گروه بین‌الملل: کارگاه کاسبکاری دونالد ترامپ و داماد یهودی‌اش در منامه به نمایش بی‌شرمانه و علنی استعمار آمریکایی- صهیونیستی و رویدادی دال بر بی‌آبرویی شیوخ و سلاطین عرب تبدیل شد.
کنفرانس «صلح برای رفاه» در بحرین که سه‌شنبه پیش با سخنرانی متوهمانه «جرد کوشنر» با ادعای ترغیب سرمایه‌گذاری در مناطق فلسطینی‌نشین آغاز شد، چنان خشم جهان عرب را برانگیخت که حتی در عربستان و امارات عربی متحده که کوچک‌ترین تظاهراتی سرکوب می‌شود، مردم با شعارهایی ضد متحدان ریاض و ابوظبی به خیابان‌ها ریختند و همین طور مردم مراکش، لبنان و ترکیه شعارهای مرگ بر اسرائیل و مرگ بر آمریکا سر دادند.
حتی «ادی کوهن» خبرنگار و محقق اسرائیلی با وجود موضع حمایت آمیزش از رژیم صهیونیستی، در مصاحبه‌ای تلویزیونی منامه را محلی برای نمایش ذلت سران رژیم‌های عربی شرکت‌کننده در آن و سرسپردگی آنها نسبت به ارباب آمریکایی خواند. او گفت: «آنها تنها آمده‌اند بگویند ما سرسپرده آمریکا هستیم حتی اگر در صورت اجرای معامله قرن حکومت و پول‌مان به خطر بیفتد».
شگفتا که دیدگاه او کاملا با دیدگاه مهم‌ترین مخالف این نشست یعنی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین تطبیق دارد. احمد عبداللهی، نماینده حماس در لبنان نیز دیروز اعلام کرد کنفرانس مزبور نتیجه‌ای جز نمایش حقارت برخی رژیم‌های عربی در مقابل آمریکا و اسرائیل ندارد.
در چنین شرایطی حضور سران سعودی، اردن، مصر و امارات در «کنگره شرم منامه» نام آنها را به عنوان بی‌غیرت‌ترین چهره‌های جهان عرب و دشمنان ملت‌های‌شان که فلسطین را ناموس تاریخی خود می‌پندراند، ثبت کرد.
نشست کارگاه اقتصادی منامه که روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه با خیانت آشکار آل‌خلیفه و سرمایه‌گذاری و مدیریت پنهان آل‌سعود برگزار شد، قرار بود نخستین گام اجرای «معامله قرن» برای حذف مساله فلسطین- به زعم ترامپ و نتانیاهو-  باشد اما گامی به سوی خلأ بود، چرا که ترامپ و شرکایش شامل نتانیاهو، بن‌سلمان و بن‌زاید به عنوان برگزار‌کنندگان آشکار و پنهان آن از قبل نیز ثابت کرده بودند فاقد توانایی برقراری دیالوگ با افکار عمومی مسلمانان و اعراب هستند.
در همان شمای نخست نشست منامه آنچه توی ذوق می‌زد، غیبت هرگونه نماینده رسمی و نیمه رسمی از بخش‌های مختلف جامعه فلسطینی بود. نه تشکیلات خودگردان رام‌الله که مدعی نقش دولت فلسطینی تحت اشغال اسرائیل است در منامه شرکت داشتند، نه گروه‌های سیاسی و جهادی از قدس و کرانه باختری و غزه و نه حتی چهره‌هایی که نماینده مشروعی برای جامعه فلسطینیان در تبعید در سراسر جهان باشند.
این نشست باعث شد پس از مدت‌ها تمام گروه‌های مختلف فلسطینی موضعی یکپارچه بر سر هویت و مبارزات‌شان اتخاذ کنند. طی 2 روز اخیر فلسطینیان در رام‌الله، در اعتراض به کنفرانس اقتصادی بحرین، تصاویر ترامپ و پادشاه بحرین را به آتش کشیدند، در کرانه باختری و غزه اعتصاب سراسری برپا شد، در اردوگاه منطقه صور واقع در جنوب لبنان پناهجویان فلسطینی تظاهراتی نمادین با پرچم فلسطین برگزار کردند و چند هزار تن نیز در برابر ساختمان سازمان ملل در مرکز بیروت  تجمع کردند.
جز این، دولت‌های لبنان و سوریه، 2 کشور عربی مهم همسایه سرزمین مقدس اشغالی مسلمانان که دهه‌هاست پذیرای بخش مهمی از آوارگان فلسطینی هستند و همچنین عراق به عنوان مهم‌ترین و بزرگ‌ترین پایگاه مقاومت عربی و اسلامی علیه اشغالگری در منطقه، در منامه غایب بودند. حتی کویت نیز با همه نزدیکی‌اش با آمریکا و سعودی حاضر نشد زیر بار چنین خفتی برود.
سخنرانی روز سه‌شنبه داماد و مشاور بی‌سیاست‌ترین مستاجر کاخ سفید هیچ یک از ابهاماتی را که از پیش در طرح تحمیلی «معامله قرن» وجود داشت، روشن نکرد و ابهامات بیشتری به‌وجود آورد.
او بدون ارائه هیچ چشم‌اندازی برای مذاکره یا تفاهم سازنده میان فلسطینیان و خصم اسرائیلی‌شان پس از 7 دهه جنگ و اشغاگری و بدون اشاره به محاصره غیرانسانی نوار غزه، «معامله قرن» را به طرزی بی‌معنی یک فرصت تاریخی برای رفع تنش‌ها در منطقه خواند. مرز‌های فلسطین با سرزمین‌های اشغالی را به شکلی خیالی با ذکر طرح‌های پرطمطراق 50 میلیارد دلاری نادیده انگاشت و در نهایت گناهی غیر قابل بخشش مرتکب شد و بر حق فلسطینیان برای تشکیل حکومت مستقل و بازگشت به سرزمین‌شان چشم بست. حتی سعد الحریری، نخست‌وزیر لبنان و شریک سیاسی نزدیک بن سلمان، همدست «معامله قرن»  نیز با اعلام اینکه در کشورش هیچ کس از نشست منامه حمایت نمی‌کند، بر موضع مشترک خود با نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان علیه پیشنهاد بی‌شرمانه مالی کوشنر تاکید کرد و گفت: «از اینکه برخی در موضع دولت لبنان در قبال طرح «معامله قرن» شک دارند تعجب می‌کنم. دولت لبنان علیه معامله قرن است و قانونی اساسی ما اجازه اسکان (دائمی آوارگان فلسطینی) را نمی‌دهد».
احیای جبهه واحد مقاومت فلسطینی - اسلامی
اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس در واکنش به کنفرانس بحرین با اشاره به اینکه رژیم آل‌خلیفه تعمدا آن را در سالروز به‌اسارت گرفته شدن گیلعاد شالیط، نظامی صهیونیست توسط گردان‌های القسام برگزار کرده، گفت: «معامله قرن مرده متولد شده است».
او سپس با افتخار از سرنگونی پهپاد پیشرفته آمریکایی بر فراز خلیج‌فارس توسط ایران یاد کرد و ادامه داد: «امروز کشورهای مقاوم هواپیماهای آمریکا را سرنگون می‌کنند و این کشور را به‌ چالش می‌کشند. ملت ما در فلسطین و خارج از فلسطین در یک جبهه علیه قراردادها و کنفرانس‌هایی که با هدف به فراموشی سپردن مساله فلسطین برگزار می‌شود، قرار داشته و بر محوری بودن مساله فلسطین و قدس تأکید دارد».
هنیه در نهایت با تاکید بر آغاز انتفاضه علیه نشست منامه تاکید کرد: «نه به معامله قرن، نه به عقب‌نشینی از یک وجب از خاک فلسطین، نه به وطن جایگزین و نه به پیوستن غزه یا کرانه باختری به اسرائیل... درود به لبنان و همه کشورهایی که مخالف عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی و تسلیم شدن در برابر آمریکا هستند. درود به رئیس پارلمان کویت! من به شرکت‌کنندگان در نشست منامه می‌گویم کنفرانس شما و خود شما از بین خواهد رفت و فرو خواهید پاشید».
میدل ایست آی: صلح اقتصادی محکوم به شکست است
تارنمای انگلیسی میدل ایست‌آی در تحلیلی درباره کنفرانس اقتصادی بحرین نوشت هیچ راه‌حل اقتصادی برای صلح خاورمیانه وجود ندارد و نشست مزبور به ابتکار آمریکا، بدون وجود یک توافق سیاسی جامع محکوم به شکست است.
 او طرح اقتصادی کوشنر و پدرزنش را با عنوان «صلح برای رفاه» و سرمایه‌گذاری در فلسطین طرحی نخ‌نما و تکراری دانست که قبلا در سال 2011 توسط نخست‌وزیران رژیم صهیونیستی و انگلیس آزموده شده بود. به نوشته میدل ایست آی، ایده صلح اقتصادی در آزمون قبلی نیز به دلیل فقدان فرآیند جامع صلح شکست خورده بود، چرا که هر دو طرف فلسطینی و اسرائیلی به دلیل بی‌اعتمادی به یکدیگر و شمار زیاد موانع تاریخی و سیاسی نخواهند توانست در محیطی مشترک واجد ثبات سیاسی زندگی کرده و  پایه‌های یک محیط تجاری گسترده را به‌ وجود آورند.
این مقاله اشاره می‌کند نبود شفافیت و عدم استقرار ساختار سیاسی مشخص که رژیم صهیونیستی اصلی‌ترین مانع در تحقق آن است، بر شکل‌گیری پروژه‌های اقتصادی تاثیر می‌گذارد.
از نگاه تحلیلگر انگلیسی، تنها صلحی جامع و عادلانه است که می‌تواند ثبات سیاسی را به موازات بهبود شرایط حقوق بشری و افزایش پاسخگویی در منطقه به ارمغان بیاورد و پایه‌های یک محیط کسب و کار گسترده را فراهم کند. از این رو به نظر می‌رسد طرح پیشنهادی کوشنر نیز محکوم به مرگ است.
 

