احسان سالمی: چند سال پیش وقتی برای اولین‌بار شخصیت‌های محبوب انیمیشن «شکرستان» روی دفاتر مشق و نوشت‌افزارهای تحصیلی دانش‌آموزان ظاهر شدند، بسیاری از اهالی فرهنگ و کارشناسان امور تربیتی و حتی اقتصادی به این موضوع حساس شدند که چرا تا به امروز از ظرفیت مهم بازارسازی فرهنگی غافل شده بودیم و سرمایه‌ای را که می‌شد در این حوزه از آن برای معرفی‌ شخصیت‌های ایرانی و متناسب با فرهنگ ایرانی- اسلامی خودمان از آن بهره ببریم، در اختیار شخصیت‌های غربی قرار دادیم که تناسبی با فرهنگ بومی جامعه ایرانی ندارند.

 

* آغاز تلاش برای ورود به بازاری رها شده

بازارسازی فرهنگی در ادامه محدود به حضور کاراکترهای محبوب انیمیشن‌ها و برنامه‌های عروسکی در حال پخش باقی نماند تا در کنار حضور شخصیت‌های محبوب شکرستان، با ورود شخصیت‌های مجموعه تلویزیونی کلاه قرمزی، مجموعه تلویزیونی پهلوانان، عروسک جناب‌خان و عروسک سنجد به این حوزه، فضا برای خلق شخصیت‌های جدید و استفاده از ظرفیت آنها هم ایجاد شود. در همین راستا برخی تولیدکنندگان نوشت‌افزارهای ایرانی- اسلامی با خلق شخصیت‌هایی جدید سعی کردند فضایی تازه در بازاری ایجاد کنند که پیش از این به معنی واقعی کلمه رها شده بود.

البته آنها با نصب‌العین قرار دادن تجربیات حاصل از شکست پروژه تولید عروسک‌های «دارا» و «سارا» و پرهیز از تکرار همان اشتباهات سعی کردند سراغ مسیری تازه برای فتح این بازار بروند. نکته مهم این بود که برای در اختیار گرفتن بازار گسترده و پردرآمد و مهم محصولات فرهنگی تولید شده پیرامون شخصیت‌های کارتونی و عروسک‌های محبوب کودکان باید علاوه بر حوزه نوشت‌افزار، در همه حوزه‌های مرتبط با کودکان مثل پوشاک، وسایل اتاق خواب و... ورودی جدی می‌شد. اتفاقی که تابع دو موضوع بود؛ اول خلق شخصیت‌های جذاب متناسب با سلیقه و ذائقه کودکان و معرفی درست و با برنامه آنها و دوم فراهم کردن ظرفیت‌های تولید محصولات متنوع با محوریت این شخصیت‌ها برای رده‌های سنی مختلف کودکان.

کلید آغاز گسترده‌تر این پروژه با تمرکز بر تولید و پخش محدود محصولات فرهنگی ویژه کودکان پیرامون شخصیت‌های انیمیشن سینمایی موفق «فیلشاه» و شخصیت محبوب تلویزیونی «مل‌مل» زده شد. از نوشت‌افزار و کیف دانش‌آموزان گرفته تا پوشاک و کتاب نقاشی و بازی رایانه‌ای تنها بخشی از پروژه بزرگی بود که توسط فعالان این عرصه برای بازارسازی فرهنگی پیرامون این محصولات موفق راهی بازار محصولات ویژه کودکان شد. اتفاقا با وجود اینکه بازار این محصولات در داخل کشور در اختیار شخصیت‌هایی خارجی همچون «باب اسفنجی»، «بن تن»، «فروزن» و... بود اما باز هم در گام اول این اتفاق، واکنش‌های مثبت بسیاری از سوی کودکان و خانواده‌های ایرانی و همچنین بازار تولید و عرضه این محصولات شکل گرفت.  

 

* یک تعریف ساده درباره بازارسازی فرهنگی

رویداد بازارسازی «ایکال» را می‌توان نقطه آغاز بلوغ این جریان دانست؛ رویدادی که قرار است از فردا حوالی ساعت 14 در مجموعه فرهنگی- هنری سرچشمه تهران کار خود را آغاز کند و تا جمعه نیز ادامه خواهد داشت. روز گذشته در یک نشست خبری با حضور اهالی رسانه، «رضا دستمالچی» دبیر این رویداد در ارتباط با اتفاقاتی که قرار است در این رویداد به وقوع بپیوندد توضیح داد. او در ابتدای این نشست درباره مفهوم بازارسازی فرهنگی گفت: در حوزه کسب و کار بویژه کسب‌وکارهای فرهنگی یکی از مهم‌ترین ارکان بازارسازی فرهنگی است. پس از خلق شخصیت در قالب انیمیشن تقاضا برای دیدن آنها در کشور رشد زیادی می‌کند. به کارهای مختلف تیم‌های متخصص برای ایجاد محبوبیت و مقبولیت کاراکترها و معرفی این آثار، بازارسازی فرهنگی می‌گویند.

 

* آمارهایی تکان‌‎دهنده درباره بازاری بزرگ

وی با ارائه آمارهایی که از سوی گروه پژوهشی اقتصاد فرهنگ انجام گرفته است، بیان کرد: ۳۰ کاراکتر محبوب کودکان در ایران مشخص شده است که شخصیت باب اسفنجی با ۲۸ درصد محبوبیت در رتبه اول قرار دارد. کاراکترهایی مثل فروزن، بن‌تن، اسپایدرمن و... در رده‌های بعدی قرار دارند. دبیر رویداد بازارسازی فرهنگی ایکال افزود: در رده‌بندی محبوب‌ترین کاراکترها در بین کودکان شخصیت‌های کارتون شکرستان 5/1 درصد و عروسک مل‌مل که سال‌ها از طریق شبکه 5 برای کودکان برنامه اجرا می‌کند 3/1 درصد محبوبیت دارند که این موضوع به دلیل ضعف یا عدم‌جذابیت این شخصیت‌های ایرانی نیست و به دلیل کوتاهی در بازارسازی با ابزار و محصولات فرهنگی مختلف است. از سال‌های ۱۳۷۱ و ۱۳۷۲ که مباحث تهاجم فرهنگی از سوی مقام معظم رهبری مطرح شد، بسیاری از دغدغه‌مندان و دوستداران فرهنگ و ادب ایران و اسلام شروع به فعالیت در این زمینه کردند. یکی از مصادیق بارز مقابله با تهاجم فرهنگی ورود در حوزه معرفی و تولید کاراکترها و شخصیت‌های داخلی و بومی است.

 

* از تولید محتوا تا بازارسازی برای محتوا

دبیر رویداد بازارسازی فرهنگی با اشاره به تجربیات مختلف مجموعه‌های فرهنگی در تولید و فعالیت در بحث قهرمان‌‌سازی ابراز کرد: اوایل دهه ۸۰ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شخصیت دارا و سارا را معرفی و وارد بازار کرد. با تمام فعالیت‌هایی که برای این پروژه انجام دادند، در این کار در بحث تجاری‌سازی با شکست مواجه شد و ضرر هنگفتی هم روی دست بازاری‌ها و تاجرانی که روی آن سرمایه‌گذاری کرده بودند، گذاشت. عوامل شکست آن عدم حمایت مطبوعاتی و بازارسازی فرهنگی بود.

او در ارتباط با 2 شاخص مهم در حوزه بازارسازی فرهنگی اظهار کرد: 2 موضوع مهم در بحث تجاری‌سازی وجود دارد. موضوع اول تولید محتوا و نکته دوم بازارسازی فرهنگی برای این محتواهای تولیدشده است. هر کدام از این 2 بخش دچار نقص باشد و انجام نشود کار به صورت مناسب پیش نمی‌رود. در مجموعه صنایع خلاق رضوی درحال حاضر 2 محور از فعالیت‌های شرکت را پیگیری می‌کنیم. یک موضوع در حوزه اسباب‌بازی است که این مسأله دغدغه مقام معظم رهبری هم هست که گله‌مند هستند چرا بازار از اسباب‌بازی‌های ایرانی خالی است.

