گروه اقتصادی: روز گذشته بازار ثانویه ارز بعد از 3 ماه اجرای طرح ضربتی ارز تک‌نرخی، شروع به کار کرد اما در کمال تعجب در نخستین معامله در بازار دوم ارز، دلار به صورت آزمایشی 8 هزار تومان قیمت‌گذاری و در اولین معامله 7523 تومان معامله شد تا رسماً دوران کوتاه ارز تک‌نرخی به پایان برسد. به گزارش «وطن‌امروز»، بسیاری از کارشناسان اقتصادی از روزی که اسحاق جهانگیری مقابل دوربین‌های تلویزیون اعلام کرد دولت هیچ قیمتی به غیر از قیمت 4200 تومان را برای دلار رسمی نمی‌داند و خرید و فروش ارز به مثابه خرید و فروش مواد مخدر است. به دولتی‌ها هشدار دادند که این سیاست ضربتی و بدون کارشناسی موجب افزایش غیرواقعی نرخ ارز و کاهش شدید ارزش پول ملی می‌شود. دولت البته حدود 3 ماه طول کشید تا وخامت اوضاع را درک و از سیاست غلط خود عقب‌نشینی کند، البته هنوز آمار دقیق رانت‌های شرکت‌های بزرگ که با دلار دولتی اقدام به واردات کرده و با دلار بازار آزاد قیمت‌گذاری کردند منتشر نشده و این موضوع به یک مطالبه عمومی تبدیل شده است. به هر حال بازار ثانویه ارزی نمونه بارز عقب‌نشینی دولت از سیاست اشتباه خود بود و این بازار روز گذشته آغاز به کار کرد. در اولین روز کار بازار ثانویه، دلار حدود 8 هزار تومان قیمت‌گذاری شد. این قیمت حدود هزار تومان ارزان‌تر از بازار غیررسمی است و عملا ارز در کشور 3 نرخی شده است.
 نخستین معامله در بازار ثانویه
امیر نجومی دبیر اسبق کانون صرافان ایران در گفت‌وگو با فارس اعلام کرد از ابتدای بازار ثانویه ارز از سه‌شنبه 19 تیر نخستین معامله صادرکنندگان غیرنفتی و غیرپتروشیمی با درهم امارات به نرخ فروش 2050 تومان معادل هر دلار 7523 تومان در سامانه نیما و از طریق صرافی رویال انجام شد. همچنین مشاور بانکی اتاق بازرگانی گفت: نرخ دلار امروز در بازار ثانویه [دوم]حدود ۸ هزار تومان بین صادرکنندگان و واردکنندگان توافق شد اما این قیمت آزمایشی بوده است! محمد مهدی‌رئیس‌زاده، مشاور بانکی اتاق بازرگانی در گفت‌وگو با ایبنا تاکید کرد: آغاز به کار بازار ثانویه سیگنال مثبتی به بازار ارز داده و موجب شد تا ثبات نسبی بر بازار حکمفرما شود. وی افزود: در حال حاضر، بازار دوم فقط برای صادرکنندگان و وارکنندگان و گروه کالایی ردیف ۳ است و قرار شده صادرکنندگان با واردکنندگان بر سر این نرخ به توافق برسند، بدون اینکه دولت در نرخ‌‌گذاری دخالتی داشته باشد. رئیس‌زاده با تاکید بر اینکه استمرار بازار دوم قطعا ثبات را به بازار باز می‌گرداند، گفت: البته نقیصه‌ای که همچنان وجود دارد این است که تامین ارز بخش خدمات هنوز وارد بازار ثانویه نشده و دولت برای ارز مسافرتی فعلا تمهیدات مناسبی نیندیشیده است. مشاور بانکی اتاق بازرگانی خاطرنشان کرد: قرار است دوباره صرافی‌ها ارز بخش خدماتی را تامین کنند و فعالیت آنها به رسمیت شناخته شود که قطعا سبب می‌شود تا ثبات به بازار بازگردد. البته لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات دیروز اعلام کرد نرخ ارز در بازار ثانویه نه اعلام شده و نه اعلام خواهد شد.
 اولویت‌ها و بازار ثانویه
در همین باره رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفته بود بازار ثانویه ارز باید در چارچوب ضابطه‌مند تعریف شود و اجازه دهیم قیمت‌های تعادلی کار خود را انجام دهند تا صادرات رونق بگیرد و تقاضای وارداتی ناشی از تفاوت نرخ ارز و رانت حاصل از آن کاهش یابد. پورابراهیمی خاطرنشان کرد: اگر دولت همراهی نکند نگران این بازار نیز هستیم و در نامه‌ای که به رئیس‌جمهور نوشتیم بر این موضوع تأکید شد. بازار ثانویه باید به تقویت صادرات کمک کند و قیمت ارز در بازار غیررسمی را کاهش دهد که حتماً رخ خواهد داد و شرط آن رعایت ضوابط اصولی برای بازار ثانویه است. به گزارش فارس، اولویت اول به کالاهای اساسی و ضروری اختصاص می‌یابد که ارز آن از محل درآمدهای ناشی از فروش نفت تامین خواهد شد. این اقلام همانند اعلام قبلی مسؤولان یارانه 400 تومانی ناشی از تفاوت 3800 تومان تا 4200 تومان را دریافت خواهند کرد. اولویت دوم شامل مواد اولیه و کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای خواهد بود که تامین ارز از محل صادرات پتروشیمی، فولاد و مواد معدنی است. طبق دستورالعمل‌های بانک مرکزی، پتروشیمی‌ها، شرکت‌های فولادی و معدنی ارز خود را باید در سامانه نیما عرضه کنند و نرخ دلار برای اولویت گروه دوم نیز 4200 تومان خواهد بود. اولویت سوم برای کالاهای مصرفی در نظر گرفته شده که ارز آنها ناشی از صادرات کالاهایی است که ملزم به ارائه ارز در سامانه نیما نیستند. گروه کالاهای مصرفی از محل درآمدهای ارزی حاصل از صادرات کالاهایی که ملزم به ارائه ارز در سامانه نیما نیستند، تامین ارز خواهند شد. این کالاها با نرخ دلار 4200 تومانی به علاوه توافق بر پیمان صادراتی تامین اعتبار می‌شوند. وزیر صنعت، معدن و تجارت در نامه‌ای به سازمان توسعه تجارت براساس مصوبه ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی اعلام کرد ثبت سفارش 1339 قلم کالا ممنوع است. بر این اساس بسیاری از کالاهای مصرفی و خوراکی که مشابه تولید داخل دارند و برخی مواد معدنی، سنگ‌ها، میوه، مواد متشکل از چرم، مصنوعات چوبی و خودرو در این اقلام مشاهده می‌شود. اقلام منتشر شده،‌ جزء تعرفه‌های گروه چهارم کالای وارداتی محسوب می‌شود که دیگر ثبت سفارش نخواهد شد و ارز به آنها تعلق نمی‌گیرد. به گزارش «وطن‌امروز»، با آغاز به کار بازار ثانویه واکنش بازار غیررسمی، ثبات در قیمت 8 هزار تومان بود. برخی دلالان اعلام کردند نرخ دلار در بازار ثانویه بین 6 تا 7 هزار تومان خواهد بود اما با توجه به اینکه هیچ‌گاه نرخ ارز در بازار ثانویه اعلام رسمی نمی‌شود باز هم به نظر می‌رسد فضای غیررسمی، مجال بیشتری برای انتشار اخبار قیمتی ارز می‌یابد. ارز هم‌اکنون حداقل 3 نرخ دارد؛ رسمی، ثانویه و غیررسمی، دولت اگر اقدام دیگری برای کاهش نرخ ارز انجام ندهد به معنای آن خواهد بود که با همین قیمت‌ها می‌خواهد به کار خود ادامه دهد، قیمت‌هایی که تا 3 ماه پیش آن را قبول نداشت!

وارد‌کنندگان و صادرکنندگان در بازار ثانویه از پس هم برآمدند
محمد نجار صادقی: سرانجام پس از هفته‌ها وعده و وعید برای راه‌اندازی بازار ثانویه ارز، دیروز این اتفاق رخ داد. بر این اساس ابتدای صبح دیروز با شروع به کار بازار ثانویه، قیمت دلار در اختیار دلالان یا خرده‌فروشان روز پرنوسانی داشت و قیمت دلار که در ابتدای ساعات معاملاتی در کانال 8200 تومان بود در پایان ظهر با سقوط بی‌سابقه طی هفته‌های جاری به 7800 تومان رسید. قیمت‌گذاری ارز در بازار ثانویه با دلار صورت گرفت که صادرکنندگان و واردکنندگان درقیمت‌ 7500 هزار  تومان برای هر دلار به توافق رسیدند. با اثبات طرح بازار ثانویه و تکمیل اکوسیستم تامین ارز برای تجار، عملا دیگر هیچ تاجری که بخواهد از مسیر قانونی کالا وارد کشور کند احتیاجی به بازار آزاد ارز نخواهد داشت؛ این به معنای این است که دلار آزاد پس از این تنها 2 دسته مشتری ثابت دارد؛ اول سوداگران و سفته‌بازهایی که می‌خواهند به وسیله سرمایه‌گذاری در دلار یا هر ارز دیگری ارزش پول خود را بالا ببرند و به آن نگاه سرمایه‌ای دارند و دومین دسته مسافرانی هستند که از میزان ارز تخصیص یافته دولتی به ارز بیشتری نیاز دارند. این نکته را نباید فراموش کرد که تنها راه کنترل قیمت ارز در شرایط خاص اقتصاد ایران که تحریم‌های اقتصادی را در آینده نه‌چندان دور پذیراست، کنترل تقاضاست و دیگر سیاست پول‌پاشی یا گسیل عرضه پاسخگو نیست.