گروه سیاسی: سال 2007 در دورانی که صنعت هسته‌ای ایران در اوج شکوفایی خود به‌سر می‌برد آمریکا تلاش کرد با ساخت فیلم 300 که ضمن تحریف تاریخ ایران، حاوی توهین‌‌های آشکاری به ملت ایران بود، عصبانیت خود را از پیشرفت‌‌های چشمگیر ایران ابراز کند. شعار این فیلم ضدایرانی آمادگی برای اقتدار بود. اگرچه هنوز یادآوری این فیلم ضدایرانی ذائقه مردم ایران را تلخ می‌کند اما امروز خبری خوشحال‌کننده برای مردم مطرح است که ضمن اشاره به عدد 300، از بازگشت به اقتدار در موضوع هسته‌ای حکایت می‌کند. در راستای بیانیه اردیبهشت‌ماه شورای عالی امنیت ملی برای کاهش تعهدات هسته‌‌‌ای، امروز پنجشنبه ششم تیرماه میزان ذخایر اورانیوم غنی‌شده 67/3 درصد کشور از مرز 300 کیلوگرم عبور می‌کند. به این ترتیب امروز را باید نقطه شروع توقف برخی تعهدات برجامی از سوی ایران دانست. به گزارش «وطن‌امروز»، 18 اردیبهشت‌ماه گذشته یعنی یک سال پس از خروج آمریکا از برجام، شورای عالی امنیت ملی تصمیم ایران برای کاهش تعهدات برجامی را اعلام کرد. این تصمیم ایران در واکنش به انفعال کشورهای اروپایی و عدم جبران خسارات خروج آمریکا از برجام توسط آنها اتخاذ شد. طبق مذاکراتی که از سال گذشته میان ایران و 3 کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس انجام شده بود، قرار بود این 3 کشور ضمن جبران تبعات منفی خروج آمریکا از برجام، مطالبات ایران در حوزه‌‌های نفتی و بانکی را محقق کنند. مطالبه‌ای که در نهایت محقق نشد و این 3 کشور به اعلام آغاز به‌کار یک شرکت ذی‌حسابی مشترک تحت عنوان INSTEX اکتفا کردند. در واکنش به این رویکرد اروپایی‌ها، شورای عالی امنیت ملی کشورمان 18 اردیبهشت‌ماه بیانیه‌ای صادر و طی آن تاکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران در مرحله فعلی دیگر خود را متعهد به رعایت محدودیت‌های مربوط به نگهداری ذخایر اورانیوم غنی‌شده و ذخایر آب سنگین نمی‌داند. به کشورهای باقیمانده در برجام 60 روز فرصت داده می‌شود تا تعهدات خود بویژه در حوزه‌‌های بانکی و نفتی را عملیاتی کنند. چنانچه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات  ایران را تامین کنند، در مرحله بعدی جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی‌‌سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن‌‌سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد».
پیرو همین تصمیم شورای عالی امنیت ملی، از روز دوشنبه 30 اردیبهشت، ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم 67/3 درصد کشور با طراحی جدید به حدود 4 برابر افزایش یافت. در این راستا، ظرفیت تولید محصول غنی‌سازی کشور بدون اضافه کردن سانتریفیوژ و زنجیره، به حدود 4 برابر افزایش یافت و اطلاعات طراحی در این‌باره به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه شده است. سخنگوی سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگوی اول خردادماه خود با «وطن‌امروز» درباره چگونگی 4 برابر شدن ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم گفته بود: «به‌واسطه یکسری اقدامات فنی بدون آنکه به ماشین دست بزنید یا تعداد ماشین را افزایش دهید‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، به نسبت نوع خوراک و سرعت کار ماشین، خروجی آن نیز افزایش می‌یابد. افزایش تولید اورانیوم غنی‌شده 67/3 درصد که از 30 اردیبهشت کلید خورد بر همین مبنا انجام شد، چرا که ما هیچ چیز دیگری را افزایش ندادیم، نه سانتریفیوژ و نه سطح غنی‌سازی».
در همین راستا، کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی 27 خردادماه در نشست خبری خود با خبرنگاران که در تاسیسات آب سنگین اراک برگزار شد، گفت: از زمان 4 برابر شدن ظرفیت، تولید اورانیوم 67/3 درصد افزایش یافته است. از امروز (دوشنبه 27 خرداد) به مدت 10 روز  (6 تیر) از سقف ۳۰۰ کیلو اورانیوم عبور خواهیم کرد. وی درباره آب سنگین تولیدی در تاسیسات آب سنگین اراک هم گفت: ممکن است در سنوات آینده میزان استفاده از آب سنگین در داخل افزایش یابد.
البته این اقدام ایران به این معنی نیست که پس از اجرای برجام، هیچگاه ذخایر اورانیوم غنی‌شده کشورمان به 300 کیلو نرسیده، بلکه تفاوت دفعات پیش با اقدام اخیر آنجاست که ایران پیش از این مازاد 300 کیلو اورانیوم غنی شده را به سایر کشورها می‌فروخت اما از این پس مازاد آن در داخل ایران نگهداری می‌شود.
ایران کدام تعهد برجامی را کاهش داد؟
با این حساب امروز موعد تحقق اولین گام ایران برای کاهش تعهدات برجامی ایران است. طبق مفاد برجام، تمام اورانیوم غنی‌شده مازاد بر 300 کیلوگرم گاز UF6 (یا معادل آن در ترکیب‌های شیمیایی دیگر) با غنای تا 67/3 درصد، یا به سطح غنای طبیعی رقیق خواهد شد یا اینکه در بازارهای بین‌المللی که به خریدار تحویل شود در مقابل برگشت اورانیوم با غنای طبیعی که به ایران تحویل داده شود، فروخته خواهد شد. همچنین ایران برای خریداری و انتقال اورانیوم غنی‌‌شده مازاد بر 300 کیلوگرم گاز UF6 در مقابل برگشت اورانیوم با غنای طبیعی به ایران، یک قرارداد تجاری با نهادی خارج از ایران منعقد خواهد کرد. کشورهای 1+5 تا جایی که عملی است انعقاد و اجرای این قرارداد را تسهیل خواهند کرد. ایران ممکن است هر زمان که بانک سوخت آژانس در قزاقستان عملیاتی شد، فروش اورانیوم غنی‌شده مازاد خود را در آنجا دنبال کند.
پاس گل ترامپ به ایران
تصمیم ایران برای عدم رعایت سقف نگهداری اورانیوم غنی‌شده در حالی است که رئیس‌جمهور آمریکا 14 اردیبهشت‌ماه امسال یعنی 4 روز قبل از بیانیه ضرب‌الاجل شورای عالی امنیت ملی،
2 معافیت انتقال آب سنگین مازاد به عمان و مبادله اورانیوم غنی‌شده با کیک زرد را تمدید نکرد. طبق این تصمیم ترامپ، تمدید معافیت‌های همکاری هسته‌ای تنها شامل همکاری تحقیقاتی و غیرنظامی بوده و کشورهای دارای معافیت بدون هراس از تحریم‌های آمریکا می‌توانند به همکاری با ایران در اراک، بوشهر و فردو ادامه دهند. به اعتقاد برخی رسانه‌ها، هدف دولت ترامپ از این تصمیم آن بود که اگر به ایران اجازه داده نشود اورانیوم مازادش را معاوضه کند، این کشور مجبور خواهد شد تولید مازاد آن را متوقف کند. با این حال ایران نه‌تنها تولید این محصول را متوقف نکرد، بلکه از امروز با عبور از سقف 300 کیلو اورانیوم غنی‌شده، کاهش تعهدات هسته‌ای خود را کلید زد.
10 روز دیگر، اجرای گام دوم
عبور از سطح 300 کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده 67/3 درصد گام نخست ایران برای کاهش تعهدات هسته‌ای به شمار می‌رود. گام دوم ایران اما مهم‌تر است و از 10 روز دیگر یعنی پایان ضرب‌الاجل 60 روزه شورای عالی امنیت ملی به اروپایی‌ها کلید خواهد خورد. طبق بیانیه 18 اردیبهشت این شورا، چنانچه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات  ایران را تامین کنند، در مرحله بعدی جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی‌‌سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن‌‌سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد. نکته جالب توجه اینکه اگر اجرای گام نخست کاهش تعهدات ایران حدود 50 روز طول کشید، مدت اجرای گام دوم این فرآیند یکی  دو روز بیشتر طول نخواهد کشید. چنانکه سخنگوی سازمان انرژی اتمی در این‌باره گفته بود: «اگر 2 اقدامی که در مرحله اول زمانبر بود را داشتیم، 2 اقدام بعدی بویژه غنی‌‌سازی بیشتر از 67/3 درصد زمانی نخواهد برد، شاید یک تا 2 روز». سخنگوی سازمان انرژی اتمی همچنین درباره افزایش میزان غنی‌سازی نیز گفته بود: «برای افزایش 67/3 درصد هم سناریوهای مختلف را در نظر گرفتیم، سقف غنی‌سازی فراتر از 67/3 درصد می‌تواند 68/3 درصد باشد تا هر درصد دیگری، هر کدام شرایطی دارد و البته نیازهای کشور تعیین می‌کند».
اروپا جبران می‌کند؟
هدف رویکرد جدید ایران در موضوع هسته‌‌‌ای، وادار کردن طرف‌‌های باقیمانده در برجام بویژه اروپایی‌ها برای عمل به تعهدات‌شان عنوان شده است. با این حال به نظر نمی‌رسد تروئیکای اروپایی که در مدت بیش از یک سال گذشته فرصت‌سوزی و به گفته ظریف، کمتر از یک درصد تعهداتش را اجرایی کرده‌‌ است بتواند یا بخواهد مطالبات ایران در این زمینه را محقق کند. سال گذشته و پس از خروج آمریکا از برجام، ایران به اروپا 2 هفته و حداکثر 2 ماه فرصت داد تا بسته ویژه اقتصادی خود را در زمینه تضمین فروش نفت ایران و همچنین برقراری مبادلات مالی و بانکی ارائه دهد. با این حال بسته‌ای که تیرماه 97 اروپا به ایران داد، به گفته روحانی مایوس‌کننده و ناامیدکننده بود. پس از آن 13 آبان و همچنین پایان سال میلادی 2018 به عنوان موعد ارائه بسته اقتصادی اروپا که آن زمان SPV نامیده می‌شد اعلام شد اما در نهایت بهمن‌ماه سال گذشته اروپا از یک شرکت ذی‌حسابی مشترک به نام اینستکس رونمایی کرد که به گفته خود مقامات اروپایی نمی‌تواند تحریم‌‌های آمریکا را دور بزند و صرفا در حوزه ارائه اقلام بشردوستانه چون غذا و دارو فعال خواهد بود!