 

* تولید یک اسباب‌بازی استراتژیک تا 2 ماه آینده

مدیرعامل شرکت صنایع خلاق رضوی در ادامه از تولید چند محصول مهم خبر داد و گفت: در صنایع خلاق رضوی در حال تولید یک اسباب‌بازی استراتژیک هستیم و رقیب سرسخت برند‌های دیگر خواهد بود. این اثر در 2 ماه آینده رونمایی خواهد شد که پیوست‌های فرهنگی مناسبی از گیم انیمیشن لوازم‌التحریر و... دارد که حاصل 2 سال تحقیق و مطالعه است.

وی در ادامه در ارتباط با دیگر محصول مهمی که این مجموعه قصد تولید آن را دارد نیز اظهار کرد: در حوزه تصویری برای معرفی آثارمان در ساخت یک سریال شبکه خانگی با نام «افسانه هفت جنگل» مشارکت کردیم. این سریال حدود ۳۰ کاراکتر عروسکی دارد و 4 کاراکتر در این سریال از کاراکترهایی است که ما روی آنها برنامه داریم و می‌خواهیم آنها را معرفی کنیم. این سریال تمام ویژگی‌های یک کار جذاب برای کودکان و نوجوانان را دارد.

 

* اختصاص بخش ویژه «ایکال» به شهید سلیمانی

دستمالچی همچنین درباره استفاده از ظرفیت نمادهای حرم امام رضا(ع) برای تولید محصولات فرهنگی گفت: مردادماه گذشته در مشهد جشنواره‌ای با عنوان «هنر رضوان» برگزار شد، در این جشنواره هنرمندان و عکاسان حدود ۸۰۰ عکس از زوایای مختلف از حرم امام رضا(ع) گرفته بودند که به نمایش درآمد و 400 طرح توسط ۲۰۰ طراح به دبیرخانه جشنواره رسید و حدود ۱۷۰ طرح پذیرفته شد و برگزیدگان خود را معرفی کرد و جوایزی اهدا شد؛ برای حمایت از طراحان تصمیم گرفتیم این طرح‌ها را تجاری‌سازی کنیم، مثلا طرح کاشی معرق حرم را در یک شال زنانه یا در لوازم منزل آورده و آنها را به منزل کسانی که علاقه‌مند هستند ببریم. دبیر رویداد بازارسازی فرهنگی ایکال با اشاره به اینکه استفاده از تصویر شهید حاج قاسم سلیمانی در پوستر این رویداد و اختصاص بخشی ویژه برای خلق محصولات فرهنگی پیرامون شخصیت این شهید والامقام نیز عنوان کرد: به مناسبت شهادت سردار سلیمانی، بخش ویژه‌ای از آثار مربوط به آثار هنری پیرامون سردار سلیمانی و همرزمان شهیدش اختصاص داده شده که قرار است از همان روز اول رویداد، به شکل رایگان در اختیار تولیدکنندگان محصولات فرهنگی قرار بگیرد؛ طرح‌هایی در حوزه‌های مختلف که برای تولید محصولات متنوع فرهنگی پیشنهاد شده‌اند. گفتنی است، اولین رویداد بازار‌سازی محصولات فرهنگی «ایکال» توسط صنایع خلاق رضوی وابسته به آستان قدس رضوی با همکاری مجمع نوشت‌افزار ایرانی- اسلامی (ایران‌نوشت) و با حضور صاحبان ایده و محصول و کارشناسان این حوزه از تاریخ ۲۵ الی ۲۷ دی‌ماه در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی سرچشمه  برگزار خواهد شد.

برای پیگیری راهکارهای فرار از یک بودجه ضعیف سراغ یکی از نمایندگان ادوار مجلس شورای اسلامی که سابقه ریاست کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی را هم دارد رفتیم. دکتر «حسن سبحانی»، استاد تمام اقتصاد دانشگاه تهران با تجربه بیش از یک دهه قانونگذاری در مجلس شورای اسلامی به «وطن امروز» توضیح می‌دهد که نمایندگان باید در این شرایط چه برخوردی را نسبت به بودجه داشته باشند.

 

* طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، لایحه بودجه سال 99 حداقل 131 هزار میلیارد تومان کسری دارد. بسیاری از کارشناسان هم از وضعیت بودجه سال آینده ابراز نگرانی کرده‌اند. نظر شما در این باره چیست؟

درباره لایحه بودجه تاکنون بیش از آنچه دولت اعلام کرده، نظر قطعی خاصی نمی‌توان داد. لایحه دولت طبق آنچه اعلام می‌کند، معادل 106 هزار میلیارد تومان کسری تراز عملیاتی دارد که البته با کسری بودجه تفاوت دارد. این یعنی درآمد مالیاتی و درآمدهای دیگر انحصارا بابت هزینه‌های جاری دولت صرف شود و دولت حتی یک ریال اعتبار عمرانی نداشته باشد.  البته ممکن است این عدد بیشتر یا کمتر شود. مثلا اگر دولت هزینه‌های بیشتری کند، این کسری بیشتر می‌شود اما اگر در هزینه‌های خود تجدیدنظر کند یا مجلس هزینه‌های دولت را محدود کند، این عدد کمتر می‌شود.

درباره کسری بودجه هم افرادی که صحبت می‌کنند، احتمالا بر اساس رویه‌های قبلی مجلس که تغییرات قابل اعتنایی در لایحه دولت نمی‌داده، برخی از عدم وصولی‌ها را پیش‌بینی  می‌کنند و عدد کسری بودجه را تخمین می‌زنند. من فکر نمی‌کنم که بتوان پیش از تصویب بودجه و تبدیل آن به قانون، درباره کسری سخن گفت. البته کسری بودجه لزوما به معنای سازش سیاسی نیست؛ باید دید سال آینده دولت چگونه این کسری را مدیریت می‌کند.

عرف بودجه‌نویسی در ایران اینگونه است که در ماده‌واحده اشاره شده است هزینه‌ها باید به اندازه درآمدها تخصیص داده شود. این موضوع فتیله تنظیم کسری بودجه است؛ یعنی اگر درآمدها محقق نشود به دستگاه‌ها کمتر بودجه اختصاص می‌دهد و به طور خودکار می‌تواند آن را تنظیم کند بدون آنکه به جایی رجوع کند. منظورم این است که یک سازوکار خودکار در قانون بودجه می‌آید که هزینه‌ها را به اندازه درآمدها محدود می‌کند.

 

* درباره منابع بودجه، بسیاری از کارشناسان و البته مرکز پژوهش‌ها اعلام کرده‌اند این رقم درآمدها محقق نمی‌شود، بویژه درباره رقم درآمدهای نفتی و فروش اموال و دارایی‌های دولت این نقدها وجود داشت. نظر شما در این باره چیست؟

بیش‌برآورد درآمد کاملا موضوعیت دارد. 80 هزار میلیارد تومان حاصل از انتشار اوراق مالی اسلامی و به اصطلاح قرض، از ظرفیت اقتصاد کم می‌کند. مگر آنکه نرخ به اصطلاح سود این اوراق آنقدر بالا باشد که افراد راضی شوند پول خود را از بانک بیرون آورده و به دولت دهند. در این صورت درآمد 80‌هزار میلیارد تومانی محقق می‌شود اما پرداخت این مبلغ به همراه سود اصطلاحی آن بر دوش دولت‌های آینده می‌افتد. کما اینکه همین دولت هم در حال پرداخت هزینه استقراض دولت‌های قبلی است.

اما درباره درآمد نفت باید گفت که به نظر می‌رسد بیشتر از واقعیت تخمین ‌زده شده است. البته چند عدد در بودجه درباره آن آمده است؛ یک رقم 45 هزار میلیارد تومان است. یک مورد دیگر هم هست که اعلام شده اگر امکان فروش بیشتر نفت فراهم شد تا 40 هزار میلیارد تومان بابت بدهی‌های گذشته و هزینه‌های این قانون صرف خواهد شد. عبارت «هزینه‌های این قانون» در سقف ماده‌واحده نیامده است. به هر حال درباره درآمد نفت به طور آگاهانه زیادگویی شده که با هزینه‌ها سربه‌سر شود اما این لزوما به معنای کسری بودجه نیست، چرا که دولت می‌تواند با عدم تخصیص اعتبار، کسری را مدیریت کند.

