در حالی که برخی متقاضیان مسکن‌مهر دیروز مقابل ساختمان مرکزی بانک مرکزی تجمع کرده و خواستار افزایش سقف تسهیلات مسکن‌مهر شدند، برخی دیگر از متقاضیان این افزایش سقف را قبول ندارند و خواستار تحویل هر چه سریع‌تر واحدها و رفع نواقص و کمبودها در کنار اصلاح قیمت‌ها هستند. در حالی که بالغ بر 200 نفر از متقاضیان مسکن‌مهر پردیس مقابل ساختمان بانک مرکزی تجمع کرده و خواستار افزایش سقف تسهیلات مسکن‌مهر از 30 میلیون به 40 میلیون تومان شدند، برخی متقاضیان مسکن‌مهر در تماس با فارس با اعتراض به این تجمع و نپذیرفتن این خواسته اعلام کردند: ما به هیچ روی زیر بار افزایش قیمت نمی‌رویم که بخواهیم درخواست افزایش سقف تسهیلات را هم داشته باشیم و اعتراض ما متقاضیان به مجموع آورده نقدی است. بنا بر این گزارش، این اتفاق در حالی رخ داد که نزدیک به 3 ماه پیش و تنها چند روز پس از اعلام سهم آورده نقدی مردم برای تکمیل پروژه‌ها بیش از 500 نفر از متقاضیان مسکن‌مهر پردیس مقابل ساختمان وزارت راه‌وشهرسازی تجمع کردند و بیانیه 4 مهر را خواندند؛ بیانیه‌ای که باعث عقب‌نشینی مدیران و معاونان وزارت راه‌وشهرسازی از موضع خود و کاهش 7 تا 14 میلیونی آورده نقدی مردم شد. شنیده‌ها حاکی از آن است که متقاضیان درصدد برنامه‌ریزی برای تجمع مقابل دیوان عدالت اداری در هفته اول دی‌ماه برای کاهش 11 میلیونی هزینه خدمات زیربنایی و روبنایی از قیمت تمام‌شده ساخت واحدها هستند.
نتیجه مزخرف خواندن مسکن مهر
وزیر راه‌وشهرسازی از ابتدای ورودش به وزارت راه‌وشهرسازی تا توانسته به مسکن‌مهر تاخته است. آخوندی مسکن‌مهر را مزخرف، عامل تورم 40 درصدی و شلخته خوانده و از همینجا می‌توانیم علت تاخیر در اتمام مسکن‌مهر را متوجه شویم، چراکه متولی اصلی اصلا چنین طرحی را قبول ندارد! برای اینکه بدانیم تیم جدید مدیریتی مسکن چقدر در ایجاد این بحران تاثیر داشته باید بدانیم با روی کار آمدن دولت یازدهم روند تزریق بودجه به مسکن تا حد بسیار زیادی کاهش یافت. افزایش تسهیلات مسکن‌مهر از 25 میلیون به 30 میلیون تومان در اوایل مردادماه سال 92 به تصویب دولت رسید و ابلاغ شد و از آنجا که بانک مسکن در دولت دهم گوش به فرمان وزارت راه‌وشهرسازی بود، بدون ابلاغ بانک مرکزی شروع به افزایش تسهیلات 30 میلیون‌ تومانی مسکن‌مهر کرد. بنا بر این گزارش، با شروع به کار دولت یازدهم، ‌بانک مرکزی جلوی اقدامات بانک مسکن را گرفت و با افزایش تسهیلات از 25 میلیون تومان به 30 میلیون تومان مخالفت کرد تا اینکه با پیگیری‌ها و درخواست‌های مردم و وزارت راه‌وشهرسازی در دی‌ماه 93، بانک مرکزی با افزایش تسهیلات به 30 میلیون تومان بدون افزایش سقف کلی تسهیلات به مبلغ 50 هزار میلیارد تومان موافقت کرد. در اواخر سال 93، بانک مسکن اعلام کرد تنها به 270 هزار واحد مسکونی مهر می‌تواند وام 30 میلیون تومانی پرداخت کند، به همین دلیل افزایش تسهیلات مسکن‌مهر به صورت قطره‌چکانی آغاز شد و تا اردیبهشت 94 ادامه داشت. با بروز مشکلات برای پروژه‌های مسکن‌مهر در شهریور سال 94 وزارت راه‌وشهرسازی موفق شد موافقت بانک مرکزی را برای افزایش سقف کلی تسهیلات مسکن‌مهر به مبلغ 55 هزار و 500 میلیارد تومان اخذ کند تا بتواند تسهیلات تمام واحدهای مسکن‌مهر را افزایش دهد. حال باید گفت اگر بانک مرکزی در سال 92 با افزایش 5 میلیونی تسهیلات موافقت می‌کرد، قطعاً‌ پروژه‌های مسکن‌مهر در سال 93 به اتمام می‌رسید و در حال حاضر این پروژه‌ها نه مشمول افزایش قیمت ناشی از تورم و نه مشمول افزایش دستمزدها نمی‌شد.
 

شهر باستانی تدمر یا پالمیرا که از دیرباز دروازه بادیه..‌الشام خوانده می‌شده، در وضعیتی بی‌ثبات قرار گرفته است. این شهر دست کم 3 هزار ساله که در مسیر شاهراه مواصلاتی شرقی- غربی سوریه در حاشیه استان حمص قرار گرفته، بنا به تایید فرماندار حمص روز یکشنبه مجددا به دست تروریست‌های داعش سقوط کرد. تدمر حدود 8 ماه پیش توسط ارتش و نیروهای مردمی سوریه از چنگ تکفیری‌ها آزاد شده بود و حتی روس‌ها در جشن آزادی پالمیرا که میراث تمدن رومی- بیزانسی محسوب می‌شود در آن کنسرتی بزرگ برپا کردند اما طبق شنیده‌ها تدمر تنها شهر بازپس‌گرفته شده سوریه بود که مستشاران چیره‌دست ایرانی به آن سرکشی نکردند و امنیت این منطقه کاملا به روسیه واگذار شده بود که متاسفانه نتوانستند آن را حفظ کنند. تدمر اهمیت راهبردی بسیاری برای طرف‌های جنگ در سوریه دارد و کارشناسان بر این باورند حمله گسترده داعش که از روز چهارشنبه هفته گذشته و با استفاده از خیمه مه سنگین بر منطقه صورت گرفت براساس نقشه راه آمریکا و شرکایش برای تجزیه سوریه و ایجاد یک نوار تروریستی- نفتی بین این کشور و عراق و ایجاد فاصله لجستیکی در محور مقاومت بوده است. سازمان تروریستی خلیفه خودخوانده پس از آنکه روز شنبه از داخل شهر عقب رانده شد از حوالی ظهر روز یکشنبه با وجود حملات شدید جنگنده‌های روسیه بار دیگر وارد شهر شده و حال ‌خبرگزاری «اعماق» وابسته به تروریست‌ها مدعی است آنها کنترل کامل شهر را به دست گرفته‌اند. داعش مدعی است در تدمر ۳۰ دستگاه تانک به غنیمت گرفته است، یعنی تقریبا یک گردان زرهی کامل. همچنین مدعی است تلفات ارتش سوریه یکصد نفر بوده است حال آنکه منابع سوری می‌گویند کل شهدا کمتر از ۵۵ نفر و بسیار کمتر از تلفات طرف مقابل بوده است. همچنین این گروه تروریستی علاوه بر تدمر در عمق استان حمص هم پیشروی‌هایی داشته و توانسته موقتا فرودگاه نظامی تیفور نزدیک شهر حمص را محاصره کند که البته دیروز دوباره آزاد شد. ارتش سوریه و یگان مدافعان حرم فاطمیون که از یکشنبه از کمربند بیرونی شهر به سوی القریتین عقب‌نشینی کرده‌اند، مترصد هستند با اضافه شدن نیروهای کمکی بار دیگر موقعیت خود را در تدمر مستحکم کنند. رامی عبدالرحمن مدیر مرکز موسوم به «دیده‌بان حقوق بشر سوریه» (وابسته به سازمان جاسوسی بریتانیا) گفته است نیروهای دولتی سوریه از تدمر به سمت ریف جنوبی عقب‌نشینی کردند و داعش به‌رغم حملات هوایی گسترده روسیه، بر شهر سیطره یافته است. البته او خاطرنشان کرده است: «با تداوم بمباران هوایی، درگیری‌ها در شهر تدمر در حومه شرقی حمص (مرکز) متوقف شده است». وزارت دفاع روسیه پس از عقب‌نشینی ارتش از شهر از حضور بیش از ۴۰۰۰ تروریست تکفیری برای تسلط دوباره بر تدمر خبر داد. مرکز مصالحه حمیمیم وابسته به وزارت دفاع روسیه در شهر لاذقیه اعلام کرد داعش تجهیزات نظامی گسترده‌ای را از شهرهای الرقه و دیرالزور به تدمر ارسال کرده و در عوض حدود ۵۰۰۰ نیروی خود را از شهر در حال آزادسازی موصل در شمال عراق جایگزین آنها در الرقه و دیرالزور کرده است. جنگنده‌های روسی طی 4 روز نخست حملات داعش به استان حمص بی‌سابقه‌ترین بمباران‌ها را علیه مهاجمان انجام دادند و ۶۴ مرتبه حومه تدمر را کوبیدند که طی این حملات صدها تکفیری به هلاکت رسیدند اما حجم نیروهای داعش گسترده‌تر از چیزی بود که پیش‌بینی می‌شد و آنها واقعا برای ورود به این شهر دست به خودکشی جمعی زدند.