گروه سیاسی: حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، رهبر حکیم انقلاب اسلامی صبح دیروز در دیدار رئیس، مسؤولان و جمعی از قضات و کارکنان قوه‌قضائیه، «عدالت» را محور اساسی دستگاه قضا خواندند و با ابراز خرسندی از اقدام رئیس قوه در تهیه برنامه‌ای خوب برای ایجاد تحول در این دستگاه، «اجرای زمان‌بندی‌شده، شجاعانه و متکی بر روش‌های مبتکرانه این برنامه» را کاملاً ضروری برشمردند و با تجلیل از ایستادگی تحسین‌برانگیز 40 ساله مردم در مقابل زورگویان جهانی افزودند: ملت مظلوم و مقتدر ایران، در مقابل فشارها، تهمت‌ها و اهانت‌های شریرترین حکومت جهان یعنی آمریکا از اهداف خود کوتاه نمی‌آید و مسیر انقلاب و امام را برای دستیابی به عزت، رفاه و پیشرفت و سرافرازی ادامه خواهد داد.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، رهبر انقلاب اسلامی با تبریک هفته قوه‌قضائیه و تجلیل از شخصیت شهید مظلوم آیت‌الله بهشتی به عنوان بنیانگذار دستگاه قضایی در نظام اسلامی گفتند: شهید بهشتی، انسانی صاحب فکر و اراده، قوی، منضبط، اهل کار، با نشاط و به معنی واقعی یک نعمت بزرگ بود.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای اهمیت قوه‌قضائیه را مبتنی بر وظیفه اصلی آن یعنی «اقامه عدل» دانستند و افزودند: قوه‌قضائیه در نظام جمهوری اسلامی همچون نهالی جدید روز به ‌روز رشد کرده و در دوره‌های مختلف پیشرفت‌هایی داشته است که در دوره جدید نیز باید نسبت به دوره‌های قبل، پیشرفت و آورده جدیدی داشته باشد. ایشان با تأکید بر اینکه مهم‌ترین مأموریت قوه‌قضائیه در دوره جدید، «ایجاد تحول در چارچوب اصول اسلام و قرآن و قانون اساسی» است، خاطرنشان کردند: تحول به معنای استفاده از شیوه‌های کارآمدتر و مؤثرتر و بهینه شدن شیوه‌های قبلی و همچنین رفع نقص‌ها، خلأها و اشکالات گذشته است. رهبر انقلاب اسلامی ایجاد تحول در قوه‌قضائیه را نیازمند «طراحی کلان» و «برنامه مدون و  زمان‌بندی‌شده» دانستند و گفتند: برای ایجاد تحول، برنامه‌ریزی و زمان‌بندی، 50 درصد کار است و 50 درصد بقیه مربوط به تحرک و اقدام و عمل است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با ابراز امیدواری به تحقق تحول در قوه‌قضائیه در دوره جدید تأکید کردند: باید اجرای سند آماده شده‌ تحول، بدون تأخیر شروع شود. ایشان در ادامه با اشاره به وظایف گسترده قوه‌قضائیه در قانون اساسی و جایگاه بسیار مهم این قوه افزودند: «احیای حقوق عامه که گستره وسیعی از اقتصاد و امنیت تا عرصه بین‌المللی را دربر می‌گیرد»، «گسترش عدل و آزادی‌های مشروع»، «پیشگیری از وقوع جرم» و «نظارت بر حُسن اجرای قانون» از جمله این وظایف مهم است که اجرای آنها نیازمند شیوه‌های نو و ابتکاری و انسان‌های تواناست. رهبر انقلاب اسلامی یکی دیگر از وظایف مهم قوه‌قضائیه را «مبارزه سختگیرانه با فساد» در درون قوه و در خارج از قوه برشمردند و تأکید کردند: مبارزه با فساد در درون قوه‌قضائیه در اولویت است، زیرا حتی یک عنصر ناباب در دستگاه قضایی می‌تواند زحمات قضات شریف و پاکدامن و کارکنان امین این قوه در سراسر کشور را مخدوش کند و تأثیرات مخربی بر جای بگذارد. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای گفتند: گناه فردی که مسؤول مبارزه با فساد است و دچار فساد می‌شود، چند برابر و نابخشودنی است، بنابراین در این موضوع سختگیری شود. ایشان با اشاره به تهمت و بدگویی و تعرض به قوه‌قضائیه بویژه در فضای بی در و دروازه مجازی خاطرنشان کردند: در طول تاریخ، امیرمؤمنان یعنی مظهر کامل عدالت را هم به بی‌عدالتی متهم می‌کردند، بنابراین فضاسازی و تهمت نباید در عزم و اراده و فعالیت‌ها تأثیر منفی بگذارد. رهبر انقلاب «تصویرسازی از قوه‌قضائیه در افکار عمومی» را بسیار مهم خواندند و افزودند: باید در این زمینه کاملاً مراقب و هوشیار بود، چرا که برخی حوادث ممکن است خصوصیات یک قوه‌قضائیه خوب یعنی شرافت، صداقت و عدالت را در چشم مردم، بر عکس جلوه دهد.
ایشان در تبیین خصوصیات ضروری دستگاه قضا در افکار عمومی تأکید کردند: دستگاه قضا در چشم مردم باید در «انتصابات، احکام، گفتار و رفتار» دارای «حکمت» باشد و مردم کارهای این قوه را متکی بر کار «علمی و کارشناسی» ببینند.
«برخورداری از گوش شنوا در همه مراحل قضایی و صبر و حوصله شنیدن از همه شاکیان و متهمان» و نیز «برخورداری از قاطعیت و اقتدار» 2 خصوصیت دیگری بود که رهبر انقلاب آنها را برای تصویر دستگاه قضا در افکار عمومی، کاملاً ضروری خواندند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای «طولانی شدن رسیدگی به پرونده‌ها» را ضربه به اقتدار قوه‌قضائیه دانستند و خاطرنشان کردند: وقتی پرونده‌ای 10 سال در محاکم به نتیجه نمی‌رسد، از نظر مردم نشان‌دهنده ناتوانی و سردرگمی دستگاه قضایی در این پرونده است، بنابراین باید پرونده‌ها با سرعت لازم به نتیجه برسند و احکام صادر شده اجرا شوند.رهبر انقلاب «رفتار، گفتار، عملکرد و تبلیغات صحیح» را زمینه‌ساز ترسیم تصویر مناسب از قوه‌قضائیه در اذهان عمومی خواندند و افزودند: همه دستگاه‌ها از جمله صداوسیما باید به دستگاه قضا کمک کنند. رهبر انقلاب دقت در انتصابات قضایی را مهم برشمردند و با استناد به فرمان امیرمؤمنان به مالک اشتر درباره انتخاب برترین مردم برای قضاوت افزودند: مسؤولان و مدیران قضایی این فرمان تاریخی را حتماً مطالعه کنند و در انتصابات و گزینش‌ها خصوصیاتی را که امیر مؤمنان مورد تأکید قرار داده، ملاک عمل قرار دهند.
«توجه به اخلاق و روش‌هایی که در روند ظاهراً خشک کارهای دستگاه قضا باعث تلطیف می‌شود»، توصیه دیگر رهبری به مسؤولان قضا بود. ایشان افزودند: با همه مراجعان و در همه مراحل قضایی خوش‌رفتار، با حوصله و صبور رفتار کنید و با توصیه به عفو و گذشت، به روش‌هایی نظیر احیای حکمیت و استفاده صحیح از شوراهای حل اختلاف اهمیت دهید. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای همچنین با اشاره به مسائل روز افزودند: این روزها خبرگزاری‌های خارجی به نقل از کارشناسان، مکرر اذعان می‌کنند که ملت ایران را نمی‌توان با فشار و تهدید و تحریم به زانو درآورد. البته این واقعیت ناشی از حوادث ماه‌های اخیر نیست، بلکه نتیجه 40 سال ایستادگی، عزت، عظمت و اقتداری است که ملت ایران از خود نشان داده است. ایشان پیروزی انقلاب را نقطه بیرون آمدن ملت از «لاک ذلت و توسری خوری»
برشمردند و خاطرنشان کردند: در 4 دهه اخیر، تلفیق هویت ایرانی با خصوصیات اسلامی، موجب شده فشارهای زورگویان جهانی، تأثیری در روند حرکت ملت نداشته باشد. رهبر انقلاب حضور همیشگی در راهپیمایی‌های ۲۲ بهمن و روز جهانی قدس و همچنین شرکت در انتخابات متعدد را نشانه عزم و اراده تحسین‌برانگیز ملت دانستند و افزودند: در اواخر امسال نیز انتخابات داریم که معتقدم با وجود تردیدافکنی برخی‌ها، مردم در آن انتخابات نیز با شور و شوق شرکت می‌کنند و عظمت خود را نشان می‌دهند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای اتهامات، اهانت‌ها و دشنام‌های شریرترین حکومت جهان یعنی آمریکا به ملت ایران را یادآور شدند و افزودند: منفورترین و خبیث‌ترین دولت جهان که عامل جنگ، تفرقه، چپاول و غارت کشورها و ملت‌ها است، ملت شریف ایران را هر روز مورد ناسزا و اتهام قرار می‌دهد اما مردم ایران از این اعمال زشت آمریکا جا نمی‌خورند و عقب نمی‌نشینند. ایشان تحریم‌های آمریکا را ظلمی بارز به ملت ایران خواندند و تأکید کردند: ملت مظلوم اما در عین حال مقتدر ایران، به فضل الهی، همچنان مثل کوه می‌ایستد و با قوت به حرکت خود ادامه می‌دهد و به همه مقاصد مورد نظرش دست می‌یابد. رهبر انقلاب پیروزی نظام اسلامی بر همه توطئه‌ها از جمله جنگ، فتنه، نفوذ، تحریکات تروریستی و دیگر اقدامات خباثت‌آمیز آمریکا را نشانه آشکار حمایت پروردگار از این ملت خواندند و افزودند: بخش اصلی اقتدار ملت مرهون اعتقاد عمیق به حمایت‌های الهی است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای پیشنهاد مذاکره آمریکا را یک «فریب» خواندند و خاطرنشان کردند: دشمن وقتی نتوانسته با فشار به هدفش برسد، با تصور سادگی ملت ایران، پیشنهاد مذاکره می‌دهد و می‌گوید ملت ایران باید پیشرفت کند، البته این ملت حتماً پیشرفت خواهد کرد اما بدون شما و به شرطی که شما نزدیک نشوید. ایشان با یادآوری همه کاره بودن آمریکا و انگلیس در دوران رژیم پهلوی گفتند: شما عامل عقب‌ماندگی ملت ایران در آن دوره منحوس هستید و الان هم حضور شما جز عقب‌ماندگی و توقف پیشرفت ایران هیچ نتیجه‌ای نخواهد داشت. رهبر انقلاب هدف اصلی پیشنهاد آمریکا برای مذاکره را «خلع سلاح ملت و حذف عوامل اقتدار ایران» خواندند و خاطرنشان کردند: آمریکایی‌ها اکنون با وحشت از عوامل اقتدار ملت ایران، می‌ترسند جلو بیایند بنابراین می‌خواهند با مذاکره، این اسلحه و عامل اقتدار را از دست ایران بگیرند تا هر بلایی می‌خواهند سر ملت بیاورند. ایشان افزودند: اگر در مذاکرات حرف او را قبول کردی پدر ملت در می‌آید و اگر قبول نکردی همین فضاسازی‌های سیاسی، تبلیغات و فشارها ادامه خواهد یافت. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به سوءاستفاده آمریکایی‌ها از ابزار حقوق بشر گفتند: شما حدود ۳۰۰ مسافر بی‌گناه را در آسمان می‌کشید، با کمک به سعودی‌ها در یمن جنایات مکرر می‌کنید، آن وقت از حقوق بشر دم می‌زنید. رهبر انقلاب در پایان سخنان‌شان تأکید کردند: ملت ایران با ادامه راهی که اسلام، انقلاب و امام ترسیم کرده‌اند، اهداف باارزش و جذاب خود یعنی دستیابی به عزت، رفاه مادی، پیشتازی در علم و آرامش و امنیت اجتماعی را محقق خواهد کرد.
پیش از سخنان رهبر انقلاب اسلامی، آیت الله سید ابراهیم رئیسی در گزارشی با گرامیداشت یاد و خاطره شهید آیت‌الله بهشتی، ضمن ارج نهادن به تلاش‌های صورت گرفته در قوه‌قضائیه در ادوار گذشته، خاطرنشان کرد: تحول در دستگاه قضایی که خواست رهبری، همه مردم و کارکنان دستگاه قضایی است، ضرورت دارد. رئیس دستگاه قضایی با اشاره به آمادگی قضات و کارکنان قوه‌قضائیه برای تحول زمان‌بندی شده در این دستگاه افزود: ما در دستگاه قضایی به دنبال کاهش جمعیت کیفری، کاهش ورودی پرونده، اصلاح نظام دادرسی و برطرف شدن موانع فرآیند دادرسی هستیم. رئیس قوه قضائیه «امیدآفرینی در همه لایه‌های اجتماعی» را لازمه تحول دانست و افزود: تلاش می‌کنیم دستگاه قضایی ملجأ و پناهگاه مردم شود. آیت الله رئیسی گفت: قوه‌قضائیه وظیفه نظارت بر اجرای صحیح قانون و نظارت بر حسن اجرای امور را بر عهده دارد و این قوه در موضوع حقوق عامه به عنوان مطالبه‌گری جدی اقدام خواهد کرد. رئیس قوه‌قضائیه از فعال شدن بخش‌های مبارزه با فساد بویژه فساد اقتصادی در چارچوب بیانیه گام دوم خبر داد و خاطرنشان کرد: خود را موظف می‌دانیم با همه قوا و بخش‌های حاکمیتی همکاری و همیاری کنیم و با صدور حکم عادلانه، متجاوزان به قانون و حقوق مردم و بیت‌المال را سر جای خود بنشانیم.