 

* با توجه به اینکه تقریبا هر سال کشور گرفتار کسری بودجه می‌شود، این کسری بودجه ناشی از چیست؟ چرا این مساله هیچ‌گاه حل نمی‌شود؟

کسری بودجه به معنای مازاد هزینه‌ها بر درآمدهاست. وقتی هزینه‌های دولت بیش از درآمد است، کسری بودجه پدید می‌آید. یکی از عوامل ایجاد کسری بودجه این است که در کشور ما، حفظ دستگاه‌های اجرایی عمدتا دولتی یک اصل است؛ دستگاهی که اعتبار می‌گیرد، فرض بر این است که همیشه باید بودجه بگیرد و حتی به اندازه نرخ تورم هم باید بر بودجه آن افزوده شود. یعنی هیچ دستگاهی از بودجه حذف نمی‌شود یا حتی بودجه آن ثابت هم نمی‌ماند. بنابراین هزینه‌ها همواره قطعی است اما درآمدها محتمل است. نمونه دیگر هم برنامه‌ها، ردیف‌ها و دستگاه‌هایی هستند که بودجه آنها طبق قانون پرداخت نمی‌شود اما در بودجه به‌وفور حضور دارند. در سال‌هایی که در مجلس حضور داشتم این ردیف‌ها را «مسافران ناخوانده قطار بودجه» نامگذاری کردم. یعنی اینطور نیست که بودجه این ردیف‌ها برای مدت مشخصی پرداخت شود و پس از مدتی هدف محقق شده و پرداخت بودجه قطع شود. اگر بودجه را مرور کنید ردیف‌هایی را می‌بینید که اکثر آنها موضوعیت حضور در بودجه و اختصاص ردیف ندارند و بسیاری از اینها هم بر اساس قانون بودجه نمی‌گیرند. 

 

* پس به عقیده شما بودجه باید در اختیار چه دستگاه‌هایی قرار گیرد؟

بودجه باید به دستگاه‌هایی اختصاص یابد که بر اساس قانون تکلیفی دارند، نه اینکه بر اساس لابی‌گری پرداخت شود. یکی از عوامل تحمیل هزینه‌های اضافی به دولت در بودجه، موازی‌کاری در بسیاری از دستگاه‌هاست، بویژه در حوزه‌هایی مثل آموزش، فرهنگ، آموزش علوم پزشکی و تحقیقات. بیشتر دانشگاهی‌ها اسمی از اعتبارات موازی در دانشگاه‌ها و حوزه فرهنگ نمی‌برند ولی فلسفه حفظ دستگاه‌ها و ردیف‌ها این است که باعث می‌شود مثلا دانشگاه‌هایی که زمانی تعداد بسیاری دانشجو داشتند ولی اکنون ظرفیت خالی زیادی دارند، بودجه‌شان سالانه افزایش ‌یابد.

نکته دیگر اینکه بودجه برخی فعالیت‌ها به خاطر اشخاص حقیقی پرداخت می‌شود و هر سال هم به آن اضافه می‌شود. 

 

* راه‌حل چیست؟

راه‌حل این مساله، رعایت 2 مورد است: اول، هر دستگاهی که قرار است به آن بودجه داده شود باید قانون مربوط به آن وجود داشته باشد. اگر این کار انجام شود، انقلاب بزرگی در هزینه‌ها رخ می‌دهد. دوم، مواردی که اختصاص بودجه به آنها قانونی است، اعلام شود که بودجه سال گذشته مبنای پرداخت سال آینده نیست و پرداخت بودجه به آنها برای سال آینده بر مبنای «بودجه‌ریزی از صفر» باشد. پس از پایان سال هم باید عملکرد این دستگاه‌ها بررسی و حسابرسی شده و تلاش شود در این حسابرسی‌ها فعالیت‌های موازی حذف شود. بنابراین می‌توان گفت بخش مهمی از کسری بودجه و هزینه‌های زیاد، افزایش بدون توجیه هزینه‌هاست. طبیعی است در چنین شرایطی درآمد هم متناسب با آن زیاد نمی‌شود و در نتیجه کسری بودجه حقیقی ایجاد می‌شود.

تاکید بنده بر اختصاص بودجه بر اساس قانون است؛ رقم بودجه مساله اصلی نیست. لذا اگر فعالیتی مغایر قانون بودجه بگیرد، حتی اگر یک ریال بودجه بگیرد این اشکال است. مثلا شخصی یا دستگاهی تصمیم می‌گیرد مراسم بزرگداشت سعدی را برگزار کند؛ این بودجه هیچ وقت حذف نمی‌شود. صحبت من روی کم و زیاد این ارقام نیست، بلکه منظورم این است که سلیقه‌ای نباید عمل کرد، باید بر اساس قانون بودجه را تنظیم کرد.

 

* یکی از مسؤولان سازمان مالیاتی کشور اخیرا در واکنش به عدم تحقق بودجه مبتنی بر مالیات گفته بود سازمان مالیاتی ناکارآمد است. به نظر شما علت عدم تحقق بودجه مبتنی بر مالیات چیست؟ آیا اقتصاد کشش پرداخت مالیات را ندارد یا نهاد مالیاتی ناکارآمد است؟

البته هر دو حالت می‌تواند باشد؛ هم عدم کشش ظرفیت‌های اقتصادی و هم ناکارآمدی سیستمی یا ناکارآمدی ناشی از برخی ملاحظات در اجرای قانون می‌تواند عامل چنین مشکلی باشد. در بودجه سال 99 معادل 198 هزار میلیارد تومان مالیات در اقتصاد کنونی ایران رقم زیادی نیست اما باید دید این مالیات از کجا دریافت می‌شود؟ 47 درصد از این مقدار، مالیات بر کالا و خدمات است. 5/33 درصد هم مالیات بر ارزش افزوده در بودجه پیش‌بینی  شده است که مصرف‌کننده نهایی می‌پردازد. در واقع این مالیات بر ارزش افزوده نیست، مالیات بر مصرف است چون مصرف‌کننده آن را می‌پردازد. جالب اینجاست که قانون مالیات بر ارزش افزوده هنوز دائمی نشده است و در طول این سال‌ها، مدام آزمایشی اجرا شده و تمدید می‌شود. در چنین شرایطی مالیات بر ارزش افزوده یا به عبارت درست‌تر مالیات بر مصرف، یک‌سوم درآمد مالیاتی ایران را تشکیل می‌دهد. بنابراین اگر شما بخواهید از محل مالیات بر ارزش افزوده درآمدهای خود را افزایش دهید، باید به مصرف‌کننده فشار آورید. مالیات بر ارزش افزوده، 71 درصد مالیات بر کالاها و خدمات را تشکیل می‌دهد. آیا در کشوری که دولت اعلام می‌کند به 60 میلیون نفر یارانه می‌پردازد، می‌توان از چنین مردمی مالیات بیشتر گرفت؟

این در حالی است که سهم مالیات بر ثروت 5/3 درصد است. همچنین سهم شرکت‌های دولتی و غیردولتی از کل درآمدهای مالیاتی 3/22 درصد است. شرکت‌های غیردولتی 71 درصد مالیات اشخاص حقوقی را می‌دهند، در حالی که شرکت‌های دولتی 28 درصد این سهم را در اختیار دارند. بنابراین اگر بخواهید درآمد مالیاتی را از این محل افزایش دهید، باید به تولید فشار بیاورید.

