهمیدن‌ کـل افکار اوست. تمام‌ آثار‌ ملکم از ابتدا تا انتها در اطراف ایـن موضوع دور می‌زند، خواه موقعی که‌ او‌ موافق دولت ایران بوده و یکی از‌ رجال‌ صاحب‌نفوذ‌ آن‌ به‌ حساب می‌آمده است، خـواه‌ مـوقعی کـه علیه دولت در خارج از کشور به چاپ و توزیع روزنامه قانون با سرلوحه‌ «اتـفاق‌، عـدالت، ترقی» دست زده بود. روزنامه‌ای‌ که‌ ابتدا‌ قیمت سالانه آن‌ یک‌ لیره انگلیس و بعدا فقط «فـهم کـافی» یـا «یک ذره غیرت» یا «شرط آدمیت» یا «یک ذره شعور‌» یا‌ «زحمت‌ ابلاغ ایـن نـسخه بـه یک آدم دیگر‌» بوده‌ است‌. لحن‌ روزنامه‌ قانون‌ نوعی دیگر است و در آن هر نوع سازندگی بـدون طـرد سـازشکاری ناممکن و نامقدور قلمداد می‌شود. با این حال اصل در هر دو اثر یکی است و چـیزی‌ کـه برای نویسنده مسلم و یقین است و او از تکرار آن بازنمی‌ایستد، این است که «ایران بـی‌قانون اسـت». البـته تمام آنها که در اواخر دوره ناصری به علل مشابه یا‌ متفاوت‌ وارد صحنه شده‌اند، خواهان قـانون بـوده‌اند. بدون اینکه ملکم نسبت به ایشان از لحاظ اخلاقی و وجدانی کوچک‌ترین رجحانی داشته بـاشد، حـداقل از لحـاظ شناسایی، این امتیاز را می‌توان بدو‌ داد‌ که او مسلما از هر کس دیگری بهتر می‌دانسته است از لحـاظ عـلوم جدید تحصیلی و علم حقوق غرب، وضع قوانین مقید به‌ چه‌ شرایطی بـوده و چـه نـوع تفکری‌ باید حاکم بر قوانین باشد. ملکم از این لحاظ بر تمام نویسندگان دیگر روزنامه قـانون بـرتری داشـته است. قانون در واقع رشته تخصصی ملکم است‌ و نمونه‌ای‌ از این تسلط را‌ در‌ همان کـتابچه غـیبی، خاصه در قانون دوم می‌توان یافت که فهرست‌وار شرایط وضع قانون را بیان می‌دارد.  اینک‌ نظر ملکم را که در مسلمان بودن او می‌شود شک کرد، درباره تعلیمات اسلام و سهم این دین در به‌وجود آوردن شرایط‌ پیشرفت‌ و ترقی‌ بررسی می‌کنیم. از این لحاظ اگر ملکم را‌ با‌ مـیرزا فـتحعلی آخوندزاده مقایسه کنیم خواهیم دید او از روش افراطی استفاده نمی‌کند و نه فقط طرد تعلیمات اسلامی‌ را‌ لازمه‌ ترقی نمی‌خواند، بلکه سعی او بر این است که برای‌ قبولاندن افکار خود و ممانعت از مـخالفان احـتمالی که با توسل به اسلام بخواهند مانع راه او شوند، نشان‌ دهد‌ مسلمان است و اندیشه ترقی دارد. در رساله توفیق امانت می‌نویسد‌:
«آن‌ نامسلمان کـه در مـیان این توفان بلایای ملی از اتـفاقات مـلت خارج بماند، دشمن اسلام، منکر‌ خدا‌ و کورترین‌ حیوان دنیاست»، یا «آدم باید متدین، طالب علم، منکر ظلم، مستحفظ‌ قانون‌، مروج‌ آدمیت و آرزومند جمیع تـرقیات دنـیا باشد».(17)
در رساله ندای عـدالت نـیز می‌نویسد: «اینکه‌ ما‌ مسلمان‌ هستیم و نمی‌توانیم ترقی کفار را سرمشق خود قرار بدهیم! این حرف به حدی قبیح‌ است‌ که از شنیدنش جای آن خواهد بود که عقل دنیا از جنس ما‌ به‌کلی‌ مـأیوس‌ شـود! به چه کفر شنیع می‌توان گفت اسلام مخالف ترقی است؟ کدام آیین است که‌ به‌ قدر اسلام مروج ترقی و محرک آسایش دنیا باشد؟ حرف جمیع ارباب ترقی این است‌ که‌ همان‌ احـکام دیـن ما، هـمان اصول ترقی که کل انبیا متفقا به دنیا اعلام فرموده‌اند و دیگران‌ اسباب‌ این همه قدرت خود سـاخته‌اند، ما هم به حکم عقل و دین خود‌ همه‌ این‌ اصول تـرقی را چـه از لنـدن، چه از ژاپون، بلادرنگ اخذ کنیم».(18)