حسین قدیانی: به گمنامی امروزشان نگاه نکنید! روزی نامدار و نام‌آور شهر و دیار خود بودند! به این ۴ تکه استخوان نگاه نکنید! روزی رعناترین جوانان نسل خود بودند! یکی‌شان دانشجو بود و آن دیگری کارگر! یکی شاگرد بازار بود و دیگری از طلاب علوم دینی! و یکی هم لابد کشاورز و بچه دورافتاده‌ترین روستاها! جنگ اما آزمون مردان خدا شد تا این لاله‌های میهن، دست از جان شیرین بشویند! یا باید وطن را تکه‌تکه می‌دیدند یا باید تن خود را! انتخاب‌شان دومی بود! رفتند! با کوله‌باری از ایمان! یکی‌شان شهید فتح‌المبین شد و پیکرش ماند در دشت عباس! یکی‌شان با قایق عاشورا ماند در دل گل و لای هور! یکی‌شان مجنون خورشید جزیره شد! یکی‌شان رمل‌نشین وادی مقدس فکه شد! و هر یک، جایی و جبهه‌ای! حالا اما به همت بچه‌های تفحص، باز هم گروه دیگری از این مردان آسمانی به شهر برگشته‌اند! از آن روز که ما حتی برای تهیه سیم‌خاردار هم مشکل داشتیم، تا امروز که سامانه سوم خردادمان دنیا را مات و مبهوت کرده؛ از آن روز که در گیر و دار تیر و ترکش‌های ۲ کربلای ۴ و ۵ بودیم، تا امروز که به همان راحتی مشهد، کربلا می‌رویم؛ از آن روز که در کوچه‌های تنگ و تاریک باید دنبال توپ هفت‌سنگ می‌دویدیم تا امروز که معروف اول والیبال دنیاییم؛ از آن روز که تجهیزات پزشکی‌مان بعضا کفاف جراحت رزمندگان غیورمان را نمی‌داد، تا امروز که در سلول‌های بنیادی و نانو و مغز و اعصاب و قلب، مفتخر به عالی‌ترین پیشرفت‌ها هستیم؛ از آن روز که هر شب، موشک می‌خوردیم، تا امروز که فوق‌مدرن‌ترین و گران‌ترین پهپاد کاخ سفید هم ذیل قدرت نظامی ما تعریف می‌شود؛ همه و همه را مدیون همین شهداییم! هر جا دختر و پسر ایرانی، خوش می‌درخشد و پرچم مقدس وطن را بالا می‌برد، این از صدقه‌سر جوانانی است که دست از جان شیرین شستند و رفتند! نمی‌گویم مشکل نداریم لیکن نیک اگر بنگری، همه مشکلات‌مان از فاصله‌ای است که میان ما و شهدا افتاده! اگر در حوزه رعایت بیت‌المال و مراقبت از اخلاق اقتصادی، گاه روبه‌رو با اخبار روی مخی چون فیش‌های نجومی می‌شویم، این یعنی جدایی فلان مسؤول و بهمان متصدی از شهدایی که با پوتین پاره می‌جنگیدند تا اندازه یک پوتین، یک لباس، یک قاشق و یک بشقاب، کمتر از سفره انقلاب بردارند! آری! نگاه شهدا از موضع بدهکاری به این مردم و به این انقلاب بود! آن نگاه کجا و این نگاه طلبکارانه امروز بعضی‌ها کجا؟! باشد که به راه شهدا برگردیم! اگر با شهدا باشیم، کربلای چهارمان هم خیلی زود بدل به کربلای پنج می‌شود اما فراموشی شهدا، عایدی ما را «تقریبا هیچ» می‌کند! تصور می‌کنیم موفق شده‌ایم که مثلا تحریم‌ها را برداریم ولی حواس‌مان نیست که دشمن بدعهد، زبان مذاکره و قول و قرار نمی‌فهمد! آیا جز با مقاومت همین شهدا، خرمشهر آزاد می‌شد؟! انتظار دوستی از دشمن، یعنی نتیجه دوری از شهدا! راهی که رفتیم و چه بیراهه‌راهی بود! فقط دادیم؛ بی‌آنکه بگیریم! برگردیم به راه شهدا! و اتکا کنیم به داشته‌های خود! و به جوانان خود! روزی اتکا به همین شهدا، منجی ما شد؛ آن هم در چه روزگار سختی! اگر حصر آبادان را همین شهدا شکستند، حصر اقتصادی هم قابل شکست است؛ بدان شرط که توهم نزنیم مقاومت، صرفا شعاری بی‌نتیجه است! «شعار صرفا بی‌نتیجه» تضمین دانستن امضای امثال کری است! دل دشمن برای ما نسوخته! دلسوز ما همین شهدا بودند! اتکا کنیم به پیام‌شان، به خون‌شان و به راه درست‌شان! اختلاس، ناشی از دوری از اخلاص شهداست! آهای حضرات! برگردانید عکس همت و خرازی و باکری و باقری و تابوت منور همین ۱۵۰ شهید را به دیوار اتاق‌تان! تضمین در چشم همت و لبخند خرازی است! بی‌خود دنبال کری رفتید! آب در کوزه و شما گرد جهان؟! که اوباما و ترامپ، عنایتی کنند؟! عنایت اما از ناحیه شهداست! و کرامت نیز! نه! زیبا نشد اتاق‌های‌تان! فقط وجدان‌های‌تان را آلوده کرد! همان توصیه خمینی! بروید وصیتنامه شهدا را بخوانید! بهشتی گفت: «عرفان واقعی، خانقاهش بازی‌دراز است!» و گمانم «پیروزی واقعی» هم بسترش بازی‌دراز است! اگر تحریم‌ها فقط روی کاغذی پاره، لغو می‌شود، این یعنی باید برگردیم به شهدایی که فقط روی کالک عملیاتی، آزاد نکردند خرمشهر را! برگشتن به شهدا، نه بازگشت به عقب، بلکه سیر در آفاق و انفس فتوحات است! امروز از دانشگاه تهران تا معراج شهدا، دمی لازم است نفسی نو کنیم! تجدید پیمانی! و مجددا حیاتی! با همین‌ها گشتیم که حصر آبادان شکست! با همین پابرهنه‌ها و یقه‌چروکیده‌ها! با همین جوانان! آنچه به انقلاب مربوط است، شکست حصر آبادان به‌واسطه عزم و ایمان امثال همین شهداست! مسؤولی که دنبال غرب می‌رود و مدام نسخه باب میل دشمن تجویز می‌کند، چرا می‌خواهد نتیجه بی‌نتیجه رفتار و گفتار خود را بیندازد گردن انقلاب و شهدایش؟! سامانه سوم خرداد، گردن انقلاب و شهداست! لطف کنید و قصور و تقصیر خود را پای همان تَکرار جناب دوم خرداد بنویسید! نه! ما اجازه نمی‌دهیم جای حق و باطل عوض شود! خون آلوده به ویروس منیت و ذلت است که اختلاس می‌آفریند! خون شهدا خالق آن اخلاصی است که فرمانده لشکر را یعنی علمدار شرق ابوالخصیب را از همه نیروهای تحت امرش متواضع‌تر می‌کند! دزدی را به آستین‌های بی‌دست، نچسبانید! دزدی محصول دوری از شهیدی است که پول قلک دختربچه‌اش را هم خرج شربت ایستگاه صلواتی حاج‌بخشی در سه‌راهی شهادت شلمچه کرد، بلکه رزمنده‌ها گلویی تازه می‌کردند در آن جهنم سوزان! عین آب زلال است راه شهیدان! عین باران! عین نور! عین عشق! این نمی‌شود که رأی به سراب باشد و تَکرار مرداب؛ آن‌وقت، وقت بروز مشکلات متأثر از رأی شکمی، مقصر را انقلاب بخوانی! مقصر را مقاومت بدانی! و خواسته یا ناخواسته جوری حرف بزنی که انگار، شهدا مقصر بودند! بله البته! مقصر فتح خرمشهر و شکست حصر آبادان و سامانه سوم خرداد، شهدا هستند! زنگنه اما با تَکرار تو به نفت منگنه شد؛ گردن جبهه و جنگ نینداز! بلند شد این مثنوی، چرا که بلندبالاست شرح مظلومیت شهدا و شرمندگی ما! الانه دلم دوکوهه سازور می‌خواهد! زیارت عاشورای منصور در وسط جنگ! کمیل شیخ حسین زیر منورها! چشم همت! تبسم خرازی! خضوع عباس کریمی! آن ۲ بال بلندبالای عباس دوران! «عباس دوران دادیم»! سلام و درود خدا بر عباس‌های تشنه‌لب وطن! سلام بر شما ۱۵۰ لاله همیشه بهار! این همه سال گذشت و ما هنوز هم خط را از خون شما می‌گیریم! و هنوز فهمیده نرفته، حججی می‌آید! جانم به این جوشش! جانم به این حیات عند رب! جانم به این نجوا که «ای شهید!‌ ای آنکه بر کرانه ازلی و ابدی وجود برنشسته‌ای! دستی برآر و ما قبرستان‌نشینان عادات سخیف را نیز از این منجلاب بیرون بکش!»
 

حسام آبنوس: حرف زدن و نوشتن از اتفاقاتی که عظیم محسوب می‌شوند کار راحتی نیست. این عظمت هم اینطور نیست که با گفتن 2 نفر به وجود بیاید، بلکه عظمت در ذات پدیده است. به همین خاطر است که رویدادهایی که عظیم خوانده می‌شوند، اگر در ذات خود فاقد عظمت باشند، هرقدر هم که گفته شود به عظمت نمی‌رسند. جنگ تحمیلی و مقاومت مردم ایران در برابر ماشین جنگی صدام یکی از آن اتفاقات عظیم در تاریخ ایران است که به زیبایی رقم خورده و بر صفحه تاریخ جاودان شده است. به همین خاطر اگر به واقعه‌ای مانند جنگ هر قدر پرداخته شود باز هم حق عظمت آن ادا نمی‌شود. جنگی به مردم ایران از سوی عراق و متحدان غربی‌اش تحمیل شد و تا 8 سال ادامه داشت ولی مهم‌ترین دستاورد آن از دست ندادن یک وجب از خاک کشور بود.
دیگر نکته‌ای که درباره جنگ تحمیلی باید به آن اشاره کرد این است که در کنار و به عبارت بهتر دوشادوش رزمندگان اعم از پیر و جوان و نوجوان، زنان نیز حضور داشتند و تصاویری خلق کردند که تابلوی دفاع‌مقدس را متفاوت از تمام جنگ‌های جهان کرد. یکی از کتاب‌هایی که بتازگی منتشر شده و در فرصت کوتاهی به چاپ دوم رسیده، خاطرات «زهره فرهادی» با عنوان «چراغ‌های خاموش شهر» است؛ اثری که در آن دختری ۱۵ ساله مشاهدات خود از سال‌های انقلاب و آغاز جنگ تحمیلی و به دنبال آن دفاع‌مقدس مردم ایران را بازگو کرده است. این اثر را در واقع باید در کنار روایت‌های زنان از دفاع‌مقدس قرار داد که نشان می‌دهد زنان نیز در این جنگ سهم داشتند و اگر نبودند آنها، شاید گره‌هایی از جنگ باز نشده باقی می‌ماند.
اولین نکته‌ای که در همان صفحات آغازین توجه خواننده را به خود جلب می‌کند، صداقت راوی است. راوی از اینکه بگوید حجاب استفاده نمی‌کرده یا اینکه خانواده‌اش شاه را دوست داشته‌اند، ابایی ندارد و بی‌تعارف از آن سخن می‌گوید. «یک ساعت در شهر چرخیدیم. جمعیت در خیابان شعار می‌دادند: «زنده و جاوید باد سرباز فراری». مادرم می‌خواست شعار آنها را تکرار کند امام ناخودآگاه گفت: «زنده و جاوید باد سلطنت پهلوی». همسایه‌ها به مادرم گفتند: «نگو... نگو این شعار رو!» مادرم جواب داد: «حواسم نبود. اشتباهی گفتم». ما شاه را خیلی دوست داشتیم و طبیعی بود شعارهای سابق به‌راحتی از ذهن‌مان پاک نشود. همانطور که گفته شد این صداقت در بیان خاطرات سبب می‌شود خواننده وقتی با خاطرات دیگری از جمله در ماجرای خلق عرب و ... روبه‌رو شود، نسبت به راوی اعتماد داشته باشد. این نخستین نکته در خاطرات زهره فرهادی است.
تصویری عینی و منطبق بر مشاهدات از دیگر ویژگی‌های «چراغ‌های روشن شهر» است. آنجا که او به قبرستان آبادان می‌رود تا بر مزار کشته‌شدگان در حادثه آتش‌سوزی سینما رکس فاتحه بخواند، توصیف او به قدری جزئی است که خواننده خود را در موقعیت وصف شده می‌بیند. توصیف فرهادی از بوی گوشت سوخته و خاکی که بر اثر دفن پیکر سوخته شهدا به هوا برخاسته، سبب می‌شود خواننده خود را همپای راوی در موقعیت ببیند. از این منظر روایت این کتاب روایتی عینی و با توصیف جزئیات است و خواننده را بی‌شک در مقاطع بسیاری غافلگیر خواهد کرد.
شاید بخش درخشان کتاب مربوط به روز اول آغاز جنگ باشد. روزی که فرهادی بی‌خبر از همه‌جا از خانه بیرون می‌آید تا در روز اول مدرسه در کلاس شرکت کند اما نمی‌داند ارتش بعث تا نزدیک دروازه‌های خرمشهر رسیده و جنگ سختی آغاز شده است. او که دختری ۱۵ ساله است و پیش از این نیز در فعالیت‌های جهادی و فرهنگی مشارکت داشته، زمانی که از اوضاع باخبر می‌شود، وارد ماجرای کمک‌های مردمی می‌شود و هرکاری از دستش برمی‌آید برای کمک به جبهه مقاومت خرمشهر انجام می‌دهد؛ دختری سختکوش که برای رسیدن به همه برنامه‌هایش از پا نمی‌نشیند و تلاش می‌کند هم در فعالیت‌ها فرهنگی حاضر باشد، هم در درس و تحصیل موفق شود و هم به امورات خانه رسیدگی کند.
شاید گفته شود این روایت‌ها حرف تازه‌ای از جنگ بازگو نمی‌کند ولی به تعداد افرادی که جنگ را تجربه کرده‌اند، تجارب بازگو نشده و بکر وجود دارد که بیان هر کدام از آنها می‌تواند ابعاد تازه‌تری از این رویداد را نشان دهد؛ تجاربی که شاید برای هیچ دختر ۱۵ ساله دیگری قابل درک نباشد ولی با خواندن آنها بتواند ذره‌ای از عمق ماجرا را درک کند.
«ما را به سالنی که سمت چپ حسینیه و روبه‌روی در ورودی شبستان بود، راهنمایی کردند. قبلا آنجا کلاس‌های فرهنگی برگزار می‌شد. 2 دختر در سالن بودند و پارچه‌های سفیدی را برش می‌زدند. یکی از دخترها تا چشمش به ما افتاد رو به اشرف گفت: «دختر بدو بیا سر این پارچه رو بگیر. بدو!»
به کمک‌شان رفتیم. چند نفری مشغول بریدن پارچه‌های چلوار سفید شدیم. هرکدام یک سر پارچه را می‌گرفتیم و پارچه‌ها را به اندازه 2 متر برش می‌زدیم. پارچه‌های برش خورده را تا می‌کردیم و کناری می‌گذاشتیم. با خودم فکر کردم این همه پارچه سفید در یک سایز مشخص را برای چه کاری می‌خواهند؟ توی بیمارستان مصدق دیده بودم مردم برای مجروحان ملافه می‌آورند. احتمال دادم برای استفاده بیمارستان‌ها و مجروحان باشد. چند دقیقه بعد، یکی از پسرها آمد توی حسینیه و رو به ما گفت: «خواهرها کفن‌ها آماده شد؟»
با شنیدن اسم کفن تکانی خوردم. ناباورانه از خودم پرسیدم: «پس این پارچه‌ها که ما می‌بریم کفنه؟ وای خدا!» نخستین‌بار بود کفن می‌دیدم».
پانوشت‌های این کتاب هم نباید از نظر دور بماند. «فائزه ساسانی‌خواه» که نویسنده و تدوینگر خاطرات فرهادی است، در این اثر برای توضیح اصطلاحات یا اتفاقات و... از پانوشت سود برده و این به عنوان یک نقطه قوت در کتابش مطرح می‌شود. ارزش افزوده‌ای که موجب شده خواننده در مواجهه با یک اصطلاح یا رویداد سردرگم نشود و در حد خواندن چند خط حین مطالعه متن اصلی بتواند مجدد به کتاب بازگردد و اطلاعاتی برای تکمیل پازل دریافت‌هایش کسب کند.
کتاب «چراغ‌های روشن شهر» در واقع تکه‌ای از پازل دفاع‌مقدس مردم ایران است؛ پازلی که روز به روز در حال گسترش است و ابعاد تازه‌ای از این اتفاق مهم تاریخ ایران که به واسطه مردم رقم خورده، روشن می‌شود. این کتاب که در مدت کوتاهی به چاپ دوم رسیده، در ۵۴۳ صفحه در ۳۰ فصل و یک پیوست در پایان کتاب با قیمت 50 هزار تومان از سوی نشر سوره مهر منتشر شده است.