1- دکتر «سیدعلی موسوی‌گرمارودی» از چهره‌های ارزشمند و ماندگار تاریخ ادبیات ایران است.
وجه و شأن و مقام استاد موسوی‌گرمارودی با وی همراه است، نیازی به تعریف و تمجید کسی ندارد و من در مقام احترام و وظیفه عرض می‌کنم وی از جمله چهره‌های استثنایی تاریخ معاصر ایران است، چرا که وی در عین حال که شاعر بزرگی است، محقق و پژوهشگر برجسته‌ای هم هست و نیز در ترجمه قرآن مجید و صحیفه سجادیه، ادیبانه و محققانه دست به قلم برده است. گرمارودی در سرودن قصیده، استاد است، در همان حال دستی توانا در سرودن شعر سپید دارد و از شاعران شاخص این عرصه است.
علاوه بر این، موسوی‌گرمارودی از جمله شاعرانی است که نه‌تنها شعرش بین دوستداران شعر‌ آیینی و شیعی پرطرفدار است، بلکه وی در پیش از انقلاب نیز اشعارش، بویژه اشعار سپیدش در جامعه روشنفکری از جایگاه والایی برخوردار بوده است؛ شاعری که با سربلندی در پیش از انقلاب، در جامعه روشنفکری نیز اشعار مذهبی و شیعی خود را با افتخار و اعتمادبه‌نفس ارائه می‌داده و همواره نیز به واسطه اشعار پیشرو و والایش، از احترام یک شاعر مطرح و شاخص برخوردار بوده است.
2- استاد سیدعلی موسوی‌گرمارودی از جمله شاعرانی است که از کهن‌ترین قالب‌های شعر پارسی تا جدیدترین قالب‌ها و شیوه‌های شعر پارسی را آزموده و در اغلب این آزمون‌ها سربلند بیرون آمده است. اگر به قصیده‌های بالا و والای «کوه دماوند» و «شب شراب و شب خون» او بنگریم، باور نمی‌کنیم این همان سراینده اشعار سپید مشهور «درخت»، «شعر»، «خط خون» و «در سایه‌سار نخل ولایت» است؛ سراینده همان اشعار مشهور سپیدی که دو نمونه آن برای امیرالمؤمنین و امام حسین علیهماالسلام است؛ همان شاعری که دست از دامان رباعی و مثنوی و چهارپاره و قطعه که هیچ، حتی گویا دست از سرودن ترکیب‌بند و ترجیع‌بند و مسمط و مستزاد هم برنداشته است.
با این همه، می‌توان گفت گرایش و جدیت استاد گرمارودی به سمت ادبیات و شعر پس از جنبش ادبی نیما بیشتر است و در کل، استاد بیشتر به عنوان یک شاعر متعلق به نسل‌های بعد از نیما و شاعر جریان‌های شعر نو و نیمایی به حساب می‌آید. بیشترین اشعار خوب گرمارودی را نیز می‌توان از اشعار نو او انتخاب کرد و مشهورترین اشعار وی نیز اشعار نو او هستند؛ هرچند در این یادداشت قرار است مجموعه «تا محراب آن دو ابرو»ی استاد که مجموعه‌ای از مثنوی، ترکیب، چهارپاره و رباعی است، مورد بررسی اجمالی قرار بگیرد.
3- مثنوی‌های موسوی‌گرمارودی پیرو زبان و بیان شعر کهن است و پا جای پای مثنوی‌سرایان پیشین گذاشته است؛ پیرو مثنوی‌هایی که تعلیم می‌دهند:
«جهان چون دستخط کردگار است
خدا خود برترین آموزگار است»
یا
«نوجوان کشتزار پاک خداست
بذر حرف اندر آن مکار، خطاست
خواهی ار حاصلی از آن برداشت
بنگر تا در آن، چه باید کاشت
آب این نونهال، کردار است
وز عمل این گیاه را بار است»
و دیگر اینکه یا بهار را می‌ستاید یا اینکه بهار را بهانه کرده و آن را خونین تصویر کرده برای بیان مبارزه علیه ظلم به کار می‌برد یا درصدد است اسطوره‌ای از میان ایشان را بستاید:
«بهارا، سیه‌پوش و غمگن نشین
میارای بیهوده، چهر زمین»
و شعرهایی که شاعر در سوگ و ستایش امامان بزرگوار حضرت علی(ع) و حضرت مهدی(عج) و نیز شهدای انقلاب یا پدر و خواهرش سروده است. مثنوی‌های گرمارودی حول همین موضوعات می‌چرخد و مضمون‌آفرینی می‌کند اما ببینیم زبان، این مهم‌ترین عنصر تعیین‌کننده شعر و شعریت شعر در این میان چه نقشی دارد و استاد گرمارودی با آن چه نقشی به حیات آنها می‌زند؛ خاصه که زبان استاد، زبانی فصیح و بلیغ است و در هر قاب و قالب و به هر شیوه‌ای که بسراید، به صورت طبیعی، زبان فصاحت و بلاغت را از دست نمی‌دهد:
«جهان شد ز کارآفرین چون بهشت
که چون او کسی تخم نیکی نکشت»
یا:
«خدایا سینه مالامال عشق است
دلم آشفته احوال عشق است
هزاران پاره‌ام کن سنگ در سنگ
برآور جان جانم را فراچنگ
الهی سنگ سامانم بسوزان
مرا با شعله خود برفروزان»
ناگفته نماند نوگرایی‌های گرمارودی در مثنوی‌هایش اگرچه آشکار است و قابل بحث اما با این همه، تا حد و اندازه‌ای نیست که بتوان گرمارودی را با آن، از این منظر، شناخت و شناساند.
4- بخش «ترکیب» که در ستایش حضرت فاطمه زهرا(س) است، دارای سطرهای روان و پرتصویر و سرشار از تشبیهات زیباست و در آن تشبیهات، جای پای گفتار و کردار دختر نبی اکرم نیز پیداست، چرا که شاعر بر تاریخ و احادیث و روایات احاطه کافی دارد. یعنی به این دلیل، این اشارات از گرمارودی بعید  نیست:
«پدر به دست تو گر می‌نهاد بوسه، بجاست
که دست پاک تو و همسر تو، دست خداست
وگر نبود علی، همسرش نبود کسی
که با غزاله دین شیر حق فقط همتاست
چقدر سادگی زندگیت شیرین است
بساط خانه تو لیف ساده خرماست
تمام مهر تو آب است و چند درهم سیم
همان که در نظرت هیچ نیست، این دنیاست
محل زندگی‌ات یک اتاق روشن و سبز
به طول مهر، به ابعاد پاکی و تقواست...»
5- گرمارودی 3  چهارپاره پیوسته خود را نیز در این دفتر گنجانده؛ 3 شعری که نسبت به مثنوی‌ها و ترکیب‌های کتاب، از سطح نازل‌تری برخوردار است؛ هم به لحاظ مضمون و محتوا و هم به لحاظ صورت شعر و زبان آن. دو چهارپاره دیگر هم تقریباً از اشعار بی‌رمق این کتابند که اگرچه تصویرپردازی‌های شاعرانه دارند اما جان بی‌تاب شاعرانه ندارند و حرف آخرشان بر این پایه و مایه‌هاست:
«ای کاش در جزیره بی‌نامی
 آن دورهای دور، درختی بود
بر آن، دلم چو مرغک آرامی
سر زیر پر گرفته و می‌آسود»
6- بخش پایانی، بخش رباعیات است که این بخش هم مثل بخش قبلی کم‌جان و بی‌رمق است. به هر حال گویا قرار بر این بوده که کلیات اشعار استاد گرمارودی بر اساس قالب‌ها در چند کتاب، با نام‌های مختلف دسته‌بندی و چاپ شود و این رباعیات هم جزو کارنامه استاد سیدعلی موسوی‌گرمارودی است که در مجموعه «تا محراب آن دو ابرو» آمده که دربرگیرنده مثنوی‌ها، ترکیب‌ها، چهارپاره‌های پیوسته و رباعیات است.
