گروه سیاسی: لایحه الحاق ایران به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم یا  CFT بعد از چندین ماه کش‌وقوس و به‌رغم مخالفت‌‌های صریح و گسترده علما، مراجع و همچنین کارشناسان اقتصادی، روز گذشته در مجلس تصویب شد.
CFT تنها لایحه از لوایح چهارگانه مرتبط با FATF بود که در چند ماه گذشته با رای نمایندگان مسکوت مانده و به‌خاطر ابعاد مبهم و مشکوک آن به تصویب مجلس نرسیده بود. هر چند این لایحه ابتدا قرار بود به مدت 2 ماه (تا مرداد 97) مسکوت بماند اما مخالفت گسترده کارشناسان اقتصادی، دانشجویان، علما، مراجع و نهادهای حوزوی همچون جامعه مدرسین در این مدت موجب شد روند عدم بررسی آن تا روز گذشته در مجلس ادامه یابد. آیات عظام مکارم‌شیرازی و نوری‌همدانی در چند نوبت نسبت به تصویب این لایحه هشدار داده بودند. آیت‌الله یزدی نیز 2 روز پیش در نامه‌ای از رئیس و نمایندگان مجلس خواست ضمن توجه به رهنمودهای مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) و سایر مراجع عظام تقلید (دامت‌برکاتهم) مراقبت کنند کاری به‌زیان مملکت و نظام جمهوری اسلامی در مجلس به‌تصویب نرسد. به‌رغم این مخالفت‌ها، نمایندگان در نشست علنی دیروز (یکشنبه، 15 مهرماه) مجلس شورای اسلامی با 143 رأی موافق، 120 رأی مخالف و 5  رأی ممتنع از مجموع 271 نماینده حاضر در جلسه با الحاق ایران به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم موافقت کردند. جلسه بررسی CFT ساعت 8:30 صبح دیروز با ریاست علی لاریجانی و با حضور سرپرست وزارت اقتصاد، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه، محمود علوی وزیر اطلاعات و عبدالناصر همتی رئیس بانک مرکزی آغاز شد. همچنین نمایندگان قبل از آغاز جلسه علنی دیروز به مدت یک ساعت و نیم جلسه غیرعلنی داشتند. در ابتدای جلسه علنی دیروز 49 نماینده برای مخالفت با لایحه CFT و ۲۱ نماینده برای سخنرانی در موافقت با این لایحه ثبت‌نام کردند. در جلسه دیروز، قاضی‌زاده‌هاشمی، عضو هیأت‌رئیسه مجلس متن لایحه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تأمین مالی تروریسم را قرائت کرد که ماده واحده این لایحه به این شرح است: «به دولت جمهوری اسلامی ایران اجازه داده می‌شود کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تأمین مالی تروریسم (مصوب 18/9/1378برابر با 9 دسامبر 1999 مجمع عمومی سازمان ملل متحد) مشتمل بر یک مقدمه، 28 ماده و یک پیوست را با اعلام شروط زیر پذیرفته و سند ذی‌ربط را مطابق مقررات تبصره این ماده نزد امین اسناد تودیع کند. دولت موظف است به‌محض آگاهی نسبت به اعتراض احتمالی سایر اطراف متعاهد، گزارشی جهت اتخاذ تصمیم مقتضی به مجلس شورای اسلامی تقدیم نماید».
رئیس‌جمهور تضمین دهد
نمایندگان مخالف تصویب CFT در مجلس روز گذشته ضمن یادآوری وعده‌‌های چند سال قبل مقامات دولتی مبنی بر حل مشکلات کشور با تصویب برجام، خواستار تضمین کتبی روحانی در قبال وعده حل مشکلات بانکی با تصویب CFT  شدند. در همین راستا سیدحسین نقوی‌حسینی، نماینده مردم ورامین در مجلس شورای اسلامی در مخالفت با تصویب لایحه CFT گفت: آقای رئیس‌جمهور دستخطی بنویسد و بگوید اگر ما عضو این کنوانسیون شدیم و مشکلات حل نشد بنده را استیضاح کنید. آقای رئیس جمهور این تعهد را به ما بدهد، اگر این تعهد داده شد نمایندگان نیز برای عضویت در این کنوانسیون بدون چون و چرا رای خواهند داد. وی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب در دیدار با نمایندگان به صراحت اعلام کردند که این کنوانسیون‌ها در اتاق فکر استکبار جهانی پخت‌وپز می‌شود، ادامه داد: ایشان فرمودند که این کنوانسیون‌ها نباید تصویب شود. عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس افزود: چرا مردم را می‌ترسانید و می‌گویید اگر به این کنوانسیون‌ها نپیوندیم پروژه‌های عمرانی اجرا نمی‌شود، چرا دروغ می‌گویید؟ چرا می‌گویید مشکل مالی و پولی ما حل نمی‌شود، چرا می‌گویید کالاهای اساسی به کشور نمی‌آید و مردم گرسنه می‌مانند. با مردم روراست باشید. وی اضافه کرد: در زمان تصویب برجام هم گفته می‌شد اگر این اتفاق بیفتد مشکل مالی و گرفتاری‌های مردم حل می‌شود، مگر در 20 دقیقه برجام تصویب نشد و همچنان هم مجلس مورد اتهام ملت ایران است. در این هنگام علی لاریجانی که ریاست جلسه را برعهده داشت در واکنش به این اظهارنظر نقوی گفت: برجام در 20 دقیقه تصویب نشد، ما 4 جلسه درباره آن صحبت کردیم. نقوی‌حسینی در پاسخ به لاریجانی گفت: اینگونه نبود و تنها در 20 دقیقه تصویب شد. علی لاریجانی بار دیگر در پاسخ به وی گفت: شما خلاف می‌گویید و اگر این موضوع را قبول ندارید به مشروح مذاکرات مراجعه کنید.
وی ادامه داد: آقای لاریجانی! چرا پس از بیانات صریح رهبر معظم انقلاب جلسه‌ای نگذاشتید و به نمایندگان نگفتید که مطالبات رهبر انقلاب از نمایندگان چیست؟ نماینده ورامین در مجلس با خطاب قرار دادن ظریف وزیر امور خارجه اظهار داشت: آقای ظریف! مگر ما برجام را تصویب نکردیم، در آن شرط هم گذاشتیم؛ چه دستاوردی برای مردم داشت؟ آقای طیب‌نیا وزیر سابق اقتصاد رفت FATF را امضا کرد و ما عضو آن شدیم، چرا مشکلات همکاری پولی و مالی ما حل نشد. عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تصریح کرد: قوه مقننه 3 لایحه مقابله با پولشویی، مقابله با تروریسم و پالرمو را تصویب کرد کدام یک از آنها مشکل ما را حل کرد، چرا به مردم و نمایندگان دروغ می‌گویید؟ اگر CFT  هم تصویب شود مشکل مالی و پولی ما حل نمی‌شود.
قرائت نامه دفتر رهبر انقلاب درباره لوایح چهارگانه
لاریجانی در پاسخ به اخطار سیدحسین نقوی‌حسینی، نماینده مردم ورامین در مجلس درباره معایب «FATF»، نامه مقام معظم رهبری را که از سوی دفتر ایشان به رئیس مجلس ابلاغ شده است قرائت کرد.
جناب آقای دکتر لاریجانی
رئیس محترم مجلس شورای اسلامی
با سلام و تحیت؛
در پی استفساریه تلفنی جنابعالی نسبت به مخالفت و عدم مخالفت مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) با بررسی لوایح چهارگانه و کنوانسیون‌ها در مجلس شورای اسلامی، به‌دنبال فرمایشات معظم‌له در دیدار نمایندگان، مقام معظم رهبری فرمودند «آنچه که من در دیدار با نمایندگان راجع‌به لوایح چهارگانه و کنوانسیون‌ها گفتم، مربوط به اصل کنوانسیون‌ها بود، نه کنوانسیون خاص، لذا با بررسی این لوایح در مجلس مخالفتی ندارم تا مسیر قانونی خود را طی کند، تدبیر فوق قبلاً در زمان استفسار به‌طور شفاهی به جنابعالی ابلاغ شده بود».
ظریف: من و روحانی تضمین نمی‌دهیم!