صادق فرامرزی: اگر بنا بر تعریفی قیاسی از شهید آیت‌الله بهشتی باشد، قطعا برجسته‌‌‌‌‌ترین ویژگی آن شهید در قیاس با باقی انقلابیون شناخته‌شده، «جامعیت» است. بی‌هیچ اغراقی می‌توان دکتر بهشتی را به‌عنوان یکی از جامع‌‌‌‌‌ترین شخصیت‌‌های تاریخ معاصر ایران مورد مطالعه قرار داد. تسلط به مسائل فقهی، آشنایی با مسائل روز، تسلط بر چند زبان بین‌المللی، توانایی ارتباط‌‌‌گیری توأمان با توده و نخبگان، توانایی کادرسازی و فعالیت تشکیلاتی، طرح صورت مساله‌‌های جدید و ده‌ها موضوع دیگر را می‌توان برشمرد که در هرکدام از آنها شخصیت‌‌های شناخته‌شده زیادی به چشم آید اما کمترین موردی را می‌توان یافت که مرکز تجمع تمام این خصایص درون یک شخصیت سیاسی بوده باشد. بر مبنای همین «جامعیت»، مباحث و سخنرانی‌‌های طرح شده توسط شهید بهشتی را می‌توان در طیف‌های مختلفی از موضوعات تعریف کرد که از مباحث نظری صرف تا رویکردهای عملیاتی، از دغدغه‌‌های سنتی تا موضوعات جدید، از زیست فردی تا حیات اجتماعی و... را شامل می‌شود. به همین علت گزیده‌جویی در انتخاب مباحث برای بازخوانی اندیشه اجتماعی شهید بهشتی را می‌توان امری اجتناب‌ناپذیر دانست که گریزی از آن وجود ندارد. پرونده پیش رو بازخوانی نظرات آن شهید پیرامون آزادی سیاسی، اقتصاد تعاونی، تشکیلات اسلامی و مقوله تفریح است که سعی بر آن بوده به شکلی مختصر ریشه‌ای‌‌‌‌‌ترین مفاهیم مورد نظر آن شهید بیان شود.

آزادی سیاسی: مهاری بر قدرت، قدرتی برای مهار
شاید میزگرد میان آیت‌الله بهشتی، حبیب‌الله پیمان، مهدی فتاپور و نورالدین کیانوری را بتوان خاطره‌انگیزترین بخش از زندگی سیاسی شهید بهشتی دانست. نقل‌‌های گزیده از آن میزگردها بارها تا سالیان متوالی پخش شد اما عمدتا در سایه برخورد سلیقه‌ای کمتر موردی پیش آمد که اختصاری از تبیین مفهوم آزادی توسط آن شهید مورد بازخوانی قرار بگیرد. متن زیر بخشی از میزگرد مذکور است که شهید بهشتی در آن به شکلی اختصاری مفهوم و ارزش آزادی را از جنبه دینی تعریف می‌کند و در عین به رسمیت شناختن آن، عدم محدودیتش را منجر به شکل‌‌‌گیری آنارشیسمی فاسد تفسیر می‌کند:
«بار دیگر اصول زیربنایی اصل آزاد را در جهان‌بینی اسلامی و نظام عقیده و اسلام مطرح می‌کنم، من به طور خلاصه این اصول را می‌خوانم:
یک- انسان شدنی است، صیرورتی است، پویشی است، حرکتی است خودآگاه، محیط‌آگاه، خودساز، محیط‌ساز و انتخابگر، که بر اساس انتخاب آگاهانه و آزادانه‌‌‌‌اش هم خود را می‌سازد و هم در تغییر ساخت محیط طبیعی خود دخالت گسترده می‌کند و محیط اجتماعی خود را می‌سازد.
دو- محیط اجتماعی هم ساخته‌شده انسان است و هم در ساخت او نقش دارد. ولی در این ساختن متقابل، اصل انسان و خودسازی درونی اوست.
سه- بنابراین، انسان نه محکوم جبر طبیعی است، نه محکوم جبر اجتماعی و تاریخی، بلکه به هر حال در برابر محدودیت‌هایی که طبیعت یا نظام اجتماعی برایش به‌وجود می‌آورد قدرت حرکت مخالف دارد. به این ترتیب یکی از بزرگ‌ترین ویژگی‌های انسان این است که براستی آزاد است و انتخاب‌کننده، و این صرفا یک حق نیست، بلکه یک واقعیت هم هست، که انسان هر چه بیشتر به آن بپردازد، گسترده‌‌‌‌‌‌تر و پیشرفته‌‌‌‌‌‌تر می‌شود.
چهار- در رابطه با انسان، یعنی فرد و جامعه و اصالت فرد و اصالت جامعه، ما معتقد به نقش متقابل فرد و جامعه هستیم اما با تأکید بر نقش فرد به عنوان مبدأ. پیشتازانی که حرکت‌ها را آغاز می‌کنند و قدرت درک درد و رنج و آرمان‌ها و زمینه‌‌های حرکت توده‌ها را دارند، می‌توانند آنها را به حرکت درآورند و با کمک آنها جریان‌های اجتماعی نویی را به‌وجود آورند که این جریان‌ها روی بسیاری از افرادی که دیرتر آگاه می‌شوند و به حرکت درمی‌آیند اثر می‌گذارند و آنها را با خود همراه می‌کنند. این نقش فرد، نقش افراد پیشتاز، السابقون السابقون، و نقش آنهایی که توانسته‌‌اند با خودسازی، آگاهی خودشان را بیشتر و بالاتر ببرند، در ایجاد حرکت‌ها و به حرکت درآوردن و آگاه‌‌‌‌‌‌تر کردن توده‌ها، از مسایل مهمی است که ما در فهم مسأله آزادی خیلی روی آن تکیه داریم. از این رو، در هدایت کلی یک جامعه به سوی فلاح، نمی‌شود به وضع محیط اجتماعی به کلی بی‌اعتنا بود و گفت هر فردی خود را بسازد تا جامعه ساخته شود. نه، این طور نیست. این شعار که هر فردی خود را بسازد تا جامعه ساخته شود، شعاری نیمه اسلامی است؛ تمام اسلامی نیست. هر فردی خود را بسازد و در ساختن محیط نیز نقش خود را ایفا کند تا جامعه ساخته شود، این شعار اسلامی است. به این ترتیب مسأله امر به معروف و نهی از منکر به‌عنوان یک مسأله بسیار مهم مطرح می‌شود.
پنج- اینجاست که آزادی افراد در زندگی اجتماعی محدود می‌شود. پرسیدید در نظام اجتماعی اسلامی آزادی‌ها تا چه اندازه وجود دارد. می‌گوییم، آزادی‌های اجتماعی خودبه‌خود محدود می‌شود. دیگر از آزادی مطلق، یعنی آنارشیسم و هرج‌ومرج، نمی‌توان در اسلام و نظام اسلامی سخن گفت. در نظام اسلامی آزادی‌های اجتماعی حدودی دارد و محدودیت‌هایی پیدا می‌کند. این محدودیت‌ها چه هستند؟
شش- محدودیت‌های قانونی که در نظام اسلامی به‌وجود می‌آیند 2 ریشه دارند. ۱- اینکه آزادی یک فرد تا آنجا اعمال شود که به آزادی دیگران ضربه نزند. این قید در آنارشیسم وجود ندارد، ولی در آزادی اسلامی وجود دارد. این قید حتی در آزادی لیبرالیستی هم وجود دارد لیبرال‌ها هم همین را می‌گویند. آنان می‌گویند ما معتقدیم آزادی فرد در یک جامعه لیبرال باید تا حدی باشد که به آزادی دیگران لطمه نزند، البته می‌گویند ولی عمل نمی‌کنند. عمل کردن بحث دیگری است؛ ولی در مقام گفتن و در مقام بینش می‌گویند. ۲- آزادی‌هایی که محیط را فاسد و زمینه‌ها را برای رشد فساد در جامعه آماده می‌کند، این آزادی‌ها هم در نظام اسلامی گرفته می‌شود. یعنی به انسان‌ها اجازه داده نمی‌شود مطابق میل و هوا و هوس خودشان و هر جور دل‌شان می‌خواهد زندگی کنند. مثلا بیایند در خیابان، یک ترانه بسیار چندش‌آور فاسدکننده‌ای را که انسان‌ها را به سوی ابتذال تحریک می‌کند بخوانند... بگویند آقا، ما این ترانه را در خیابان می‌گذاریم، می‌خواهیم گوش کنیم و بزنیم و برقصیم؛ آزادی است! نه؛ اینجا در نظام اجتماعی اسلامی گفته می‌شود در اعمال آزادی مشخص خود تا اینجا نمی‌توانید پیش بروید، اینجا برای‌تان مرز معین می‌کنند. چرا؟ برای اینکه این نوع آزادی زمینه اجتماعی را برای آسان‌تر شدن نفوذ فساد در انسان‌‌های دیگر آماده می‌سازد و اسلام و نظام اسلامی باید در هدایت اجتماعی و اداره جامعه مواظب این انحراف باشد.
 

اقتصاد تعاونی:  انسانی کردن روابط اقتصادی
پیروزی انقلاب اسلامی در بطن زمانی و مکانی خود حامل حساسیت‌‌های متعددی پیرامون آینده سیاست‌گذاری‌های اقتصادی بود؛ از یک‌سو تاکید انقلابیون بر ارتقای جایگاه محرومان و فراگیری عدالت اجتماعی در چارچوب مفاهیمی قرآنی همچون «مستضعفین» مطرح بود و از سوی دیگر غلبه داشتن فضای فکری «چپ» در میان انقلابیون جهان باعث این شائبه می‌شد که جریانات دینی نیز همراه و همردیف با جو فراگیر جهانی به سمت سیاست‌‌های کمونیستی حرکت خواهند کرد. ابهام موجود میان مطلوبیت‌‌های اسلام برای یک نظام اقتصادی و چگونگی پیاده‌‌سازی آن از جمله موضوعات مورد جدل در فضای پس از پیروزی انقلاب اسلامی محسوب می‌شد. سرگردانی در میان دوگانه‌‌های کاپیتالیستی و سوسیالیستی باعث آن شده بود تا تبیین راهکاری دینی برای پیاده‌‌سازی مدل مطلوب اقتصادی از مهم‌ترین پرسش‌‌های انقلابیون باشد. سخنرانی آیت‌الله بهشتی در بهار59 تحت عنوان «برداشت‌های تک‌بعدی از اسلام» نیز که عبارت  «در جامعه ما سیر‌ها و خیلی سیر‌ها با گرسنه‌ها و خیلی گرسنه‌ها با هم دیده می‌شوند، تا وقتی چنین است جامعه ما اسلامی نیست» در سال‌‌های اخیر بارها مورد بازخوانی در تریبون‌‌های مختلف قرار گرفته است، به توصیفی پیرامون ارزش‌گذاری فعالیت اقتصادی در جامعه اسلامی می‌پردازد. اشاره به این نکته که «اسلام به نقش اقتصاد و عدالت اقتصادی در زندگی انسان (فردی و اجتماعی) اهمیت فراوان می‌دهد. دین زهد و پارسایی است اما نه زهد مرتاضانه و صوفی‌گرانه؛ زهد انقلابی. زهد علی. چه کار می‌کند؟ کار اقتصادی می‌کند. قنات و چاه آب درست می‌کند و مزرعه به‌وجود می‌آورد و نخلستان می‌سازد و بعد این دستاورد اقتصادی را به جای آنکه صرفاً در مصرف خود و خانواده قرار بدهد، در خدمت محرومان قرار می‌دهد و این را عبادت می‌داند. اسلام به نقش اقتصاد اهمیت می‌دهد اما اقتصادی که زیربنای شخصیت انسان نشود خیلی متزلزل و نازل و فروافتاده و سقوط کرده است؛ انسانی که زیربنای شخصیتش روابط اقتصادی باشد. اقتصاد مهم است ولی زیربنا نیست. زیربنای شخصیت انسان، ساخت معنوی، اخلاقی و روحی است که باید این ساخت بیاید به روابط اقتصادی‌اش شکل بدهد» از مهم‌ترین مباحث طرح شده در سخنرانی مذکور است. با این همه، آن سخنرانی را تنها می‌توان به‌عنوان مقدمه‌ای برای مباحث عملیاتی اقتصادی دانست که در جریان سخنرانی سی‌ام آذرماه 59 در دانشگاه تهران طرح شد. بر همین مبنا آن سخنرانی را می‌توان از مهم‌ترین مواضع آن شهید در جریان پیاده‌‌سازی الگوهای مطلوب اجتماعی و اقتصادی در سال‌‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی دانست. ایده «اقتصاد تعاونی» به‌عنوان مطلوب‌‌‌‌‌ترین راهکار در جهت افزایش بهره‌وری و رشد اقتصادی و کاهش نابرابری در توزیع درآمد و سرمایه به شکلی توامان عنوان کلی سخنرانی مورد نظر بود. فارغ از عدم توفیق الگوهای تعاونی در دهه‌‌های بعدی و در اولویت قرار نگرفتن آن، باز هم می‌توان ایده مورد نظر شهید بهشتی را از لازم‌‌‌‌‌ترین ایده‌‌های موجود برای اصلاح سیستم اقتصادی کشور دانست. «جانشین کردن همکاری با رقابت»، «کاستن از واسطه‌‌های غیرضرور بین تولید‌کننده و مصرف‌کننده»، «داده شدن رای به انسان‌ها به جای سهام»، «انحصار سهم تنها به کسانی که در واحد تولیدی کار می‌کنند»، «جلوگیری از استثمار نیروی کار به‌وسیله صاحبان سرمایه» و... از عمده‌‌‌‌‌ترین مباحث طرح شده در سیستم مورد نظر آیت‌الله بهشتی بوده است، مباحثی که به طور اختصاری دال بر اصالت دادن به کار به‌جای سرمایه برای کسب سود بوده است. در بخشی از آن سخنرانی نیز پیرامون مقوله مالکیت در این بنگاه‌‌های تعاونی اینگونه توضیح داده می‌شود: «ولی در مالکیت شخصی و خصوصی 2 حالت وجود دارد؛ یکی مالکیت به صورت فردی و به صورت مفروض، یکی مالکیت به صورت مشاع. یعنی یک وقت است که من مالک این صندلی هستم و شما مالک آن صندلی پهلویی. این صندلی را من تهیه کرده‌ام، آن را شما تهیه‌ کرده‌ای، حالا آنها را پهلوی هم گذاشته‌ایم اما بالاخره معلوم است که صندلی شماره یک مال من است و صندلی شماره ۲ مال شما و یک وقت است هر دومان می‌رویم بازار و دویست تومان پول می‌دهیم و این دو صندلی را با هم می‌خریم، به صورت مشترک، شریکی می‌گیریم می‌آییم با همدیگر استفاده می‌کنیم، در این حالت نه من به تنهایی مالک هر دو صندلی هستم و نه شما، و نه من مالک صندلی شماره یک هستم و نه شما. هر یک از من و شما سهم مشاع یعنی سهم پراکنده‌ای در هر دو صندلی داریم. هر گوشه‌ای از این دو صندلی هم ملک من است و هم ملک شما. مالکیت‌های تعاونی قطعاً از نوع مالکیت‌های مشاع هستند... هدف شرکت تعاونی تولید این است که صاحبان نیروی کار به وسیله سرمایه‌داران استثمار نشوند». مجموعا درسگفتار «اقتصاد تعاونی» را به‌رغم آنکه در قالب یک ایده خام محدود ماند و به شکلی جدی پیگیری نشد، باز هم به‌عنوان کامل‌‌‌‌‌ترین منشور اقتصادی به‌جا مانده از شهید بهشتی می‌توان مورد مطالعه قرار داد.
 