مالیات بر حقوق 46 درصد از مالیات بر مشاغل را تشکیل می‌دهد. برخی صنف‌ها ممکن است وضع‌شان خوب باشد و مالیات ندهند، مثل صنف طلافروشان و...  ولی بقیه شرایط مطلوبی ندارند. همچنین مالیات بر حقوق کارکنان دولتی 23 درصد و مالیات حقوق بخش حقوقی هم حدود 27 درصد است. این در حالی است که از حدود 25 میلیون شاغل در کشور، 20 درصد در بخش عمومی و 80 درصد در بخش خصوصی شاغل هستند. با این حال، این 80 درصد بخش خصوصی 26 درصد از مالیات بر حقوق را می‌دهند و 20 درصد از کارکنان کشور که در بخش عمومی هستند، 23 درصد مالیات بر حقوق را می‌دهند. در واقع درآمد بسیاری از شاغلان بخش خصوصی زیر نصاب مالیاتی است که مشمول مالیات نمی‌شوند. اینها واقعیت‌های مالیات کشور است. بنابراین اگر از افزایش درآمد مالیاتی گفته می‌شود، باید به این سوالات پاسخ داد که با این شرایط چه باید کرد؟ یا باید از مصرف مالیات گرفت، یا حقوق‌شان را بیشتر کرد، یا اینکه اقتصاد را رونق داد. بنابراین همین رقم مالیاتی هم که در بودجه آمده است، مطابق این واقعیت‌ها کم نیست اما اگر گفته شود اقتصاد را رونق می‌دهیم و ظرفیت‌های مالیاتی را افزایش می‌دهیم، بله درست است. اما پاسخ این است که خب! این کار را انجام دهید؛ چرا اقتصاد را معطل نگه داشتید؟ 

 

* سرانجام کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی مواردی را به پایه‌های مالیاتی سال آینده اضافه کرد، از جمله مالیات بر خانه‌های خالی یا خودرو و خانه‌های لوکس. در این بین شاهدیم هنوز پایه‌ای مانند مالیات سپرده‌های کلان تصویب نشده است؛ نظر شما در این‌باره چیست؟ 

من سال‌هاست معتقدم بر درآمد سپرده‌های بانکی باید مالیات وضع شود. هیچ دلیلی وجود ندارد که افرادی بدون ریسک، پول مطمئن گیر بیاورند و مالیات هم ندهند اما عده‌ای که با کار و زحمت به درآمدی می‌رسند مالیات بدهند. پیامدهای آن هم باید بررسی شود. من اعتقاد دارم کسی اگر نمی‌خواهد اینگونه مالیات بدهد، قاعدتا باید پول خود را به جریان بیندازد و در تولید باشد. البته به نظر من مقدم است قانون بانکداری بدون ربا اجرا شود اما زمانی که این قانون به صورت غیرقانونی اجرا نمی‌شود، پس باید از سود سپرده هم مالیات گرفت. در قانون بانکداری بدون ربا سپرده‌ها صرف تولید می‌شود و سپرده‌گذار سود واقعی می‌گیرد، در این صورت اخذ مالیات درست نیست اما امروز در بانکداری ایران چنین موضوعی رخ نمی‌دهد. مردم قرار بود در جمهوری اسلامی بهره نگیرند و سپرده‌های آنها در شریان‌های اقتصادی جاری شود؛ اشتغال ایجاد کند، تولید را به حرکت درآورد، سطح قیمت‌ها را کاهش دهد و... و در این وضعیت صاحبان سرمایه هم سود ببرند. سودی که امروز پرداخت می‌شود بهره است. بنابراین مالیات بر ربا و بهره باید گرفته شود با اینکه معتقدم اصل آن اشکال دارد و حرام است.

 

* هم‌اکنون لایحه بودجه در مجلس در حال رسیدگی است؛ پیشنهاد شما برای اصلاح این لایحه چیست؟

اصلاحات گسترده دیگر به این مجلس نمی‌رسد. اولین مسأله یک امر عقلایی است که باید بودجه بر اساس ضوابطی نوشته شود، این ضوابط در کشور ما وجود ندارد و باید قانون اصل 52 قانون اساسی را بنویسیم که درباره بودجه‌نویسی است. امروز دولتی‌ها و نمایندگان نمی‌دانند در بودجه چه چیزی را باید بنویسند. وقتی قانون نیست، شاهد هرج و مرج می‌شویم. 40 سال از تصویب اصل 52 قانون اساسی گذشته و هنوز قانونی در این رابطه ننوشته‌ایم. 

به نظرم این کلیدی‌ترین راهکار است. این نرم‌افزاری است که می‌گوید دولت و مجلس باید چگونه عمل کنند. به جای این قانون صریح، انبوهی از قوانین است که تحت عنوان تنظیم مقررات مالی دولت در 2 جلد با ضمائم مختلف طی سالیان مختلف نوشته شده و به صورت قانونی در حال اجراست. این قواعد را به کامپیوتر هم بدهید نمی‌تواند سازگاری در آنها بیابد.

 

* پیشنهاد راهبردی خوبی است اما آیا برای کوتاه‌مدت هم پیشنهادی دارید؟

کمیسیون تلفیق می‌تواند در لایحه بودجه تمام تبصره‌هایی را که جنبه بیش از یک سال یا قانون دائم دارند حذف کند؛ این کار شدنی است. من زمانی که رئیس کمیسیون تلفیق بودم این کار را کردم، کمیسیون تلفیق یک جا رای داد و ما بیش از یک‌سوم لایحه را از بین بردیم، اینگونه زمان نمایندگان تقریبا 2 برابر می‌شود. موضوع دوم اینکه به نظر من باید اعتبارات جاری و در درجه بعد بعضی موضوعات عمرانی دستگاه‌ها را کاهش داد یا لااقل در سطح سال 98 نگه داشت. 

  با این تفاسیر بودجه کنونی احتیاج به اصلاح ساختاری دارد و هم‌اکنون باید جراحی بزرگی رخ دهد. 

زمانی که وضع‌مان خوب نیست، زمانی که درآمدها بیش از اندازه بزرگ‌نمایی شده، زمانی که مراکز مطالعاتی به وضوح می‌گویند شرایط خطرناک است، اولین کاری که کشور باید بکند این است که تمام مجموعه‌های مربوط به نظام مالی را تا شهریور 99 منسوخ کند و موظف شود لایحه اصل 52 قانون اساسی را به مجلس شورای اسلامی تقدیم کند. 

وضع موجود باید خراب شود؛ اینکه زیر سقف یک ساختمان خراب بنشینیم و بگوییم دستی روی دکمه برق اتاق کشیدم پس درست شد، درست نیست. حقیقت این است که شرایط ما عادی نیست؛ شرایط ما از تخریب هم گذشته اما به روی خودمان نمی‌آوریم.

 

* درباره شرکت‌های دولتی جای صرفه‌جویی یا کاهش هزینه‌ها وجود دارد؟

مسلما چنین بستری فراهم است. بنده در سالی که نماینده بودم، هزینه غیرعملیاتی یا اجرایی شرکت‌های دولتی را با کمک دیگر نمایندگان کاهش دادم. ما در آن سال گفتیم 4 هزار میلیارد تومان هزینه غیرعملیاتی شرکت‌های دولتی کاهش یابد. با این کار، سود شرکت‌های دولتی افزایش یافت و در نتیجه، درآمد دولت از محل مالیات بر سود این شرکت‌ها افزایش یافت. البته در آن زمان مسؤولان دولتی مخالفت می‌کردند. در نتیجه راهکارهای کوتاه‌مدت وجود دارد اما هزینه دارد. اصلاح ساختار توسط افرادی که ساختار موجود را پدید آورده یا حامی آن هستند، امکان‌پذیر نیست. متاسفانه اکنون کسانی که در دولت و بعضا در مجلس هستند، موجد این ساختار بودجه هستند. بدیهی است این افراد، ساختاری را که خودشان ایجاد کردند نمی‌توانند اصلاح کنند.  در هر صورت ساختارها را باید افرادی متحول کنند که هم بلد باشند و هم جسارت انجام این کار را داشته باشند. شما اگر حامی چیزی باشید، نمی‌توانید آن را اصلاح کنید. کسانی که امروز در سازمان برنامه و بودجه و دولت هستند حامیان درجه یک همین بودجه‌ریزی بودند، البته بیش از این هم کاری از دست‌شان بر نمی‌آید.