  چرا تدمر؟
اما چرا داعش اینگونه در تدمر خودکشی می‌کند و 4 هزار تن از زبده‌ترین نیروهای خود را به همراه غالب تجهیزات رزم زمینی به میدان جنگی دور از آخرین پایگاه‌هایش در شرق سوریه که وضعیت شکننده‌ای دارند فرستاده است؟ چرا داعش که در موصل، رقه، الباب و دیرالزور نبردهای حیاتی دارد، توان اصلی خود را صرف اشغال شهری در بیابان‌های سوریه کرده است؟ چرا داعش سال پیش برای کنترل تدمر و شهر راهبردی القریتین در جوار آن تلفات سنگینی متحمل شد و باز اینکه چرا حاضر شد سنگین‌ترین هزینه ممکن را بدهد تا دوباره این شهر را اشغال کند؟
برای پاسخ به این سوالات باید اندکی به عقب بازگشت؛ کسانی که بر تاریخ داعش اشراف دارند بخوبی به یاد دارند پیش از اعلام خلافت بغدادی در سال 2014 و در روزهایی که تروریست‌های جبهه..‌النصره، ارتش آزاد و سایر گروهک‌های ریز و درشت برای اشغال حلب، دمشق، ادلب و... می‌جنگیدند، او بی‌سر و صدا 3500 تن از نیروهای خود را با خانواده به منطقه بیابانی شرق استان حمص تا حماه اعزام و در این مناطق مستقر کرد. در آن زمان هیچ‌کس به این فکر نبود که داعش با یک فکر راهبردی که ناشی از یک چشم‌انداز آینده‌نگرانه خاص و حاکی از دانش نظامی و اطلاعاتی فراتر از یک گروه تروریستی بود، بهترین نقطه سوریه را برای ادامه جنگ برگزیده است. تکرار حملات داعش با تمام توان به این نقطه که 8 ماه پیش با حضور موثر نیروهای روس، سوری و مقاومت اسلامی به همراه شهر القریتین از اشغال یک‌ساله تروریست‌ها خارج شده بود نشان می‌دهد اراده‌ای فراتر از البغدادی، خلیفه فراری از موصل که از ترس جانش در بیابان‌های بین عراق و سوریه سرگردان است، در پس ماجرا قرار دارد. آن هم در شرایطی که می‌دانیم 90 درصد مغزهای متفکر این سازمان تروریستی هلاک شده‌اند، بنابراین همان‌گونه که تصمیم حمله هوایی چند ماه پیش به ارتش سوریه در حوالی دیرالزور در پنتاگون گرفته شده و توسط خود آمریکایی‌ها اجرا شد، این بار هم تصمیم حمله به تدمر در واشنگتن اتخاذ شده است. در حقیقت این سازمان تروریستی دست‌پرورده غرب در حال ادامه اجرای نقشه صهیونیستی تقسیم سوریه و عراق است که از تدمر می‌گذرد. طبق همان اصلی که مقام معظم رهبری در روزهای اخیر به آن اشاره کرده‌اند، آمریکا عزمی جدی برای مقابله با گروه‌های تروریستی دست‌پرورده خودش ندارد. داعش هم می‌داند که آمریکا و نیروهای کرد دموکرات تحت امرش تا مجبور نباشند به پایتختش یعنی رقه حمله نمی‌کنند و به همین دلیل با اشغال تدمر در حال فاصله انداختن بین نیروهای زمینی سوریه و متحدانش با شرق و شمال شرقی کشور است. در نقشه راه آمریکایی، آینده خلافت تکفیری در بیابان‌های سوریه متمرکز خواهد شد و تدمر به‌عنوان یک نماد تاریخی برای قطع مسیر ارتباطی معروف به جاده ابریشم بین تهران، بغداد و دمشق مرکز این راهزنستان خواهد بود. با این حال با توجه به موقعیت جغرافیایی آسان تدمر در کف بادیه و تسلط رشته ارتفاعات شمال و شمال غربی شهر بر آن و همچنین برتری هوایی ارتش سوریه و متحدانش، بعید است تکفیری‌ها بتوانند مدت زیادی آن را حفظ کنند. ضمنا اشغال تدمر بدون در اختیار داشتن شهر نزدیکش القریتین در جنوب غربی آن ارزش راهبردی ندارد. پس از آزادی کامل حلب در روزهای آتی، ارتش سوریه با همراهی روس‌ها و نیروهای تازه‌نفس مقاومت راهی ادلب و تدمر خواهند شد تا کار را یکسره کنند.
  پاکسازی 98 درصدی حلب
مذاکرات بی‌نتیجه جان کری و سرگئی لاوروف، وزیران خارجه آمریکا و روسیه برای توافق بر سر خروج تروریست‌های باقیمانده از شرق حلب، باعث شد ارتش سوریه و همپیمانانش روز گذشته بلافاصله عملیات آزادسازی محله‌های باقیمانده در اشغال تروریست‌ها را از سر بگیرند که اولین نتیجه‌اش، آزادسازی محله راهبردی شیخ سعید بود که یکی از مستحکم‌ترین دژهای تروریست‌های جبهه..‌النصره به مدت 5 سال قلمداد می‌شد. با این موفقیت بزرگ ارتش سوریه، عرصه بر تروریست‌های باقیمانده در شرق حلب بیش از گذشته تنگ شد.
یگان‌های ارتش سوریه همچنین روز دوشنبه توانستند به طور کامل محله‌های النزهه، ‌الصالحین و دوارالصالحین را پاکسازی کنند و در محله‌های الکلاسه و الفردوس به سمت پل الحاج آخرین خط امدادرسانی به گروه‌های تروریستی پیشروی کنند تا درصد مناطق آزاد شده در شرق حلب به حدود 98درصد برسد. نتیجه این پاکسازی‌ها فرار بیش از 10 هزار غیرنظامی دیگر از دست تروریست‌ها بود.

محمد واعظی: بسیار گران و به طرز عجیبی بزرگ! این توصیفی است که اغلب خبرگزاری‌ها و منابع خبری غرب برای توافق ایران و شرکت هوافضا و صنایع دفاعی آمریکا
 – بوئینگ - به کار بردند. براساس متن «توافقنامه»‌ای که در تهران امضا شد 50 فروند هواپیمای 737 ماکس 8 اس، 15 هواپیمای 777-300 ‌ای‌آراس و 15 فروند بوئینگ 777-9 اس در طول 12 سال بناست به ایران تحویل شود. هواپیماهای سفارش داده شده بتدریج ساخته می‌شود و تناسبی با روابط سیاسی تحریمی ایران و آمریکا ندارد، به نحوی که مطابق متن توافق که هنوز بوئینگ از لفظ «قرارداد» برای آن استفاده نکرده، تا سال ۲۰۲۰ تنها تعداد ۱۵ فروند هواپیمای مدل 777-300  تحویل می‌شود و مابقی هواپیماها نیز در دوره زمانی سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۸ بتدریج ارائه می‌شود. تعداد و نوع هواپیماهای پهن‌پیکر که برای جابه‌جایی مسافر بین قاره‌ای ذیل توافق خریداری می‌شود مرتبط با نیاز داخلی نیست. با احتساب این موارد وقت خوبی برای تعمیق در موضوع قرارداد بوئینگ و حواشی آن است.
  محرمانه‌های تحریمی
این قرارداد مطابق مجوز دولت آمریکا که شهریور امسال برای بوئینگ آمریکا صادر شد و بر پایه شروط مندرج در این مجوز منعقد شده است. بر این اساس موارد مهمی همچون استفاده از هواپیماهای کذایی برای جابه‌جایی نیرو و استفاده در موارد نظامی و سایر تحرکاتی که مطابق میل و نظر دولت آمریکا خلاف قوانین تحریم‌ها قلمداد شود، از سوی ایران ممنوع شده است. جالب اینجاست که «عباس آخوندی» وزیر راه‌وشهرسازی در پاسخ به سوال رویترز پیرامون نگرانی‌ها در کنگره درباره همین موارد، اعلام کرده به تمام موارد مندرج در قرارداد پایبند است. با این وجود قطعا توافق با بوئینگ نیز شامل موارد «محرمانه»‌ای است که آمریکایی‌ها مکرر تاکید کرده‌اند بنا به احترام به خواست طرف ایرانی از فاش کردن متن آن معذور هستند.
  اقتصاد پیشمرگ سیاست
پس بسادگی استنباط می‌شود رونمایی از «توافقنامه مشروط» دولت ایران و بوئینگ آمریکا در بحبوحه «نقض برجام» و وضع تحریم‌های جدید، بیش از آنکه جنبه اقتصادی داشته باشد یک «نمایش سیاسی» پر سروصداست که معلوم نیست در انتها چیزی بیشتر از ماکت هواپیماهای بوئینگ دست خطوط هوایی ایران را بگیرد! کما اینکه هم‌اکنون 2 بوئینگ نو در فرودگاه مهرآباد پارک است اما مطابق تحریم‌ها اجازه بلند شدن از باند را ندارند!
در حقیقت دولت بیش از آنکه مطابق اعلامات تبلیغاتی به دنبال تبدیل «ایران‌ایر» به خط هوایی برتر جهان با بریز و بپاش دلاری در بحبوحه بی‌اعتباری برجام، باقی ماندن تحریم دلار و سوئیفت و بلوکه ماندن درآمد حاصل از فروش نفت ایران در سایر کشورها باشد نیاز به یک باج‌دهی بزرگ تبلیغاتی به نفع برجام و دولت آمریکا داشت تا جمهوری‌خواهان بدقلق را ترغیب به حفظ سرمایه سیاسی خود کند. در تایید همین موضوع می‌توان به مطلب مستند منتشر شده در روزنامه دولتی «ایران» به قلم رئیس سازمان هواپیمایی اشاره کرد: «قرارداد ایران و بوئینگ در فضای سیاسی متأثر از برخی نقض عهدهای دولت آمریکا نشانگر پویایی برجام به عنوان یک توافق بین‌المللی است».
اهمیت این موضوع زمانی مشخص می‌شود که بدانیم اغلب تحلیلگران صدور اجازه انعقاد قرارداد دولت ایران با بوئینگ توسط خزانه‌داری آمریکا را نوعی امتیازدهی دولت اوباما به دولت روحانی قلمداد می‌کردند اما با کنکاش در نوع قرارداد و کیفیت آن مشخص می‌شود روند مذکور ادامه سیاست امتیازدهی یکجانبه ایران به آمریکاست.
ضمانت کشکی!
با توجه به استقراض مکرر دولت از اقتصاد برای بزک چهره از هم پاشیده سیاست خارجی برجامی و تاکید بر ادامه امتیازدهی بی‌مزد و مواجب به آمریکایی‌ها، قول‌های بی‌پشتوانه عباس آخوندی در اخبار سراسری به مردم نیز قابل توجیه است. آخوندی همچون مدیری تازه‌کار که هنوز توفیق نیافته نظم حاکم بر جهان را مطالعه و شناسایی کند، ضمانت دوام توافق با بوئینگ را شکایت به دادگاه‌های بین‌المللی در صورت نقض عهد آمریکا اعلام کرد! انگار دولت بابت نیمه‌کاره ماندن قراردادهای توتال و پژو و شل و صدها شرکت دیگر که پس از اعمال تحریم‌ها بدون نگرانی، کار را برخلاف متون حقوق بین‌الملل رها کردند، میلیاردها دلار خسارت دریافت کرده است!
در بخش تامین مالی معامله 17 میلیارد دلاری دولت یازدهم نیز با توجه به برقراری تحریم‌ها، استقراض خارجی در دستور کار قرار گرفته است. برخی معتقدند بانک مرکزی چین به واسطه شرکت لیزینگ «BOC Aviation» و به اعتبار نفت ایران، تامین 10 میلیارد دلار از اعتبار این توافق را قول داده است. البته کمی پیش از این بوئینگ قریب به 2 میلیارد دلار در BOC Aviation سرمایه‌گذاری کرده که با این احتساب در بخش تامین مالی پروژه نیز باز با بوئینگ طرف هستیم که تابع قوانین تحریمی وزارت خزانه‌داری آمریکاست!
سفره ایرانی!