ملکم حتی‌ اگر‌ برای‌ حفظ ظاهر هم باشد هیچ‌گاه مثل میرزا فتحعلی آخـوندزاده ‌ ‌نـه فقط به‌طور‌ صریح‌ سعی نکرد تعلیمات اسلام را مانعی برای پیشرفت و ترقی قـلمداد کـند، بـلکه گاه به گاه‌ نیز‌ - مثل نمونه‌هایی که آورده شد - اشاراتی به همگامی ایمان اسلامی و اندیشه تـرقی‌ کرده‌ است. ملکم اولین لیبرال ایران و مطرح‌کننده این طرز‌ تـفکر‌ در ایـن کشور بوده است. او نحله «اقتصاد آزاد» را بدون طرح مشکلات آن از محدوده ملی تجاوز می‌دهد و با تعمیم آن در واقع می‌خواهد راه غربیان را به ایـران‌ بـاز‌ کـند و خود بهره شخصی بگیرد و با استفاده از اطلاعات دقیق و حساب‌شـده خود و از امکانات خاص ذهنی‌اش به نوایی برسد. میرزا ملکم‌خان نوعی‌ دلال‌ بین‌المللی است و مسلما بین افکار‌ و زندگانی‌ او برخلاف فـرضیه بـعضی مـورخان رابطه نزدیکی وجود دارد. در رساله اصول تمدن که ما تا بدینجا از آن نـام نـبردیم و ظاهرا حوالی‌ سال‌های‌ 1870 نوشته شده است‌، نیت‌ ملکم صراحت دارد و این صراحت تصادفی نیست، بلکه اصولی اسـت و از ایـن رهـگذر نقاب از چهره ملکم برداشته می‌شود. او می‌نویسد: «موافق حکمت فرنگستان اگر آسیا آبـاد شـود فـرنگستان یک‌ بر صد‌ خواهد افزود. به حکم این مذهب عموم فرنگستان از صمیم قلب و با نـهایت جـدیت طـالب و مقوی آبادی کل ممالک دنیا هستند. ملل فرنگستان در ممالک خارج هیچ کار و مقصودی نـدارد‌، مـگر‌ ازدیاد آبادی‌ و توسیع تجارت دنیا». «هر دولتی که ممالک خود را آباد و تجارت دنـیا را زیـاد بـکند، ملل فرنگستان‌ به حکم مصلحت خود مجبورا دوست و حامی آن دولت هستند.(19)
اندکی‌ دورتر‌ استعمار بـا صـراحت در زیر قلم او توجیه می‌شود: «دول فرنگستان در ضمن این اقدامات گاهی مجبور ‌‌می‌شوند‌ بـعضی از مـمالک خـارجه را تصرف کنند. مقصود ایشان در این تصرفات‌ به‌ هیچ‌‌وجه مملکت‌گیری نیست، مقصود اصلی ایشان فـقط کـسب منافع تجارتی است از برای اثبات این‌ معنی. این نکته کافی است کـه مـالیات اغـلب این ممالک خارجه را ]که[دول‌ فرنگستان در تصرف خود‌ دارند‌، کفایت خرج محافظت و اداره این ممالک را نمی‌کنند. از مالیات هـند یـک دیـنار عاید خزانه انگلستان نمی‌شود».(20)
و باز اندکی دورتر: «دولت ایران باید هر قدر مـی‌تواند بـه کمپانی‌های خارجه امتیاز‌ بدهد» و «دولت ایران باید خیلی خوشوقت و متشکر باشد که کمپانی‌های خارجه با احتمال مـنافع بـسیار مهم سرمایه‌های مادی و علمی خود را بیاورند صرف آبادی ایران کنند».(21) «اگر کمپانی‌ها مـداخل نکنند‌، به‌ ایران نخواهند آمد و اگر نـیایند، ایـران آبـاد نخواهد شد. کمپانی‌ها هر قدر در ایران مـداخل بـکنند و مداخل خود را هر قدر به خارج بفرستند، ممکن نیست که یک قسمت کـلی‌ آن از برای خلق و دولت نماند».(22)