 

* دولت مدعی است نفت را از بودجه خارج کرده است؛ این موضوع را قبول دارید؟ به نظر شما چه میزان از بودجه هنوز وابسته به نفت است؟

این موضوع محقق نشده است و همان اتفاقی که در سال‌های گذشته رخ داده بود باز هم به وقوع پیوست. می‌شود گفت در این بودجه 46 درصد درآمدهای نفتی حاکم است، پس چگونه نفت حذف شده است؟ البته این 46 درصد در 838 هزار میلیارد تومان است. یعنی اینکه می‌گویند کل رقم بودجه نزدیک 400 هزار میلیارد تومان است، واقعی نیست و رقم دیگری است.

گروه اقتصادی*

***

[گروگان‌گیری نمایندگان مجلس از سوی دولت!]

گروه اجتماعی: سیل سیستان‌و‌بلوچستان آنقدر بحرانی است که استاندار این استان خواهان کمک ملی به سیل‌زده‌ها شده است.

به گزارش «وطن‌امروز»، با وجود قطع شدن باران در سیستان‌و‌بلوچستان اما همچنان بسیاری از شهرها و روستاها با سیل دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند، راه‌های مواصلاتی مسدود است و هنوز 400 روستای استان در محاصره آب هستند. مسؤولان استان هنوز میزان خسارت سیل سیستان‌و‌بلوچستان را برآورد نکرده‌اند اما در برخی شهرستان‌ها خسارت‌ها سنگین گزارش شده است.

در این میان اتفاق ویژه و کم‌سابقه در سیل جنوب شرق حمله گاندوها (تمساح‌های پوزه‌کوتاه) به سیل‌زدگان است.

 

* کمک کنید

سیل سیستان‌و‌بلوچستان آنقدر وسیع است که برای جبران خسارت‌های آن یک همت ملی نیاز است. وضعیت در جنوب شرق کشور آنقدر بحرانی است که استاندار سیستان‌و‌بلوچستان در تماس تلفنی با رئیس سازمان مدیریت بحران کشور خواستار کمک و مساعدت بیشتر دولت برای خدمات‌رسانی به مردم سیل‌زده و ارسال بالگرد برای نجات جان مردم و ارسال کمک به روستاهای مختلف شد. احمدعلی موهبتی درباره آخرین وضعیت سیل به رسانه‌ها گفت: به بالگرد و قایق و مواد غذایی و آب و لوازم بهداشتی و کمک‌های امدادی نیاز است که بر حسب پیگیری‌ها استان‌های معین و ستاد مدیریت بحران کشور قرار است پای کار بیایند. حجم خسارت وارده به منازل و اراضی کشاورزی و تاسیسات و زیرساخت‌ها و راه‌های ارتباطی بسیار بالاست. 

وی افزود: شرایط اسکان و کمک به ساماندهی و ارائه خدمات به مردم در حد مطلوب نیست و باید بیش از این تلاش کنیم و در روزهای آینده این تلاش‌ها باید جدی‌تر شود. متأسفانه در منطقه کنارک و زرآباد خسارت‌های زیادی وارد شده و ارتباط زمینی قطع است و در برخی قسمت‌ها پل‌ها خراب و ارتباطات جاده‌ای نیز قطع شده و تاکنون کمک‌رسانی با قایق انجام می‌شده است.

موهبتی بیان کرد: شرایط به گونه‌ای است که در برخی مناطق به علت شدت آب قایق‌ها نیز نمی‌توانند بروند و در جاهای دیگر که میزان آب کاهش یافته، حتی ماشین و قایق هم نمی‌توانند عبور کنند و برای امدادرسانی نیازمند بالگرد هستیم. امکانات مورد نیاز را هلال‌احمر جمهوری اسلامی، سپاه پاسداران، دستگاه‌های خدماتی آب و برق و مخابرات و مجموعه دستگاه‌های دیگر در حوزه خدمات فراهم کرده‌اند و همه پای کار هستند و آمادگی کامل دارند. امیدواریم پشتیبانی لازم برای ارائه حداقل اقلام غذایی فراهم شود، زیرا هم‌اینک برق قطع است و نانوایی‌ها نمی‌توانند پخت داشته باشند و برخی نیاز‌های غذایی باید به مردم رسانده شود. بعد از این فاز، بررسی خسارت‌ها انجام خواهد شد و بخش ارتباطات و امکانات دسترسی به روستاها فراهم می‌شود و بازسازی را در جاهایی که خسارت وارد شده انجام خواهیم داد.

 

* هلال‌احمر همچنان بدون رئیس

در حالی که در چند هفته اخیر کشور دچار بحران‌های طبیعی فراوانی شده اما جمعیت هلال‌احمر به عنوان فرمانده اصلی عملیاتی مقابله با بلایای طبیعی 41 روز است رئیس ندارد! علی‌اصغر پیوندی، رئیس سابق جمعیت هلال‌احمر 12 آذرماه استعفا کرد و بازداشت شد. پس از رفتن وی از هلال‌احمر طبق قانون، شورای عالی هلال‌احمر 23 آذر جلسه‌ای برگزار و سلمان سامانی و محمدرضا نوروزی را به عنوان 2 گزینه نهایی ریاست جمعیت هلال‌احمر به رئیس‌جمهور معرفی کرد. از زمان ارسال مدارک سامانی و نوروزی به دفتر ریاست‌جمهوری بیش از یک ماه می‌گذرد و روحانی ضرورتی ندیده این نهاد اجتماعی و خدماتی رئیس داشته باشد. طبق قانون، جمعیت هلال‌احمر نمی‌تواند با سرپرست اداره شود و معلوم نیست چرا عملیاتی‌ترین نهاد اجتماعی که جان و مال خیلی‌ها در زمان بحران‌ها به عملکرد آن بستگی دارد، نباید رئیس داشته باشد. دولت با بی‌تدبیری مثال‌زدنی، جمعیت هلال‌احمر را بدون رئیس گذاشته، در حالی که این هفته‌ها کشور دچار بحران‌های عدیده است. به طور کلی زمستان فصلی است که همواره بلایای طبیعی فراوانی در آن رخ می‌دهد و بدون رئیس ماندن هلال‌احمر اوج بی‌تدبیری و بدسلیقگی دولت است و می‌تواند نمونه بارزی از ناکارآمدی دولت باشد. در این مدت در خوزستان، هرمزگان، کرمان و سیستان‌وبلوچستان سیل آمده و گروه‌های استانی هلال‌احمر به کمک و امدادرسانی سیل‌زدگان پرداخته‌اند اما قطعا نبود یک فرمانده عملیاتی در این نهاد اجتماعی محسوس است. سیل‌زده‌ها بشدت به کمک و امدادرسانی هلال‌احمر نیاز دارند اما متاسفانه این جمعیت هنوز رئیس ندارد و دولت هم عملا بر ادامه این بلاتکلیفی اصرار دارد. وضعیت پریشان و اضطراری سیل‌زده‌های جنوب کشور هم هنوز روحانی را ترغیب نکرده برای این بلاتکلیفی فکری کند. آیا رئیس دولت منتظر است مصیبت‌های بسیار عظیم‌تر به وجود آید تا فکری برای انتخاب رئیس هلال‌احمر کند؟!

 

* حضور نهادهای غیردولتی

مسؤولان دولتی اعلام کرده‌اند سیل‌زده‌های جنوب شرق کشور وضعیت مناسبی ندارند و از نهادها و سازمان‌های دیگر درخواست کمک شده ‌است. از این رو ارتش و سپاه پاسداران در پی این فراخون به کمک سیل‌زده‌ها شتافتند قاسم حسن‌زاده، مسؤول روابط عمومی قرارگاه قدس جنوب شرق نیروی زمینی سپاه از ارسال 10 هزار بسته معیشتی و هزار بسته لوازم خانگی و امکانات و تجهیزات مهندسی و ترابری سپاه به مناطق سیل‌زده خبر داد. وی اظهار کرد: نیروی زمینی سپاه با تمام ظرفیت‌هایی که در جنوب شرق داشت پای کار آمد و امروز اولین مرحله از کمک‌ها در قالب بسته‌های غذایی، پتو و بخاری و پیک‌نیک به مناطق سیل‌زده انتقال داده می‌شود. مسؤول روابط عمومی قرارگاه قدس جنوب شرق نیروی زمینی سپاه افزود: در حوزه امدادرسانی 5 گروه مهندسی رزمی سپاه با تمام امکانات و تجهیزات به مناطق سیل‌زده اعزام شدند. وی ادامه داد: 2 فروند بالگرد ترابری قرارگاه قدس برای کار امدادرسانی و توزیع امکانات در مناطقی که دسترسی جاده حذف شده است، اعزام شده‌اند. حسن‌زاده افزود: 3 تیم قایقرانی سپاه و همچنین امکاناتی که تخلیه آب از منازل مسکونی را انجام می‌دهند، به منطقه اعزام شده‌اند. وی گفت: توزیع نان گرم میان مردم در منطقه دشتیاری نیز از جمله فعالیت‌هایی است که در حال انجام است.