بوئینگ در بیانیه خود آورده است: «قرارداد با ایران استمرار 100 هزار فرصت شغلی در صنعت هوافضای آمریکا را تضمین خواهد کرد. در 51 ایالت آمریکا 13 هزار و 600 تأمین‌کننده و عرضه‌کننده قطعات شرکت هواپیماسازی بوئینگ فعال هستند که پیش‌بینی می‌شود در پی آغاز عملیات اجرایی قرارداد با ایران در این زنجیره تأمین، حفظ بالغ بر یک و نیم میلیون فرصت شغلی تضمین خواهد شد». اینها آخرین تلاش‌های تیم اوباما برای ایجاد جذابیت اقتصادی پیرامون برجام و جلب نظر همزمان دونالد ترامپ و کنگره به حفظ ایران به عنوان یک کشور نفتی با تیمی از سیاستمداران غربگرای قابل مدیریت در ذیل حریم کدخداست. کما اینکه ترامپ، سیاست اقتصادی اوباما را عامل افزایش بیکاری و ورشکستگی تولیدکنندگان داخلی دانسته و در نخستین اقدام قرارداد بوئینگ با ریاست جمهوری را به علت «گران‌فروشی» باطل کرده بود. حالا بناست بوئینگ با پول ایرانی‌های مقروض و بی‌ادعا و گرفتار در بحران بیکاری و رکود، 12 سال در آمریکا رونق اقتصادی ایجاد کند!
باج سبیل کدخدا
البته سیاست باج‌دهی اقتصادی به آمریکا برای ثمردهی سرفصل ادعایی«تنش‌زدایی» در میان غربگرایان قدمتی چند ده ساله دارد. در دولت هاشمی‌رفسنجانی نیز استقراض از دولت‌های خارجی به حد انبوه صورت گرفت تا خرج قراردادهای آنچنانی با شرکت‌های اروپایی و آمریکایی شود. حتی کار به جایی رسید که 50 درصد نفت ایران به صورت مستقیم و غیرمستقیم با شرکت‌های آمریکایی معامله می‌شد و دلالان ایرانی- آمریکایی نان‌شان در این معامله‌ها اساسی روغنی شده بود.
یادگار امام، مرحوم سیداحمد خمینی در برابر این سیاست کریه چنین موضع گرفت: «آیا آمریکا به ما گفت که دور دنیا راه بیفتیم و از هر کشور و دولتی که سر راه‌مان بود چند صد میلیون و چندین میلیارد دلار وام بگیریم و مملکت را زیر بار استقراض خارجی ببریم؟ یک مدت ایام ماه عسل بود، آقایان از دردسر جنگ فراغت یافته و پول‌های موجود را هزینه می‌کردند. دوستان انقلاب و نظام مرتبا حرص می‌خوردند و مضرات دریافت وام‌های سنگین خارجی را گوشزد می‌کردند اما آقایان در مصاحبه‌های خود دریافت هرگونه وجهی را از کشورهای خارجی تکذیب کرده و با قاطعیت می‌گفتند ما هیچگونه بدهی خارجی نداریم اما حالا اعلام می‌شود صحبت از 35 تا 40 میلیارد دلار بدهی است و هر چند هفته یکبار اخبار مربوط به نحوه پرداخت بدهی‌ها به آلمان، فرانسه، انگلیس، هلند، کره، ژاپن و بعضی ممالک دور و نزدیک در جراید چاپ می‌شود و یک نفر هم نیست که این روزنامه‌ها را بردارد ببرد بگذارد جلوی برادر دکتر عادلی رئیس کل سابق بانک مرکزی و دکتر نوربخش وزیر سابق دارایی و از آقایان بپرسد مگر شما نمی‌گفتید ما صنار به ممالک خارجی بدهکار نیستیم؟»
محرمانه‌های برجامی
اکنون دولت با علم به گرفتار شدن در دور جدید تحریم‌ها و انتظار برای افزایش محدودیت‌های اقتصادی، با سرمایه محدود ایرانیان ریسک‌های سیاسی آنچنانی می‌کند تا «برجام بی‌ثمر» را دست‌کم برای «استفاده انتخاباتی» حفظ کند و احتمالا شعار «هر ایرانی یک صندلی بوئینگ» را در بحبوحه رکود و تورم و بحران بیکاری جوانان و ورشکستگی تولیدکنندگان و کشاورزان و دامداران ایرانی عملیاتی کند!  آیا در چنین شرایطی بدهکار کردن اقتصاد ملی به ممالک خارجی و چرب کردن سبیل شرکت‌های آمریکایی با معاملات محرمانه‌ای که مثل روز روشن است در تور تحریم‌ها گرفتار می‌شوند، منطقی و هوشمندانه است؟ آیا دولت هاشمی رفسنجانی با اتکا به همین سیاست غلط در دام «سیاست مهار دوگانه» دولت آمریکا گرفتار نشد و ایرانیان را با  تورم 60 درصدی تنها نگذاشت؟ اگر غیر از این است به ملت بفرمایید نحوه تامین مالی قراردادهای اخیر چگونه بوده است؟ توافقات محرمانه با خزانه‌داری آمریکا را در اختیار نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی بگذارید! باور کنیم این «بچه برجام»‌های محرمانه منعقد‌شده تحت برجام محرمانه، یقه اقتصاد ایران را به این زودی‌ها رها نخواهد کرد.

گروه سیاسی: شورایعالی نظارت بر اجرای برجام چهارشنبه هفته گذشته تشکیل جلسه داد تا درباره واکنش ایران به تمدید تحریم‌های ISA وارد شور شود. بر اساس قانون ایالات متحده، رئیس‌جمهور آمریکا این هفته درباره مصوبه مجلس سنا که تحریم‌های ISA علیه ایران را برای 10 سال تمدید می‌کند، تصمیم خواهد گرفت. تمدید این تحریم‌ها براساس متن توافق هسته‌ای نقض صریح برجام است، چرا که بخش قابل توجهی از تحریم‌های حوزه انرژی ایران را دوباره باز خواهد گرداند. بازگشت تحریم‌های انرژی در حالی است که به‌رغم تعهدات صریح آمریکایی‌ها در برجام اما تحریم‌های بانکی نیز کماکان پابرجاست. به گونه‌ای که اکنون در پسابرجام تقریبا هیچ بانک بزرگ و معتبر اروپایی و آمریکایی با ایران همکاری نمی‌کند و این موضوع باعث شده بخش عمده‌ای از وضعیت مراودات بانکی ایران در دوران تحریم، در دوران پسابرجام نیز پابرجا بماند. حسن روحانی، جواد ظریف، علی‌اکبر صالحی و برخی دیگر از مقامات دولتی اخیرا اذعان کردند در حوزه بانکی آمریکایی‌ها با ارعاب بانک‌های بزرگ دنیا، مانع همکاری آنها با ایران می‌شوند و این خلاف تعهدات آمریکا در برجام است. به هر حال در وضعیت فعلی، عایدی ایران از برجام، باقی ماندن محدودیت‌های بانکی و اینک با تمدید ISA بازگشت تحریم‌های انرژی است و این درحالی است که بخش عمده‌ای از برنامه هسته‌ای ایران از بین رفته است.  کارشناسان می‌گویند دلیل حادث شدن این شرایط، بی‌دقتی و تعجیل تیم مذاکره‌کننده در جزئیات متن برجام بوده است. کارشناسان همچنین می‌گویند خوشبینی تیم مذاکره‌کننده به قول‌های شفاهی دولت اوباما نیز در به بار آمدن وضعیت فعلی اثرگذار بوده است.  اما در چنین شرایطی که بی‌اعتبار کردن برجام قبل از آغاز به کار دولت دونالد ترامپ، توسط باراک اوباما کلید خورده و در حالی که براساس نظرسنجی‌ها امید مردم ایران به برجام به زیر 30 درصد نزول کرده،  حسن روحانی در اظهارنظری عجیب گفت در برجام پیروز شده است(!) حسن روحانی صبح دیروز با حضور در مراسم شکرگزاری برداشت محصول که در سالن اجلاس سران برگزار شد،‌ گفت: مساله کشاورزی این نیست که چه مقدار از اشتغال جامعه را تأمین می‌کند یا چند درصد در رشد اقتصادی ما مؤثر است یا چند درصد از تولید ناخالص داخلی ما است که البته اینها نیز مهم است اما مهم‌تر از همه آنها قدرت ملی، پایداری ملی و استقلال کشور است و در یک کلمه قدرت چانه‌زنی ما در دنیاست. رئیس‌جمهور در ادامه گفت: هرچه قدرت چانه‌زنی ما در سطح جهانی و در مذاکرات جهانی بیشتر شود، یعنی قدرت ملی ما افزایش پیدا کرده است. با افزایش تولید نفت در کشور است که ما در اجلاس اوپک قدرت چانه‌زنی داریم. اگر قدرت تولید نفت نداشته باشیم و تولید ما یک‌میلیون بشکه باشد کسی با ما حرف نمی‌زند و چانه‌زنی ما را گوش نمی‌کند.  به گزارش فارس، روحانی با اشاره به زمان اجرایی شدن برجام گفت: زمان اجرای برجام همان روز عزای رژیم صهیونیستی است که هم رژیم صهیونیستی سیاه‌پوش شد و هم یکی از کشورهای منطقه که متأسفانه مسیر غلطی را طی می‌کند. وی ادامه داد: از روز اجرای برجام تا امروز تولید نفت ایران از یک‌میلیون بشکه به 2 میلیون و 300 هزار بشکه رسیده است. این قدرت است و همین قدرت است که از ما در اوپک دعوت می‌کند و با ما حرف می‌زند و ما اداره‌کننده جلسه می‌شویم و ما در آن موفق می‌شویم. رئیس‌جمهور تصریح کرد: فقط در برجام نبود که ما پیروز شدیم، در اوپک هم ما موفقیت به دست آوردیم. در خرید هواپیما هم موفقیت به دست آوردیم. در محصولات کشاورزی هم موفقیت به دست آوردیم. در حقیقت ملت مقاوم امیدوار و متحد از هر مشکلی عبور می‌کند.
برجام منهای اقتصاد!
اما در جلسه اخیر شورایعالی نظارت بر اجرای برجام برای واکنش به تمدید تحریم‌های ISA علیه ایران چه گذشت؟ علی‌اکبر ولایتی، مشاور امور بین‌الملل رهبر انقلاب روز گذشته در این‌باره توضیحاتی ارائه کرد.  ولایتی در جمع خبرنگاران در پاسخ به این سوال که در جلسه هفته گذشته شورایعالی نظارت بر اجرای برجام چه نتایجی حاصل شد، گفت: جمهوری اسلامی ایران در برابر آمریکایی‌ها و مصوبات 2 مجلس آن کشور که علیه ما داشته است، حتما موضع مناسبی را اتخاذ خواهد کرد. مقدمات آن در جلسه هفته گذشته شورایعالی نظارت بر اجرای برجام مطرح و درباره آن تصمیم گرفته شد و جزئیات آن نیز بعدا توسط دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی به اطلاع خواهد رسید. وی افزود: بدون تردید در اجرای برجام ایران به تعهدات خودش عمل کرده اما آمریکایی‌ها بویژه در حوزه اقتصادی به آن عمل نکردند. مشاور امور بین‌الملل رهبر معظم انقلاب با بیان اینکه نفس این موضوع که آنها در کنگره و سنا قانون تمدید تحریم‌ها علیه ایران را تصویب کردند، این بدون پاسخ از طرف ما نخواهد ماند، اظهار کرد: اگر رئیس‌جمهور آن کشور آن قانون را امضا کند شرایط متفاوت خواهد بود و اگر امضا نکند هم طور دیگری است اما به هر حال تا همین میزان هم جمهوری اسلامی ایران نسبت به کاری که آنها انجام دادند واکنش مناسب را خواهد داشت اما فعلا بنا به مصالحی قرار بر این است که جزئیات آن مطرح نشود. ولایتی ادامه داد: یقینا پاسخ ایران قاطع، روشن و مناسب خواهد بود و ما بر اساس آنچه از قبل گفتیم و رهنمودهای رهبری درباره چگونگی اجرای برجام و انجام تعهدات آمریکایی‌ها اگر ذره‌ای هم نقص داشته باشد، واکنش لازم را نشان خواهیم داد. وی در پاسخ به این سوال که این تصمیمات اتخاذ شده چه زمانی اعلام خواهد شد، تصریح کرد: تصمیمات مشخصی در شورا گرفته شده و در آینده نزدیک به اطلاع خواهد رسید. قطعا مردم ایران از تصمیمات گرفته شده خوشحال و دشمنان ناامید خواهند شد.