تشکیلات اسلامی: منضبط، مستقل و دینی
از جهات مختلفی می‌توان شهید بهشتی را از تشکیلاتی‌‌‌‌‌ترین روحانیون در تاریخ معاصر ایران و جریان مبارزات انقلابی دانست. سابقه فعالیت تشکیلاتی ایشان در سال‌‌های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در قالب «مرکز اسلامی هامبورگ» و تاسیس «حزب جمهوری اسلامی» پس از پیروزی انقلاب اسلامی گواهی روشن بر این امر است. طبعا در چنین فضایی از فعالیت بخش قابل توجهی از آثار ثبت شده از این شهید حول محور بایدها و نبایدها و اصول و مقررات تشکیلاتی بوده است. سخنرانی مشهور شهید بهشتی در نشست ششم مجمع عمومی اتحادیه دانشجویان مسلمان در اروپا را می‌توان کامل‌‌‌‌‌ترین بخش این مباحث دانست. 8 سرفصل مشورتی شهید بهشتی برای رشد کیفی و محتوایی تشکل‌‌های اسلامی به شرح ذیل است:
1- تکیه هرچه بیشتر روی ایمان و عمل
«دوستان عرض کردم اسلام همه‌جانبه؛ مبارزه بدون شک یکی از نقطه‌‌های برجسته این اسلام همه‌جانبه است. آمادگی دوستان برای شرکت فعال در مبارزات اجتماعی، هم یک وظیفه اسلامی و تشکیلاتی برای خود آنهاست و هم عامل موثری در جذب و جلب نیروهای خارج از تشکیلات شماست. انجمن اسلامی‌ای که کارش فقط قرآن خواندن، نماز و روزه باشد، قدرت جذب نیروهای جدید را در مسیرهای آینده ندارد و انجمن‌‌های اسلامی هم که فقط کارشان مبارزه باشد اما اعضای انجمن به سلامتی اسلام گاهی پیاله‌ای هم می‌زنند و در مجالس جشن و سرور توام با گناه شرکت می‌کنند... نمی‌تواند نیروهای صحیح را جمع کنند. سازمان شما باید بکوشد هرچه زودتر یک سازمان اسلامی واقعا همه‌جانبه باشد».
2- برخورد محبت‌آمیز با دیگران
3- دوری از خودخواهی و پذیرش انتقاد
4- اهمیت انضباط تشکیلاتی
5- تقویت روحیه افراد
6- تقویت جسم و پرداختن به تفریحات سالم
7- نظم در زندگی خصوصی
8- اهمیت به کارهای تعاونی
دوستان! باید به نقش کارهای تعاونی به چند دلیل اهمیت بدهید. یکی به دلیل اینکه ما انسان‌ها خوش‌مان می‌‌‌‌‌‌‌‌آید که به ما کمک کنند. کیست از کمک کردن دیگران خوشش نیاید؟ همین‌طور که شما خوش‌تان می‌‌‌‌‌‌‌‌آید دیگران به شما کمک کنند، دیگران هم خیلی خوش‌شان می‌‌‌‌‌‌‌‌آید شما به آنها کمک کنید. بنابراین، این تعاون‌ها، همبستگی روحی ما را زیاد می‌کند. این واقعیت است. وقتی در زندگی به درد هم بخوریم خودبه‌خود برادری میان ما تقویت می‌شود.  بعد از برشمردن راهکارهای رشد کیفی و محتوایی تشکل‌‌های اسلامی، شهید بهشتی به تبیین «دگم»‌‌های تشکیلاتی پرداختند؛ «این دگم‌‌‌هایی که رفقا می‌گویند «اینقدر دگم نباش» باید بگویم سازمان و جامعه بی‌دگم معنا ندارد. مقداری دگم باید باشد. اگر قرار شود همه محتوای ایدئولوژیکی و فکری یک جامعه پلاستیکی و الاستیکی باشد، خوب این به کجا بند است؟ نقطه‌‌های مقاومتی حتما لازم است که باشد و آنها همان دگم‌هاست، چندتا دگم در اسلام است». منش فردی اعضا، آزادی انتقاد از رهبران، مسؤولیت‌پذیری طبقه آگاه‌‌‌‌‌‌تر و عدالت نیز مهم‌ترین این دگم‌ها است. به‌رغم تفصیلی بودن مباحث شهید بهشتی پیرامون تشکیلات و کار تشکیلاتی، یکی از مهم‌ترین نکات مطرح شده در مباحث ایشان را می‌توان «تلاش برای استقلال مالی تشکیلات» دانست. «شما شاید غالبا این جمله عربی را شنیده‌اید که اگر خودش روایت نباشد بازگوکننده‌ای از تعالیم اسلام است: «من لا معاش له لا معاد له». هرکس زندگی روبه‌راهی ندارد در خطر این است که آخر عاقبت و آخرت روبه‌راهی هم نداشته باشد. این معنایش این است که وضع زندگی و عوامل مربوط به زندگی حتی در جنبه‌‌های روحی و معنوی انسان می‌تواند موثر واقع شود. من صریحا می‌گویم ما از این تجربه تاریخ ریشه‌دار پرسابقه‌ای که تاریخ بشریت نشان می‌دهد سابقه‌دار است و در عصر ما به صورت برجسته‌‌‌‌‌‌تر به چشم می‌خورد، و آن اینکه عامل اقتصادی در جهت‌گیری و جهت دادن به فعالیت‌‌های افراد و موسسات تاثیر بسزایی دارد به هیچ‌وجه نباید غفلت کنیم و الا خودمان را گول زده‌ایم».

تفریح: واجبی ارادی و انسان‌ساز
غلبه داشتن وجه سیاسی زندگی آیت‌الله بهشتی در جریان تاریخ‌نگاری‌‌های صورت گرفته باعث آن شده تا عمده نظرات این شهید در حیطه زیست فردی یک مسلمان کمتر مورد بازخوانی قرار گیرد. درسگفتار «موسیقی و تفریح در اسلام» از جمله این مباحث است. درسگفتاری که در جریان یکی از جلسات پرسش و پاسخ در مرکز اسلامی هامبورگ انجام شد پاسخی به 2 پرسش در زمینه موسیقی و تفریحات بود که متن زیر مختصری از سخنان شهید بهشتی پیرامون لزوم توجه به تفریح نه به‌عنوان میلی طبیعی که به‌عنوان امری ارادی برای فرد مسلمان است: به‌ استناد برخی‌ روایات‌ صوفیانه‌ که‌ نمی‌توانند هیچ‌ ارتباط اصیلی‌ با قرآن کریم‌ و با پیشوایان‌ اسلام‌ داشته ‌باشند، قرن‌های‌ متمادی‌ تفریح‌ کردن‌، نشاط در زندگی‌ داشتن‌ و امثال‌ اینها را برای‌ یک‌ مسلمان‌ ارزنده‌ نقطه ‌ضعف‌ معرفی‌ می‌کرده‌اند. راه‌ دوری‌ نرویم‌؛ یادم‌ می‌آید حدود 15-14 ساله‌ و در آغاز دوران‌ بلوغ ‌بودم‌ و تحصیلات‌ علوم‌ اسلامی‌ را هم‌ تازه‌ شروع‌ کرده‌ بودم‌، به‌ حکم‌ آن‌ نشاط و شادابی‌ که‌ انسان‌ در آن‌ سن‌ دارد، پیش‌ یا بعد از مباحثه‌ و پیش‌ یا بعد از درس‌، دوستان ‌می‌گفتند، می‌خندیدند، و می‌گفتیم‌ و می‌خندیدیم‌. یکی‌ از رفقا با من‌ هم‌مباحثه‌ بود، وقتی‌ ما می‌خندیدیم‌ ایشان‌ می‌گفت‌ فلانی‌، حالا که‌ آغاز دوران‌ تحصیل‌ علوم‌ اسلامی‌ است‌ بهتر است‌ خودمان‌ را عادت‌ بدهیم‌ که‌ نخندیم‌، یا کمتر بخندیم‌. گفتم‌، چرا؟ گفت‌خوب‌، آیه‌ قرآن است‌: «فلیضحکوا قلیلا و لیبکوا کثیراً»... چند سالی‌ گذشت‌. مطلب‌ از خاطر من‌ رفته‌ بود. این‌ مسأله‌ اولین‌ مطلبی‌ بود که‌ من‌ به‌ صورت‌ مستقل‌ بر اساس‌ قرآن و کتاب‌ و سنت ‌مطالعه‌ای‌ تحقیقی‌ را درباره‌اش‌ شروع‌ کرده‌ بودم‌. به ‌مناسبت‌ آن‌ مطلب‌ بنا گذاشتم‌ یک‌ بار قرآن را از اول‌ تا آخر با دقت‌ و به‌ صورت‌ کتابی‌ که‌ می‌خواهم‌ برای‌ من‌ کتابی‌ علمی‌ باشد، بررسی‌ کنم‌. این‌ بار که‌ بنا داشتم‌ به ‌خاطر بررسی‌ یک‌ مسأله‌ اسلامی‌ قرآن‌ را از اول‌ تا آخر با دقت‌ مطالعه‌ کنم‌، به‌ این‌ آیه‌ رسیدم‌. دیدم‌ عجب! این‌ آیه ‌در قرآن‌ هست‌، صحیح‌ است‌، اما مطلب‌ درست‌ در نقطه ‌مقابل‌ آن‌ مطلبی‌ است‌ که‌ آن‌ آقا از آن‌ فهمیده‌ بود. مطلب ‌این‌ است‌ که‌ پیغمبر دستور صادر کرده‌ بود تمام‌ نیروهای‌ قابل‌، برای‌ شرکت‌ در مبارزه‌ علیه‌ کفار و مشرکینی‌ که‌ به ‌سرزمین‌ اسلامی‌ هجوم‌ آورده‌ بودند بسیج‌ شوند. برای‌ یک‌ بسیج‌ عمومی‌ فرمان‌ صادر کرده‌ بودند. عده‌ای‌ با بهانه‌های‌ مختلف‌ از شرکت‌ در این‌ لشکرکشی‌ خودداری‌ و از فرمان‌ بسیج‌ خدا و پیغمبر تخلف‌ کرده‌ بودند. حالا این‌ آیات‌ قرآن می‌گوید، لعنت‌ خدا باد بر این‌ کسانی‌ که‌ دیدند پیغمبر با انبوه‌ مسلمان‌ها به‌ میدان‌ نبرد می‌رود، اما باز هم‌ زندگی ‌دوستی‌، آنها را وادار کرد از فرمان‌ خدا و رسول ‌تخلف‌ کنند و بمانند. لعنت‌ خدا بر آنها باد! محروم‌ باد این‌ گروه‌ از رحمت‌ حق! به‌ دنبال‌ آن‌ و به‌‌عنوان‌ یک‌ نفرین‌ می‌گوید: از این‌ پس‌ این‌ گروه‌ نافرمان‌ کم‌ بخندد و زیاد بگرید. این‌ را به‌ عنوان‌ یک‌ کیفر و نفرین‌ بر این‌ گروه‌ نافرمان‌ می‌گوید. حالا شما از این‌ آیه‌ چه‌ می‌فهمید؟ می‌فهمید که‌ از دید اسلام‌ زندگی‌ با نشاط، نعمت‌ و رحمت‌ خداست‌ و زندگی‌ توأم‌ با گریه‌  و زاری‌ و ناله‌، خلاف‌ رحمت‌ و نعمت‌ خداست‌؟ اصولا تفریح‌ یکی‌ از نیازهای‌ طبیعی‌ بشر است‌ و یک‌ نظام‌ اجتماعی‌ و مکتب‌ زندگی‌ باید برای‌ ارضای‌ این‌ خواسته‌ طبیعی‌ فکری‌ کند... اسلام‌ دین‌ نشاط است‌. این‌ آیه ‌قرآن‌ از محکمات‌ قرآن و صریح‌ است‌. این‌ آیه‌ در سال‌های‌ آخر بعثت‌، و حتی‌ در سال‌های‌ آخر هجرت‌ نازل‌ شده ‌است‌. می‌گوید: ای‌ پیغمبر در برابر کسانی‌ که‌ بسیاری‌ از مواهب‌ زندگی‌ را تحریم‌ می‌کردند اعلام‌ کن‌ و بگو چه‌ کسی‌ زینت‌ و آرایش‌ و زیبایی‌هایی‌ را که‌ خداوند از درون ‌طبیعت‌ برای‌ بندگانش‌ بیرون‌ کشیده‌ حرام‌ کرده‌ است‌؟ چه‌ کسی‌ روزی‌های‌ پاک‌، مواهب‌ پاک‌، مواهبی‌ را که‌ انسان‌ از آنها لذت‌ مشروع‌ و صحیح‌ می‌برد، حرام‌ کرده‌ است‌؟