 

* امدادرسانی به ۳۴۲۸ آسیب‌دیده از بارندگی‌ها

مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر سیستان‌و‌بلوچستان از امدادرسانی به ۳۴۲۸ آسیب‌دیده از بارندگی‌های چند روز اخیر در استان توسط نجاتگران جمعیت هلال‌احمر این استان خبر داد. رسول راشکی از امدادرسانی به ۳۴۲۸ نفر آسیب دیده از بارندگی‌های چند روز اخیر در استان توسط نجاتگران جمعیت هلال‌احمر این استان خبر داد. وی اظهار کرد: امدادرسانی به ۷۶۷ خانوار آسیب‌دیده ۲۱ و ۲۲ دی‌ماه توسط ۸۲۲ نفر/ روز نجاتگر و پرسنل در قالب ۱۶۱ تیم عملیاتی در استان انجام شد. در این مدت ۹۸۶ روستا در شهرستان‌های خاش، نیکشهر، دلگان، میرجاوه، هیرمند، سراوان، فنوج، سرباز، کنارک، ایرانشهر، چابهار، سیب و سوران و زاهدان دچار سیلاب و آبگرفتگی شدند. وی ادامه داد: ۱۱۴۴ نفر از آسیب‌دیدگان و متاثران از سیل در ۲۵۲ دستگاه چادر این جمعیت اسکان یافتند. این مسؤول گفت: ۵۰۹ تخته موکت، ۱۰۵۸ تخته پتو و ۲۹۶۱ کیلوگرم نایلون اقلامی بود که برای اسکان اضطراری توزیع شد و مورد استفاده قرار گرفت. مدیرعامل جمعیت هلال احمر سیستان‌و‌بلوچستان بیان کرد: بیش از ۱۱۰۰ قوطی کنسرو، ۱۳۰ بسته غذایی ۷۲ ساعته و همچنین اقلام ضروری دیگر از قبیل برنج، روغن، چای، قند و شکر، حبوبات و وسایل گرمایشی بین سیل‌زدگان توزیع شده است.

 

* بسیج همه امکانات برای رسیدگی به آسیب‌دیدگان

معاون اول رئیس‌جمهور در تماس‌ تلفنی با استانداران کرمان و سیستان‌و‌بلوچستان خواستار بسیج همه امکانات برای رسیدگی به آسیب‌دیدگان از سیل شد. اسحاق جهانگیری در تماس‌های جداگانه با استانداران سیستان‌و‌بلوچستان و کرمان ضمن اطلاع از آخرین وضعیت بارندگی‌های کم‌سابقه و خسارات ناشی از سیل در این دو استان، بر ضرورت بسیج همه امکانات برای رسیدگی به آسیب‌دیدگان از سیل و تلاش برای کاستن از آلام و خسارات مردم تاکید کرد. وی در این مکالمه تلفنی از اقدامات و تلاش‌های نیروهای امدادی، مسؤولان، نیروهای اجرایی و گروه‌های مردمی در رسیدگی به وضعیت سیل‌زدگان قدردانی کرد و از استانداران سیستان‌و‌بلوچستان و کرمان خواست تمام مساعی خود برای جبران خسارات وارده به زیرساخت‌ها نظیر شبکه‌های آب و برق را به کار گیرند و اتصال راه‌ها به منظور امداد‌رسانی سریع‌تر به روستاها را در دستور کار قرار دهند.

 

* مردم سیل‌زده مراقب تمساح‌ها باشند!

اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست سیستان‌وبلوچستان در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: با توجه به بارندگی‌های اخیر و سیلاب به وجود آمده در جنوب این استان، احتمال خروج تمساح‌ پوزه‌کوتاه (گاندو) از برکه وجود دارد که مردم باید بشدت مراقب باشند. در این اطلاعیه آمده است: پیرو بارندگی اخیر و سیلاب به وجود آمده در جنوب سیستان‌وبلوچستان و با توجه به سرریزشدن آب رودخانه‌ها و سدها در منطقه و به تبع آن سردی هوا، شرایط جوی، استرس و تنش در حیات وحش بویژه تمساح پوزه‌کوتاه(گاندو)، احتمال خروج تمساح‌ها از برکه و اسیر شدن در امواج خروشان آب و به تبع آن دور شدن از زیستگاه اصلی‌شان وجود دارد. به منظور پیشگیری از وقوع حوادث تلخ و حملات احتمالی حیات وحش به هم‌استانی‌های عزیز توصیه می‌شود در زمان مشاهده هرگونه جانور وحشی گرفتار در مناطق انسانی، مراتب را به نزدیک‌ترین اداره حفاظت محیط‌زیست اعلام کنند. شدت سیلاب و طغیان رودخانه‌های محلی به گونه‌ای است که خودروهای سبک و سنگین نیز در امان نیستند و امدادرسانی و توزیع اقلام در برخی نقاط روستایی به وسیله بالگرد انجام می‌شود.

 

* نیاز سیل‌زده‌ها

مدیرکل مدیریت بحران سیستان‌وبلوچستان گفت: عمق آبگرفتگی در برخی مناطق به 4 تا 8 متر می‌رسد. در حال حاضر اسکان و تهیه مایحتاج اولیه زندگی از مهم‌ترین نیازهای مردم سیل‌زده سیستان‌وبلوچستان است. عباسعلی ارجمندی با بیان این مطلب، گفت: کمک‌های امدادی از استان‌های تهران، کرمان، زنجان و خراسان شمالی به مناطق سیل‌زده سیستان‌وبلوچستان ارسال شده است.  وی در ادامه افزود: راه‌های ارتباطی 500 روستا و برق چندین روستا همچنان قطع است. مدیرکل مدیریت بحران سیستان‌وبلوچستان همچنین گفت: سیلاب در بیشتر مناطق فروکش کرده است و تلاش برای بازگشایی محورهای مواصلاتی ادامه دارد. همچنین مدیرکل مدیریت بحران وزارت نیرو گفت: در استان سیستان‌وبلوچستان آب حدود 200 روستا و برق 110 روستا قطع شده است.

 

* امدادرسانی به ۵۶۰۰ نفر در سیلاب و برف کرمان

غیر از سیستان‌وبلوچستان، استان کرمان هم متاثر از بارش‌های اخیر دچار بحران شد و بسیاری از روستاها در محاصره آب قرار گرفتند. مدیرعامل هلال‌احمر استان کرمان از امدادرسانی به ۵‌هزار و ۶۰۰ نفر در سیلاب و برف اخیر در استان خبر داد و گفت: امدادرسانی در جنوب استان همچنان ادامه دارد. رضا فلاح در گفت‌وگو با تسنیم با اشاره به اینکه از صبح 20‌دی‌ماه شاهد سیل، آبگرفتگی، بارش برف و کولاک در استان کرمان بویژه در مناطق جنوبی استان بودیم، اظهار داشت: به‌دلیل اطلاع‌رسانی قبلی هواشناسی و ستاد مدیریت بحران آمادگی قبلی داشتیم و از لحظات اول اقدامات‌مان آغاز شد. وی با بیان اینکه بیش از 500 نجاتگر در پایگاه‌های هلال‌احمر استان کرمان در آماده‌باش بودند، عنوان کرد: 60 روستای استان تا شب امدادرسانی کامل شدند.

مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر استان کرمان با اشاره به اینکه 140 امدادگر در قالب 39 تیم امداد و نجات هلال‌احمر در منطقه حاضر بودند، گفت: در این مدت به هزار و 156 خانوار استان و چیزی در حدود 5 هزار و 600 نفر امدادرسانی شد. وی با بیان اینکه در این مدت 280 نفر در پایگاه‌های جمعیت هلال‌احمر استان در طول جاده‌ها اسکان اضطراری شدند، عنوان کرد: در این مدت توزیع بسته غذایی، پتو، چادر امدادی، نایلون، موکت، والور و آب‌معدنی بین حادثه‌دیدگان توزیع شده است. فلاح با اشاره به اینکه همزمان با این اتفاقات در استان کرمان، سیل تخریب‌کننده را به طور همزمان در استان سیستان‌وبلوچستان هم داشتیم، گفت: از آنجا که استان کرمان پشتیبان استان سیستان‌وبلوچستان و هرمزگان نیز هست، هزار و 800 تخته چادر و یک تریلر مواد غذایی حسب نیاز به استان سیستان‌وبلوچستان اعزام شد و صبح امروز (دیروز)  هم اعزام تیم هوایی جمعیت هلال‌احمر استان کرمان به سیستان‌وبلوچستان را داشتیم. وی با بیان اینکه شهرستان‌های رودبار جنوب، قلعه‌گنج و ساردوئیه بیشترین میزان سیلاب و بارش برف را داشتند، افزود: امدادرسانی‌ها همچنان در این شهرستان‌ها ادامه دارد و جمعیت هلال‌احمر استان کرمان تا طبیعی شدن وضعیت جوی در استان در آمادگی کامل قرار دارد.

 

* آخرین وضعیت سیل هرمزگان

استان هرمزگان نیز مانند استان سیستان‌وبلوچستان با بحران سیل روبه‌رو است و برخی روستاهای این استان کلا از دسترس خارج شده‌اند. سد جگین در بندر جاسک با دارا بودن ظرفیت ۲۱۰ مترمکعبی لبریز شده و باعث راه افتادن سیل در مناطقی از بشاگرد و جاسک شده که در این میان از روز جمعه تاکنون ۹ روستا که در مسیر سیلاب قرار داشته‌اند، تخلیه شده‌اند. در حال حاضر خدمات‌رسانی به روستاهای درگیر سیل با استفاده از بالگردهای نیروی دریایی ارتش و سپاه پاسداران در حال انجام است و رساندن آذوقه به مردم سیل‌زده تنها از این طریق امکان‌پذیر است، زیرا تمام راه‌های موصلاتی از طغیان رودخانه‌های فصلی و لبریز شدن سد جگین تخریب شده است. روستاهای در محاصره سیل در مناطق بشاگرد و جاسک فاقد هر گونه برق و خطوط ارتباطی هستند و مسؤولان، خدمات‌رسانی هوایی تا کاهش آبگرفتگی و سیل را در پیش گرفته‌اند. به گفته یکی از شهروندان جاسک، شهر لیردف این شهرستان در محاصره سیل قرار گرفته و هیچ‌گونه خبری از بیش از ۲۳ روستای آن با جمعیتی بالغ بر ۵۰ هزار نفر در دسترس نیست و به گفته مسؤولان منطقه امدادرسانی و رسیدگی به این بخش از دیروز با اعزام 3 فروند بالگرد آغاز شده است. همچنین به نقل از منابع خبری محلی، بیش از 70 روستای شهرستان بشاگرد از دسترس خارج شده و نیازمند کمک‌رسانی فوری مردم و گروه‌های امدادی است. به گفته مدیرعامل هلال احمر هرمزگان ۳۵ گروه عملیاتی در حال ارائه خدمات امدادی و نجات حادثه‌دیدگان هستند و تاکنون ۱۳۱ دستگاه چادر امدادی، ۲۶۰ تخته پتو، ۲۴۰ تخته موکت، ۱۵۲ بسته مواد غذایی ۷۲ ساعته و ۳۴۲ کیلوگرم نایلون بین مردم شهرستان جاسک توزیع شده است. همچنین سرهنگ حسین ایزدی، فرمانده ناحیه مقاومت بسیج بندرجاسک خبر داد 300 خانوار سیل‌زده در دهستان گابریک جاسک اسکان موقت داده شده‌اند. تیم‌های جهادی و امدادی این ناحیه با همکاری نیروهای پرتلاش پایگاه امامت ندسای بندر جاسک به صورت شبانه‌روزی با استفاده از تمام ظرفیت‌های ماشین‌آلات سنگین در جهت بازگشایی مسیرهای سیلابی ۹ روستای محاصره شده در سیل، در حال امداد و خدمت‌رسانی هستند.

***

گروه سیاسی: حمله غرورآفرین و بی‌سابقه جمهوری اسلامی به پایگاه آمریکایی عین‌الاسد در عراق فصل جدیدی از روابط منطقه‌ای را گشوده است، به گونه‌ای که مناسبات منطقه‌ای از این تاریخ به بعد تابع اولویت‌ها و دغدغه‌های جدیدی خواهد بود. سفر امیر قطر و وزیر خارجه پاکستان به تهران در روزهای اخیر در همین چارچوب ارزیابی می‌شود.

به گزارش «وطن امروز»، روز یکشنبه امیر قطر برای نخستین‌بار از زمان به تخت نشستن در سال ۲۰۱۳ وارد تهران شد. سفر امیر قطر به تهران، پس از حضور او در مراسم ترحیم سلطان قابوس در عمان و بدون برنامه‌ریزی قبلی انجام شد. این سفر همچنین در شرایطی انجام شد که یک روز پس از ترور سردار شهید قاسم سلیمانی، وزیرخارجه قطر به تهران سفر و با مقامات ایرانی ابراز همدردی کرد.

هرچند ابتدا برخی گمانه‌زنی‌ها از دلجویی مقامات قطری از ایران به ‌واسطه مدیریت عملیات ترور شهید سلیمانی از پایگاهی آمریکایی واقع در قطر حکایت داشت اما با تکذیب این موضوع توسط مقامات ایرانی و قطری، بار دیگر موضوع تاثیر موشک‌باران پایگاه آمریکایی عین‌الاسد و تاثیرات آن بر مناسبات منطقه مورد توجه قرار گرفت؛ عملیاتی که در واکنش به شهادت سپهبد حاج قاسم سلیمانی رخ داد و نشان داد تکیه برخی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به امکانات نظامی آمریکا برای تامین امنیت آن کشورها تا چه میزان دور از واقع‌گرایی است. حمله موشکی به عین‌الاسد آن هم در شرایطی که سیستم‌های پدافندی آمریکایی قادر به رهگیری و انهدام حتی یک موشک ایرانی نیز نبوده‌اند، نشان داد طراحی امنیت برخی کشورهای منطقه بر مبنای تجهیزات نظامی خریداری شده از آمریکا عملا در زمان بحران فاقد هرگونه کارآیی است. این موضوع البته پیش از این و در جریان حمله پهپادی انصارالله یمن به تاسیسات نفتی آرامکو نیز ثابت شده بود. در آن برهه نیز اولین نکته‌ای که در رسانه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی مورد توجه قرار گرفت، ناکارآمدی سیستم‌های پدافندی آمریکایی به کارگرفته شده توسط عربستان سعودی بود.

پیش از این و پس از انهدام پهپاد متجاوز آمریکایی و توقیف نفتکش متجاوز انگلیسی در خلیج فارس توسط جمهوری اسلامی نیز شاهد تغییر محاسبات برخی کشورهای منطقه بوده‌ایم، چنانکه امارات عملا راه خود را از عربستان جدا کرد و پس از 5 سال هیاتی نظامی از آن کشور راهی ایران شد. با این حال تغییر مناسبات منطقه‌ای پس از حمله موشکی ایران به بزرگ‌ترین پایگاه آمریکا (عین‌الاسد) در منطقه، قابل مقایسه با هیچ مقطع دیگری نخواهد بود، چنانکه «حمد بن‌جاسم آل‌ثانی» نخست‌وزیر سابق قطر به سفر اخیر «تمیم بن‌حمد آل‌ثانی» امیر این کشور به تهران واکنش نشان داد و با انتشار یک پست توئیتری در این باره گفت: سفر امیر قطر به تهران در برهه کنونی مهم بود. وی افزود: این سفر بیانگر اصول سیاسی قطر مبتنی بر حسن همجواری و گفت‌وگوی سازنده بود. نخست‌وزیر سابق قطر افزود: این سفر در شرایطی انجام شد که لزوم وجود کانال‌هایی برای دستیابی به راهکارهای سیاسی برای آرام‌سازی اوضاع احساس می‌شود.