عضو هیات‌رئیسه مجلس نهم گفت: برخی ژنرال‌های خسته که در حلقه‌های بسته در حال اداره به اصطلاح امور هستند، کشور را خیلی گران و با مدل مدیریت ده‌ها سال پیش اداره می‌کنند.  مهرداد بذرپاش که به دعوت انجمن اسلامی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) به قزوین سفر کرده است، در نشستی با دانشجویان این دانشگاه اظهار داشت: باور عمیق دارم راه‌حل بسیاری از مشکلات کشور را می‌توان نزد این جریان پویا و فکور یافت. برای حل مشکلاتی مزمن که خیلی از بزرگ‌ترها در حل آنها مانده‌اند، باید دست یاری به سوی این جنبش دراز کرد. وی خاطرنشان کرد: سرزنده بودن حیات دانشجویی فقط سیاسی نیست؛ احساس تعهد اجتماعی دانشجو را زنده‌تر نگه می‏دارد. اقتضای اداها و ادعاها و نمایش‎های سیاسی لایک و اشتراک‌گذاری و کامنت‌گذاری است اما دردهای اجتماعی آستین بالازدن می‌خواهد. بذرپاش همچنین با اشاره به برخی ناهنجاری‌های اجتماعی گفت: دانشجویان انقلابی و حزب‌اللهی جلودار جهاد اجتماعی‌اند. به قول شهید بهشتی دانشجو موذن جامعه است؛ بیایید با صدای بلند و نیت خالص، این بار «اذان اجتماعی» بگوییم. جامعه را برای حل این مسائل بیدار کنیم. خیریه‌ها و تشکل‌های دانشجویی اجتماعی زیادی فعالند اما کافی نیستند. معدود تصمیم‌گیرانی که به کارآمدی و انگیزه جوانان باور دارند بیایند و از این تشکل‌ها حمایت کنند. نماینده سابق مجلس گفت: امروز کسانی که از اول انقلاب بر سر سفره انقلاب نشسته‌اند و کلیدی‌ترین مناصب را تصرف کرده‌اند، به‌جای پاسخگویی، مدعی وضع موجود شده‌اند و از ادوات استفهام در سخنرانی‌های‌شان بهره می‌برند. چه کسی باید بگوید اشتغال چه شد؟ مسکن به چه سرنوشتی افتاده است؟  وی خاطرنشان کرد: برخی ژنرال‌های خسته که در حلقه‌های بسته در حال اداره به اصطلاح امور هستند، کشور را خیلی گران و با مدل مدیریت ده‌ها سال پیش اداره می‌کنند. به جای اینکه بودجه مراکز مصلحت و منفعت را افزایش دهید، بودجه واقعیات جامعه را زیاد کنید. بودجه را صرف حقیقت کنید نه مصلحت. واقعیت، مشکلات عظیم پیش روی دانشجویی است که بی‌آینده است، واقعیت، حاشیه‌نشینی است، واقعیت، مسکن زوج‌های جوان است.
 

گروه اقتصادی: با گذشت 20 روز از فاجعه برخورد 2 قطار مسافری در سمنان، دولتی‌ها سعی دارند نقش پررنگ سیستم کنترل هوشمند ریلی را نادیده بگیرند و اذهان عمومی را از شرکت ارائه‌دهنده این خدمات منحرف کنند. به گزارش «وطن‌امروز»، شرکت مهندسی مهاران که مجری طرح کنترل هوشمند راه‌آهن است، بدون برگزاری مناقصه موفق شد این طرح کلان در حوزه فناوری ریلی را بر عهده بگیرد. مسؤولان این شرکت مهندسی وابستگی سیاسی به جریان اصلاح‌طلب دارند و استفاده آنها از رانت سیاسی برای برعهده گرفتن اجرای این طرح اصلا تعجبی ندارد.  در تمام گزارش‌های رسمی دولت درباره علل وقوع این حادثه، خطای انسانی علت اصلی حادثه معرفی شده و به طرز مشکوکی از موضوع خطاهای مکرر و کلافه‌کننده کنترل هوشمند راه‌آهن که باعث می‌شده لکوموتیورانان آن را از حالت هوشمند خارج کرده و به کنترل دستی بپردازند چشمپوشی شده است.  اینگونه حمایت معنوی از شرکت مهاران این شائبه را ایجاد می‌کند که مسؤولان دولتی در تهیه گزارش‌های خود غیر از ملاحظات فنی ملاحظات سیاسی را هم مدنظر قرار داده و قصد انحراف افکار عمومی از حقیقت را دارند. جالب اینکه شرکت مهاران در نخستین و تنها‌ترین اطلاعیه خود در مقام یک مدعی ظاهر شده و گزارش رسمی راه‌آهن مبنی بر وجود 4000 خطای سیستم کنترل هوشمند را 200 خطا معرفی کرده که تمام آن هشدار بوده است! شرکت مهاران خود به منتقدان تاخته و تلویحا گفته نه‌تنها پول هنگفتی نگرفته بلکه برای اجرای این طرح با مشکلات فراوان لطف هم کرده است!
این شرکت همچنین اعلام کرده تنها شرکت ایران و خاورمیانه است که در زمینه کنترل هوشمند ریلی مشغول به کار است و به همین علت وزارت راه چاره‌ای جز همکاری با این شرکت نداشته است. اگر این ادعای مهاران را قبول کنیم باید بگوییم حتی با وجود کاستی‌ها و خطاهای فراوان شرکت مهاران، وزارت راه‌وشهرسازی اصلا نمی‌توانسته با این شرکت برخورد کند، چون شرکت جایگزینی وجود نداشته است. از طرفی عملکرد کنترل هوشمند راه‌آهن نشان می‌دهد درصد خطا و اشکالات سیستمی این شرکت بسیار زیاد و کلافه‌کننده بوده است. مسؤولان برای انحراف افکار عمومی از این موضوع ادعا می‌کنند تمام خطاها فقط هشدار بوده و کنترل الکترونیکی راه‌آهن بدرستی اشکالات راه‌آهن را تشخیص می‌داده و قطارها را نگه می‌داشته است، در حالی که این ادعا کذب محض است، چرا که به گواهی گزارش‌های رسمی سرما و گرما موجب می‌شده این سیستم خطاهای بسیاری بدهد تا جایی که سوزنبانان به لکوموتیورانان دستور می‌دادند این سیستم را از حالت کنترل هوشمند خارج کنند و قطار را به صورت دستی به مقصد برسانند. در حادثه هفت‌خوان نیز همین خطاهای کلافه‌کننده موجب شد سوزنبان باتجربه‌ای که گویا این خطاها به دفعات برایش رخ داده بود، به لکوموتیوران قطار دوم کتبا دستور دهد که کنترل هوشمند را از کار بیندازد.  یکی از مسافران قطار تهران- شاهرود که چند ساعت قبل از این حادثه از همان مسیر برخورد عبور کرده به «وطن‌امروز» گفت: قطاری که در آن بودیم بارها می‌ایستاد و وقتی از مسؤول قطار علت آن را جویا شدیم اعلام کرد وقتی سیستم کنترل هوشمند قطار یخ می‌زند باید آن را گرم کنیم تا خطای اشتباه ندهد. ما مسفران شاهد بودیم که کارکنان قطار در سرمای سمنان برای گرم کردن سیستم به بیرون قطار می‌روند تا سیستم هوشمند را گرم کنند که به قطار اجازه عبور دهد. این سیستم هم مسافران را کلافه کرده بود و هم مسؤولان قطار را.
انحراف اذهان
در چنین شرایطی دولت به عنوان حامی صددرصدی این شرکت و سیستم هوشمند، اصلا زیر بار خطاهای آن نمی‌رود و به گونه‌ای حمایت می‌کند که انگار خود منافعی در آن دارد.  سعید محمدزاده، مدیرعامل جدید راه‌آهن در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه سیستم کنترل اتوماتیک قطار موسوم به ATC  چه تعداد اعلام خطای واقعی و غیرواقعی داشته است، اظهار کرد:‌ براساس اطلاعاتی که دریافت کرده‌ایم از زمان روشن شدن سیستم ATC (اسفند 93) تا امروز ضریب سلامت این سیستم 8/99 درصد بوده که مستندات آن در داخل سیستم و همچنین مستندات دفتری ادارات در مناطق مختلف موجود است. وی تصریح کرد: براساس آمار این سیستم در 8 ماه ابتدایی امسال از مجموع یک میلیون و 150 هزار بار عملیات انجام شده،‌ 4000 بار هشدار داده که نشان از سلامت آن است!
  وزیر از سیستم هوشمند دفاع می‌کند
حمید بنایی، عضو کمیسیون عمران مجلس درباره علت وقوع این حادثه به «وطن‌امروز» گفت: این کمیسیون حساسیت بالایی نسبت به موضوع دارد و تمام زوایای علت وقوع چنین رخدادی را با کار کارشناسی گزارش کرده و به این نتیجه رسیده که هم نقص فنی و هم خطای انسانی در بروز چنین حادثه‌ای محرز است. وی افزود: موضوعی نیست که بتوان به آسانی از کنار آن گذشت، با این وجود از وزیر راه‌وشهرسازی دعوت کرده‌ایم به کمیسیون عمران مجلس بیاید و درباره سهل‌انگاری‌ها نسبت به تجهیزات راه‌آهن و مدیریت آن پاسخگو شود. وی البته منکر هرگونه نقص فنی شده و خطاها و ایرادات را که بارها از سوی سیستم دیده شده، هشدار تلقی کرده که نقص فنی نیست.
بنایی در پاسخ به این سوال که گزارش کمیسیون عمران از علل وقوع این حادثه چه موقع در مجلس قرائت می‌شود، گفت: در هر صورت همه بررسی‌ها صورت گرفته و قرار است گزارش کمیسیون هفته آینده در صحن علنی مجلس قرائت می‌شود. وی افزود: این موضوع را نیز در مجلس مطرح کردیم که  چرا شرکتی که استاندارد تجهیزات آن مورد تردید است باید مجری طرح‌های عظیمی چون کنترل هوشمند شود و به آن طرح‌ها حدود 140 میلیارد تومان اختصاص داده شود.  پشنگ، عضو کمیسیون عمران مجلس نیز به «وطن‌امروز» گفت: کمیسیون عمران جلسه‌ای درباره این حادثه برپا کرد و قطعا همه زوایای این فاجعه مو به مو مورد بررسی قرار گرفت.  ناوگان حمل و نقل ریلی ما به روز نیست و اعتراف می‌کنیم که منابع نیز برای آن کم است.