درست است توقعی کـه مـلت‌ ایران‌ از‌ ملکم و امثال او باید داشته بـاشد، عـلم بـوده اسـت و بـس، ولی‌ نه‌ عـلمی کـه به ظاهر صوری خود اکتفا می‌کند و محتوای اصلی خود را در جهت انتفاع غیرملی‌ به‌کار‌ می‌گیرد‌. افکار مـلکم تـأثیر کـرده و دهن به دهن میان مشروطه‌خواهان و آزادی‌خـواهان‌ گـشته‌ اسـت‌ و حـتی امـروز بـعضی از گفته‌های او هنوز گیرایی خاصی دارد و درخور مطرح شدن است‌ ولی‌ با‌ توجه به تمام جوانب درباره او، خاصه امتیاز معروف بارون رویتر که به‌ قول‌ لرد کرزن «عجیب‌ترین امتیازی بـود که یک دولت به موجب آن کلیه منافع‌ ثروت‌ خود‌ را به بیگانه می‌داد»(23) و امتیاز لاتاری و غیره و غیره و سوءاستفاده‌های دائمی شخصی او‌، واقعا‌ نمی‌توان نظر مساعدی نسبت بدو داشت. ملکم آگاه و مطلع بـوده اسـت و به‌ اندازه‌ آگاهی‌ و اطلاعات خود نیز استفاده‌گر و طمعکار. او بدون شک علم خود را برای بهره‌برداری از جهل‌ و نادانی‌ دیگران به کار گرفته است و از این بابت هیچ‌گاه کوچک‌ترین مسأله وجدانی‌ بـرای‌ او‌ مـطرح نشده است. هیچ‌یک از رجال ترقی‌خواه و متجدد آن روزگار از لحاظ شخصی، اعم از‌ رفاه‌ مالی‌ و مقام اجتماعی و حتی موفقیت بین‌المللی به اندازه میرزا ملکم موفق نـبوده‌‌اند. او‌ مال بسیار اندوخته و القاب نـظام‌الدوله و نـاظم‌الدوله و سرانجام پرنس ملکم و «پرنس رفورماتر» و مصلح یافته بود. می‌توان گفت‌ «آزادی رقابت اقتصادی» به‌نحوی که مورد نظر ملکم بوده است، اگر چندان‌ به‌ نـفع کـشور ایران نبوده در هر صـورت‌ بـه‌ نفع‌ ملکم بوده و او به نتیجه مطلوب مورد‌ نظر‌ رسیده است.
......................................................................................................................................................
* این مقاله به‌صورت تفصیلی در فصلنامه کتاب نقد منتشر شده است
پانوشت‌ها:
1- مـنظور میرزا یعقوب است که‌ گویا‌ نـومسلمان‌ بـوده و اطلاعات کافی درباره تمدن اروپایی داشته و تا حدودی با زبان‌های روسی‌ و فـرانسه‌ نـیز‌ آشنا بوده است.
2- مـقاله «ایـران نـظم بـرنمی‌دارد»، «کـتابچه غـیبی»، مجموعه آثار، صفحه 8
3- رساله «پلیتیک‌های‌ دولتی‌»، کلیات، صفحه 137
4- رساله «پلیتیک‌های دولتی»، کلیات‌، صفحه‌ 166‌
5- رساله «دستگاه دیوان»، مجموعه آثار، صفحه 95‌
6- رساله «رفیق و وزیـر‌»، مـجموعه آثار، ص 65
7- همان‌، ص 9
8- مقاله «ایران نظم برنمی‌دارد‌»، کتابچه غیبی، مجموعه آثار، ص 13
9- همان، ص 127
10- رساله «حرف غریب»، کلیات‌، ص 54‌
11- Novum Organun
12- رساله‌ «دفتر‌ قانون‌»، مجموعه آثار، ص 162‌
13- رساله «سیاحی گوید»، کلیات‌، ص 205‌
14- رساله «دستگاه دیوان»، مجموعه آثار، ص 80‌
15- همان، ص 149‌
16- رساله‌ «رفیق و وزیر»، مجموعه آثار‌، ص 67 و 68
17- کلیات «توفیق امانت»، ص 216
18- مجموعه آثار، «ندای عدالت»، ص 196
19- کلیات «اصول تمدن»، ص 28
20- همان، ص 29
21- همان‌، ص 33‌
22- همان، ص 33
23- خان ملک ساسانی، سیاستگران دوره‌ قاجار، تهران، 1352، ص 73
کتابنامه
- آدمیت، فریدون، اندیشه‌های میرزا فتحعلی آخوندزاده، تهران، خوارزمی، 1349.