در ادامه جلسه دیروز و پس از نطق نقوی‌حسینی که خواستار تضمین کتبی رئیس‌جمهور جهت حل مشکل مبادلات بانکی با تصویب CFT شده بود، وزیر امور خارجه گفت: نه بنده و نه آقای رئیس‌جمهور نمی‌توانیم تضمین دهیم که با پیوستن به لایحه حمایت مالی از تروریسم مشکلات‌مان حل خواهد شد اما می‌توانیم تضمین بدهیم که با نپیوستن به این لایحه آمریکا بهانه مهمی را برای افزایش مشکلات ما پیدا خواهد کرد. این ادعای محمدجواد ظریف در حالی است که 3 سال قبل و در بحبوحه تصویب برجام در مجلس، رئیس جمهور و مسؤولان دولتی بارها وعده حل همه مشکلات اقتصادی و غیراقتصادی کشور را با تصویب برجام داده بودند.  ظریف در ادامه سخنانش مجددا از برجام حمایت کرد و افزود: ایران در شرایط دشوار با نگرش دقیق و با بررسی جدی در محافل رسمی سیاسی و امنیتی جمهوری اسلامی هم تلاش کرده بهانه‌های آمریکا را بگیرد و هم تلاش کرده زمینه‌ای برای مداخلات آمریکا فراهم نکند.
درخواست ۱۳۵ نماینده برای انتشار آرای CFT
پس از پایان رای‌‌‌گیری دیروز نمایندگان پیرامون CFT، حجت‌الاسلام مجتبی ذوالنوری، نماینده مردم قم و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با اشاره به نامه 135 نماینده به علی لاریجانی، گفت: در این نامه از رئیس مجلس خواسته‌‌‌‌‌ایم رای ما درباره لایحه کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تامین مالی تروریسم برای درج به رسانه‌ها ارائه شود. وی در گفت‌وگو با فارس ادامه داد: مردم نامحرم نیستند، به همین دلیل باید رای نمایندگان ملت برای مردم شفاف باشد و همه بدانند نمایندگان به چه طرح یا لوایحی رای داده‌اند.
ذوالنوری با بیان اینکه برخی نمایندگان برای فرار از پاسخگویی حاضر به شفافیت آرا نیستند، خاطرنشان کرد: نماینده باید پاسخگوی عملکرد و رای خود در مجلس باشد، از این رو می‌خواهیم رأی‌مان را به بازدید مردم بگذاریم تا مشخص باشد ما چه رایی داده‌ایم.
حجت‌الاسلام ذوالنوری روز گذشته در زمان قرائت گزارش کمیسیون امنیت ملی در صحن نیز از رئیس مجلس انتقاد کرد و گفت: باید نظرات مخالفان هم در گزارش می‌آمد که لاریجانی گفت این مصوبه کمیسیون است نه نظر شخصی.
دست‌نوشته‌های  جالب نمایندگان
در جریان بررسی CFT در نشست علنی روز گذشته مجلس شورای اسلامی، جمعی از نمایندگان با در دست داشتن دست‌نوشته‌هایی نسبت به تصویب این لایحه اعتراض کردند. از میان دست‌نوشته‌ها جملاتی همچون «من اطلاعات اقتصادی کشور را در جنگ اقتصادی لو نمی‌دهم»، «نه به شفافیت برای دشمن»، «با تصویب CFT سفره مردم را کوچک نکنید»، «تاریخ شاهد باش من به کنوانسیون‌های استعماری رأی نمی‌دهم» و «تصویب FATF مساوی خودتحریمی» به چشم می‌خورد.

تجمع دانشجویان انقلابی مقابل مجلس
جمعی از دانشجویان انقلابی دانشگاه‌های مختلف تهران و مردم صبح دیروز در مقابل مجلس شورای اسلامی تجمع کردند. بنا بر این گزارش، دانشجویان با در دست داشتن دست‌نوشته‌هایی همچون «مشکلات اقتصادی با FATF حل نخواهد شد»، «حرف ملت ما نه به FATF»، « برخلاف برجام FATF حتی ضمانت هم ندارد»، «سکوت صداوسیما تیشه بر ریشه امنیت ملی»، «مجلس و دولت بیدار شوند»،  «برجام هسته‌ای را برد، FATF امنیت و اقتصاد را می‌برد»، «استقلال کشور را به بازی نگیرید» و « FATF خسارت جبران‌ناپذیر»  از نمایندگان مجلس خواستند با عدم رای به لوایح FATF، جلوی خطرات احتمالی را بگیرند. جمعی از نمایندگان سابق مجلس، چهره‌های سیاسی و اساتید دانشگاه نیز در جمع دانشجویان و مردم حاضر شدند. دانشجویان با خود تومارهایی مبنی بر مخالفت مردم با لوایح FATF به همراه داشتند. جمعی از دانشجویان هم کنار دیوار مجلس شورای اسلامی زنجیره انسانی تشکیل داده و با سر دادن شعارهای «مرگ بر آمریکا»، «مرگ بر اسرائیل»، «نماینده ملت FATF خیانت» اعتراض خود را نشان دادند.
 

حسن رضایی: جهان در حال تغییر است! این شاید مهم‌ترین واقعیتی است که حسن روحانی طی سال‌ها حضور خود در مرکز بررسی‌های استراتژیک از آن به‌کلی غفلت داشت. 5 سال گذشته نشان می‌دهد محمدجواد ظریف هم هنوز تحت تاثیر مشهورات دوره تحصیلش در آمریکاست. کنار هم قرار گرفتن چنین مجموعه‌ای از اشتباهات راهبردی، منجر به استفاده از لفظ «کدخدا» برای توصیف آمریکا در قرن 21 و در نهایت تولد برجام می‌شود. ظریف با همین دیدگاه، در جلسه اخیر مجلس پیرامون لایحه مقابله با تامین مالی تروریسم می‌گوید: «ما با برجام توانستیم یک رشته بهانه‌های آمریکا و رژیم صهیونیستی را از آنها بگیریم. لوایح فعلی، بهانه‌های بعدی را از آمریکا می‌گیرد!» اینکه با وجود خروج آمریکا از برجام، ما هنوز به فکر تامین خواسته‌ها و رفع بهانه‌های آن باشیم، حتما از اقبال بلند آمریکایی‌هاست. واقعیت اما این است که دنیای امروز با آنچه در ذهن محمدجواد ظریف و حسن روحانی می‌گذرد، بسیار تفاوت دارد.
آمریکا ولو اینکه دولتش مجددا به دست دموکرات‌های مورد علاقه آقایان ظریف و روحانی بیفتد، دیگر کدخدای دنیا نیست و نخواهد بود. وزیر خارجه ما اما اینجا برای ترساندن نمایندگان ملت از قدرت موهوم آمریکا می‌گوید: «نه بنده و نه آقای رئیس‌جمهور نمی‌توانیم تضمین بدهیم با پیوستن به لایحه مقابله با تامین مالی تروریسم مشکلات ما حل خواهد شد اما می‌توانیم تضمین بدهیم با نپیوستن به این لایحه، آمریکا بهانه مهمی را برای افزایش مشکلات ما پیدا خواهد کرد!» آقای ظریف در حالی در دنیای آمریکایی خود، تنها به فکر گرفتن بهانه‌ها از دست کدخداست که جهان در ساحت واقعی خود، هر روز از ساخت تک‌قطبی بیشتر فاصله می‌گیرد.
چین آمادگی خود را برای شروع طولانی‌ترین جنگ تجاری تاریخ با ایالات متحده اعلام کرده، در همین حال تا سال 2030 به بزرگ‌ترین اقتصاد جهان تبدیل شده، نیمی از اختراعات جهان را به خود اختصاص خواهد داد. بلومبرگ اخیرا در همین زمینه طی گزارشی به نقل از بانک اچ‌اس‌بی‌سی نوشته است هند با پشت سر گذاشتن ژاپن و آلمان به سومین اقتصاد بزرگ جهان تبدیل می‌شود و دیگر اینکه، طی 12 سال آینده (تا 2030)، بیش از 70 درصد رشد تولید ناخالص داخلی جهان مربوط به اقتصادهای نوظهور خواهد بود. قدرت گرفتن احزاب راست افراطی در کشورهای اروپایی، فوران احساسات ناسیونالیستی و جدایی‌طلبانه در این کشورها و بحران مالی منطقه یورو، از دیگر واقعیاتی است که می‌تواند وجود اتحادیه اروپایی را نیز تا سال 2030 (بلکه زودتر) به مساله‌ای تاریخی تبدیل کند! شکست‌های مکرر آمریکا و همدستان اروپایی – عربی‌اش در سوریه، لبنان، عراق، افغانستان، پاکستان و... نیز تا حد زیادی افسانه کدخدایی این موجود چموش را در اذهان عقلای دنیا کمرنگ کرده است.