وی افزود: استعفای مدیرعامل راه‌آهن اقدام خوبی بود اما قطعا کفایت نمی‌کند و باید با مقصران اصلی این مساله برخورد شود.
به رئیس‌جمهور تذکر داده بودیم
سیدمهدی هاشمی، رئیس سابق کمیسیون عمران مجلس درباره ابعاد گسترده فاجعه برخورد 2 قطار در سمنان گفت: متاسفم از اینکه بگویم خطای مدیریت و بی‌کفایتی مسؤولان در این حادثه نقش مستقیم داشته و خطای چند کارمند راه‌آهن و سوزنبان نمی‌توانسته به تنهایی چنین فاجعه‌ای را رقم بزند. وی در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» با اشاره به اینکه حادثه برخورد قطارها قابل پیش‌بینی بود، گفت: باعث تاسف است که مسؤولان به جای اینکه به اشتباهات خود اعتراف کنند قصد قربانی کردن چند کارمند راه‌آهن را دارند. طبق اسنادی که قابل کتمان نیست کمیسیون عمران مجلس در دوره گذشته به صورت کتبی وقوع چنین حوادثی را به شخص رئیس‌جمهور و وزیر راه‌وشهرسازی هشدار داده بود.  وی افزود: در وزارت راه‌وشهرسازی انتصابات بسیاری وجود دارد که مدیریت آنها می‌تواند در حوزه حمل‌ونقل خطرات بسیاری بیافریند. وقتی یک پیمانکار مدیر ارشد وزارت راه و راه‌آهن می‌شود باید چنین حوادثی را هم پیش‌بینی کنیم. اگر آن کارمند و سوزنبان در این حادثه یک درصد مقصر باشد، انتصابات و مدیران ناکارآمد 99 درصد تقصیر دارند اما متاسفانه در گزارش‌های این حوادث اصلا به این موضوع اشاره نمی‌شود. هاشمی با اشاره به اینکه سیستم کنترل هوشمند قطار ATC بارها و بارها دچار خطا شده، گفت: وقتی سیستمی کنترل راه‌آهن را بر عهده دارد که یک نفر براحتی می‌تواند آن را از حالت کنترل اتوماتیک خارج کند و به صورت دستی به راه ادامه دهد و کل سیستم هوشمند را از کار بیندازد، قطعا مشکل دارد. موضوع خطای ATC در نوروز امسال نیز خطای بسیاری داشت. شرکت مذکور یک شرکتی بوده که از استاندارد خاصی برخوردار نبوده و نظارت خاصی روی آن نبوده است و با زدوبند خاصی در راه‌آهن قرار گرفته است و قطعا عملکرد آن نشان می‌دهد مدیریت و تجهیزاتش صلاحیت کار در راه‌آهن را نداشته اما معلوم نیست چه اصرار خاصی برای ماندن این سیستم پرخطاست. وی در پایان گفت: آیا استعفای مدیر راه‌آهن برای فرار از پاسخگویی اقدام مناسبی بوده است. قطعا مرگ بیش از
40 نفر در این فاجعه نمی‌تواند با یک استعفا بخشیده شود.

نوام چامسکی، زبان‌شناس و نظریه‌پرداز آمریکایی در گفت‌وگو با پایگاه اینترنتی «تروث اوت» به مشکلاتی پرداخت که آمریکا در حال حاضر با آنها رو‌به‌رو است. او تمرکز ثروت و قدرت را در دستان نخبگان حاکم عامل اصلی مشکلات کنونی آمریکا برشمرد. وی معتقد است آمریکا از چندین جنبه در حال زوال است و این کشور در حال تبدیل شدن به تنها کشور در جهان پیشرفته است که یک نظام بهداشت و درمان کارآمد ندارد. از این رو، موضوع مربوط به ماهیت اقتصاد آمریکا و ناکارآمدی نظام سیاسی آن بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد از جمله موضوع «رویای آمریکایی» که همواره الهام‌بخش آمریکایی‌ها و مهاجران بوده است. نوام چامسکی در مصاحبه اخیر خود از پایان یافتن «رویای آمریکایی» سخن گفته است.
***
  شما در چندین مقاله خود رویکرد عادی در این باره را زیر سوال بردید که آمریکا یک اقتصاد سرمایه‌داری است.
این موضوع را در نظر بگیرید که در هر زمانی یک بحران وجود دارد. از مالیات‌دهندگان خواسته می‌شود بانک‌ها و موسسات مالی مهم را نجات دهند. اگر در واقع یک اقتصاد سرمایه‌داری وجود داشته باشد چنین اتفاقی رخ نخواهد داد. سرمایه‌گذارانی که سرمایه‌گذاری‌های خطرناک انجام می‌دهند و ناکام می‌مانند، در نهایت از بین خواهند رفت اما افراد ثروتمند و قدرتمند خواهان نظام سرمایه‌داری نیستند. آنها می‌خواهند زمانی که دچار مشکل می‌شوند، مالیات‌دهندگان به کمکشان بیایند. صندوق بین‌المللی پول چند سال پیش یک بررسی در ارتباط با سود بانک‌های بزرگ آمریکایی انجام داد. در این بررسی مشخص شد بیشتر سود آنها مبتنی بر سیاست بیمه دولت است.
  مطالب زیادی درباره نابرابری اقتصادی گفته و نوشته شده است؛ آیا نابرابری اقتصادی در دوره کاپیتالیستی معاصر با نابرابری اقتصادی در دوره‌های پس از برده‌داری در تاریخ آمریکا تفاوت زیادی دارد؟
بی‌عدالتی در دوره معاصر تقریبا بی‌سابقه است. اگر به این روند نگاهی کلی بیندازیم درمی‌یابیم این دوره جزو بدترین دوره‌ها در تاریخ آمریکاست. با این حال اگر با دقت بیشتری این روند نابرابری را بررسی کنیم درمی‌یابیم این روند از ثروتی نشأت می‌گیرد که در اختیار بخش کوچکی از مردم قرار دارد. دوره‌هایی در تاریخ آمریکا وجود دارد که شبیه به دوران کنونی است اما در دوره کنونی این بی‌عدالتی بسیار شدید است، زیرا این نابرابری از ثروت  نشأت می‌گیرد.
  این موضوعات چه تأثیری بر رویای آمریکایی دارد؟ آیا رویای آمریکایی از بین رفته است؟
«رویای آمریکایی» در ارتباط با طبقه کارگری بود. شما فقیر به دنیا می‌آمدید اما با سخت کار کردن می‌توانستید از فقر خلاصی یابید و آینده‌ای بهتر را برای فرزندان خود ایجاد کنید. امکان خرید خانه، ماشین و پرداخت هزینه تحصیل فرزندان وجود داشت. همه این موضوعات از بین رفته است.
  آیا تنها نام دموکراسی برای آمریکا باقی مانده است؟
آمریکا می‌گوید یک دموکراسی است اما این کشور به کشور سرمایه‌داران تبدیل شده است. با توجه به استانداردها همچنان جامعه‌ای باز و آزاد است اما باید درباره معنای دموکراسی صریح باشیم. در یک دموکراسی، افکار عمومی بر سیاست تأثیر می‌گذارد و سپس دولت اقدامات تعیین شده از سوی مردم را اجرایی می‌کند. در بیشتر موارد، دولت آمریکا اقداماتی را انجام می‌دهد که به نفع شرکت‌ها و موسسات مالی است. مهم است این موضوع را درک کنیم که بخش‌های مسلط و قدرتمند در جامعه تمایلی به دموکراسی ندارند. دموکراسی سبب می‌شود قدرت در دستان مردم قرار گیرد و قدرت از افراد ثروتمند گرفته می‌شود. در حقیقت، طبقه‌های قدرتمند این کشور همواره در تلاش برای یافتن راهی برای محدود کردن قدرت مردم بوده‌اند.
  تمرکز ثروت به معنای تمرکز قدرت است؛ به نظر من این یک حقیقت غیرقابل انکار است و از آنجا که سرمایه همواره به تمرکز ثروت منجر می‌شود، آیا این بدان معنا نیست که کاپیتالیسم نقطه مقابل دموکراسی است؟
تمرکز ثروت طبیعتاً به تمرکز قدرت منجر می‌شود و این موضوع به نوبه خود سبب می‌شود قانون به نفع ثروتمندان و افراد قدرتمند باشد و بدین ترتیب، تمرکز ثروت و قدرت بیش از پیش افزایش می‌یابد. اقدامات سیاسی مختلف از قبیل سیاست مالی، قوانین مرتبط با مدیریت شرکت‌ها به منظور افزایش تمرکز ثروت و قدرت طراحی شده‌اند و این همان چیزی است که ما طی دوره نو‌لیبرال شاهد آن هستیم. این یک چرخه معیوب طی روند پیشرفت دائمی محسوب می‌شود. دولت در اینجا امنیت را برای بخش‌های قدرتمند جامعه تأمین و از آنها حمایت می‌کند و دیگر بخش‌های جامعه تجربه واقعیت ظالمانه کاپیتالیسم را دارند. از این رو، در واقع کاپیتالیسم برای تضعیف دموکراسی تلاش می‌کند.
  اجازه دهید به ایده رویای آمریکایی بازگردیم و درباره ریشه‌های نظام سیاسی آمریکا صحبت کنیم. منظورم این است که همواره بین آزادی و دموکراسی جدال وجود داشته و این روند تا امروز ادامه داشته است. از این رو، آیا رویای آمریکایی یک افسانه نیست؟
مطمئناً اینگونه است. طی تاریخ آمریکا همواره بین فشار برای آزادی و دموکراسی از پایین و تلاش‌های نخبگان و استیلا از بالا تنش وجود داشته است. این موضوع به زمان تأسیس کشور بازمی‌گردد. بنیانگذاران کشور فکر می‌کردند نظام سیاسی آمریکا باید در دستان افراد پیش روی سیاسی قرار داشته باشد و آنها احساس می‌کردند نظام سیاسی آمریکا باید در دستان افراد ثروتمند باشد، زیرا ثروت بسیار مهم است و بدین ترتیب، ساختار نظام سازمانی آمریکا قدرت را هر چه بیشتر در اختیار سنا قرار داد که در آن روزها نهادی منتخب نبود. اعضای این نهاد را مردان قدرتمندی انتخاب می‌کردند که به مالکان ثروت و اموال خصوصی نزدیک بودند. هم‌اکنون بخشی از رویای آمریکایی براساس افسانه و بخشی از آن براساس واقعیت است. از اوایل قرن نوزدهم به بعد و تا همین اواخر، افراد طبقه کارگری از جمله مهاجران انتظار داشته‌اند با سختکوشی شرایط زندگی‌شان در جامعه آمریکا بهبود خواهد یافت و این موضوع تا حدی صحت داشت اما این موضوع در ارتباط با همه افراد جامعه آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار و زنان صدق نمی‌کند. درآمدهای پایین، افول استانداردهای زندگی، افزایش سطح بدهی‌های دانشجویان و دشوار شدن شرایط کاریابی  سبب ایجاد حس ناامیدی در میان بسیاری از آمریکایی‌هایی شده است که در ارتباط با گذشته نوعی حس نوستالژی دارند. این موضوع تا حدود زیاد می‌تواند نشان دهد چرا فردی همانند دونالد ترامپ ظهور می‌کند.