اگرچه زمان داور و منتقد قهار و بی‌رحمی است اما با همه اینها، از همه باانصاف‌تر و هوشیارتر هم هست، چون همیشه بزرگی و ارجمندی شاعران را بر اساس بهترین اشعارشان می‌سنجد، نه بر اساس دیگر اشعارشان. از این رو است که ما بهار و پروین و فرخی‌یزدی و شهریار و نیما و اخوان و سپهری و دیگر بزرگان شعر معاصر را با همان 10، 20 یا 30  شاهکار و شعر خوب‌شان می‌شناسیم و ارج می‌نهیم، نه با دیگر اشعارشان. بالطبع ما نیز همچون زمانه، موسوی‌گرمارودی  را با اشعار سپید «درخت» و «شعر» و دو شعر سپید بلند دیگر که برای حضرت علی(ع) و حضرت حسین(ع) سروده‌اند با نام‌های «در سایه‌سار نخل ولایت» و «خط خون» و دیگر اشعار بلند و ارجمند سنتی و نوینش می‌ستاییم و در پایان نیز با آوردن بهترین رباعی بخش پایانی مجموعه‌ شعر «تا محراب آن دو ابرو»ی سیدعلی موسوی‌گرمارودی، این یادداشت را به پایان می‌بریم:
«دانی دل لاله از چه رو پر خون است
فانوس شقایق ز چه آتشگون است
این یک ز تف عشق علی می‌سوزد
و آن نیز، ز خون پاک او گلگون است».
 

بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه بعدازظهر روز شنبه 16 تیرماه از احضار سفیر هلند در تهران خبر داد. آنگونه که قاسمی گفت این احضار به خاطر اخراج 2 دیپلمات ایرانی از هلند اتفاق افتاده است.
به گزارش «وطن‌امروز»، دولت هلند 17 خرداد سال جاری 2 دیپلمات ایرانی را از این کشور اخراج کرد. 13 روز قبل از این اخراج، دادگاهی در هلند در حال پیگیری یک پرونده جنایی، اعلام کرد محمدرضا کلاهی، عامل انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی در سال 60 در محله سرچشمه تهران، به مدت 29 سال در این کشور زندگی کرده و دولت هلند به او پناهندگی داده است. پس از آنکه این دادگاه هویت تروریست معروف سازمان منافقین را فاش کرد، رسانه‌های هلندی دولت این کشور را به خاطر پناه دادن به این تروریست معروف شماتت کردند. در ایران اما وزارت امور خارجه به دلایلی سکوت کرد و دولت هلند را به‌خاطر دادن پناهندگی به یک تروریست تحت تعقیب که در ایران یک جنایت بزرگ را انجام داده بود، تحت پیگرد حقوقی و قضایی قرار نداد! در سایه همین انفعال و سکوت وزارت امور خارجه ایران، سازمان امنیت و اطلاعات نظامی هلند 2 دیپلمات ایرانی را از این کشور اخراج کرد. پس از اخراج این دیپلمات‌ها که 17 خردادماه انجام شد نیز واکنشی از وزارت امور خارجه ایران مشاهده نشد. به عبارتی وزارت امور خارجه ایران نه به موضوع پناهندگی به کلاهی اعتراض کرد و نه نسبت به اخراج 2 دیپلمات ایرانی واکنش نشان داد. انفعال وزارت امور خارجه موجب انتقاداتی در داخل ایران شد و حتی نمایندگان مجلس نیز از وزارت امور خارجه خواستند نسبت به اقدامات خصمانه دولت هلند واکنش نشان داده و ایران نیز در اعتراض به ماجرای کلاهی، دیپلمات‌های هلندی را اخراج کند. در وزارت امور خارجه محمدجواد ظریف اما گویا طور دیگری فکر می‌شد. سکوت و انفعال وزارت امور خارجه موجب گستاخی بیشتر هلند شد و روز جمعه 15 تیرماه سخنگوی سازمان امنیت و اطلاعات نظامی هلند به صورت رسمی اخراج 2 دیپلمات ایرانی را تایید کرد. این اعلام رسمی سازمان امنیت و اطلاعات نظامی هلند با موج اخیر اروپایی‌ها علیه ایران و اتهام تلاش برای بمب‌‌گذاری در همایش منافقین همراه شد و نشان داد هلند نیز بخشی از پازل آمریکا برای تقویت منافقین علیه ایران است. پس از اعلام رسمی اخراج دیپلمات‌های ایرانی، این بار وزارت امور خارجه اعلام کرد سفیر هلند در تهران را احضار کرده است. بهرام قاسمی روز شنبه یعنی یک روز پس از اعلام سخنگوی سازمان امنیت و اطلاعات نظامی هلند، گفت که سفیر هلند در تهران به وزارت امور خارجه احضار و اعتراض ایران به وی ابلاغ شده است. اظهارات سخنگوی وزارت امور خارجه ایران البته مقداری عجیب و سوال‌برانگیز است.  ابتدا متن اظهارات بهرام قاسمی را مرور می‌کنیم: «بهرام قاسمی درباره اخراج 2 دیپلمات ایرانی از هلند، ضمن محکومیت این اقدام اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران این تصمیم را اقدامی غیرسازنده  در روابط 2 کشور ارزیابی می‌کند.‌ وی یادآوری کرد: دستیار وزیر امور خارجه «بلافاصله» با احضار سفیر هلند در تهران مراتب اعتراض رسمی دولت جمهوری اسلامی ایران را  نسبت به این عمل غیردوستانه ابلاغ کرد. قاسمی تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران خواهان حفظ و گسترش روابط با تمام کشورها بر مبنای حسن‌تفاهم و احترام متقابل است و در عین حال به عنوان قربانی اقدامات تروریستی، موضع اصولی خود در مبارزه قاطع و غیرتبعیض‌آمیز تمام اعضای جامعه جهانی با تروریسم را مجددا مورد تاکید قرار می‌دهد. سخنگوی وزارت امور خارجه ضمن غیرمنطقی و فاقد وجاهت قانونی دانستن اقدام دولت هلند، افزود: انتظار داریم مقامات این کشور به جای ایراد اتهامات ناوارد و ناروا به دیگران، به تعهدات بین‌المللی خود در قبال دستگیری و محاکمه عناصر تروریستی که حتی از سوی اینترپل هم برای آنها اخطار قرمز (Red Notice) صادر شده است، عمل کرده و درباره پناه دادن به اعضای تروریست و جنایتکار گروهک منفور منافقین که دست آنان به خون مردم ایران آلوده است، توضیح دهند. سخنگوی وزارت امور خارجه در پایان تاکید کرد: همانگونه که قبلا نیز به نماینده دولت پادشاهی هلند ابلاغ شد، جمهوری اسلامی ایران حق خود را برای عمل متقابل محفوظ می‌دارد».
سؤالات مطرح درباره احضار!
یکی از سوالاتی که درباره اظهارات سخنگو مطرح است این است که احضار سفیر هلند چه زمانی اتفاق افتاده است؟ در متن اظهارات قاسمی تصریح شده که وزارت امور خارجه بلافاصله پس از اخراج دیپلمات‌های ایرانی، سفیر هلند را احضار کرده است. آیا منظور سخنگو از به کار بردن عبارت «بلافاصله» این است که وزارت امور خارجه در همان تاریخ 17 خرداد که دیپلمات‌های ایرانی بی سر و صدا از هلند اخراج شدند، سفیر هلند را احضار کرده است؟ اگر اینگونه است چرا سخنگوی وزارت امور خارجه 4 تیرماه در نشست خبری با اهالی رسانه تصریح کرد از ماجرای اخراج دیپلمات‌های ایرانی بی‌اطلاع است؟ قاسمی در این‌باره به خبرنگار «وطن‌امروز»گفت: درباره آن 2 نفر (دیپلمات‌های اخراج شده از هلند) الان اطلاع دقیق ندارم و ترجیح می‌دهم درباره آن سخنی نگویم. بنابراین اگر منظور سخنگوی وزارت امور خارجه از زمان احضار سفیر هلند همان خردادماه است که بر اساس اظهارات خود سخنگو در پاسخ به «وطن‌امروز» این نمی‌تواند درست بوده باشد.