گروه بین‌الملل: فرار زنان شاهزاده‌‌های حاکم برگ سیاه دیگری در تاریخ کشورهای عرب منطقه خاورمیانه به شمار می‌رود که پس از قتل جمال خاشقجی به پرونده جنجالی تازه‌ای علیه پادشاهی‌‌های مستبد خاورمیانه مبدل شده است. در بحران مشروعیت پادشاهی‌‌های منطقه‌، حالا شاهد چالش‌برانگیز‌‌‌‌‌ترین ضربه به کانون خانواده‌‌های حاکمان عرب هستیم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌؛ خانواده‌هایی که استبداد و فساد ابتکار عمل را در آنها خشکانده است و حالا بازی‌‌های سیاسی نیز در حال قربانی کردن این خانواده‌ها و نهاد‌‌های آن است. حکام عرب قادر به کنترل بحران جدید نیستند و همان‌طور که توفان فروپاشی از درون نهاد‌‌های عقب‌مانده تشکیل‌دهنده ساختار این پادشاهی‌ها هر روز نزدیک‌تر از گذشته می‌شود، شاهد متلاشی شدن مهم‌‌‌‌‌ترین نهاد‌‌های تشکیل‌دهنده اجتماع‌‌های انسانی در میان اعراب هستیم به‌طوری که در امارات با فرار همسر حاکم دوبی که خواهر شاه اردن است به آلمان، شرایط ابعاد امنیتی پیدا کرده است. گفته می‌شود همسر حاکم دوبی از پشت‌پرده کودتا علیه برادرش در اردن توسط اماراتی‌ها آگاه بوده و در آن مشارکت داشته و از ترس جانش به آلمان گریخته و برخی بر این باورند در این کشور پناهنده شده تا بتواند از مصونیت سیاسی استفاده کند، چرا که ماشین ترور امارات همانطور که در جنگ یمن در کنار عربستان مشغول قتل کودکان است، جان همسر حاکم  دوبی را هم در کوتاه‌‌‌‌‌ترین زمان خواهد گرفت و مانند خاشقجی می‌تواند جنازه‌اش را قطعه‌قطعه کرده و حتی بسوزاند تا درس عبرتی برای بقیه زنان و نزدیکان مقامات اماراتی و عربی باشد که مواضعی علیه مواضع حاکم و خلیفه می‌گیرند. البته آلمان از استرداد همسر حاکم دوبی امتناع کرده است. نباید فراموش کرد که جنگ علیه یمن یکی از بارزترین موارد اختلاف بین امارت‌های ابوظبی و دوبی از چند سال گذشته است که به دلیل تکروی ولیعهد ابوظبی و شکست سیاست‌های او در یمن و به تبع آن شکل‌گیری انتقادهایی علیه امارات از سوی مجامع بین‌المللی، نارضایتی از سوی «محمد بن‌راشد آل‌مکتوم» حاکم دوبی البته در پشت‌پرده و به دور از چشم رسانه‌ها را در پی داشته است. در همین ارتباط، حساب کاربری «بوغانم» که به افشاگری درباره مقام‌های امارات در فضای توئیتر معروف است، مدعی شد «هیا بنت‌الحسین» زن حاکم دوبی که خواهر شاه اردن نیز هست، طی هفته‌های اخیر به آلمان گریخته است. این کاربر افشاگر مدعی شده هیا در کودتای نافرجام علیه برادرش «عبدالله دوم» دست داشته و شوهرش محمد بن‌راشد برای اینکه رقیبش «محمد بن‌زاید» ولیعهد ابوظبی مبادا از این قضیه سوءاستفاده و از زن او و شاه اردن باج‌خواهی کند، زمینه را برای فرار هیا فراهم کرده است. بوغانم مدعی شده ولیعهد ابوظبی به دنبال این بوده از دست داشتن زن محمد بن‌راشد در کودتای مذکور در راستای فشار به آن دو (شاه اردن و حاکم دوبی)، جهت موافقت با معامله قرن آمریکا استفاده کند. بوغانم می‌نویسد هیا از ترس برادرش ملک عبدالله جرأت نکرده به اردن بازگردد. بر اساس ادعای این کاربر، بن‌راشد پیش‌تر به زنش در ارتباط با همکاری با 3 نفر در امارت ابوظبی هشدار داده بود. با این حال هیا به توصیه‌های همسرش توجهی نکرده بود و مشاهده یکی از این سه تن در قصر او (هیا) موجب ناراحتی بن‌راشد شده بود. بر اساس گفته‌های این افشاگر، دستگاه امنیتی دوبی برای اینکه نقشش در کودتا علیه اردن افشا نشود، داستان اختلاف زناشویی هیا با بن‌راشد را ساخته و حتی شعری با عنوان «همسر خیانتکار» منتشر کرده که در آن بن‌راشد همسرش را به خیانت متهم می‌کند. ابوغانم می‌نویسد: بن‌زاید، بن‌راشد را تهدید کرده است که اگر عملیات کودتا را افشا کند، به حساب پسر او «حمدان بن محمد بن‌راشد» خواهد رسید. ادعاهای این افشاگر اماراتی در حالی است که سایت افشاگر «امارات‌لیکس» چند هفته پیش فاش کرد زن محمد بن‌راشد و 2 فرزندش (زاید و جلیله) به کمک یک دیپلمات آلمانی از امارات فرار کرده‌اند.