  هم‌اکنون ترامپ رئیس‌جمهور منتخب آمریکاست؛ آیا انقلاب سیاسی برنی سندرز به پایان رسیده است؟
این موضوع به ما و دیگران بستگی دارد. «انقلاب سیاسی» سندرز یک پدیده نسبتاً قابل توجه بود. من تا حدودی تعجب کردم و خوشحال بودم اما باید به خاطر داشته باشیم که واژه «انقلاب» تا حدودی گمراه‌کننده است. سندرز فردی صادق و متعهد است. سیاست‌های او سبب تعجب آیزنهاور نخواهد شد. این حقیقت که او فردی «افراطی» تلقی می‌شود نشان می‌دهد طیف نخبگان سیاسی طی دوره نولیبرالیسم به سمت راست گرایش پیدا کرده‌اند. از این رو باید تلاش شود یک حزب چپ مستقل و واقعی در آمریکا نه به عنوان حزبی که صرفا هر 4 سال یکبار سر و کله‌اش ظاهر شود بلکه یک حزبی که مداوم برای نفع عموم مردم هم در سطح انتخاباتی و هم در سطوح دیگر کار کند، به وجود‌ آید.
 

گروه اجتماعی: کمیسیون کشاورزی مجلس مصوب کرد، واردات، تولید و مصرف محصولات تراریخته در برنامه ششم توسعه ممنوع شود.
عباس پاپی‌زاده، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی درباره بند مربوط به تجاری‌سازی تولید محصولات تراریخته در برنامه ششم توسعه به تسنیم گفت: محصولات تراریخته از موضوعاتی است که سلامت جامعه را دچار مشکل می‌کند و در کمیسیون کشاورزی مجلس هنگام بررسی لایحه برنامه ششم، بحث مفصلی درباره تولید یا عدم تولید این محصولات صورت گرفت.
برنامه ششم و تراریخته
وی با اعلام «پیشنهاد ممنوعیت تولید و مصرف محصولات تراریخته کشاورزی در برنامه ششم توسعه توسط بنده مطرح شد» افزود: پیشنهادات دیگری در این کمیسیون برای تولید محصولات تراریخته کشاورزی به ‌شکل محدود یا تولید براساس استانداردسازی وجود داشت اما در نهایت قرار شد مصوبه کمیسیون کشاورزی به ‌نحوی نوشته شود که «واردات، تولید و مصرف محصولات تراریخته در کشور ممنوع شود».
وی با تأکید بر اینکه به کشت محصولات ارگانیک و تراریخته در برنامه ششم توجه شده است، گفت: در این برنامه قرار است از تولید و واردات محصولات تراریخته جلوگیری شود، در ‌عوض کشت محصولات ارگانیک توسعه یابد.
دولت اجازه ندهد
پاپی‌زاده گفت: در مصوبه کمیسیون کشاورزی اشاره شده است که دولت باید به هر شکلی اجازه ندهد محصولات تراریخته به بازار مصرف کشور وارد شود. وی در پاسخ به این پرسش که واردات و تولید کنجاله و پنبه تراریخته نیز در برنامه ششم توسعه ممنوع می‌شود یا خیر، گفت: کنجاله با وجود اینکه مصرف مستقیم انسانی ندارد اما با توجه به اینکه به مصرف مرغ می‌رسد و بعد انسان آن را مصرف می‌کند احتمالاً تأثیرات منفی آن در انسان نیز وجود دارد. همچنین اجازه واردات و مصرف پنبه تراریخته نیز داده نشده است. وی گفت: هرچند تأثیرات منفی تراریخته هنوز مسجل نشده است اما برای احتیاط تا زمانی که به ‌صورت  مستند و علمی مصرف این نوع محصولات، براساس شاخص‌های سلامت جامعه بی‌خطر اعلام نشود، به‌ناچار  و برای احتیاط  از واردات و تولید آن جلوگیری می‌شود.
اعمال استاندارد‌های ملی کنترل
وی گفت: توسعه و کشت محصولات ارگانیک و اعمال استانداردهای ملی کنترل کیفی تولید بخش کشاورزی و فرآورده‌های آن و گسترش مبارزه تلفیقی برای کاهش سموم در بخش کشاورزی و حمایت از کلینیک‌های گیاه‌پزشکی و مصرف بهینه نهاده‌ها (سم و کود)‌ از دیگر مواردی است که در برنامه ششم توسعه به آن پرداخته شده است.
وی در پایان یادآور شد: امیدواریم این برنامه‌ها به کاهش هزینه‌های درمان و افزایش سلامت جامعه در طول برنامه
5 ساله توسعه کمک کند. گفتنی است، این مصوبه کمیسیون کشاورزی به کمیسیون تلفیق می‌رود و پس از تصویب و قرارگیری در گزارش نهایی در صحن علنی مجلس به رأی گذاشته می‌شود تا لازم‌الاجرا شود.

امیرعلی جهاندار:

مقدمه
مطرح شدن مساله «فیش‌های نجومی» به عنوان یک فساد اداری باب‌های مختلفی را در بررسی این مقوله گشوده است که می‌تواند مورد کنکاش قرار گیرد. یکی از اصلی‌ترین این مساله‌ها می‌تواند «فرهنگ سازمانی» باشد. به عنوان مثال سخنگوی دولت در مواجهه با فیش‌های نجومی اعلام کرد «کل مبلغ فیش‌ها 23 میلیارد تومان بوده است» اما آیا همه ضرر همین 23 میلیارد است؟ پاسخ منفی است، مبتنی بر نظر اساتید علم مدیریت، فرهنگ حاکم بر سازمان می‌تواند در جای جای سازمان تغییراتی را ایجاد کند که جمع همه این تغییرات بسیار بیشتر از آن چیزی است که تصور آن می‌شود.
تجربه‌های به دست آمده از کشورهای مختلف نشانگر این است که فساد امری پیچیده، پنهان و متنوع است. از این رو، مبارزه با آن نیز باید امری مستمر، طولانی و پیچیده باشد. در حقیقت، فساد (در ابعاد اداری و ابعاد دیگر جامعه) مانند عفونت است که اگر به اندام و پیکر جامعه راه یابد، اعضای آن را یکی پس از دیگری عفونی کرده و از کار می‌اندازد و چه بسا گسترش این عفونت، کل پیکره جامعه را فاسد کند. براساس گزارش سازمان جهانی شفافیت، ایران از نظر مفاسد اداری بین 133 کشور در رتبه 79 قرار دارد. فساد اداری از جمله پدیده‌های سازمانی است که روند توسعه کشورها را به طور چشمگیری با مشکل روبه‌رو می‌کند. در عین حال با تمام برنامه‌ریزی‌ها و توجهی که از سوی کشورها در زمینه مبارزه با این پدیده صورت گرفته ولی باز شاهد روند رو به رشد آن در ابعاد گوناگون جامعه هستیم. در زمینه مبارزه با فساد اداری، صاحبنظران سازمانی معتقد به رویکردهایی هستند که بیشتر بر پیشگیری از بروز چنین پدیده‌ای باشد تا اینکه بخواهد از طریق اعمال مجازات بر کارکنـان خاطی با چنین پدیده گسترده‌ای مبارزه کند.
فساد اداری چیست؟
اصطلاح «فساد اداری» که آن را در برابر سلامت اداری به کار می‌برند، مدت زیادی است مورد توجه اندیشمندان و صاحبنظران مختلف سازمانی قرار گرفته و تلاش کرده‌اند با ارائه تعاریف منطبق با اصول سازمانی در جهت رفع آن گام بردارند که وجه اشتراک اغلب تعاریف ارائه‌شده درباره فساد دستگاه‌های دولتی را می‌توان رشوه و سوءاستفاده از موقعیت‌های شغلی برای نفع شخصی دانست. پیامدهای فساد اداری نیز در قالب معضلات و ناهنجاری‌هایی همچون سوءاستفاده از موقعیت‌های شغلی، ارتشا و اختلاس، کلاهبرداری، پارتی‌بازی، بی‌عدالتی، باج‌خواهی، ایجاد نارضایتی برای ارباب رجوع (ذی‌نفع‌ها)، سرقت اموال و دارایی‌های سازمان، فروش اطلاعات محرمانه سازمان به دیگران و نظایر آن بــــه صورت فردی، گروهی و سازمــــان یافته پدیدار می‌شود. عوامل و زمینه‌های گوناگونی وجود دارد که می‌تواند موجب پیدایش و گسترش و ترویج فساد اداری به صورت بالقوه و بالفعل شود. بر مبنای این عوامل و زمینه‌ها می‌توان راه‌هایی را شناسایی کرد که اثر بیشتری بر کاهش و حذف پدیده فساد اداری در سازمان دارند. اگر سازمان را به صورت یک سیستم درنظر بگیریم، این سیستم از خرده‌سیستم‌های گوناگونی تشکیل شده است که یکی از مهم‌ترین آنها خرده‌سیستم منابع انسانی است. بر همین اساس در مبارزه با پدیده فساد اداری، تمرکز روی عواملی که مستقیمــاً به بعد منابع انسانی سازمان مربوط می‌شود، می‌تواند تاثیر بیشتری بر کاهش یا حذف فساد اداری در سازمان داشته باشد هرچند عوامل سازمانی دیگری همچون شفافیت قوانین اداری و... نیز در این زمینه موثرند.
 فرهنگ سازمانی؛ شکل‌دهنده رفتار سیستم
آنچه نقطه بنیادین هر سیستم سیاسی- اداری را شکل می‌دهد، گفتمان حاکم بر آن سیستم است. گفتمان دال مرکزی تفکرات و رفتارهای سیستمی است که نمایندگی آن را بالاترین رده سازمانی با خود از طریق انتخابات به همراه می‌آورد و در تک‌تک همراهانش نیز وجود دارد. به عنوان مثال ‌رفسنجانی گفتمان توسعه اقتصادی را با خود آورد، خاتمی آزادی‌های مدنی، احمدی‌نژاد عدالت و روحانی نیز توسعه اقتصادی را و مبتنی بر همین گفتمان‌ها فضای سیاسی کشور و مدیریت کشور نیز آرایش خاص خود را می‌گرفت.
فرهنگ سازمانی به عنوان پدیده‌ای که نقش گرفته از سیاست‌ها و رویکردهای مدیران رده بالای سازمانی است از جمله عواملی است که نقش مهمی در پیشگیری از بروز فساد در ادارات و سازمان‌ها دارد. صاحبنظران نسبت فرهنگ سازمانی به سازمان را، همچون نسبت شخصیت به فرد می‌دانند که نقش مهمی در شکل‌گیری رفتار (فردی و سازمانی) دارد.