اگر منظور سخنگو درباره زمان احضار سفیر هلند، بلافاصله پس از اظهارات رسمی سخنگوی سازمان امنیت و اطلاعات نظامی هلند درباره اخراج دیپلمات‌های ایرانی است، در این حالت هم سوالاتی مطرح است. سازمان امنیت و اطلاعات نظامی هلند بعدازظهر روز جمعه یعنی تنها چند ساعت پس از مذاکرات کمیسیون مشترک برجام، درباره اخراج دیپلمات‌های ایرانی موضع گرفت، بنابراین احضار سفیر باید همان بعدازظهر روز جمعه اتفاق افتاده باشد. بهرام قاسمی تصریح کرده است که احضار سفیر هلند توسط دستیار ویژه وزیر امور خارجه صورت گرفته است. این در حالی است که دستیار مربوط یعنی دستیار وزیر و مدیرکل اروپای وزارت امور خارجه، یعنی دکتر محمود بریمانی، در وین و در جریان مذاکرات ایران و 1+4 حضور داشته است. اما در صورتی که احضار سفیر هلند در روز شنبه اتفاق افتاده باشد نیز سوالاتی مطرح است. از جمله اینکه شنبه روز تعطیل سفارتخانه‌ها در تهران است و آیا سفیر هلند در تهران حضور داشته است؟  ضمن اینکه مهم‌ترین نکته و سوال درباره نحوه اطلاع‌رسانی احضار سفیر هلند است. قالب و فرمت اطلاع‌رسانی درباره احضار سفیر هلند با فرمت‌های گذشته که مربوط به اعلام اخبار احضارهای سفرای دیگر بوده کاملا متفاوت است. به عنوان نمونه در فرمت ثابت اطلاع‌رسانی احضاریه‌ها، مشخصا اظهارات سفیر در مقابل اعتراضات ایران ذکر می‌شود. یعنی مواضع سفیر مربوط درباره اعتراض ایران اعلام می‌شود. این بار اما بهرام قاسمی صحبتی از اظهارات سفیر هلند و موضع او نسبت به اخراج دیپلمات‌های ایرانی به میان نیاورده است! به نحوه اطلاع‌رسانی سخنگو و دیگر مقامات وزارت امور خارجه درباره احضار نمایندگان سفارتخانه‌های خارجی و ذکر موضع سفیر یا کاردار خارجی در این احضاریه‌ها دقت کنید:
- احضار کاردار کویت در تهران به وزارت امور خارجه (29 تیرماه 96): کاردار کویت نیز با اظهار تاسف از تحولات اخیر به‌وجود آمده، افزود مطالب و موضوعات مطرح شده را در نخستین فرصت به مقام‌های بالادستی خود منتقل خواهد کرد.
- احضار سفیر انگلیس در تهران  (۱۹اسفند ۹۶): سفیر انگلیس هم ضمن ابراز تاسف مجدد از وقوع حادثه با تشریح عملکرد پلیس این کشور و دستگیری متعرضان گفت مراتب را هر چه سریع‌تر به لندن منتقل و پاسخ‌های لازم را ارائه خواهد کرد.
- احضار سفرای بلژیک، فرانسه و کاردار آلمان به وزارت امور خارجه (13 تیر 97): سفرای فرانسه، بلژیک و کاردار آلمان در این دیدار تاکید کردند این موضوع را سریعا به اطلاع مقامات کشورهای متبوع خود خواهند رساند.
- احضار سفیر فرانسه به وزارت امور خارجه (13 تیر 97): سفیر فرانسه اعلام داشت مراتب را بلافاصله به دولت خود منتقل و پاسخ را اعلام خواهد کرد.
- احضار سفیر سوئد به وزارت امور خارجه (اول اسفند 96): سفیر سوئد در پایان به مدیر کل کنسولی وزارت امور خارجه اعلام کرد مراتب فوق را به دولت و مقامات کشور متبوع خود منعکس خواهد کرد.
- احضار سفیر سوییس در تهران به وزارت امور خارجه  (28 آذر 96): سفیر سوییس در تهران نیز در این دیدار اظهار داشت به‌عنوان حافظ منافع آمریکا  موضوع را بلافاصله به دولت آمریکا منعکس خواهد کرد.
- احضار سفیر دانمارک به وزارت امور خارجه (اول بهمن 95): سفیر دانمارک ضمن اظهار تاسف و غیرقابل قبول خواندن حمله به سفارت جمهوری اسلامی ایران قول داد در اسرع وقت مراتب را به کپنهاگ منعکس و نتیجه را اعلام کند.
- احضار سفیر کره‌جنوبی  در تهران به وزارت امور خارجه (19 بهمن 96): سفیر کره‌جنوبی  ضمن ابراز تاسف  فراوان در این دیدار اعلام داشت طی تماس‌های مکرر با مقامات ذی‌ربط در وزارت امور خارجه و دولت کره‌جنوبی  و شرکت سامسونگ موضوع را به دلیل اهمیت و حساسیت دنبال کرده و طبق اظهارات مقامات رسمی، دولت کره‌جنوبی  و شرکت سامسونگ هیچ‌گونه دخالتی در بروز این سوءتفاهم و توزیع اقلام اهدایی به عنوان اسپانسر این بازی‌ها نداشته‌اند.
بنابراین مشاهده می‌شود در فرمت اطلاع‌رسانی وزارت امور خارجه و بر اساس پروتکل‌های موجود در اطلاع‌رسانی مربوط به سفرا یا نمایندگان سفارتخانه‌های خارجی در تهران، باید موضع سفیر یا نماینده خارجی نسبت به موضوع اعتراضی ایران اعلام شود. با این حال اما در نحوه اطلاع‌رسانی درباره احضار سفیر هلند، موضع این سفیر اروپایی درباره محتوای اعتراض ایران اعلام نشده است. چرا؟ وزارت امور خارجه در ماجرای هلاکت کلاهی و اخراج دیپلمات‌های ایرانی از هلند رفتار کاملا منفعلانه‌ای از خود نشان داد. اکنون - یعنی نزدیک به یک ماه و نیم پس از فاش شدن هویت کلاهی و یک ماه پس از اخراج دیپلمات‌های ایرانی از هلند- که وزارت امور خارجه سرانجام به این ماجرا ورود کرده، به نظر می‌رسد این واکنش باید قاطع، صریح و روشن باشد و جای هرگونه تاویل و تفسیر و تشکیک درباره آن وجود نداشته باشد!
 

اروپایی‌ها، پایبندی‌شان به برجام را فقط به صورت شفاهی اعلام می‌کنند اما در عمل نه اقدامی می کنند و نه حاضرند تضمینی برای اجرای تعهدات ارائه دهند. به گزارش «وطن‌امروز»، این موضوع در محتوای بسته پیشنهادی اروپا که قبل از ارائه برای آن پروپاگاندای رسانه‌ای قابل توجهی راه انداخته شد نیز مشخص بود تا جایی که حسن روحانی آن را «مایوس‌کننده» خواند. حالا در تازه‌‌‌‌‌ترین اظهار نظر، صدراعظم آلمان گفته است به توافق برجام پایبند است اما ریسک سرمایه‌‌گذاری شرکت‌ها در ایران را قبول نمی‌کند. مرکل موضوع فعالیت شرکت‌های آلمانی در ایران را رسما به خودشان واگذار کرده و به عبارتی گفته است خودتان می‌دانید و جریمه‌های آمریکا! نحوه رفتار اروپا در قبال برجام مورد انتقاد موافقان و منتقدان برجام قرار دارد و به اعتقاد ناظران، کشورهای اروپایی در حال وقت‌کشی تا زمان فرارسیدن تحریم‌‌های آمریکا بعد از دوره 180 روزه یعنی ماه نوامبر هستند. به گزارش تسنیم، آنگلا مرکل که روز دوشنبه پس از دیدار با نخست‌وزیر چین سخن می‌گفت اعلام کرد برلین به توافق هسته‌ای ایران پایبند خواهد ماند. وی گفت: «ما به توافق هسته‌ای پایبند می‌مانیم. به نظر ما (این توافق) بخوبی مورد مذاکره واقع شده است.» مرکل گفت: «موارد بیشتری» نیز هست که باید با ایران بر سر آنها مذاکره کرد ولی بهتر این است طرف‌ها در توافق باقی بمانند. با این حال، صدراعظم آلمان افزود شرکت‌هایی که می‌خواهند خطر مواجه شدن با اقدامات تنبیهی آمریکا را به جان خریده و به همکاری تجاری با ایران ادامه دهند، خودشان باید تصمیم بگیرند که آیا حاضر به ریسک کردن هستند یا نه.
اظهارات مرکل در حالی مطرح شده است که پس از خروج دولت آمریکا از توافق هسته‌ای برجام و اعلام موج جدیدی از تحریم‌های یکجانبه علیه ایران، بسیاری از شرکت‌‌های خارجی از بیم جریمه‌‌های سنگین توسط آمریکا، تصمیم به خروج از ایران گرفته‌‌‌اند. طبیعی است ادبیات سیاسی خانم صدراعظم هیچ گزینه تشویقی و حمایتی برای سرمایه‌‌گذاری در ایران ندارد و به نوعی یک هشدار تلویحی نیز محسوب می‌شود!