مجموعه این واقعیات باعث شده است روندهای سیاسی- اقتصادی جهان در حال تغییر باشد و کشورها همزمان با تنوع‌یابی مراکز قدرت در سطح جهان، تعاملات اقتصادی خود را نیز متنوع کنند. با کاهش قدرت اقتصادی آمریکا طی سال‌های آینده، طبعا دلار دیگر مطمئن‌ترین ارز بین‌المللی نخواهد بود. از سویی، وابستگی اقتصاد یک کشور به دلار باعث می‌شود تلاطمات اقتصاد رو به افول آمریکا تاثیر مستقیم بر اقتصاد آن داشته، برای کشور مقصد نیز بحران‌سازی کند. بر همین اساس، کنار گذاشتن دلار در جریان فعالیت‌های تجاری با کشورهایی غیر از آمریکا، یکی از مهم‌ترین رویکردهای اقتصادی دولت‌ها در دهه گذشته بوده است. امری که از آن با عنوان پیمان پولی دوجانبه یاد می‌شود و علاوه بر کاهش ارزش دلار، مرجعیت اقتصادی آمریکا برای اعمال فشار بر کشورهای غیرهمسو را به تدریج نابود خواهد کرد. مسؤولان اقتصادی دولت اما طی سال‌های گذشته و به‌رغم اصرارهای مکرر منتقدان دلسوز، اهمال فراوانی در این زمینه داشته‌اند.
این در حالی است که دولت طبق سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه، موظف به «انعقاد پیمان‌های پولی دو و چندجانبه با کشورهای طرف تجارت در چارچوب بندهای ۱۰، ۱۱ و ۱۲ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی» شده است. دیدار رئیس‌کل بانک مرکزی با همتای روس خود و آغاز فرآیند حذف دلار از مبادلات ایران و روسیه در روزهای گذشته نشانه خوبی برای آغاز این فرآیند است. ما پیش از این البته با ترکیه نیز چنین پیمانی را امضا کرده بودیم. تعلل و کندی در روند انعقاد پیمان‌های پولی دوجانبه طی سال‌های گذشته در حالی است که تثبیت نرخ ارز و مهار تورم یکی از نخستین پیامدهای آن محسوب می‌شود. توجه به اینکه بیش از 70 درصد تجارت خارجی ایران با کمتر از 10 کشور انجام می‌شود، ما را به این نتیجه می‌رساند که انعقاد چنین پیمان‌هایی برای از سکه انداختن دلار، خیلی هم نباید وقت‌گیر و پیچیده باشد.
توجه به آمریکا به عنوان مرکز تمام تحولات دنیا و کدخدای موهوم جهان که زندگی را تنها می‌توان با برطرف کردن بهانه‌های او ادامه داد(!) اولویت‌های ما را در تمام 5 سال گذشته، به‌کلی عوض کرده است. گروهی هم برای توجیه این کم‌کاری‌ها در پوشش سخنان علمی، با ادعای ناموفق بودن پیمان‌های پولی به دلیل تلاطم ارزش هر یک از 2 ارز طرف مبادله، سعی دارند یگانه راه‌حل اقتصاد را باز هم تکیه بر ستون سست آمریکا و اروپا جا بزنند. اینان اما این را نمی‌گویند که یکی از مهم‌ترین دلایل تلاطم ارزش ریال طی سال‌های گذشته، همین وابستگی بیش از حد معاملات خارجی کشور به دلار بوده است. فی‌الواقع درد را به جای دوا به خورد افکار عمومی می‌دهند! در این فضا باید از اقدام اخیر رئیس بانک مرکزی تقدیر کرد و امید داشت پیمان‌های مشابه با 8 شریک دیگر تجاری اصلی کشور نیز هر چه زودتر منعقد شود.
 

علی حکیمی: لوایح مربوط به FATF این روزها به داغ‌ترین موضوع سیاسی کشور بدل شده است. فضای ایجاد‌شده پیرامون این موضوع دقیقا روزهای تصویب برجام در صحن مجلس را در ذهن تداعی می‌کند. آنجا هم خیل رسانه‌های غربگرا مرتب از بهشت پس از تصویب برجام در ایران سخن می‌گفتند. مسؤولینی هم که وقت آزاد زیادی داشتند، شاخدارترین دروغ‌ها را برای توجیه افکار عمومی و نمایندگان مجلس بر زبان می‌آوردند. فی‌المثل، اکبر ترکان، مشاور ارشد رئیس‌جمهور درباره تعلل مجلس در تصویب برجام گفته بود: «من درباره عملکرد نمایندگان محترم نمی‌توانم قضاوت کنم اما اگر همان نمایندگان بدانند که صد میلیون دلار در روز یعنی چه ضرری(!) قطعا وارد حاشیه‌سازی برخی جریان‌های سیاسی نمی‌شوند». ما امروز تقریبا در آستانه هزارمین روز اجرای برجام هستیم و این یعنی آنکه باید تا همین الان، 100 میلیارد دلار درآمد بیشتر کسب کرده باشیم!
اکبر ترکان و هیچ یک از مقامات دولتی اما هرگز راجع به محل ذخیره‌سازی این درآمد سرشار و موهوم به مردم توضیحی نداده‌اند! این روزها اما عباس آخوندی که معمولا درباره همه چیز حرف می‌زند جز راه و شهرسازی، جای ترکان را پر کرده است. وی چند روز پیش از این با بیان اینکه 194 کشور FATF را پذیرفته‌اند و فقط ما و کره‌شمالی آن را نمی‌پذیریم، گفته بود با این وضعیت، نمی‌توانیم خوب با دنیا ارتباط برقرار کنیم! سخنان غیرتخصصی وزیر راه در حالی است که اولا تنها 35 کشور عضو رسمی FATF هستند و ثانیا تجربه نشان داده تاثیر پذیرش این معاهده بر حل معضل مبادلات بانکی کشورها، بیشتر از آنکه سیستمی باشد، سیاسی است. این یعنی آنکه پیوستن به FATF لزوما منجر به نتیجه‌ای نمی‌شود و در صورتی که کشور عضو با هر یک از اعضای موثر این نهاد مشکل سیاسی حاد داشته باشد، با کمترین بهانه ساختگی، او را در لیست سیاه یا خاکستری FATF  قرار خواهند داد.
این البته مساله پیچیده‌ای نیست و برای هر انسان عاقلی که در دنیای معاصر زندگی می‌کند روشن است که سازوکار غالب نهادهای مثلا بین‌المللی همین قدر سیاست‌زده و آلوده به زور است. تا آنجا که در همین فضا، عربستان هم با پرداخت پول و به مدد فشار سیاسی آمریکا، رئیس شورای حقوق بشر سازمان ملل می‌شود! دولتی‌ها اما مانند کودکی که هیچ چیز از ملزومات زیست در دنیای معاصر نمی‌داند، دوباره مشغول ترسیم فضایی گل و بلبلی از نتایج پیوستن کشور به FATF هستند. این در حالی است که تجربه پاکستان در این زمینه پیش روی ما است که با وجود چند سال اعتمادسازی برای این نهاد، به محض پیدا کردن اختلاف سیاسی با آمریکا در مساله آزاد کردن یک زندانی، به لیست هشدار FATF بازگشت. بر این اساس، روی پیوستن به FATF برای خوردن یک نوشابه هم نمی‌توان شرط‌بندی کرد، چه رسد به حل مشکلات بانکی!
از سویی، میزان جریمه‌ای که بانک‌ها ممکن است به بهانه پولشویی و تروریسم وادار به پرداخت آن به آمریکا شوند، بسیار بیش از جریمه بانک‌ها در صورت دور زدن تحریم‌های این کشور است. لذا تا تحریم‌های بانکی پابرجاست، هیچ بانک- ولو دیوانه‌ای- به دلیل آنکه مثلا ما FATF را پذیرفته‌ایم، همکاری جدیدی را با ما آغاز نخواهد کرد. حمید بعیدی‌نژاد، عضو تیم مذاکرات برجام و سفیر فعلی ما در لندن اما در باد کردن مزایای  FATF پا را از این هم فراتر گذاشته و می‌نویسد: «با شروع ریزش قیمت ارز و سکه در بازار ایران، حالا نوبت نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی است که با تکمیل فرآیند FATF و تصویب استانداردهای بین‌المللی نظام بانکی، روند تثبیت واقعی نرخ ارز و از میان رفتن حباب ساختگی در بازار را تداوم بخشند!»
درکی کودکانه از روابط بین‌الملل و اقتصاد که ما را در پرونده برجام هم ناکام گذاشت و دلار را به مرز 20 هزار تومان رساند! بعیدی‌نژاد در حالی باز هم در باغ سبز را به افکار عمومی نشان می‌دهد که همگان می‌دانیم یک روز  پس از تصویب برخی لوایح مرتبط با FATF  در مجلس به تاریخ سوم مهر ماه، با جهش چند هزار تومانی در قیمت دلار مواجه بودیم و ریزش دلار تنها پس از آن صورت گرفت که رئیس کل بانک مرکزی به تاریخ 9 مهر ماه، اختیارات گسترده‌ای را برای مداخله در بازار ارز (از جمله تزریق دلار به بازار) از شورای عالی هماهنگی اقتصادی گرفت، پتروشیمی‌ها ملزم به ارائه تمام درآمد ارزی‌شان در سامانه نیما شدند و قوه قضائیه برخی اخلالگران بازار را به چوبه دار سپرد.  دادن آدرس غلط به مردم اما همچنان ادامه دارد و بعیدی‌نژاد در صفحه توئیترش حرف کاربری را که مخالفان FATF   را ذرّیات (فرزندان) شیطان(!) می‌خواند، با اظهار تاسف، تایید می‌کند.