سید احسان حسینی: پس از خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت سال 97 و بازگشت مجدد تحریم‌های نفتی، محدودیت‌های جدی بر فروش نفت‌خام ایران اعمال شد و میزان صادرات نفت کشور افت قابل ملاحظه‌ای را تجربه کرد. بر اساس آخرین گزارش ماهانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، تولید نفت ایران در ماه مه ۲۰۱۹ (۱۱ اردیبهشت تا ۱۰ خرداد ۱۳۹۸) به ۲ میلیون و ۳۷۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته است. با توجه به اینکه ظرفیت پالایشی ایران مقداری ثابت بوده و 8/1 میلیون بشکه در روز است، می‌توان با کسر این عدد از میزان تولید نفت خام، میزان صادرات نفت‌خام را محاسبه کرد که با توجه به ارقام ذکر شده کمتر از یک میلیون بشکه در روز است.
  قبل از بازگشت مجدد تحریم‌ها میزان صادرات نفت ایران روزانه 5/2 میلیون بشکه بوده که این آمار حاکی از کاهش حدود 2 میلیون بشکه‌ای در صادرات نفت کشور است. همچنین خبرگزاری رویترز با استناد به منابع صنعتی و شرکت‌های ردیابی نفتکش‌ها گزارش داده صادرات روزانه نفت ایران در 3 هفته ابتدایی ماه ژوئن (خردادماه) احتمالا به ۳۰۰ هزار بشکه یا کمتر از این رقم سقوط کرده است. موسسه ریفینیتیو آیکون نیز صادرات نفت ‌خام ایران را 250 هزار بشکه در روز و صادرات نفت‌ خام و میعانات گازی ایران را حدود 400 هزار بشکه در روز تخمین می‌زند. در هر صورت آمار و ارقام میزان صادرات نفت بیانگر افت زیاد فروش نفت ایران بوده و عملا نشان می‌دهد آرایش جنگی وزارت نفت به عنوان متولی اصلی فروش نفت کشور نتیجه‌ مطلوبی را به همراه نداشته است. درآمدهای نفتی یکی از پایه‌های اصلی بودجه در ایران است؛ در نتیجه نقش وزارت نفت و تفکر حاکم بر آن تاثیر بسزایی بر اقتصاد و معیشت مردم دارد و در صورتی که سیاست‌های درستی در این وزارتخانه پیاده‌سازی نشود، کشور با چالش‌های زیادی از جمله کسری بودجه دولت مواجه می‌شود.
وزارت فروش نفت!
در این بین اما شخص وزیر نفت مواضعی در واکنش به انتقاد کارشناسان نسبت به خام‌فروشی نفت نیز گرفته است. وی در مصاحبه‌ای در بهمن سال گذشته گفت: «اینکه گفته می‌شود من دشمن پالایشگاه‌سازی هستم، به هیچ‌وجه صحیح نیست. سیاست‌های اصل 44 و قانون به ما اجازه نمی‌دهد پالایشگاه‌سازی در دولت دنبال شود و پالایشگاه‌های دولتی نیز واگذار شده و بخش خصوصی باید در این زمینه سرمایه‌گذاری کند».
 اما سوال اساسی اینجاست که آیا وزارت نفت نباید در زمینه‌سازی برای ورود بخش خصوصی به ساخت پالایشگاه و پتروپالایشگاه برنامه‌ریزی کند؟ آیا وزارت نفت اساسا مطالعه‌ای در راستای پالایشگاه‌سازی داشته تا اگر سرمایه‌گذاری برای ساخت پالایشگاه اعلام آمادگی کرد در اختیار او قرار داده شود؟ وزیر نفت به گونه‌ای اظهارنظر می‌کند که انگار مجموعه وزارت نفت تنها مسؤول فروش نفت است و در قبال ساخت پالایشگاه هیچ مسؤولیتی ندارد. در واقع این تفکر می تواند دلیل اصلی عقب‌ماندگی صنعت نفت کشور باشد.
تاکید بر خام‌فروشی و اراده نداشتن برای ساخت پالایشگاه حتی در ادبیات همکاران زنگنه نیز مشاهده می‌شود. سیدمحسن قمصری، مدیر سابق امور بین‌الملل شرکت نفت درباره راه‌های دور زدن تحریم‌های نفتی می‌گوید: «ساخت هر 100 هزار بشکه پالایشگاه، حدود 6 تا 8 میلیارد دلار سرمایه می‌خواهد. وزارت نفت که چنین پولی ندارد. دولت هم که مشخص نیست داشته باشد. ما اگر به جایی برسیم که در زمان تحریم، بازار جهانی نتواند نبود نفت‌ خام صادراتی ایران را تحمل کند، قطعاً تحریم صادرات نفت ایران غیرممکن می‌شود».
یعنی ایران باید آنقدر نفت‌ خام بفروشد که آمریکا نتواند نفت دیگری را جایگزین نفت ایران در بازارهای جهانی کند. اتفاقا این راهبرد علاوه بر اینکه تاثیری در بی‌اثر کردن تحریم‌های نفتی ندارد، بلکه دلیل اصلی اثرگذاری این تحریم‌ها نیز است، زیرا طبق آمار و در کمتر از یک‌سال میزان صادرات نفت ایران از 5/2 میلیون بشکه به 5/0 میلیون بشکه در روز رسیده و در صورت تداوم روند فعلی اصلا آینده‌ روشنی در انتظار صنعت نفت کشور نیست.
تحریم‌ فرآورده، سخت‌تر از تحریم نفت
اما مخالفت زنگنه با ساخت پالایشگاه حتی تا زیرسوال بردن بدیهیات نیز ادامه پیدا می‌کند؛ جایی که وزیر نفت در برنامه گفت‌وگوی خبری شبکه دوم سیما در 22 آبان 97 می‌گوید: «برخی فکر می‌کنند فرآورده در تحریم نیست و نفت در تحریم است. اصلا این طور نیست. فرآورده و نفت‌خام با یک شدت تحریم می‌شوند. می‌خواهم بگویم از نظر تحریم فرقی ندارد و حتی الان برای فشار برای صادرات فرآورده ما حتی بیشتر از صادرات نفت‌خام ما است. یعنی آمریکا برای خرید نفت از ایران معافیت داد ولی برای خرید فرآورده معافیت نداد». همچنین بیژن زنگنه در نشست خبری گرامیداشت چهلمین سالروز پیروزی انقلاب اسلامی نیز این ادعا را تکرار کرد: «عده‌ای بسادگی می‌گویند صادرات فرآورده ساده‌تر از نفت‌ خام است؛ معلوم نیست با چه توجیهی این مطالب را مطرح می‌کنند».  این ادعا در حالی است که به 5 دلیل صادرات فرآورده در شرایط تحریم آسان‌تر از از نفت‌خام است.
1- صادرات فرآورده بر خلاف نفت‌ خام در محموله‌های کوچک انجام می‌شود، 2- تعداد خریداران و عرضه‌کنندگان آن در مقایسه با نفت‌ خام گسترده‌تر است، 3- شیوه‌ صادرات آن تنوع بیشتری دارد و می‌توان با خط لوله، کشتی و خودرو‌های سنگین نیز آن را جابه‌جا کرد، 4- برخلاف نفت مقاصد فروش آن در فاصله‌ نزدیک‌تری به ایران قرار دارد، 5- حجم تراکنش‌های بانکی آن کوچک بوده، در نتیجه امکان شناسایی و تحریم‌پذیری آن بسیار کاهش می‌یابد. همچنین موضع‌گیری روابط عمومی وزارت نفت در قبال برنامه دانشجویی «خواب آشفته نفت» که در دانشکده فنی دانشگاه تهران برای بررسی ابعاد عرضه نفت در بورس برگزار شد و متهم کردن دانشجویان برگزارکننده به پیاده نظامان بابک زنجانی نیز گواهی دیگر بر این مدعاست. در حالی که بابک زنجانی ماحصل فروش نفت در اتاق تاریک بوده اما فضای بورس انرژی با ضابطه‌های مشخص و اخذ تضامین کافی به اندازه بهای محموله‌های خریداری شده، عملا مانع ایجاد فساد می‌شود. در این راستا هدایت‌الله خادمی، عضو کمیسیون انرژی مجلس گفت: «این تیم برای اینکه نفت نفروشد پشت بابک زنجانی قایم شده است. یعنی می‌گویند آقا ما نفت نمی‌فروشیم، شاید مثل بابک زنجانی شویم. خب! شما اگر نمی‌خواهی ریسک کنی از وزارت نفت استعفا بده. الان ما کسانی را می‌خواهیم که از آبروی‌شان، از حیثت‌شان، از همه چیزشان برای نظام و انقلاب و کشورشان بگذرند».
آدرس غلط وزارت نفت به بخش خصوصی
همچنین از دیگر اقدامات بیژن زنگنه در راستای موفقیت نیافتن عرضه نفت در بورس می‌توان به اظهارنظرهایش درباره سازوکار خرید نفت از بورس انرژی اشاره کرد که این اظهارنظرها ثبات و اطمینان را از بازار نوپای بورس انرژی گرفته و مانع فروش و دور زدن تحریم‌های نفتی می‌شود. در این راستا زنگنه در نشست خبری که به مناسبت افتتاح فازهای ١٣ و ٢٢ تا ٢٤ میدان گازی پارس‌جنوبی در عسلویه برگزار شد، گفت: «اگر نفت در بورس به فروش برسد خوشحال می‌شویم و اگر به فروش نرود ما وظیفه قانونی خود را انجام داده‌ایم. مشکل اینجاست که بورس شفاف‌ترین روش برای انجام معامله و رقابت است و ما می‌خواهیم شفاف‌ترین کار را برای ناشفاف‌ترین اقدام که همان دور زدن تحریم‌هاست، انجام دهیم». این ادعا در حالی است که سازوکار فروش نفت در بورس شفاف است نه اسامی خریداران. یعنی در بورس انرژی بستری فراهم شده که هر شرکت خصوصی که توانمندی خرید و فروش نفت را دارد بداند چگونه می‌تواند نفت ایران را خرید و فروش کند؛ نه اینکه مشخصات خودش را شفاف کند. در واقع در روش عرضه نفت در بورس سازوکار شفاف و اسامی گمنام است. می‌توان گفت اقدامات وزارت نفت در مسیر عرضه نفت در بورس مانند ارتباط دادن این ماجرا به ماجرای بابک زنجانی، اطمینان‌زدایی از بازار با ترساندن شرکت‌های خصوصی از تحریم‌پذیری، راه‌اندازی سازوکار موازی با بورس و فروش نفت در اتاق تاریک باعث عدم موفقیت این راهکار ضدتحریمی شده است. در مجموع تفکرات حاکم بر وزارت نفت مبنی بر 1- توسعه ندادن صنایع پالایشی و اصرار بر خام‌فروشی، 2- انحصارطلبی مجموعه وزارت نفت در صادرات نفت و عدم زمینه‌سازی برای شکل‌گیری تجارت نفت توسط بخش خصوصی و 3- اتکای صرف به کشورهای غربی و عدم توجه به سایر ظرفیت‌های موجود، از جمله دلایل اثرگذاری تحریم‌های نفتی بر اقتصاد کشور شده و تا زمانی که این نوع تفکر بر وزارت نفت حاکم باشد، منطقا گشایشی در صنعت نفت کشور حاصل نمی‌شود. با توجه به وضعیت موجود و افت شدید میزان صادرات نفت‌خام شاید لازم باشد دولت و مجلس در مدیریت وزارت نفت تجدیدنظر کنند، زیرا تداوم روند موجود در وزارت نفت چشم‌انداز مطلوبی برای آینده کشور به همراه نخواهد داشت.

توجه به خام‌فروشی به جای توسعه زیرساختی
دیروز بیژن زنگنه درباره اخبار حول این وزارتخانه گفت: همان‌طور که گفته‌ام اگر دوستان وقت ما را نگیرند و بگذارند که کار کنیم، بر دشمنان غلبه می‌کنیم! این در حالی است که با شروع تحریم‌های فروش و بازگشت پول حاصل از فروش نفت، کارشناسان راه‌های جایگزین را به این وزارتخانه پیشنهاد دادند اما زنگنه با تمام
آنها مقابله کرد. زنگنه بارها ثابت کرده تمام اقداماتش در راستای خام‌فروشی بوده اما آمارهای رسمی نشان می‌‌دهد که او در این موضوع هم عاجز مانده است. زنگنه در تمام ادواری که صدارت وزارت نفت را بر عهده داشته، مانع توسعه زیرساخت‌های ایجاد ارزش افزوده در صنعت نفت بوده و حالا زمانی که نمی‌تواند حتی در خام‌فروشی هم به توفیقی برسد، انتقادها را عامل شکست خود می‌داند. شاید بتوان گفت عملکرد وزارت نفت بویژه در زمان حال کمتر از صحبت‌ها و ادعاهای آقای وزیر است. 
 

گروه فرهنگ و هنر: شب شعر «مثل گوهرشاد»، با حضور شاعران کشور و حجت‌الاسلام والمسلمین قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی در نخلستان سازمان اوج برگزار شد. در این برنامه که به مناسبت سالگرد کشتار مردم مسلمان ایران در مسجد گوهرشاد توسط رضاخان برگزار شد، شاعران آیینی و انقلابی به خواندن اشعار خود در زمینه حجاب و عفاف پرداختند.

 نغمه مستشار نظامی، نخستین شاعری بود که پشت تریبون  قرار گرفت و شعر پراحساسی را در موضوع حجاب خواند.

قیام عفت و غیرت، قیام گوهرشاد     
به نام عشق ورق زد کتاب دوران را    
کبوتران حرم بال و پر زدند به خون    
به بهت مرثیه خواندند مرغ خوشخوان را    
در آن زمانه دلخون در آن زمانه تلخ     
 نظاره کرد حرم داغ تیرباران را    
هزار باغ از آن لاله‌های خونین رست     
هزار آینه پر کرد باغ رضوان را    
سیاه‌پوش شد آن روز مشهد و ایران     
نسیم صبح به پا کرد روح توفان را    
خروش مردم آزاده انقلابی شد     
چونان گلی که بهاران کند زمستان را    
بهار شد به زمین ابر عاشقی بارید     
 خروش سیل فرو ریخت کاخ ویران را    
شکوه مسجد پرافتخار گوهرشاد     
نماد عفت و دین کرد نام ایران را


فاطمه نانی‌‎زاد، عدم توانایی تسخیر چادر  زنان ایرانی توسط رضاخان را در قالب شعری اینگونه توصیف کرد.

نقشی از گل‌های آبی روی ایوان می‌کشد
آسمان‌ها را به آغوش خراسان می‌کشد
طرحی از فیروزه می‌ریزد به چشمان حرم
صحن گوهرشاد را در زیر باران می‌کشد
با پر چادر نمازش آسمان صبح را     
دختر خورشید تا دربار سلطان می‌کشد
از شکوه صخره‌ها هرگز نکاهد ذره‌ای     
 از سر زن‌ها اگر چادر رضاخان می‌کشد
می‌دود فصل خزان در برگ‌وبار باغ‌ها     
بر لب هر سوسن آسیمه‌سر جان می‌کشد
نقش سرخی می‌نشیند روی کاشی‌های سبز
در حرم گل‌برگ‌های گل فراوان می‌کشد
خون این گل‌برگ‌ها در روزگاری دورتر    
فاطمیون، زینبیون را به میدان می‌کشد
سپس، محمدحسین ملکیان، شاعر نسل سومی کشورمان به خواندن شعری زیبا درباره ماجرای مسجد گوهرشاد پرداخت.

یکایک سر شکست آن روز اما عهد و پیمان نه    
غم دین بود در اندیشه مردم، غم نان نه
شبی ظلمانی و تاریک حاکم بود بر تهران
به لطف حضرت خورشید اما بر خراسان نه
کبوترهای گوهرشاد بودیم و صدای تیر
پریشان کرد جمع یکدل ما را، پشیمان نه
سراسر، صحن از فوج کبوترها چنان پر شد
که چندین بار خالی شد خشاب آن روز و میدان نه
یکی فریاد می‌زد شرم‌تان باد‌ ای دژخیمان!
به سمت ما بیندازید تیر اما به ایوان نه
گذشت آن روزها، امروز اما بر همان عهدیم
نخواهد شد ولی این‌بار جمع ما پریشان، نه!
به جمهوری اسلامی ایران گفته‌ایم «آری»
به هر چه غیر جمهوری اسلامی ایران: «نه»
دفاع از حرم یعنی قرار جنگ اگر باشد
زمین کارزار ما تل‌آویو است، تهران نه!


خانم جلوداریان آخرین شاعری بود که پشت تریبون قرار گرفت و شعری در وصف  دختران پاکدامن سرزمین خواند.

وقتی خدا، بنای جهان را گذاشته     
در روح تو سخاوت دریا گذاشته    
اصلا به عشق توست که از نخستین نگاه
در هر دلی، محبت لیلا گذاشته    
در شرح پاکی تو، همین بس که کردگار
در دامن نجیب تو عیسی گذاشته    
در گوهر وجود تو، ‌ای ناشناخته     
منشوری از حقیقت و رویا گذاشته    
آنقدر سربلند و شریفی که از ازل     
در طالع تو، لیله‌الاسرا گذاشته
 

محسن افشانی، بازیگر سینما به دلیل انتشار کلیپی در فضای مجازی، دستگیر و روانه زندان شد. به گزارش باشگاه خبرنگاران، محسن افشانی به دلیل انتشار کلیپی با مضمون ترویج و تبلیغ سلاح گرم و سرد در فضای مجازی، به دستور مقام قضایی دستگیر و تحویل زندان شد. سرهنگ تورج کاظمی، رئیس پلیس فتای تهران بزرگ درباره انتشار این ویدئو گفت: پس از انتشار ویدئویی از سوی یکی از بازیگران و همسرش در صفحه شخصی که در آن از اسلحه و چاقو استفاده شده بود کارآگاهان پلیس فتا برای رسیدگی به این موضوع وارد عمل شدند. وی با بیان اینکه با پیگیری‌های پلیس فتا این ویدئو از سوی خود «محسن افشانی» از صفحه اجتماعی‌اش حذف شد، تصریح کرد: برای این فرد پرونده‌ای تشکیل شده و برای بررسی بیشتر به پلیس امنیت ارجاع شد و این پلیس رسیدگی به این موضوع را در دستورکار خود دارد.