تلاش آمریکا برای بلوکه ۳۰۰ میلیون یورو پول ایران در آلمان
اظهارات مرکل برای عدم ریسک‌پذیری دولت این کشور برای سرمایه‌‌گذاری شرکت‌‌های آلمانی در ایران در حالی مطرح می شود که مقامات ارشد دولت ترامپ در تلاشند مانع آن شوند که میلیون‌ها یورو پول نقد از آلمان به ایران منتقل شود. در همین رابطه، پایگاه اینترنتی «واشنگتن فری‌بیکن» در گزارشی نوشت که مقامات دولت ترامپ در تلاشند مانع آن شوند که آلمان 300 میلیون یورو را به تهران منتقل کند. نشریه «بیلد» آلمان در مطلبی ادعا کرده است: دولت ایران نگران این مسأله است که بعد از آغاز اجرای تحریم‌های مجدد آمریکا علیه تهران، دست‌شان از پول‌های‌شان در بانک‌های آلمان کوتاه شود و از این رو تصمیم دارد 300 میلیون یورو پول نقد را از بانک تجاری ایران در هامبورگ که دست بانک مرکزی آلمان است خارج کند. بانک تجاری ایران- اروپا در هامبورگ از اعتبارهای مالی بالایی برخوردار است که متعلق به دولت ایران است و مسؤولیت آن به ‌دست بانک مرکزی آلمان است. قرار است این بانک 300 میلیون یورو را با انتقال از طریق هواپیما به نمایندگان دولت ایران تحویل دهد. فاش شدن این موضوع می‌تواند به تشدید تنش‌های موجود میان آمریکا و آلمان منجر شود چون آمریکا در تلاش است اروپایی‌ها را متقاعد کند فشارها علیه ایران تشدید یابد اما این اقدام آلمان می‌تواند فشارهای تحریم‌ها علیه ایران را کاهش دهد. «ریچارد گرنل» سفیر آمریکا در آلمان روز دوشنبه به واشنگتن فری بیکن گفت که وی و دیگر مقامات ارشد دولت ترامپ در حال فشار به دولت آلمان برای مانع شدن از انتقال چندین میلیون یورو پول نقد به ایران هستند. گرنل به فری بیکن گفت: ما در حال تشویق دولت آلمان در عالی‌ترین سطوح هستیم تا مداخله کرده و انتقال پول نقد را متوقف کند. به گزارش «وطن‌امروز»، اکنون با توجه به رویه دولت‌‌های اروپایی در قبال ایران و هماهنگی آنها با آمریکا، بیم آن می‌رود نه‌تنها حقوق کشورمان در برجام اروپایی محقق نشود بلکه بخشی از دارایی‌‌های جمهوری اسلامی نیز با بهانه‌‌های واهی بلوکه شود. به نظر می‌رسد باید با عبرت از موارد مشابه و با توجه به سابقه اروپایی‌ها در اقدامات پیش‌دستانه، مسیر مذاکرات فعلی اصلاح و نسبت به عملکرد اروپایی‌ها در قبال ایران فعالانه عمل شود.

گروه فرهنگ و هنر: 21 تیر، هشتادوسومین سالگرد قیام خونین مسجد گوهرشاد در اعتراض به کشف حجاب رضاخانی است. این قیام، سرآغاز فصل جدیدی از ایستادگی در برابر استبداد دوران پهلوی و بعدها در دوران انقلاب نیز محل ارجاع تاریخی بود؛ هرچند سینمای ایران همانند بسیاری از اتفاقات و موضوعات مهمی که ریشه در باورهای دینی و انقلابی مردم دارند، نسبت به این قیام بی‌توجه بوده است. فیلم داستانی کوتاه «خانه پنجم» که به کارگردانی رضوانه فتحی و در مدرسه سینمایی عمار تهیه شده، از معدود آثار داستانی ساخته شده درباره واقعه گوهرشاد است. فتحی در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» درباره ایده این فیلم کوتاه گفت: با مطالعه کتابی درباره قیام مسجد گوهرشاد و کشف حجاب، به ایده این کار رسیدم. در حاشیه این کتاب به خانم بارداری اشاره شده بود که برای رفتن به حمام از خانه خارج و در راه بازگشت به منزل با ماموران روبه‌رو می‌شود که پس از حمله ماموران و ضرب و شتم این زن توسط آنها به‌خاطر داشتن حجاب، خود و فرزند درون شکمش فوت می‌کنند. این مطلب در ذهن من جای گرفت و مرا بشدت تحت تاثیر قرار داد. به همین دلیل چند نسخه فیلمنامه با این موضوع نوشتم. در بازنویسی نهایی فیلمنامه، تصمیم گرفتم فضای آن را مقداری نوجوان‌پسند کنم و داستان را به این سمت و سو ببرم که این خانم برای رسیدن به خواستگار خود در راه منزل مورد حمله ماموران قرار می‌گیرد. فتحی خاطرنشان کرد: برای ساخت فیلم داستانی «خانه پنجم» با مطالعه اسناد تاریخی مربوط به کشف حجاب، ابلاغیه‌ها و دستوراتی که در فرمانداری‌های آن زمان ثبت شده بود، تصویر روشن و واضحی را از مقاومت مردم در برابر کشف حجاب رضاخانی به دست آوردم. این کارگردان جوان در بخش دیگری از سخنانش درباره بی‌توجهی سینما به واقعه مهم قیام گوهرشاد عنوان کرد: پرداختن به موضوعاتی چون قیام گوهرشاد در سینما و فضاهای فرهنگی کشور نسبت مستقیمی با مدیریت حاکم بر آن دارد. اگر مدیران خواستار تولید و خلق هرچه بیشتر این قبیل آثار شوند، بالطبع هنرمندان و فیلمسازان نیز در این مسیر فعالیت بیشتری می‌کنند، البته از سوی دیگر، پرداختن به موضوعات و سوژه‌‌‌هایی چون قیام مسجد گوهرشاد و ماجرای کشف حجاب رضاخانی باید به صورت یک دغدغه برای فیلمسازان و مستندسازان کشور تبدیل شود. سعید قندهاری، دیگر چهره‌ای است که در ارتباط با واقعه گوهرشاد دست به تولید اثر زده است؛ مستندی با عنوان «لِوَرک» درباره کشف حجاب رضاخانی که وی در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» در ارتباط با سوژه آن اینگونه توضیح داد: این سوژه توسط دوستان و همکاران فیلمسازم که تحقیقاتی را درباره موضوعات منطقه نجف‌آباد اصفهان انجام می‌دادند در اختیار من قرار گرفت. آنها به من اطلاع دادند خانواده‌ای در این شهر وجود دارد که در زمان رضاخان به دلیل کشف حجاب رضاخانی به فاصله 40 کیلومتری خارج شهر کوچ کرده‌اند. منطقه‌ای که این خانواده به آن کوچ می‌کنند بیابانی بدون آب و علف به نام «لورک» بوده است و آنها در این محل، سکونت می‌کنند اما در کنار سختی‌های فراوانی که وجود داشته است، این منطقه را آباد می‌کنند. امروز هم این منطقه، آباد و مسکونی است و زندگی در آن جریان دارد. قندهاری در ادامه با اشاره به اهمیت پرداختن به چنین سوژه‌هایی گفت: قبل از اینکه تصمیم به ساخت مستند «لورک» بگیرم به صورت کامل از ماجرای واقعه مسجد گوهرشاد و کشف حجاب رضاخانی اطلاع داشتم. فکر نمی‌کنم با توجه به اهمیت و بزرگی این رویداد، کسی از آن اطلاع نداشته باشد. در گذشته نیز تحقیقاتی در این زمینه انجام داده بودم و قیام مسجد گوهرشاد موضوع مورد علاقه‌ام بود. در واقع این حرکتی بود که بیش از 80 سال پیش انجام و موجب شد برای نسل بعد از این خانواده، سرنوشتی جدید رقم بخورد. قندهاری هم درباره فراموش شدن قیام گوهرشاد در عرصه سینما بیان کرد: عدم توجه مناسب و کافی به این موضوع و کم‌کاری رسانه‌ها درباره آن، یکی از نکاتی است که در پرداخت نامناسب به این موضوع تاریخی موثر است.

سیدیاسر جبرائیلی*: معادلات اقتصادی بشدت از روندهای سیاسی تاثیر می‌پذیرند؛ ماهیت سیاسی دولت‌ها، رویکرد سیاسی آنها و بالاخره تصمیم‌گیری‌های سیاسی آنها، می‌تواند آثار مثبت یا منفی قابل توجهی بر اقتصاد یک کشور بگذارد. به همین دلیل، در تحلیل واقعیات اقتصادی، با تکیه صرف بر محاسبات ریاضی شاید تا حدودی بتوان به «چیستی» پدیده‌ها پی برد اما دریافت «چرایی» پدیده‌های اقتصادی بدون مطالعه روندهای سیاسی ممکن نخواهد بود. اغلب، منشأ راه‌حل‌های متفاوتی که برای حل مسائل اقتصادی ارائه می‌شود، در تفاوت این دو نگاه است؛ اقتصاددان ریاضی برای کاهش درد در ناحیه‌ای از اقتصاد، عادت به تجویز مسکن دارد اما اقتصاددان سیاسی، هرگز درد را به چنین سطح نازلی تنزل نخواهد داد و به دنبال درمان ریشه‌های درد خواهد بود.