از آنجا که فساد اداری (و انواع دیگر آن همچون فساد اقتصادی، سیاسی و...) می‌تواند تاثیر زیادی روی حرکت توسعه جامعه بگــذارد و بنابر اهمیتی که فرهنگ سازمانی- به عنـــــوان یکی از مهم‌ترین عوامل پیشگیری‌کننده از بروز فساد اداری- دارد، این مقاله تلاش دارد با برجسته کردن نقش فرهنگ سازمانی مطلوب، زمینه مناسبی را برای افزایش شناخت مدیران سازمان‌ها و شرکت‌ها در جهت پیشگیری از بروز پدیده‌ای نامطلوب به نام «فساد اداری» به وجود آورد.
فرهنگ قوی اهرمی قوی برای هدایت رفتار (کارکنان) است و کارکنان را برای انجام کارهایشان به شیوه بهتر بویژه به دو صورت خاص کمک می‌کند.
1-یک فرهنگ قوی سیستمی از قوانین غیررسمی است که به افراد یاد می‌دهد اغلب اوقات چگونه رفتار کنند.
2-یک فرهنگ قوی افراد را قادر می‌کند احساس بهتری درباره آنچه انجام می‌دهند داشته باشند، براین اساس آنها راغب‌تر به انجام کارهای سخت‌تر می‌شوند.
 کارکردهای فرهنگ سازمانی
 فرهنگ سازمانی دارای کارکردها، وظایف یا نقش‌های متفاوتی است که به طور خلاصه عبارتند از:
کنترل رفتار
برقراری ثبات در شیوه‌های انگیزش (استحکام در تشویق‌ها)
هویت‌بخشی (فراهم کردن منبعی برای تعیین هویت)
آنگونه که رابینز در کتاب مدیریت رفتار سازمانی خود آورده است:
فرهنگ، تعیین‌کننده مرز سازمانی است یعنی سازمان‌ها را از هم تفکیک می‌کند.
نوعی احساس هویت در وجود اعضای سازمان تزریق می‌کند.
فرهنگ سازمانی باعث می‌شود در افراد نوعی تعهد نسبت به چیزی به وجود‌ آید که آن چیز بیش از منابع شخصی فرد است.
فرهنگ سازمانی موجب ثبات و پایداری سیستم اجتماعی می‌شود. فرهنگ از نظر اجتماعی همچون چسبی به حساب می‌آید که می‌تواند از طریق ارائه استانداردهای مناسب (درباره آنچه باید اعضای سازمان بگویند یا انجــام دهند)، اجزای سازمان را به هم متصل ‌کند.
فرهنگ به عنوان یک عامل کنترل به حساب می‌آید که موجب به وجود آمدن یا شکل دادن به نگرش‌ها در رفتار کارکنان می‌شود. به طوری که شایستگی و تناسب فرد در سازمان، تناسب نگرش‌ها و رفتار فرد با فرهنگ سازمانی موجب می‌شود فرد بتواند به عنوان عضوی از سازمان درآید. (رابینز 1374)
 فساد اداری
در جامعه مصرفی امروز، رشد بی‌رویه نیازهای مادی و گرایش انسان‌ها به برطرف ساختن هرچه بیشتر نیازهای مادی سرعت بیشتری گرفته و در این میان پول، حرف اول را می‌زند. برای انسانی که امکان افزایش درآمد بیشتر برایش میسر نیست و راه‌های مشروع کسب درآمد بیشتر نیز بر او بسته است، چه راهی وجود دارد که او بتواند بر رفع نیازهای رو به رشد زندگی فائق آید؟ تحقیقات گوناگون صورت گرفته روی میزان نیاز و درآمد افراد جامعه بویژه کارکنان، حکایت از آن دارد که با گذشت زمان و افزایش بی‌رویه تورم در سال‌های اخیر، نه تنها سطح درآمد نتوانسته بر سطح نیازهای مادی غلبه کند، بلکه از حرکتی نزولی (نسبت به رشد نیازهای مادی) برخوردار شده است.
با شکل‌گیری چنین شرایطی، طبیعی به نظر می‌رسد در عرصه رقابت‌های اجتماعی ناعادلانه، افراد تلاش کنند از طریق مسیرهای غیرمعمول و غیرقانونی به مقاصد و اهداف شخصی دست یابند که حکایت از یک جهش اجتماعی برای بروز فساد در جامعه است. براساس گزارش سازمان جهانی شفافیت TUO، ایران از نظر مفاسد اداری بین 133 کشور در رتبه 79 قرار دارد. براساس این گزارش، امتیاز ایران در پیوستار صفر تا 10 امتیاز، برابر 3/7 است که نشـــان‌دهنده گسترده بودن پدیده فساد در فضای اجتماعی ایران است.
اگرچه جامعه ایران، جامعه‌ای توأم با گرایش‌های مذهبی و ملی است که هر دوی آنها فساد را پدیده‌ای زشت شناخته‌اند و همواره تاکید بر مبارزه با آن کرده‌اند، با این حال، شاهد هستیم شیوع فساد در جامعه، مسیر بسیاری از پیشرفت‌هـــای اجتماعی و ملی را بسته و هزینه‌های هنگفتی را بر دوش کشور و در نهایت مردم گذاشته است که یکی از مهم‌ترین آنها در بعد کلان، افزایش فاصله طبقاتی میان طبقات اجتماعی غنی و فقیر است.
افزایش این فاصله طبقاتی در کشور را می‌توان به حرکت پله‌های برقی تشبیه کرد. برای درک بهتر علت گرایش به فساد، عده‌ای را تجسم کنید که روی یک پله برقی که به طرف بالا می‌رود، ایستاده‌اند و براحتی به طرف بالا (برخورداری از رفاه و فرصت‌های اجتماعی عالی) می‌روند که این پله برقی فقط برای عده معدودی از افراد جامعه است. بقیه مردم که اکثریت آن را تشکیل می‌دهند نیز می‌خواهند به آن مرتبه بالا برسند اما راهی ندارند جز اینکه از روی پله برقی دیگری که به طرف پایین می‌آید با فعالیت و سرعت بسیار بیشتر حرکت کنند اما هرگز به آن نمی‌رسند مگر اینکه خود را از این قاعده خارج کنند. وضع کارمندان دولت و کارگران در جامعه امروز ایران شبیه حرکت روی پله برقی از نوع دوم است. کارمندان و کارگران با همسران و فرزندانشان در مقابل خود، افراد زیادی را می‌بینند که در رفاه کامل از پله‌های دستیابی به رفاه استفاده می‌کنند. از سوی دیگر، مرتباً از طریق تبلیغات، جنبه‌های گوناگون یک زندگی مرفه به آنها معرفی می‌شود بنابراین احساس عدم عدالت اجتماعی در نگرش‌ها و ذهنیات آنها موجب می‌شود اعتقاد به نظام اجتماعی (به قول دورکهایم: وجدان جمعی) کاهش یابد و به عبارت دیگر، کنترل روانی افراد روی رفتار خود کم شود.
اگرچه در ایران برنامه‌های زیادی برای مبارزه با فساد طراحی شده و به اجرا درآمده است اما در این رابطه موفقیت اندکی حاصل شده است که می‌توان دو دلیل اصلی آن را چنین نام برد:
تلاش‌های صورت گرفته از سوی دولت و دستگاه‌های نظارتی دیگر به منظور مبارزه با فساد، سیستماتیک (نظام‌مند) نبوده است. بدین معنی که هر از چند سال با تغییر دولت‌ها و شدت و ضعف فشارهای اجتماعی، محتوای برنامه‌ها برای مبارزه با فساد تغییر کرده و برنامه‌ها انسجام خود را برای دستیابی به هدف‌ها از دست داده‌اند.
دلیل مهم دیگر این است که برنامه‌های صورت گرفته از سوی دولت‌ها غالباً روی تنبیه و مجازات متخلفان متمرکز بوده است به جای آنکه بر پیشگیری از بروز فساد تاکید داشته باشد.
  علل بروز فساد اداری
بررسی‌های صورت گرفته روی پدیده فساد اداری حکایت از پیچیده بودن و گسترده بودن عوامل موثر در شکل گیری این پدیده دارد. بـــه طور کلی می‌توان عوامل اصلی شکل‌گیــــری این پدیده را به 3 گروه تقسیم‌بندی کرد:
عوامل فرهنگی و محیطی
عوامل شخصیتی
عوامل اداری و سازمانی (رفیع‌پور، 1379)
عوامل فرهنگی و محیطی: واقعیت این است که در نظام اداری کنونی، انتصاب و اختصاص پست‌های سازمانی برمبنای رفیق بازی یا رشوه به صورت امری عادی درآمده و تبانی بین افراد متمول، سیاستمداران و عوامل بروکراسی اداری برای عبور از فیلترهای نظام اداری، یک جریان پذیرفته شده است که نتیجه آن بروز فساد بویژه در سطح کلان جامعه بوده است.
عوامل شخصیتی: در تمام کشورها بویژه کشورهای توسعه‌یافته، برای پست‌های اداری و سازمانی شرایط احراز معرفی می‌شود که انتخاب و انتصاب افراد بر مبنای آن شرایط صورت می‌گیرد. در محتوای شرایط احراز موقعیت‌های اداری و دولتی، بخشی به ویژگی‌های شخصیتی مدیر اختصاص داده شده است، علت آن نیز به اهمیت و نقش ویژگی‌های شخصیتی مدیران در رفتارهای سازمانی بــازمی‌گردد که از خود نشان می‌دهند. در نظر بگیرید بر مبنای رفیق‌بازی یا رشوه، فردی برای پستی انتخاب شده است که شرایط آن را نداشتـــه است. در اینجا بروز فساد امری اجتناب‌ناپذیر است.
عوامل اداری و سازمانی: چیزی که در نظام اداری کنونی واقعیت دارد این است که واحدهای اداری معمولاً با تعداد زیادی از قوانین و مقررات غیرواقعی یا غیرضروری مواجه هستند و ابهامات موجود در رویه‌های اداری و استانداردهای جاری کار، امکان هرگونه تصمیم و اقدامات خودسرانه‌ای را به کارگزاران آنها می‌دهد. به علاوه فرآیندهای پیچیده و چندلایه امور اداری نیز عامل تشویق مراجعان به پیشنهاد رشوه برای تسریع کار هستند، از طرفی کمی حقوق کارکنان بخش خدمات اجتماعی هم دلیل کاهش تدریجی مقاومت و عادت بعدی آنان به قبول این پیشنهادهاست.
 همان طور که عوامل به وجودآورنده فساد در جامعه از گستره بالایی برخوردار است، آثار و نتایج ناشی از فساد در جامعه نیز بسیار گسترده است. فساد همچون غده‌ای سرطانی است که آسیب‌های بسیاری را بر جامعه و کشور وارد می‌آورد. صدمه زدن بر اعتماد مردم نسبت به حکومت، ممانعت از ثبات سیاسی و اقتصادی و پیوستگی اجتماعی و ممانعت از توسعه اقتصادی کشور از طریق تخریب رقابت سالم در بازار از جمله این موارد است. علاوه بر آنچه اشاره شد، می‌توان موارد زیر را به عنوان آثار ناشی از وجود فساد اداری در جامعه نام برد:
- زایل کردن حکومتداری مطلوب و دموکراسی
- تخریب مشروعیت حکومت و حاکمیت قانون
- کاهش احترام به قانون اساسی
- از بین رفتن شفافیت و حساب‌پس‌دهی
- کاهش فرصت‌های سالم پیشرفت برای افراد، موسسات و سازمان‌ها
- افزایش هزینه زندگی مردم همچون افزایش قیمت‌ها
- کاهش بهره‌وری، زیرا زمان و انرژی به جای صرف شدن برای دستیابی به اهداف، وقف ایجاد شکاف در سیستم می‌شود
- خنثی کردن حرکت توسعه کشور
- زحمت بیهوده برای جلوگیری از شیوع فساد و شناسایی آن.