شکل‌دهی به چنین فضای رادیکال و احساسی‌ای را ما پیش از این در جریان تصویب برجام هم شاهد بودیم. امری که باعث شنیده نشدن نقدهای کارشناسی و مستند به آن معاهده شد و علی لاریجانی هم در نهایت در 20 دقیقه آن را در صحن مجلس تصویب کرد. عبرت گرفتن از گذشته اما ظاهرا در قاموس بانیان خسارت برجام نمی‌گنجد. لذا چشم مردم و دلسوزان منافع ملی به دست نمایندگان بود؛ نمایندگانی که باید دور از هیجانات کاذب رسانه‌ای، با مرور واقعیت امروز و 5 سال گذشته اقتصاد ایران، مهار رای خود را به دست امثال عباس آخوندی نمی‌دادند و حالا باید بدانند کل اگر طبیب بودی، سر خود دوا نمودی! آخوندی اگر نی‌زن بود، 3 بار استیضاح نمی‌شد و آن عملکرد فاجعه‌بار را در وزارت راه و شهرسازی رقم نمی‌زد!

سمیرا کریمشاهی: سرانجام مجلس روی تمام مخالفت‌ها، تذکرات، تجمعات، درخواست‌ها، تومارهای امضا‌شده و نصایح پا گذاشت و با  ۱۴۳ رای موافق (52 درصد آرا) CFT را تصویب کرد، آن هم در شرایطی که ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان صراحتا پشت تریبون مجلس اعلام کرد هیچ تضمینی نمی‌دهد که تصویب FATF حلال مشکلات کشور باشد. از عجایب روزگار ما است که نمایندگان‌مان طرحی را تصویب می‌کنند که دولتمردان اطمینانی به راهگشایی آن ندارند و در مقابل ایراداتی که به آن وارد است جز فرافکنی پاسخی ندارند!
هنوز تصویب 20 دقیقه‌ای برجام فراموش‌مان نشده بود که روز یکشنبه در حالی که پشت درهای بهارستان جوانان و دانشجویان یکصدا عدم خیانت به کشور را از نمایندگان‌شان درخواست داشتند ولی سرانجام متفاوتی رقم خورد. نکته قابل توجه این است که موافقان این لایحه برای مشروعیت‌بخشی به تصمیم خود از رهبری هزینه می‌کنند، چنانکه در تصویب برجام رئیس مجلس در ادعایی عجیب اظهار داشت «کشور» به نتیجه رسیده که باید تصویب شود.
درباره اینگونه لوایح رهبری به صراحت نظر خود را اعلام کرده بودند: «همانگونه که درباره برخی کنوانسیون‌های بین‌المللی اخیراً مطرح شده در مجلس گفتیم، مجلس شورای اسلامی که رشید و بالغ و عاقل است، باید مستقلاً در موضوعاتی مثل مبارزه با تروریسم یا مبارزه با پولشویی قانونگذاری کند. البته ممکن است برخی مفاد معاهدات بین‌المللی خوب باشد اما هیچ ضرورتی ندارد با استناد به این مفاد به کنوانسیون‌هایی بپیوندیم که از عمق اهداف آنها آگاه نیستیم یا می‌دانیم مشکلاتی دارند».
ایشان معاهدات و کنوانسیون‌‌های بین‌المللی را  «پخت‌وپز شده» در «اتاق‌های فکر قدرت‌های بزرگ برای تأمین منافع و مصالح آنها» توصیف کردند. در واقع رهبر انقلاب مخالفتی با بررسی این لوایح در مجلس نداشتند اما هرگز موافقت خود را با تصویب آنها اعلام نکردند و مهم‌‌‌‌‌‌تر اینکه صریحا مخالفت خود را با پیوستن به FATF ابراز کردند.
در کنار مخالفت‌‌های رهبری، این نوا از 2 نهاد دیگر به گوش نمایندگان مجلس رسید که برای اجرایی شدن نهایی لایحه تصویبی‌شان با آنها سر و کار دارند. اخیرا جمعی از اعضای اتحادیه انجمن‌‌های اسلامی دانشجویان مستقل با محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام دیدار و گفت‌وگو داشتند. او در این جلسه صراحتاً مخالفتش را با تصویب لوایحی از جنس FATF اعلام کرد. به اعتقاد وی، با تصویب FATF نه‌تنها ایران از لیست سیاه این مجموعه بیرون نمی‌آید بلکه تازه بحث Next Step یا همان قدم بعدی مطرح می‌شود؛ یعنی تازه گروه FATF بررسی خواهد کرد که آیا ایران از لیست سیاه بیرون بیاید یا نه! و ممکن است این مرحله چندین سال طول بکشد و عملاً کشور با وجود تصویب لوایح FATF، چند سال معطل بماند.
سخنگوی شورای نگهبان هم در گفت‌وگویی که با «وطن‌امروز» داشته است اعلام کرد: «آنچه در FATF وجود دارد ۴ مصوبه است که شورای نگهبان نسبت به این مصوبات نظر شرعی و قانونی می‌دهد». با توجه به ایرادات شرعی و شکلی که شورای نگهبان در رد پالرمو از اجزای FATF منظور داشت، لایحه تصویبی روز یکشنبه مجلس هم به دور از ایراداتی از این قبیل نیست و احتمال رد آن توسط شورای نگهبان قوت گرفته است.
به عبارت دیگر، مجلس بخوبی از عدم موافقت شورای نگهبان و به احتمال زیاد مجمع تشخیص مصلحت نظام با تصویب CFT آگاه است اما با اقدام خود هم هزینه‌ برگزاری جلسات بررسی و زمان گذاشتن را به این 2 نهاد تحمیل کرده و مهم‌‌‌‌‌‌تر اینکه مخالفت احتمالی این نهادها سرپوشی می‌شود برای نمایندگان موافق تا ناکارآمدی دولت و بی‌تدبیری مجلس را زیر آن پنهان کنند. باید منتظر عملیات روانی همچون زمان تصویب برجام باشیم تا CFT هم همچون برجام به عنوان باغ سیب و گلابی به مردم معرفی شود و اگر شورای نگهبان یا مجمع تشخیص مصلحت نظام از سر دلسوزی برای منافع کشور این مصوبه مجلس را رد کردند، چنان القا شود که باغ امید را آتش زده‌اند!
فاجعه‌بار‌‌‌‌‌‌تر اینکه بعد از مخالفت با آن ایجاد هر مشکلی از سر ناتوانی و انفعال مدیران به پای رد CFT توسط این نهادها نوشته شود. در واقع بسته شدن پرونده CFT برای دولتمردان و نمایندگان حامی‌شان در مجلس به «دولت قبلی» تبدیل خواهد شد که هر ضعفی را به پای خلأ آن بنویسند.

مهدی محمدی: آزاردهنده‌ترین نکته درباره تصویب کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم در مجلس و توجیهات دولت در این باره این است که با هدف اجرای قولی که به یک طرف خارجی داده شده، عمدا حرف‌های عجیب و غریب به مردم تحویل داده می‌شود.
این اکنون مساله‌ای پنهان نیست و محمدجواد ظریف هم آن را تایید کرد که راز اصلی اصرار دولت بر کامل شدن برنامه اقدام FATF، فشار اروپاست مبنی بر اینکه اگر اجرای استانداردهای FATF در ایران کامل نشود، توافق نصفه و نیمه فعلی با اروپا درباره ایجاد یک مکانیسم تعامل اقتصادی با ایران اجرا نخواهد شد.
در واقع دولت چشم بر همه ریسک‌های امنیتی و اقتصادی FATF بسته و فقط برای از دست ندادن توافقی که با اروپا کرده- و هیچ کس لااقل در داخل نمی‌داند چیست و بناست چه معجزه‌ای کند- شتابان به دنبال تکمیل برنامه اقدام در ایران است.
طبیعتا ساده‌ترین سوالی که دولت باید در اینجا به آن پاسخ دهد این است: آیا چیزی که به دست می‌آورد، ارزش هزینه‌ای که می‌پردازد را دارد یا نه.