خاموشی‌‌های این ایام، یکی از محل‌های مناقشه این دو نگاه متفاوت درباره حل مسأله است. اقتصاددان ریاضی می‌گوید برق کم است و باید از طریق خاموشی‌های چندساعته، تغییر ساعت کار ادارات و افزایش تصاعدی قیمت برق، مصرف را کنترل کرد. اقتصاددان سیاسی اما سوال می‌کند: چرا برق کم است؟ آیا مسأله به کم‌آبی مربوط می‌شود یا به کم‌کاری یا سیاسی‌کاری؟ لذا راه‌حل‌هایی نیز که ارائه می‌کند، با آنچه اقتصاددان ریاضی ارائه کرده، متفاوت است.
تلقی عمومی درباره خاموشی‌های برنامه‌ریزی شده در سراسر کشور این است که کمبود برق کنونی، ناشی از کم‌آبی است. کاهش 20 درصدی آب موجود در مخازن سدهای کل کشور در پایان اردیبهشت 97 نسبت به اردیبهشت 96 نیز- هرچند رقم بزرگی نیست- تا حدودی این تلقی را تایید می‌کند اما یک واقعیت بسیار مهم که کمتر به آن پرداخته می‌شود این است که کمتر از 15 درصد برق کشور در نیروگاه‌های آبی تولید می‌شود و کاهش 20 درصدی در حجم آب موجود در مخازن سدها، نباید به خاموشی‌های کشوری در این ابعاد یا طرح‌هایی چون تغییر ساعات کار ادارات و... منجر شود. از دیگر سو، ایران به عنوان رتبه نخست دارنده ذخایر تجمیعی نفت و گاز جهان، قاعدتا نباید مشکلی در تامین سوخت نیروگاه‌های حرارتی که تامین‌کننده حدود 85 درصد برق مورد نیاز کشور هستند، داشته باشد. با این وجود، چرا در تابستان 97 شاهد وقوع بحران برق هستیم؟
بررسی گزارش‌های رسمی وزارت نیرو نشان می‌دهد مع‌الاسف در دولت آقای روحانی نرخ رشد سالانه ظرفیت تولید برق کشور نسبت به دولت سابق (دوره 84 تا 92) حدود 42 درصد کاهش یافته است. سال 84 مجموع ظرفیت اسمی نیروگاه‌های کشور 41043 مگاوات بوده است که این ظرفیت در سال 92 به 70235 مگاوات می‌رسد. یعنی در طول 8 ساله دولت سابق، ما شاهد افزایش 71 درصدی ظرفیت اسمی نیروگاه‌های کشور بوده‌ایم. به عبارت دیگر، در دولت سابق سالانه به طور میانگین 3649 مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور اضافه شده است.(1) اگر افزایش ظرفیت نیروگاه‌های کشور با همین روند ادامه پیدا می‌کرد، باید در پایان سال 96 ظرفیت اسمی تولید برق نیروگاه‌های کشور به 84831 مگاوات می‌رسید اما این ظرفیت هم‌اکنون در 78726 مگاوات متوقف است، یعنی میانگین رشد سالانه تولید برق در دولت آقای روحانی، 2122 مگاوات بوده و همان‌طور که اشاره شد، نسبت به دولت سابق، حدود 42 درصد کاهش رشد ظرفیت تولید برق داشته‌ایم.
بنابراین نخستین نتیجه‌ای که باید گرفت این است که بحران کمبود برق در سال 97، نه ناشی از کم‌آبی، بلکه ناشی از کم‌کاری دولت آقای روحانی در افزایش ظرفیت نیروگاه‌های کشور است. اگر این کم‌کاری، ناشی از ضعف مدیریتی باشد و فرض را بر این بگیریم که تیم آقای روحانی در 3 سال باقیمانده از این دولت قصد دارد متفاوت عمل کند، می‌توان و باید با یک فعالیت جهادی، کم‌کاری گذشته را جبران کرد اما اگر این کم‌کاری ریشه سیاسی داشته باشد، برای حل بحران برق، ابتدا آن رویکرد سیاسی غلط باید تغییر کند.
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد کم‌کاری در افزایش ظرفیت نیروگاهی کشور، می‌تواند مرتبط با یک تعهد خاص از سوی دولت آقای روحانی در عرصه بین‌المللی باشد و این تعهد در سال‌های آینده نیز مانعی برای افزایش ظرفیت نیروگاهی ما خواهد بود. بر اساس برنامه اقدامی که سازمان محیط‌زیست ایران آبان‌ماه 94 در آستانه موافقتنامه اقلیمی پاریس تسلیم UNFCCC کرد،(2) متعهد شد تا سال 2030 مجموعا 12 درصد تولید گازهای گلخانه‌ای خود را کاهش دهد و خانم معصومه ابتکار، رئیس وقت سازمان محیط‌زیست این تعهد را علنی کرد.(3) آذرماه 94 نیز معاون اول رئیس‌جمهور وظایف دستگاه‌ها را در زمینه کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای ابلاغ کرد.(4) هرچند اجرای این تعهد از سال 2020 آغاز می‌شود اما سال گذشته محسن ناصری، مدیر طرح ملی تغییرات آب‌وهوای سازمان محیط‌زیست اعلام کرد ایران 3 سال تا 2020 فرصت دارد که «شرایط کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای را فراهم کند» و «جلوگیری از انتشار گاز گلخانه‌ای و اجرایی کردن آن همانند درد زایمان است که باید تحمل کنیم تا این سیاست سرانجام به بار بنشیند».(5) لذا می‌توان نتیجه گرفت دولت آقای روحانی در حال فراهم کردن شرایط لازم برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای است و این فراهم‌‌سازی شرایط، درد زایمانی است که باید تحمل شود. عدم توسعه نیروگاه‌ها متناسب با نیاز کشور، شاید با پروژه «فراهم‌‌سازی شرایط» بی‌ارتباط نباشد، چه؛ توسعه نیروگاه‌ها باعث افزایش مصرف سوخت‌های فسیلی می‌شود و دولت آقای روحانی تعهد «کاهش مصرف» را داده است.
گاز گلخانه‌ای در نتیجه سوزاندن سوخت فسیلی تولید می‌شود و 85 درصد برق تولیدی کشور، محصول نیروگاه‌های حرارتی است که از سوخت فسیلی استفاده می‌کنند. 29 درصد گاز مصرفی، 23 درصد کل گازوئیل مصرفی و 78 درصد کل نفت کوره مصرفی ایران در نیروگاه‌هاست. طبیعی است که وقتی دولت در توافقنامه اقلیمی پاریس تعهد داده است سوزاندن سوخت‌های فسیلی را 12 درصد کاهش دهد، نه‌تنها باید از افزایش ظرفیت نیروگاهی کشور خودداری کند، بلکه باید طرح‌هایی را برای کاهش سطح کنونی استفاده از سوخت‌های فسیلی اجرا کند. اخباری تایید نشده که درباره جمع‌آوری ژنراتورهای کوچک به گوش می‌رسد، در این چارچوب می‌تواند قابل تحلیل باشد.
البته باید این حقیقت را به معادله فوق اضافه کرد که سوخت‌های فسیلی صرفا در نیروگاه‌ها مصرف نمی‌شود و بخش‌های خانگی (گرمایش)، حمل‌ونقل، صنعت، پتروشیمی و کشاورزی نیز مصرف‌کننده این نوع سوخت هستند و باید منتظر بود «درد زایمان توافقنامه پاریس» سراغ این بخش‌ها نیز برود. خاموشی‌‌‌هایی که این ایام تجربه می‌کنیم، روی آشکار این سکه است اما آسیبی که صنعت ملی از این تعهد بی‌اساس خارجی می‌بیند، برای بسیاری از مردم مشهود و ملموس نیست. واقعیتی که به مردم گفته نمی‌شود این است که این محدودیت در مصرف انرژی، در واقع محدودیتی برای توسعه صنعتی ایران است. این قلم همچنان که قائل است و در جای دیگر مبسوط به این بحث پرداخته که کارکرد رژیم‌های بین‌المللی نظیر WTO تثبیت و نهادینه کردن وضع موجود اقتصاد جهانی به نفع کشورهای پیشرفته است،(6)  معتقد است موافقتنامه پاریس نیز کارکرد مشابهی دارد. اگر گرم شدن زمین ناشی از سوزاندن سوخت‌های فسیلی باشد، این کشورهای پیشرفته هستند که از زمان اختراع ماشین بخار در سال 1690 میلادی تاکنون، اصلی‌ترین و بیشترین مصرف‌کننده این سوخت‌ها بوده‌اند و قطار پیشرفت خود را به نقطه کنونی رسانده‌اند اما حال که خود صاحب فناوری‌های نوین چون هسته‌ای شده‌اند و در کمال وقاحت دیگران را از رسیدن به این فناوری‌ها بازمی‌دارند، سخن از ضرورت کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی می‌گویند تا مبادا مسیر پیشرفتی که آنها طی کرده‌اند، توسط ملت‌های دیگر نیز طی شود. اگر بناست مصرف سوخت فسیلی در جهان کنترل شود، باید محاسبه شود که از سال 1690 تاکنون هر کشور چقدر سوخت فسیلی مصرف کرده و بر اساس آن، سهم هر کشور در کاهش مصرف تعیین شود که اگر اینگونه شد، کشورهای غربی باید حداقل 2 قرن هیچ سوخت فسیلی مصرف نکنند! جالب اینکه آمریکا که در حال حاضر بیش از 9 برابر ایران گاز گلخانه‌ای تولید می‌کند، چون موافقتنامه پاریس را در تعارض با منافع ملی خود دید، با یک چرخش خودکار از آن خارج شد.