نقش حاکمان در فساد اداری
آنچه ابتدای متن بدان اشاره شد و شاید کمتر مورد توجه قرار گرفته باشد و سیستم اداری ایران نیز بشدت از آن جهت آسیب می‌بیند، گفتمان حاکم بر دولت‌ها و رفتار دولتمردانی است که به عنوان الگوی همه سطوح مدیریتی زیرمجموعه خود قرار می‌گیرند. به‌عنوان مثال ‌رفسنجانی 18 آبان 68 در خطبه نماز جمعه معروف خود که بعدها به «خطبه مانور تجمل» معروف شد، بیان داشت: «اظهار فقر و بیچارگی کافی است. این رفتارهای درویش‌مسلکانه وجهه جمهوری اسلامی را نزد جهانیان تخریب کرده است. زمان آن رسیده که مسؤولین ما به «مانور تجمل» روی آورند. از امروز به خاطر اسلام و انقلاب مسؤولین وظیفه دارند مرتب و باوقار باشند. هرچند ما فقیر باشیم و اقتصادمان بسامان نباشد اما برای آنکه در دیدگان سایر ملل مسلمان و غیرمسلمان «ملتی مفلوک» جلوه نکنیم لازم است «جلوه‌هایی از تجمل» در چهره کشور و مسؤولین حاکمیتی رؤیت شود.» وی شروع این کار را در دولت خود با انتقال دولت به کاخ سعدآباد و دکورهای چندمیلیونی برای وزارتخانه‌ها آغاز کرد. بعد از آن کاخ‌های شاه معدوم یک به یک به تصرف دولتی‌ها درآمد. یا در جایی دیگر رسما اظهار شد «ایرادی ندارد اگر عده‌ای زیر چرخ‌های توسعه لِه شوند.» همین اظهارات و پیگیری عملی این سیاست‌ها توسط دولت سازندگی سبب شد فرهنگ مصرف‌گرایی و تجمل در جامعه پررنگ شود، اختلاف طبقاتی زیادتر شده و به موازات این وضعیت، اوضاع اقتصادی کشور نیز به دلیل تورم شدید و شکست طرح‌های دولت در حوزه‌ اقتصاد به وخامت گراید که بیشترین فشار را بر گروه‌های کم‌درآمد و مستضعف جامعه وارد کرد.
این رویکرد هاشمی در سطح کلان مدیریتی باعث شد در زیرمجموعه او نیز کم‌کم مساله حیف و میل بیت‌المال به امری طبیعی تبدیل شود تا آنجا که خودش در پاسخ این حیف و میل‌ها اختلاس 500 میلیونی از هزینه سد 10 میلیاردی را امری طبیعی بداند و زیرمجموعه نیز رشوه، اختلاس، هزینه‌های بالا برای دفتر و... را برای خود قابل توجیه بدانند.
همین مثال را می‌توان درباره دولت فعلی نیز اشاره کرد وقتی جناب روحانی نخستین اقدامش در ساختمان پاستور بازسازی استخر این مجموعه با هزینه حدود  7 میلیارد تومان و تغییر دکوراسیون و هزینه گزاف برای آن باشد، فیش‌های نجومی زیرمجموعه وی نیز امری بدیهی و قابل قبول از سوی زیرمجموعه او خواهد بود اما آنچه محاسبه نمی‌شود هزینه‌هایی است که از رشد این فرهنگ در تمام سطوح زیرمجموعه دولت از هیات وزیران تا فرمانداری‌های هر شهرستان تسری پیدا می‌کند! می‌توان بودجه جاری را یکی از این مصادیق دانست. در شرایطی که دولت یک‌سوم گذشته نفت می‌فروشد و قیمت نفت هم یک‌سوم گذشته شده است و این کاهش 9 برابری درآمدها باید دولت را مجبور به کاهش حداکثری هزینه‌ها کند، با کمال تعجب هزینه‌ها رشد افزایشی داشته و بودجه جاری دو برابر گذشته شده است!
 

امیر استکی: این‌روزها تحلیلی از وضعیت کنونی سیاست خارجی ایران بویژه مساله برجام توسط آقای دکتر «محمود سریع‌القلم» در رسانه‌ها منتشر شد؛ تحلیلی که 3 نکته محوری دارد؛ اول اینکه مساله هسته‌ای ایران تنها 10 درصد از مشکلات ایران با نظام غرب و به طور خلاصه آمریکاست و از این رو نباید انتظارات خاص و عام از برجام  با تبلیغات و برخوردهای احساسی بالا برده می‌شد. دوم اما این نکته مهم‌تر است که از اهرم‌های دوگانه ایران در مناسبات بین‌المللی برای امتیازگیری که همانا برنامه هسته‌ای و وضعیت منطقه باشد، اکنون برنامه هسته‌ای دیگر وجود ندارد و فقط وضعیت منطقه مانده است. سوم اینکه بهترین اهرم ایران در مقابل نظام بین‌الملل، غرب، شرق و همسایگان، «راضی و امیدوار بودن مردم ایران از زندگی است». مهم‌ترین پایه امنیت ملی ایران، راضی بودن مردم است.
به طور خلاصه این تحلیل و اظهارنظر به دنبال ترسیم وضعیتی از روابط بین‌الملل برای عام و خاص است. ترسیمی که به اعتقاد دکتر سریع‌القلم برای زدودن احساسات و انتظارات نابجا از دیپلماسی یک کشور ضروری است؛ به گونه‌ای که ایشان معتقد است «دقت کم تئوریک دستگاه دیپلماسی با رهیافتی که نسبت به ایران طی دهه گذشته در آمریکا انباشته شده بود و سایه انداختن روش سازمان مللی (سخنرانی و تنظیم قطعنامه) بر فرآیند برجام، باعث شد انتظارات غیرواقعی و تحلیل‌های احساس‌محور در ذهن بسیاری شکل گیرد و نمایش برجام مهم‌تر از محتوای آن شود. تاریخ روابط بین‌الملل نشان می‌دهد در فرآیند حل و فصل موضوعات مهم، حداقل تبلیغات به‌کار گرفته می‌شود. برای مخاطبان و جامعه مدنی ایرانی توجیه نشد که برجام، حل و فصل مسائل ایران و آمریکا نیست و حتی مقدمه‌ای بر گشایش مشکلات ایران و غرب و ایران و منطقه نیز نیست.» تا اینجا سخنان آقای سریع‌القلم یعنی اذعان به شکست تصویری از برجام که توسط دولت روحانی به ملت نمایانده شده است و  همچنین بیم دادن نسبت به عواقب عدم توجه به واقعیات بین‌الملل. در ادامه اما راهکاری که ایشان برای داشتن دستی متوازن در مناسبات بین‌المللی پیشنهاد می‌کند، همان بهترین اهرمی است که ایشان رضایت و امید مردم می‌داند؛ به عبارت دیگر دعوتی است به نگاه به درون.
به طور خلاصه، وی بعد از فهم اینکه اهرم‌های ایران در چانه‌زنی با قدرت‌های جهانی چه چیزهایی هستند و اینکه یکی از آن اهرم‌ها نیز به واسطه برجام از میان رفته است (و صد البته نباید انتظار غلط از این نابودی داشت) به ضرورت توجه به درون و افزایش رضایت و امید مردم رسیده است. مابقی تحلیل جناب سریع‌القلم هم به ذکر مثال و نمونه برای همین 3 نکته‌ای که بیان کردیم، اختصاص یافته است. این تحلیل یعنی سریع‌القلم با منطق پوزیتیویست حادی که دارد و از دل آن این روابط بین‌الملل اُلترارئالیسمی در می‌آید و خود منادی آن است مواجهه واقعی پیدا کرده و فهمیده آن مسیری که برای ما تجویز می‌کرده ره به ترکستان برده است؛ البته ان‌شاءالله که فهمیده باشد! نکته اساسی اما این است که جناب سریع‌القلم به عنوان مشاور عالی سیاست خارجی جناب حسن روحانی و کسی که دارای چنین تحلیلی است، چرا در همه تقریبا 3 سالی که دستگاه دیپلماسی کشور- که به ادعای ایشان دارای دقت کم تئوریک است- در حال ایجاد فضای غلط احساساتی و غیر واقع‌بینانه نسبت به مذاکرات هسته‌ای و نتایج محتمل آن برای مردم بوده، سکوت کرده‌است؟ چرا این بیم و تحذیر و تحلیل را در آن روزها برای عام و خاص بیان نکرد؟ مگر این نیست که به عنوان مشاور عالی رئیس‌جمهور و از آن فراتر به واسطه همکاری چندین ساله در مرکز پژوهش‌های استراتژیک مجمع تشخیص با جناب روحانی، امکان انتقال گسترده دیدگاه‌های خود به ایشان را داشته‌، به گونه‌ای که به اعتقاد بسیاری راهبرد سیاست خارجی دولت یازدهم تا حدود زیادی متاثر از دیدگاه‌های ایشان و تاثیرات‌شان بر شخص رئیس‌جمهور بوده است. اکنون و پس از تایید تلویحی ایشان به از بین رفتن برنامه هسته‌ای ایران آیا این پذیرفتنی است که بدون اشاره به تاثیر خود بر رویکرد سیاست خارجی دولت با توسل به ادبیات تحلیلی منفعلانه درصدد نشان دادن واقعیات نظام بین‌الملل به عام و خاص باشد و بار مسؤولیت وضعیت ایجاد‌شده را بر گردن دقت کم تئوریک دستگاه دیپلماسی و نبود فهم صحیح نزد عام و خاص از مناسبات بین کشورها در سطح جهانی بیندازد؟ آیا نمی‌شود حداقل این را گفت که اگر می‌دانستید و این روند را پیش‌بینی و درک می‌کردید، چرا قبل از مرگ سهراب نوشداروی خود را تجویز نکردید؟ حتی اگر مدعی باشید چنین کاری را هنگام مشورت به رئیس‌جمهور انجام داده‌اید باز پرسش ما به قوت خود باقی است: چرا همین کار را برای خاص و عام نکردید و روشن‌شان نکردید مساله به آن شکلی که دستگاه تبلیغاتی دولت ترسیم می‌کند نخواهد بود؟ اگر واقعا می‌دانستید و نگفتید، مساله‌ای است که قضاوت درباره آن با وجدان‌های خاص و عام خواهد بود، قضاوتی که قاعدتا قضاوت دلچسبی برای شما نخواهد بود هر چند ما ترجیح می‌دهیم درباره آن سکوت کنیم و اگر نمی‌دانستید و چنین تحلیلی را نداشتید پس آیا بهتر نیست همین ژست منفعلانه «من می‌دانستم»ی را که متاسفانه گریبانگیر جامعه علمی روابط بین‌الملل کشور نیز هست هم نگیرید؟