در اینکه اجرای کامل برنامه اقدام FATF در ایران ریسک‌های امنیت ملی بسیار هنگفتی دارد، حتی مدافعان آن چندان تشکیک نکرده‌اند.
فهرست ساده این تهدید‌ها چنین است:
1- تحریم داخلی نهادهای انقلابی و منع شدن بانک‌ها و نهادهای مالی در داخل از خدمات‌دهی به آنها
2- ملزم شدن ایران به افشای مورد به مورد اطلاعات بانکی که مصرف‌کننده آن بدون تردید سرویس‌های اطلاعاتی دشمن هستند.
3- ایجاد یک کانال جدید فشار بر ایران 
4- هوشمندتر و موثرتر شدن تحریم‌های آمریکا از طریق افشای نقشه کامل تراکنش‌های مالی ایران برای دشمن
5- محدود شدن مبارزه با پولشویی به استانداردها و درخواست‌های مورد توجه FATF و جلوگیری از مبارزه موثر با پولشویی و اصلاح نظام بانکی در ایران.
برای اینکه ببینیم چیزی که دولت ادعا می‌کند به دست آورده ارزش این هزینه‌ها را دارد یا نه، زحمت چندانی لازم نیست. حتی لازم نیست بدانیم توافق انجام شده با اروپا چیست و توان حفاظت از روابط اقتصادی ایران با اروپا در مقابل تحریم‌های ثانویه آمریکا را دارد یا نه. پاسخ را آقای ظریف خود ساده و سرراست به ما داده و همین دیروز به صراحت در مجلس اعلام کرد حتی اگر CFT تصویب و اجرای برنامه اقدام FATF در ایران کامل شود باز هم هیچ تضمینی نیست که مشکلات بانکی ایران حل یا حتی سبک شود. آقای ظریف تنها قول داد با این کار از ایجاد مشکلات جدید برای ایران جلوگیری خواهد شد. پس آقای ظریف از همین حالا سعی کرده اشتباه برجام را تکرار نکند و آب پاکی را روی دست کشور ریخته و می‌گوید امتیاز نقد خواهیم داد اما اینکه حتی به طور نسیه چیزی به دست بیاوریم روشن نیست.
سوال‌های مهم اینهاست:
اولا- کدام عقلانیت اقتضا می‌کند امتیازی چنین بزرگ در ازای وعده‌ای مبهم به طرفی غیر قابل اعتماد مانند اروپا داده شود؟ آیا بهتر نبود آقایان که مذاکره‌کنندگانی چیره‌دست هستند برگ FATF را در دست نگه می‌داشتند تا حداقل پس از مطمئن شدن از کارآمدی مکانیسم پیشنهادی اروپا، به آن ملحق شوند؟
ثانیا- در حالی که تحریم‌های ثانویه بانکی آمریکا به تمامی تا یک ماه دیگر بازخواهد گشت، اساسا FATF چگونه می‌تواند به تسهیل روابط بانکی ایران کمک کند؟ آیا در شرایط برقراری تحریم‌های ثانویه کارکرد FATF معکوس نبوده و منجر به پر کردن خلأهای اطلاعاتی آمریکا از نظام بانکی ایران به منظور هوشمندتر کردن تحریم‌ها نخواهد شد؟
ثالثا- می‌دانیم که بانک مرکزی از ماه‌ها قبل به طور زیرپوستی و باز هم تحت فشار برنامه اقدام  FATF ترغیب شبکه بانکی به تحریم داخلی نهادهای مورد تحریم آمریکا را آغاز کرده است. دولت تا امروز هیچ گامی برای جلوگیری از وارد شدن نهادهای مالی داخلی به تحریم ریالی نهادهای انقلابی برنداشته است.
آیا این معنایی جز این دارد که بخش‌هایی از دولت اساسا بدشان نمی‌آید بخش دفاع و امنیت تحت فشار قرار گیرد؟
و رابعا- ایران اکنون بیرون بیانیه عمومی یا به تعبیر عامیانه لیست سیاه FATF نیست اما اقدامات محدود‌کننده ضد آن تعلیق شده است. تا جایی که به FATF مربوط است، سفیدترین حالتی که ایران اساسا می‌تواند در آن قرار داشته باشد همین است. بدترین حالت این است که ایران مجددا به بیانیه عمومی بازگردد. برای این کار همه 35 عضو شورای عمومی FATF باید اجماعا به بازگشت ایران به لیست سیاه رای بدهند و تنها اگر یک عضو با این کار مخالفت کند، ایران این ریسک را پشت سر خواهد گذاشت. این کار ساده‌ای است که وزارت امور خارجه باید می‌کرد ولی راه سخت تصویب CFT را برگزید.
و در نهایت اینکه همه اینها به ما نشان می‌دهد دولت اصرار دارد چیزی از تجربه سال‌های گذشته نیاموزد، برجام را نگاهی بشدت ایدئولوژیک و توأم با شیفتگی تحلیل کند، امتیازهای بزرگ بدهد و در انتظار وعده‌های نسیه بماند و آرزوهای توهم‌آلودی نظیر ایجاد شکاف علیه اروپا و آمریکا چنان عمیق شود که ایران بتواند از دل آن مشکلات خود را حل کند. این ذهنیت‌ها خطراتی عمیق‌تر و بزرگ‌تر از FATF یا چیزهایی شبیه آن است.
 

گروه اقتصادی: بورس تهران دیروز همزمان با هیاهو بر سر تصویب کنوانسیون CFT در مجلس شاهد ریزش یکباره نماگرها بود و با عقبگرد نرخ دلار به کانال ۱۱ هزار تومانی بر افت آن افزوده شد. به گزارش فارس، شاخص کل قیمت و بازده نقدی بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات دیروز یکشنبه با کاهش 7665 واحدی به رقم 176 هزار و 419 واحد رسید. شاخص کل هم‌‌وزن اما با کاهش 903 واحدی عدد 30 هزار و 805  واحد را به نمایش گذاشت. شاخص سهام آزاد شناور نیز با کاهش 903 واحدی به رقم  30 هزار و 805 واحد دست یافت. شاخص بازار اول اما در حالی با کاهش 5228 واحدی به رقم 132 هزار و 155 واحد دست یافت که شاخص بازار دوم با کاهش 17280 واحدی عدد  340 هزار و 860 واحد را به نمایش گذاشت. دیروز همچنین شاخص کل فرابورس (آیفکس) نیز با کاهش 89 واحدی روی رقم 2 هزار و 20 واحد متوقف شد. به گزارش فارس، ارزش کل معاملات دیروز بورس تهران در حالی بیش از یکهزار و 734 میلیارد تومان نمایش داده شد که ناشی از دست به دست شدن بیش از 4 میلیارد و 451 میلیون سهم و اوراق مالی قابل معامله طی 199 هزار و 635 نوبت داد و ستد بود. بر اساس این گزارش، دیروز بازار سهام در هیاهوی تصویب لایحه کنوانسیون CFT در مجلس در حالی با ریزش یکپارچه قیمت سهام در اغلب نمادهای معاملاتی همزمان با قرمزپوش شدن دسته‌جمعی نماگرهای منتخب بورس تهران مواجه شد که حقوقی‌های حامی بازار در تلاش برای بازارگردانی سهام تنها بازیگران اصلی بازار دیروز برای جمع‌آوری قیمت سهام بودند. لزوم اصلاح پرتفوی از سوی صاحبان نقدینگی در کنار ترس از تداوم ریزش قیمت ارز در بازار آزاد باعث شده بورس تهران همچنان شاهد رفتار هیجانی معامله‌گران کم‌تجربه یا نگران از بر باد رفتن بازدهی‌های کسب‌شده در هفته‌های اخیر باشد. از سوی دیگر، رفتار برخی مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری اغلب با درآمد ثابت برای مدیریت دارایی‌ها و افزایش سطح بازدهی در پرتفوی باعث شده تا بورس تهران این روزها با هیجان توأم فروشندگان سهام در اغلب نمادهای معاملاتی مواجه باشد، هرچند روند یکباره منفی شدن قیمت سهام در بازار دیروز و روزهای ماقبل آن، کارشناسان را دچار تردید‌هایی نسبت به آینده بازار بورس کرده است اما انتظار می‌رود پس از خروج غیرحرفه‌ای‌های هیجانی از بازار و اصلاح قیمت سهام، دوباره روندی روبه‌جلو برای معامله‌گران وفادار بازار فراهم شود.