-‌ آرین‌پور، یحیی، از صبا تا نیما. تهران، کتاب‌های جیبی، چ 1، 1350 ـ چ 2، 1351، چ 3، 1353، 1354.
- ژید، شارل و ریست، شـار. تـاریخ عقاید اقتصادی، ترجمه کریم سنجابی، انتشارات دانشگاه. تهران، ش 2/ 1511.
- ساسانی، خان‌ ملک‌، سیاستگران دوره قاجار، تهران، انتشارات بابک و هدایت، 1352.
- کرمانی، ناظم‌الاسلام. تاریخ بیداری ایرانیان، به اهتمام علی‌اکبر سعیدی سیرجانی، تـهران، انـتشارات بنیاد فرهنگ و آگاه، 1357.
- میرزا ملکم‌خان. قانون‌، به‌ اهتمام هما ناطق، تهران، امیرکبیر، 1355.
- کلیات. به اقدام هاشم ربیع‌زاده، تهران، مطبعه مجلس، 1325 ه.ق.
- مجموعه آثار. تدوین و تنظیم/ محمد محیط طباطبایی. تهران، کـتابخانه دانـش‌، 1327‌.

گروه اجتماعی: پس از حادثه سقوط هواپیمای ایرلاین «جرمن وینگز» در روزهای نخست سال جدید، بزرگ‌ترین ایرلاین اروپا یک‌بار دیگر تا آستانه ثبت حادثه‌ای بزرگ پیش رفت.  به گزارش ایسنا، حضور 2 خبرنگار ایرانی در پرواز لوفت‌هانزا باعث شد اقدامی که کمک‌خلبان مجنون آلمانی برای جاودانه کردن خود انجام داد، ایرانی‌ها را نیز با خود درگیر کند. حالا با گذشت نزدیک به یک ماه از این حادثه، بزرگ‌ترین ایرلاین اروپایی در عمل به وظیفه خود خانواده دومین قربانی حادثه 4 فروردین‌ماه94 را نیز برای وداع با فرزندشان به محل حادثه برد ولی در مسیر بازگشت به تهران بار دیگر از خود عملکردی نشان داده که وضعیت اعتباری این ایرلاین را بار دیگر با تردید‌های جدی مواجه می‌کند.  طبق اعلام برادر حسین جوادی - خبرنگار ایرانی کشته شده در حادثه ابتدای فروردین‌ماه - در شرایطی که پرواز فرانکفورت به تهران عصر روز گذشته حرکت خود را آغاز کرده بود، پس از گذشت نزدیک به نیم‌ساعت از زمان پرواز ناگهان با تکان‌های شدید روبه‌رو شده و به وضعیت غیرمعمول رسید. وی که به همراه خانواده‌اش در این پرواز حضور داشته و پس از وداع با محل سقوط هواپیمای عضو خانواده‌شان به مقصد تهران حرکت می‌کردند، گفت: پس از رسیدن به این شرایط هواپیما مجبور شد ارتفاع خود را بشدت کاهش داده و بار دیگر به سمت فرودگاه فرانکفورت حرکت کند تا با فراهم‌شدن مقدمات به شکل اضطراری در باند فرودگاه مبدأ به زمین بنشیند. علت اصلی این حادثه از سوی مقامات شرکت لوفت‌هانزا بازشدن ناگهانی چرخ‌های ایرباس این شرکت در آسمان عنوان‌شده است که به دلیل نتیجه‌بخش نبودن اقدامات کادر پرواز برای بستن مجدد محفظه چرخ‌ها، خلبان مجبور شده به سمت فرانکفورت بازگردد. به گفته وی، مسؤولان پروازی لوفت‌هانزا مجبور شدند به دلیل برطرف نشدن نقص فنی هواپیما پس از حدود 3 ساعت هواپیمای دیگری را جایگزین کنند تا پرواز با چند ساعت تاخیر حوالی ساعت 6 صبح به تهران برسد. هرچند مسؤولان شرکت لوفت‌هانزا که خود را به‌عنوان بزرگ‌ترین ایرلاین اروپا معرفی می‌کنند تلاش کردند دیوانگی کمک‌خلبان خود را به‌عنوان دلیل این حادثه در نظر گرفته و مسائل فنی و مشکلاتی از این دست را از دید رسانه‌ها دور کنند اما حادثه شامگاه شنبه نشان می‌دهد وضعیت این شرکت هواپیمایی بزرگ با شرایط عادی فاصله داشته و حداقل دو تجربه مسافرتی ایرانی‌ها در طول یک‌ماه گذشته با حوادثی خاص همراه بوده است.