مصرف مسرفانه برق و اساسا انرژی و هر کالای دیگری حتما پدیده مذمومی است و باید برای بهینه‌سازی و اصلاح الگوی مصرف برنامه‌ریزی کرد اما اینکه از یک سو صنعت هسته‌ای کشور را که منبع انرژی تجدیدپذیر است با تحمیل خارجی تعطیل کنیم و از سوی دیگر، در شرایط اقتصادی کنونی و نیاز ما به تولید باز هم برای خوشامد رژیم‌ها و نهادهای خارجی، خاموشی‌های چند ساعته به مردم و واحدهای تولیدی تحمیل کنیم، ساعت کار ادارات را تغییر دهیم، قیمت برق مصرفی مردم را تصاعدی افزایش دهیم و به تولید و اشتغال آسیب بزنیم، نامش دوستی با محیط‌زیست نیست، خودباختگی است. مصیبت بزرگ‌تر این است که رئیس‌جمهور این فاجعه را به پای خروج آمریکا از برجام بنویسد و از پشت تریبون دستور صرفه‌جویی در مصرف برق به دستگاه‌ها بدهد: «ما به عنوان مسؤولان کشور و نیروهای خط مقدم در کنار هم باید از عمق جان سختی‌های این ایستادگی را به جان بخریم و باور داشته باشیم که هر روز و هر شب ما از 18 اردیبهشت (خروج آمریکا از برجام) به این سو روز و شب قدر است... همه مدیران دولت؛ از مدیران ارشد تا معاونان و مدیران کل باید در عمل نشان دهند شرایط امروز با شرایط دیروز فرق دارد. اگر لازم است صرفه‌جویی شود باید اول از دولت شروع شود... دولت و ادارات آن در فصل تابستان باید در صرفه‌جویی نسبت به مردم پیشگام باشند و در این راستا وزرا باید مصرف آب و برق در دستگاه‌ها را در 3 ماهه تابستان بررسی کرده و اگر در دستگاهی نسبت به 3 ماهه پارسال مصرف بیشتری اتفاق افتاد، باید با مسؤول مربوط برخورد شود».(7)

خوشبختانه در رابطه با موافقتنامه پاریس، هرچند مقدمات قابل توجهی طی شده و علاوه بر امضای آن توسط آقای محمدجواد ظریف و ابلاغ برنامه ملی مرتبط توسط آقای اسحاق جهانگیری، لایحه مربوط نیز به تصویب مجلس رسیده اما فرآیند الحاق ایران به این موافقتنامه تکمیل نشده و شورای نگهبان هنوز آن را تایید نکرده است. در اینجا نیاز به ورود مجمع تشخیص مصلحت نظام به عنوان ناظر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام و بررسی انطباق این لایحه با سیاست‌های کلی از جمله سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی است. امیدواریم نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی نیز ضمن خروج از انفعالی که در برابر لوایح ارسالی دولت پیشه کرده‌اند، وزارت نیرو را درباره عدم توسعه کافی ظرفیت نیروگاه‌های کشور مورد بازخواست قرار داده و جبران کاهش 42 درصدی نرخ رشد توسعه نیروگاهی را مطالبه کنند.
*دکترای اقتصاد سیاسی
----------------------
پی‌نوشت
1-http://isn.moe.gov.ir /getattachment /94bbd4bc-de40-41e4-9770-2895b6f360b6/%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B1%D9%8A-%D8%A8%D8%B1-27-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%D9%8A%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-(1367-%D8%A7%D9%84%D9%8A1393)
2-http://www4.unfccc.int /submissions/INDC/Published%20Documents/Iran/1/INDC%20Iran%20Final%20Text.pdf
3-https://www.isna.ir /news / 94111308864/
4-http://dolat.ir/detail/269619
5-https://www.tasnimnews.com /fa/news/1395/10/18/1290060/
6-https://www.farsnews.com /news/13950420001271/
7-http://www.president.ir /fa/104983
 
 

حسین قدیانی: گمانم هدف همه توطئه‌ها و حرمت‌شکنی‌ها این است؛ ابتدا دل‌مان را بشکنند، آنگاه امیدمان را و در نهایت ایمان‌مان را! و در این صورت، انسان مأیوس گیرم دغدغه‌مند، چه سودی برای خدا دارد، چه نفعی برای جامعه؟! ۴۰ سال بعد از انقلاب اسلامی و قریب ۱۴۰۰ سال بعد از انقلاب عاشورا اما باید گفت که ما نیز، آن نوگل بهاری نیستیم که با بادی بشکنیم! آن روز که آن پیامبر الهی در زمین خشک، مشغول ساختن کشتی بود، اینستاگرام نبود ولی تمسخر و توهین و هرزگی و سخن شلوغ و حرف دروغ، آن روز هم بود! و ما اگر قرار بود گناه فرزند را پای پدر بنویسیم، به گواهی قابیل باید ضد آدم می‌شدیم و مستند به پسر نوح، مخالف نخستین پیامبر اولوالعزم! فلان کسکی که نسبتکی با امام دارد، ما را از چه چیز می‌ترساند؟! آیا ما عاشق خمینی شدیم، به خاطر نوادگانش؟! که حالا تداوم عشق ما به روح‌الله، گیر کرده باشد در دست‌انداز زندگی اشرافی بعضی‌ها؟! این درست که آخرالزمان است و به مدد همین مجازستان، پیچیدگی فتنه‌ها، هر روز بیش از روز پیش می‌شود لیکن ایمان و اراده‌ و صبر و بصر ما هم آنقدر سست نیست که دشمن‌دوستان توهم زده‌اند! ما ماندگارتر از این حرف‌هاییم پای ولایت! و ماندگاری ایمان ما را از رقص در شب شهادت نترسانید! اینکه خب! بی‌حرمتی است و قطعا محکوم است و واقعا جا دارد معطوف به دست‌اندرکارانی که عوض انجام کارشان من‌جمله فراهم کردن زمینه اشتغال و ازدواج جوانان، خواسته یا ناخواسته مروج بی‌حیایی‌ها و مبلغ بی‌حرمتی‌ها می‌شوند، پناه به خدا ببریم بلکه زودتر بقیه..‌الله را بفرستد، لیکن ما شاهد عاشقانه‌ترین رقص‌ها هم بوده‌ایم؛ در سه‌راهی شهادت کربلای ۵ که همه‌ شب‌هایش شب شهادت بود، هیچ شهیدی بر زمین نمی‌افتاد الا آنکه قبلش، لحظاتی پیش معشوق برقصد! گفت: «ما گر ز سر بریده می‌ترسیدیم/ در محفل عاشقان نمی‌رقصیدیم!» رقص پروانه با بال سوخته، نزد شمع محبوب کجا و بی‌عفتی کجا؟! خسته از محافل عیش و نوش، دلم «محفل عاشقان» می‌خواهد! کجایید شب‌زنده‌داران گردان حبیب؟! کجایید سواران قایق عاشورا؟! کجایید بچه‌های کمیل؟! کجایید مردان بی‌ادعا؟! والله کار از حسرت گذشته است؛ رسما داریم به شما حسادت می‌کنیم! و با دلی غمگین اما هنوز هم امیدوار ادامه می‌دهیم راه‌تان را ان‌شاءالله! نوشتم «دلی غمگین» چرا که کار این حرمت‌شکنی‌ها، شکستن دل است و از «امیدواری» نوشتم، چرا که احتیاج دل شکسته به امید، فزون از هر دلی است! و از قضا هنر آن است که دل محزون، سرشار از امید باشد! و ما تجسم امیدیم، آن هم در عصری که اسلحه یأس مدام تیر می‌اندازد! شعار هم نمی‌دهیم! شور و شعور عاشورا اگر بند چهار تا شبهه و تحریف و متلک بود، در همان مجلس یزید، حسین بن علی علیه‌السلام باید برای همیشه می‌مرد اما خدا چنان نگاه بصیری ارزانی چشم اهل معرفت کرده که حتی در ورای جور زمان و زخم زبان نیز، جز زیبایی چیزی نبینند! با افتخار، الگوی ما یک زن است! یک شیرزن! بانویی که کوهی از مصیبت و رشته‌کوهی از حرمت‌شکنی هم نتوانست خللی در اراده‌اش وارد کند! بانویی که ایمانش به خدا بود! و خدا اینگونه تقدیر کرده بود که سیدالشهدا با شهادتش نه‌تنها نمیرد، بلکه غوغا کند در عالم! واقعیت آن است که علیه هیچ روزی اندازه‌ روز عاشورا، دشمنی نشده اما خدا جواب شیاطینی را که عاشورا را و زیارت عاشورا را نمی‌خواستند، با اربعین و زیارت اربعین داد! تا خدا خداست، مصاف با معصومین دیگر هم، تنها نور آفتاب‌شان را بیشتر می‌کند! اگر قرار بود سنگ ابلهان، نورافشانی صوت و صورت امام را خاموش کند، دیگر خبری از نام «محمد» صلوات‌الله علیه نبود! کم سنگ خورد پیامبر خاتم؟! کم بی‌حرمتی دید محمد امین؟! کم دشنام شنید؟! کم زخم زبان خورد؟! بگذار فاش بگویم که «امام صادق» نام تمام مساجد ما است و اگر قرار بود با حرمت‌شکنی، قال‌الصادق علیه‌السلام به گوش ما نرسد، زمان بنی‌امیه و بنی‌عباس، مناسب‌تر بود! امامی که هم‌عصر با هر دو حکومت بنی‌امیه و بنی‌عباس بود، تا امروز که آخرالزمان باشد، سفره درس و بحث‌شان دائر است! و جنگ‌ با چنین خورشیدی، تنها مایه روسیاهی بیشتر هتاکان می‌شود!