بورس چرا ترکید؟
سیدمحمدعلی شهدایی، کارشناس بازار سرمایه چندی پیش در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» درباره وضعیت فعلی بازار سرمایه گفت: به نظر من رشد واقعی در بازار سرمایه زمانی اتفاق می‌افتد که آن بازار پتانسیل بنیادی برای رشد داشته باشد؛ وقتی رشد قیمت‌ها در بورس اتفاق افتاد این رشد قیمت‌ها به‌خاطر ذات بازار سرمایه نبود، چراکه حداقل پارامترهای رشد اقتصادی نظیر توسعه روابط بین‌الملل، توسعه شرکت‌ها و صنعت‌ها و... در یک ماه اخیر مشاهده نشد؛ پس اگر این عوامل نبوده باید بپذیریم افزایش شاخص بازار سرمایه ناشی از سقوط ارزش پول ملی بود. وی افزود: زمانی که پول ملی ارزش خود را از دست داد بر نرخ تورم اضافه شد و بازار سرمایه افسارگسیخته روند صعودی را در پیش گرفت. در چنین وضعیتی اگر روزی نرخ ارز کاهش یابد قطعا شاخص نیز همزمان سقوط می‌کند؛ اتفاقی که روز شنبه رخ داد و همزمان با افزایش ارزش پول ملی، شاخص افت تاریخی کرد. طبیعتا شاخص بازار سرمایه تابعی از ارزش پول ملی است. شهدایی با تاکید بر اینکه سرمایه‌گذاران نباید در بازارهای حبابی سرمایه‌گذاری کنند، گفت: توصیه من به کسانی که قصد سرمایه‌گذاری دارند این است در بازاری سرمایه‌‌گذاری کنند که پتانسیل بنیادی داشته باشد. باید بستر سودآوری بازار واقعی باشد. سرمایه‌گذاری در جایی که دارای حباب است یا افسار کار دست آن بازار نباشد و به عوامل دیگر وابسته باشد پرریسک است و توصیه نمی‌شود. باید برای سرمایه‌گذاری همه جوانب در نظر گرفته شود.
نزول بورس ادامه می‌یابد
محمدرضا سرافرازیزدی، کارشناس بازار سرمایه درباره سقوط شاخص به بورس نیوز گفت: روز شنبه به دلایل مختلف شاخص بورس افت ناگهانی را تجربه کرد و امروز(یکشنبه) نیز بازار وارد فاز اصلاحی شده و همچنان روند نزولی شاخص ادامه خواهد داشت.
وی با بیان اینکه احتمالاً در یکی، دو روز آینده نیز شاخص بازار منفی خواهد بود، افزود: اگر در زمینه تصمیم‌گیری‌های اقتصادی شاهد اتفاقات جدید نباشیم، بار دیگر رشد شاخص آغاز می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه دلیلی برای توقف رشد یا نزول بازار وجود ندارد، گفت: در نتیجه شاید بازار چند روزی درجا بزند و روند اصلاح نزولی را تجربه کند اما رشد مجدد بازار اصلاً دور از انتظار نخواهد بود. سرافراز با تأکید بر اینکه کاهش نرخ ارز تغییری در بازار ایجاد نمی‌کند، گفت: برخی شرکت‌های صادرات‌محور به دلیل افزایش نرخ ارز، سود زیادی دریافت کردند ولی اکثر این شرکت‌ها محصولات خود را با نرخ 8 هزار یا 8500 تومان به فروش می‌رسانند، بنابراین می‌توان گفت کاهش نرخ ارز تأثیر آنچنانی در بازار ندارد.
جای نگرانی نیست
محمودرضا خواجه‌نصیری، دیگر کارشناس بازار سرمایه درباره شرایط بازار سهام که روز شنبه و یکشنبه به طور ناگهانی و بدون رویداد منفی خاصی با بازگشت تمام‌عیار قیمت‌ها و تبدیل صف‌‌های خرید به فروش و سقوط شاخص مواجه شد توضیح داد: نکته اصلی ماه‌‌های اخیر این است که بورس به روند صعودی همیشگی تاکید و عادت کرده و این عادت در رفتار سرمایه‌گذاران هم شکل گرفته است. به همین دلیل با اولین روند نزولی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تفکر و باور سرمایه‌گذاران دچار تردید می‌شود. وی با اشاره به سابقه سیر نزولی طولانی بورس در سال‌‌های 84، 93 و... و نبود نقدینگی کافی برای جمع‌آوری سهام، ادامه داد: با توجه به اینکه نگاه اغلب سرمایه‌گذاران به روند بازار است‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، اکثرا با قطع سیر صعودی اقدام به فروش حتی سهام بنیادی ارزنده می‌کنند و بازار هم در هر نقطه‌ای اقدام به اصلاح می‌کند. این کارشناس با بیان اینکه شرایط فعلی نسبت به گذشته قابل مقایسه نبوده و در حال حاضر نقدینگی لازم برای جمع‌آوری سهام وجود دارد، افزود: با در نظر گرفتن همه واقعیت‌ها، پیش‌بینی می‌شود بازار بسیار سریع جمع شود و به وضعیت عادی بازگردد، بنابراین جای هیچ نگرانی نیست و سرمایه‌گذاران به شایعات توجه نکنند.

گروه سیاسی: پس از توافق هسته‌ای میان ایران و 1+5 منتقدان بارها هشدار دادند بر اساس یک توافق نانوشته میان دولت آمریکا و برخی در ایران، برجام بهانه‌ای است تا بر اساس آن ضمن تعطیل کردن برنامه هسته‌ای ایران، شرایط برای از بین رفتن برنامه موشکی ایران نیز فراهم شود.
به گزارش «وطن امروز»، حالا جان کری که این روزها درگیر یک رقابت داخلی با دولت آمریکاست، رسما اذعان کرد قرار بود با برجام، برنامه موشکی ایران نیز محدود شود.
وزیر سابق خارجه آمریکا در مصاحبه‌ای از تصمیم رئیس‌جمهور کشورش برای خروج از توافق هسته‌ای با ایران انتقاد و استفاده از این توافق به عنوان «اهرم فشار» علیه ایران را بهترین راهبردی توصیف کرد که واشنگتن می‌توانسته آن را دنبال کند.
به گزارش فارس، جان کری در مصاحبه با شبکه خبری «سی‌‌ان‌‌ان» با انتقاد از رئیس‌جمهور آمریکا به خاطر خروج از برجام، تصریح کرد: این تصمیم ترامپ بهترین راهکار در قبال ایران و توافق هسته‌ای را «سوزانده» است. از نظر کری، ماندن در توافق «برجام» و همزمان تلاش برای «پاسخگو کردن ایران» در مسائل غیرهسته‌ای سیاستی بود که واشنگتن باید دنبال می‌کرده است. جان کری گفت: «آیا بهترین سیاست برای ایالات متحده این است که از توافقی که ما به ایجاد آن کمک کردیم و به آن پایبندی وجود داشت، خارج شویم؟ فکر می‌کنم [با این کار] بهترین گزینه سوزانده شد که عبارت بود از ماندن در توافق و استفاده از آن به عنوان اهرم فشار به منظور مجاب کردن اروپایی‌ها، چینی‌ها و روس‌ها برای همکاری با ما جهت پاسخگو کردن ایران در موضوع موشکی، داشتن عملکرد بهتر در یمن و همکاری در مساله حزب‌الله».
وی گفت: «بنابراین ما می‌توانستیم از آن برای رسیدن به نتایج دیگر استفاده کنیم اما فکر نمی‌کنم خروج از برجام و عصبانی کردن ایران، در راستای منافع‌مان باشد». اظهارات جان کری به وضوح نشان می‌دهد از نظر آمریکایی‌ها، برجام یک اهرم فشار علیه ایران برای به تعطیلی کشاندن برنامه هسته‌ای و نیز مقدمه‌ای برای قطع بازوهای دفاعی ایران و عقب‌نشینی ایران از منطقه بود یعنی دقیقا همان هشداری که منتقدان سیاست خارجی بی‌کیفیت فعلی، بارها مطرح کرده‌اند. 
این نخستین باری نیست که جان کری برخی واقعیات را از پشت پرده‌ برجام فاش می‌کند. جان کری روز شنبه 14 مهر در نشستی در اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا گفت ایران قبل از خروج آمریکا از این توافق، در حال حرکت به سمت «مسیری متفاوت» بود. کری خروج دولت آمریکا از این توافق هسته‌ای را «اشتباهی بزرگ» توصیف کرد و اظهار داشت این اقدام «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا به تقویت گروه‌های مخالف دولت «حسن روحانی»، رئیس‌جمهور ایران منجر شده است. کری افزود: «فکر می‌کنم [خروج از برجام] اشتباهی عظیم بود. دلایل متعددی وجود دارد. اقدام او در خروج از برجام، در واقع پیچیده‌ترین و سرسخت‌ترین نیروها در داخل ایران را تقویت کرده است». جان کری در ادامه گفت رئیس‌جمهور ایران در زمان پابرجا بودن برجام تلاش داشته ایران را به سمت آنچه به گفته وی «مسیری متفاوت» بوده، هدایت کند. وی ادعا کرد: «پرزیدنت روحانی تلاش می‌کرد آن کشور را به سمت مسیری متفاوت حرکت دهد؛ او تلاش می‌کرد حین وفاداری به رژیم[ایران]، با دنیا هم تعامل کرده و فعل و انفعالات را تغییر دهد».
کری گفت: «لازم است مردم این نکته را به خاطر داشته باشند که آیت‌الله خامنه‌ای قاطعانه مخالف مذاکره با ایالات متحده بود... او می‌گفت شما نمی‌توانید به آمریکا اعتماد کنید».
وزیر سابق خارجه آمریکا خاطرنشان کرد دولت کشورش تصمیم گرفته مذاکرات با ایران را به مسائل هسته‌ای محدود کند و بعد از حل این مساله سراغ مسائل دیگری مانند برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران برود. جان کری گفت: «بهتر این بود که نگذاریم آنها به سلاح هسته‌ای دست پیدا کنند و بعد بدون اینکه سلاح اتمی داشته باشند با آنها بر سر تمام آن مسائل دیگر توافق می‌کردیم».

گروه اقتصادی: قیمت ارز روز گذشته کانال‌های 12، 13 و 14‌هزار تومان را تجربه کرد و روی کانال 13600 تومان ثابت ماند. بر اساس گزارش میدانی «وطن‌امروز»، قیمت ارز ساعت به ساعت با بررسی یکی از لوایح FATF در مجلس شورای اسلامی بالا و پایین می‌رفت. در ابتدای ساعات بازار دلالان و صرافان هر دلار آمریکا را بین 13800 تا 14000 تومان اعلام می‌کردند. با رای موافق نمایندگان به لایحهCFT قیمت دلار شروع به ریزش روانی کرد تا حدی که در ساعات میانی روز حتی کانال 12‌هزار تومان را هم تجربه کرد. در این شرایط تقاضای دلار 12800 تومانی به قدری افزایش پیدا کرد که بازار به آن واکنش نشان داد و قیمت دلار دوباره رشد کرد. این نوسان شدید قیمت ارز باعث شد فعالان بازار ارز دیروز سرگردان در میدان فردوسی و سبزه‌میدان تنها نظاره‌گر تابلوهای رنگارنگ صرافی و قیمت‌های اعلامی توسط فروشندگان غیررسمی ارز باشند. همین موضوع حجم معاملات را بسیار کاهش داد. افزایش قیمت دلار بعد از تقاضای بالای آن در کانال 12 هزار تومان نشان داد که هنوز بازار توانایی پذیرش این قیمت را ندارد و گروهی از فعالان بازار ارز در برابر آن مقاومت می‌کنند. با تمام این اتفاقات در پایان روز قیمت فروش هر دلار آمریکا روی تابلوی صرافی‌ها 13100 تومان، یورو 14700 تومان و پوند 18200 تومان نمایه شد.  صرافی‌ها با اختلاف 100 تومانی نسبت به نرخ‌های فروش، ارز را می‌خریدند. اما از سوی دیگر دلالان هر دلار را 13600 تومان فروخته و بین 12500 تا 12800 تومان می‌خریدند. آنطور که مشخص است صرافی‌ها با نزدیک‌ کردن قیمت خود با دلالان بخشی از بازار شده‌اند و دوباره تابلوی صرافی‌ها مرجع قیمت شده است.  یکی از فعالان غیررسمی بازار ارز درباره کاهش قیمت ارز به «وطن‌امروز» گفت: دلیل اصلی این نوسان اتفاقاتی بود که در مجلس رخ داد اما چون روانی بود کمتر از یک ساعت دوام آورد و دوباره قیمت دلار بالا رفت. وی درباره روند کاهشی قیمت ارز در روزهای اخیر گفت: از وقتی که بانک مرکزی شروع به تزریق ارز در بازار کرد، قیمت‌ها هم کاهش پیدا کرد. باید دید این موضوع تا چه زمانی ادامه پیدا می‌کند اما تا زمانی که این موضوع ادامه داشته باشد بازار ارز پرنوسان است. از سوی دیگر قیمت طلا و سکه هم کاهش 200هزار تومانی را در روز گذشته تجربه کرد. بر این اساس قیمت هر سکه بهار آزادی با تمثال امام خمینی(ره) با 100 هزار تومان کاهش نسبت به روز قبل خود به 3میلیون و 900 هزار تومان رسید. سکه طرح قدیم هم با 200 هزار تومان کاهش در بازار 3 میلیون و 620 هزار تومان معامله می‌شد. با وجود اینکه قیمت اونس جهانی در روز گذشته روند افزایشی را تجربه کرد اما در داخل ایران هر گرم طلای 18 عیار با 40هزار تومان کاهش، 352هزار تومان معامله شد. این یعنی بازار داخلی ایران وابسته به قیمت جهانی نیست و در حال حاضر بازار طلا در حال آزاد کردن حباب‌های خود  است.
 

گروه بین‌الملل: بی‌پروایی و بی‌تجربگی محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی و حمایت دولت ترامپ از او، سرکوب در عربستان را به خارج از مرزهای آن کشانده است. این بی‌پروایی در برخی اقدامات بن‌سلمان از جمله اقدام اخیر وی در رابطه با بازداشت و سپس قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد رژیم سعودی دیده می‌شود. این درحالی است که این روزنامه‌نگار در زمان بازداشت در خارج از عربستان و در کشور دیگری بوده است. البته روایت‌های مختلفی درباره جزئیات کشته ‌شدن این منتقد سعودی وجود دارد. پلیس ترکیه، بامداد یکشنبه اعلام کرد به احتمال زیاد جمال خاشقجی در داخل کنسولگری این کشور در استانبول به قتل رسیده است. منابع خبری اعلام کردند تیمی سعودی پس از شکنجه خاشقجی، اقدام به تکه‌تکه کردن جسد وی کردند. این در حالی است که ریاض همچنان اصرار دارد خاشقجی کمی پس از ورود به کنسولگری این کشور در استانبول، این مکان را ترک کرده است. خبرگزاری رویترز به نقل از منابع ترکی گزارش داد: ارزیابی اولیه پلیس ترکیه نشان می‌دهد خاشقجی روز سه‌شنبه پس از ورودش به کنسولگری عربستان در استانبول ربوده و سپس کشته شده است. از سوی دیگر، یکی از منابع نزدیک به حکومت ترکیه اعلام کرد: پلیس اطمینان دارد خاشقجی به‌دست تیمی ویژه کشته شده که به همین منظور به استانبول آمده بودند و همان روز نیز این شهر را ترک کرده‌اند. در همین حال یکی از منابع ترک گفت: بر این باوریم که این قتل از پیش طراحی و جسد به خارج از کنسولگری منتقل شده است. روزنامه آمریکایی واشنگتن‌پست نیز به نقل از منابع آگاه ترکیه خبر داد: تیمی که عملیات ترور را اجرا کردند از عربستان آمده و متشکل از 15 نفر بودند. بر اساس اعلام این منابع، در صورت قطعیت قتل خاشقجی، می‌توان آن را دلیلی بر تشدید روند فشارهای سعودی برای ساکت کردن مخالفان دانست. از سوی دیگر، سایت خبری «میدل ایست‌آی» گزارش داد روزنامه‌نگار عربستانی پیش از کشته شدن، بشدت شکنجه و جسدش تکه‌تکه شده است و این همان چیزی است که گزارش‌های خبری دیگر نیز به نقل از منابع آگاه آن را تایید کردند. همزمان یکی از دوستان خاشقجی نیز به خبرگزاری آلمان گفت جسد این روزنامه‌نگار منتقد سعودی قطعه‌قطعه شده است. او مدعی شد اطلاعات خود را از منابع قابل اعتماد پلیس ترکیه نقل می‌کند. پایگاه خبری الخلیج الجدید نیز به‌ نقل از یک منبع آگاه نوشت: خاشقجی داخل کنسولگری تحت بازجویی شدید و شکنجه قرار گرفت که مقامات سعودی هم آن را زیر نظر داشتند، مقاماتی که با هواپیمای اختصاصی به استانبول آمده بودند و تقریباً همان زمانی که خاشقجی وارد کنسولگری شده بود، آنها هم رسیدند. این منبع افزود: خاشقجی زیر شکنجه به قتل رسید، بعد جسدش قطعه‌‌قطعه شد و از عملیات بازجویی و مثله کردن جسدش هم فیلمبرداری شد و فیلم آن را یکی از مقامات سعودی با خود به عربستان برد و محمد بن‌سلمان سعودی را در جریان این ویدئو قرار داد.