 اما خدایا! شکایت را نزد تو می‌آوریم که تمسخر و توهین و افترا و دروغ و حرمت‌شکنی هست اما دست‌مان از دامان نوح کوتاه است! کاش تاریخ، داستان ما را با غربت و غم و درد و رنج مضاعف بنویسد! قابل عرض برای توی مخاطب این سطور اینکه از یاد نبریم توطئه معاویه کاری‌تر و مکرش پیچیده‌تر بود اما امام معصوم از آن‌رو علیه یزید دست به قیام زد که فسق او را علنی‌ و فساد او را آشکار می‌دید! پس نگاه روشنفکرانه اما لوس یا دیدگاه کمونیستی ممنوع! فساد، فساد است! تخلف، تخلف است! راننده‌ای که چراغ قرمز را رد کرده، نمی‌تواند مدعی باشد چون در مملکت، دزد و هرزه و عیاش و هیز و بدکاره هم هست، پس با او برخورد نشود! اینجا، هم جا دارد گله‌مند از بعضی دولتمردان باشیم، هم از بعضی دوستان که با تشخیص غلط مسأله، به جای رفع شبهه، شبهه‌افکنی می‌کنند! شگفتا! قوه‌قضائیه با مفسد اقتصادی برخورد می‌کند، وزیر دولت، طوری جبهه می‌گیرد کأنه وکیل ‌مدافع زالوصفتان است! آن‌وقت همین قوه، خدا نکند یک در هزار، دست روی فلان هرزگی بگذارد! همه جا را پر می‌کنند که تا وقتی دزد هست، چرا رقاصه؟! BBC هم می‌آید کمک‌شان! کمک کی؟! بعضا وزیر دولت! بعضا وکیل ملت! یعنی همان کسانی که از آنان توقع کار و خدمت می‌رود، نه خیانت و دشمن‌شادکنی! آیا خجالت‌آور نیست که محصول کار و ماحصل کارنامه بعضی‌ها رشد فساد و اباحه‌گری باشد؟! بعد هم که گله‌ای می‌کنی، عینا همان موضع اپوزیسیون را تحویلت می‌دهند! در بسیاری از پرونده‌های اقتصادی که جرم طرف آشکار است، دستگاه قضا را می‌زنند و مجرم مربوط را تا حد کارآفرین هم بالا می‌برند! در پرونده‌های اخلاقی و اجتماعی اما هروقت قوه قضا را مشغول رسیدگی می‌بینند، فی‌الفور دور برمی‌دارند که قر کمر را نبین و اختلاس را ببین! روی صندلی همین نظام، سخن دشمن را رله می‌کنند و عوض خدمت، به خیانت مشغولند و در ضمن، با کمال وقاحت، شاکی هم هستند که چرا آزادی نیست! گویی آزادی یعنی اینکه مدیر مملکت به جای انجام تکالیفش، هم در بوق همه رقم فساد بدمد، هم مقابله با هر فسادی را به نحوی تخطئه کند، هم خوراک بدهد به دشمن! من این را مستند به برخی اظهارات بعضی وزرا می‌گویم؛ آیا نظامی هم مظلوم‌تر از نظام جمهوری اسلامی پیدا می‌شود؟! واقعا در کدام نظام از نظام‌های موجود، این همه اجازه می‌دهند به مدیر و وزیر و وکیل که رسما و علنا همان را بازی کند که دشمن می‌خواهد؟! و دقیقا سر همین مسائل است که ما گاه حتی منتقد نظام می‌شویم که خب! کمی سفت‌تر بگیر! یا نقدهای‌مان به شورای نگهبان! آیا دولت جمهوری اسلامی، کرسی آزاداندیشی دانشگاه است که عوض خدمت، فقط داریم نظریه می‌بینیم؟! آن هم همان نظرات دشمن! پرسش اساسی این است: آیا در مقابله با فساد اخلاقی و ترویج بی‌بندوباری، میان نظام اسلامی و نظامات دیگر، احیانا قائل به هیچ فرقی هستید یا نه؟! و مرا باش که توهم زده‌ام توی وزیر مثلا، این چیزها را نمی‌دانی! و به خیال خودم دارم شبهاتت را رفع می‌کنم! صدالبته جمهوری اسلامی در مواجهه با مسائل اخلاقی، همیشه سخن از اعتدال گفته و مکرر دیده‌ایم که افراط و تفریط در این زمینه، عمدتا راست کار حضرات چپ بوده؛ روزی دیوارکشی در کلاس درس دانشگاه اما امروز، شاباش هم می‌دهند با مواضع شاذشان به رقاصه‌های عریان مجازی! مأموریت شما، فراهم کردن زمینه کار و خدمت و پیشرفت و رفاه و ارتقای مادی و معنوی نسل جوان است یا کاسبی با غرایزشان؟! وظیفه شما فراهم کردن شرایط کار و اشتغال و ازدواج برای جوان است یا هموار کردن بساط فساد و انحراف؟! آیا از تنبلی و بی‌مسؤولیتی و ناکارآمدی به هرزگی پناه می‌برید؟! دولتمرد اگر این است، خدایا! پناه به تو می‌بریم! و آری! هر چند این چیزها را پای نظام نمی‌نویسیم، لیکن شدیدا و اکیدا متوقعیم از نظام که بعضی از این شبه‌دولتمردان را سر جای خود بنشاند! در مثل مناقشه نیست! وارد هر قهوه‌خانه‌ای هم که بشوی، عاقبت ۴ تا مقررات می‌بینی! این را بکن و آن را نکن می‌بینی! اینجا اما در اوج صدمه مردم از مفاسد اقتصادی، وزیر مملکت عوض آنکه هوای عدل و عدلیه را داشته باشد، نگران جان و آبروی مفسدان است! بعد همین‌ها، وقت مقابله محکمه با مفسد اخلاقی، قوه را حواله می‌دهند به این جمله گوهربار که تا دزد هست، چرا رقاصه؟! تو که تا دیروز داشتی برای خوش‌رقصی دزدها هم شاباش می‌دادی! چندچندی با خودت؟! چندچندی با خون شهدا؟! نظاما! رونوشت این متن، با تو عزیز است و الا ما به صم بکم عمی بودن بعضی‌ها هیچ‌ شکی نداریم! گیر اینها پست و سمت نیست! با پست و سمت، اپوزیسیون‌تر هم می‌شوند! گیر جماعت، در وجدانی است که ندارند! خدایا! به حق خون مطهر شهدا، پرده از تزویرشان بکش! به خودت قسم، همه میل ما این است که هرچه فریاد داریم بر سر دشمن بکشیم اما وای از آن روز که دشمن، نفوذ کرده باشد در دل بعضی حضرات! گاهی جمله‌شان را که می‌خوانیم، حتم می‌کنیم از «صدای آمریکا» باشد ولی به گوینده که توجه می‌کنیم، مع‌الاسف صدای آمریکا را در حلقوم و حنجره مسؤول خودمان می‌بینیم! و من، این همه را نوشتم، فقط برای همین جمله آخر! اگر ما نیز مروج فسق علنی و فساد عمومی باشیم؛ چه اقتصادی و چه اخلاقی، چه فرقی داریم پس با بنی‌امیه و بنی‌عباس؟! این، شرح مشروح شرمندگی ما پیش شماست یا شیخ‌الائمه! بر ما ببخش... .