به نظر می‌رسد کلید خوردن ماجرای قتل خاشقجی درست پس از اهانت‌های ترامپ و تاکید او بر اینکه بدون آمریکا حکومت سلمان 2 هفته بیشتر دوام نخواهد آورد، می‌تواند راز این ماجرا را روشن کند. بر این اساس، بن‌سلمان در سایه این سناریو موفق شد افکار عمومی و تمرکز رسانه‌ها را از تحقیرهای ترامپ کاملا منحرف کند. خاشقجی، هفته پیش و برخلاف سکوت رسانه‌های عربی در برابر اهانت‌های مکرر دونالد ترامپ، از آنها انتقاد کرد. وی پس از سخنرانی توهین‌آمیز ترامپ به کشورهای عربی، در توئیتی نوشت: ترامپ هر از گاهی توئیت می‌کند که از کشورهای عربی حمایت می‌کند و ما عرب‌ها باید برای ادامه این دفاع، هزینه آن را بپردازیم اما سوالی که به ذهنم می‌رسد آن است که رئیس‌جمهوری آمریکا از ما در برابر چه کسی حمایت می‌کند؟ وی همچنین گفته بود: بر این باورم، بزرگ‌ترین خطری که کشورهای عربی و منابع نفتی آنها را تهدید می‌کند خود ترامپ است، چرا که وی عرب‌ها را تنها چاه نفت می‌بیند.
آخرین توئیت خاشقجی
جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد عربستانی قبل از  ناپدید شدنش در اول اکتبر، در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشته بود: من لندن را ترک می‌کنم در حالی که فکر فلسطین را در سر می‌پرورانم. وی در ادامه نوشته بود: در کنفرانسی شرکت کردم و در آن با پژوهشگران و فعالانی از نقاط مختلف جهان آشنا شدم که به عدالت در پرونده فلسطین ایمان دارند. خاشقجی همچنین تصریح کرده بود: به‌رغم وجود قدرت لابی اسرائیل که هرگونه همبستگی با فلسطین را محدود کرده است، همچنان صدای فلسطین در اینجا بلند است.
واکنش‌ها به ترور خاشقجی چه بود؟
اعلام خبر ترور جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی پس از چند روز ناپدید شدن در ساختمان کنسولگری عربستان‎‌ در استانبول، واکنش‌های گسترده‌ای داشته است. سازمان خبرنگاران بدون ‌مرز اعلام کرد اگر کشته ‌شدن جمال خاشقجی تایید شود، اتفاقی خوفناک خواهد بود. این اقدام در بعد آزادی اطلاع‌رسانی، اقدامی غیرقابل قبول است. سازمان عفو بین‌الملل هم اعلام کرد ترور جمال خاشقجی پیام وحشتناکی برای منتقدان سعودی دارد؛ این اتفاق به این معنی است که منتقدان حتی در خارج از عربستان نیز امنیت جانی ندارند. همزمان مرکز حقوق‌بشر سعودی (قسط)، خواهان تشکیل کمیته بین‌المللی برای تحقیق درباره ترور جمال خاشقجی شد. باب کروکر، رئیس کمیته امور خارجه سنای آمریکا نیز در واکنش به ناپدید شدن خاشقجی در کنسولگری عربستان در استانبول اعلام کرد: با بررسی دوربین‌های مدار بسته کنسولگری باید سرنوشت این روزنامه‌نگار واشنگتن‌پست مشخص شود. همچنین کریس مورفی، عضو دموکرات سنای آمریکا نیز در توئیتی اعلام کرد: عربستان سعودی باید همین الان توضیح دهد چه اتفاقی برای خاشقجی، روزنامه‌نگار واشنگتن‌پست افتاده است. مورفی گفت: اگر این خبر درست باشد که عربستانی‌ها جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد عربستانی را به کنسولگری‌شان در ترکیه کشانده و او را در آنجا به قتل رسانده‌اند، در این صورت باید روابط‌مان را با عربستان کاملا قطع کنیم. توماس فریدمن، از برندگان جایزه پولیتزر نیز در توئیتی با یادآوری «نقش انتقادات سازنده خاشقجی در انجام اصلاحات اقتصادی در عربستان»، از دونالد ترامپ و داماد وی جرد کوشنر خواست برای مشخص‌کردن سرنوشت این روزنامه‌نگار واشنگتن‌پست با مقامات سعودی تماس بگیرند. بررسی کارنامه حیات خاشقجی نشان می‌دهد این نویسنده سعودی مدت زمانی قابل توجه مورد وثوق و طرف مشورت مقامات سعودی بوده و تنها طی یک سال گذشته و درست پس از روی کار آمدن بن‌سلمان به عنوان ولیعهد سعودی، سیاست‌ها و نگاه‌های شاهزاده جوان را برنتافته و در واکنش تن به تبعیدی ناخواسته در خارج از مرزهای سعودی داده و به نقد او همت گماشته است. تاملی در سرنوشت مخالفان و منتقدان بن‌سلمان، اعم از مفتی و تحصیلکرده، نشان می‌دهد او نیز به سرنوشت مخالفان دچار شده با این تفاوت که شکل تأدیب و تعذیب او با بقیه تفاوت‌هایی دارد، تفاوت‌هایی که به دلیل حضورش در یک کشور خارجی و از دسترس خارج بودنش اینگونه رقم خورده است. خاشقجی باید هم‌سرنوشت با دیگر مخالفان می‌شد تا همه مردم سعودی به این جمع‌بندی برسند که سرنوشت مخالفت با سلمان و پسرش سرنوشتی مشابه و از جنس شکنجه، زندان و قتل است و در این میان نظام سلمانی تفاوتی میان هیچکس حتی دوستان سابقی که امروز به جرگه منتقدان پیوسته و به مخالفان کنونی تبدیل شده‌اند قائل نیست و البته نه در داخل و نه در خارج، هیچ منتقد و مخالفی از امنیت و البته آزادی بهره‌مند نیست.
از سوی دیگر، کاربر سرشناس سعودی گفت: یکی از 15 نفری که همزمان با ناپدید شدن «جمال خاشقجی» وارد ترکیه شد، ارتباط بسیار نزدیک با محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی دارد. مجتهد در توئیترش نوشت: این فرد احتمالا همان کسی است که عملیات ترور جمال خاشقجی را مدیریت کرده است. این فعال منتقد و ضدرژیم سعودی اظهار کرد: اگر این احتمال درست باشد، علت شیوه غیرحرفه‌ای انجام این عملیات همین است، زیرا او به حماقت مشهور است. البته وی با اسمی دیگر وارد ترکیه شده است.
واکنش ترکیه به نقض حاکمیت کشورش
به رغم اینکه محدوده کنسولگری به مثابه خاک عربستان محسوب می‌شود که از مصونیت کامل دیپلماتیک برخوردار است اما جرأت طرف‌های رسمی عربستان درباره دادن دستور به اجرای این عملیات در خاک ترکیه به مثابه «اهانت» به حاکمیت این کشور و نقض قوانین بین‌المللی و تجاوز از عرف دیپلماتیک و سوءاستفاده منفی از مصونیت دیپلمات‌هاست. اما تمام چیزی که برای رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه مهم است لطمه خوردن حاکمیت کشورش است. همین مساله پیش‌بینی درباره موضع رسمی ترکیه را سخت می‌کند. محافل ترکیه‌ای معتقدند اردوغان هرچند تمایل زیادی به حفظ روابط خوب با عربستان دارد اما به هیچ‌وجه از کنار بحران به وجود آمده و موضوع خاشقجی بسادگی عبور نخواهد کرد و آن را تجاوز از خطوط قرمز ترکیه می‌داند. در درجه نخست عملیات عربستان نقض حاکمیت ترکیه از طریق قتل یک شهروند در خاکش محسوب می‌شود. به رغم اینکه اطلاعات کنونی ضعف یا شکست امنیتی ترکیه را به اندازه بهره‌برداری عربستان از مصونیت دیپلماتیک و منطقه کنسولگری‌اش نشان نمی‌دهد اما این عملیات ترکیه را کشوری ناامن نشان می‌دهد و همین مساله بر گردشگری ترکیه تأثیر منفی می‌گذارد. اما مهم‌تر از گردشگری این است که این عملیات رئیس جمهوری و دولت ترکیه را در تنگنای بزرگی قرار می‌دهد، چرا که باعث می‌شود همگان فکر کنند دستگاه امنیتی ترکیه نمی‌تواند از جان هزاران مخالف عربی که در این کشور هستند حفاظت کند و همین موضوع چهره اردوغان را در سطح جهانی مخدوش می‌کند. درحالی که اردوغان برای خوب نشان دادن این چهره و ثابت کردن اینکه ترکیه همچنان منطقه امنی برای آوارگان است، تلاش زیادی کرده است.