پیش‌بینی می‌شود در ماه‌های پیش رو بویژه با شروع فرآیند خروج نیروهای آمریکایی از منطقه، شاهد نزدیک‌تر شدن بیش از پیش کشورهای عربی به ایران باشیم؛ موضوعی که مدت‌هاست توسط ایران در قالب عناوینی چون تکیه بر همکاری‌های درون منطقه‌ای و با عنوان «طرح صلح هرمز» رسانه‌ای شده بود.

این نکته نیز قابل توجه است که با وجود تلاش آمریکا و رسانه‌های ضدانقلاب برای تحت‌الشعاع قرار دادن حمله موشکی ایران به عین‌الاسد با دستاویز قرار دادن مسائلی چون سانحه سقوط هواپیمای اوکراینی، سفر امیر قطر و وزیر خارجه پاکستان به تهران نشان داد پیام اقتدار ایران در منطقه به گوش سران کشورهای همسایه و حتی متحدان آمریکا در خاورمیانه رسیده است. هر چند اقتدار سپاه در واکنش به شهادت حاج قاسم سلیمانی محدود به حمله موشکی به عین‌الاسد نبوده و چنانکه سردار حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران در بخشی از نشست خبری خود (19دی) اعلام کرد، 15 دقیقه بعد از عملیات موشکی یک عملیات جنگ الکترونیک بزرگ نیز انجام شد و هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا برای لحظاتی از کنترل آنها خارج شدند و این اقدام ضربه روحی بزرگی به آنها زد.

 

* رایزنی‌های شاه محمود در تهران

پریروز تهران علاوه بر امیر قطر، میزبان یک میهمان منطقه‌ای دیگر هم بود؛ شاه محمود قریشی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی پاکستان. این مقام ارشد پاکستان در سفر خود به تهران با رئیس‌جمهور، دبیر شورای عالی امنیت ملی و وزیر امور خارجه کشورمان دیدار و گفت‌وگو کرد.

حسن روحانی روز یکشنبه در دیدار شاه محمود قریشی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی پاکستان با اشاره به شرایط حساس منطقه گفت: در شرایط کنونی همه باید برای صلح و ثبات در منطقه تلاش کنیم و همه باید برای کاهش تنش در منطقه با یکدیگر همکاری کنیم. رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه بروز جنگ و تنش در منطقه می‌تواند بسیار خطرناک باشد، تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران ضمن آمادگی کامل برای دفاع از منافع خود، هرگز به دنبال شعله‌ور کردن جنگ در منطقه نیست، از این رو عملیاتی که علیه پایگاه آمریکایی داشتیم در واقع پاسخ به اقدام جنایتکارانه آمریکا بود.

رئیس‌جمهور با تاکید بر اهمیت گسترش و تعمیق روابط تهران- اسلام‌آباد، اظهار داشت: مرزهای ایران و پاکستان باید مرزهای صلح و دوستی باشد و نباید اجازه دهیم برخی گروهک‌ها مرزهای ما را ناامن کنند. روحانی با بیان اینکه کاملا آمادگی داریم روابط صمیمانه خود را با پاکستان در همه زمینه‌ها توسعه دهیم، اظهار داشت: روابط با پاکستان برای ایران بسیار پراهمیت بوده و برای گسترش روابط با این کشور اهمیت زیادی قائل هستیم و همواره ملت‌های 2 کشور در روزهای سخت کنار یکدیگر بوده‌اند. رئیس‌جمهور در ادامه با قدردانی از ابراز همدردی دولت پاکستان نسبت به شهادت سپهبد سلیمانی و همچنین حادثه سقوط هواپیمای مسافری گفت: این 2 تراژدی دردناکی که رخ داد مخصوص ایران نبود و در این غم کشورهای دیگر هم سهیم بودند.

روحانی خاطرنشان کرد: سردمداران آمریکا و کاخ سفید و همچنین رژیم صهیونیستی در کنار سران تروریست‌های دنیا از جمله داعش 2 گروهی بودند که از ترور سردار سلیمانی خوشحال شدند و در مقابل مردمی که به دنبال صلح و ثبات در منطقه هستند غمگین و اندوهناک شدند.

رئیس‌جمهور تصریح کرد: انتظار داریم همه کشورها با لحنی قاطع تروریسم دولتی آمریکا را محکوم کنند. شاه محمود قریشی نیز در این دیدار با تسلیت شهادت سپهبد سلیمانی و حادثه سقوط هواپیمای مسافری گفت: حادثه ترور شهید سلیمانی بسیار غیرمنتظره و شوک‌برانگیز بود.

وزیر خارجه پاکستان با تاکید بر اینکه کشورش اجازه نمی‌دهد از خاک آن برای تهدید سایر کشورها بویژه ایران استفاده شود، گفت: پاکستان خود را شریک صلح و ثبات برای جمهوری اسلامی ایران می‌داند و به هیچ عنوان نمی‌خواهد شریک مناقشه‌ای باشد که به منطقه و مخصوصا ایران آسیب برساند.

علاوه بر این وزرای خارجه ایران و پاکستان (یکشنبه) درباره مناسبات دوجانبه و اوضاع منطقه بویژه بحث کاهش تنش در خلیج‌فارس به گفت‌وگو پرداختند. شاه محمود قریشی، وزیر خارجه پاکستان که بعدازظهر یکشنبه در سفر به 2 کشور منطقه (ایران و عربستان)، در اولین مقصد این سفر وارد مشهد شد و از آنجا به تهران آمد، پس از دیدار با رئیس‌جمهوری کشورمان با محمدجواد ظریف همتای ایرانی خود نیز دیدار و گفت‌وگو کرد. وی در دیدار با ظریف، خواستار اتخاذ شیوه گفت‌وگو و مذاکره به‌ منظور کاهش تنش‌ها در منطقه شد. بر اساس اعلام وزارت خارجه پاکستان، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان نیز در این دیدار با قدردانی از عزم عمران‌خان برای برقراری صلح در منطقه، از تلاش‌های پاکستان استقبال کرد. وزیر خارجه پاکستان همچنین بر خویشتنداری طرف‌ها و رویکرد خردمندانه برای گفت‌وگو و تعامل جهت غلبه بر تنش‌های اخیر در خاورمیانه تاکید کرد. همچنین در این دیدار، دو طرف درباره تنش‌های اخیر میان ایران و آمریکا، صلح و امنیت در منطقه و روابط دوجانبه بحث و رایزنی کردند.

***

***

گروه اجتماعی: با وجود تلاش رسانه‌های معاند برای سوءاستفاده سیاسی از احساسات بازمانده‌های حادثه سقوط هواپیمای بوئینگ 737 اوکراینی اما تعدادی از خانواده‌های این شهدا با حمایت از سپاه پاسداران اعلام کردند اجازه سوءاستفاده از خون فرزندان‌شان را نمی‌دهند. به گزارش «وطن‌امروز»، پس از اینکه ستاد کل نیروهای مسلح اعلام کرد خطای انسانی موجب سقوط هواپیمای اوکراینی شده بسیاری از رسانه‌های معاند درصدد سوءاستفاده از احساسات بازمانده‌ها برآمدند و خواستار موضع‌گیری آنها علیه سپاه پاسداران شدند اما بسیاری از بازمانده‌های ایرانی اجازه سوءاستفاده به این رسانه‌ها را ندادند. خانواده‌های بهرامی، اسحاقیان، حسنی‌سعدی، نهاوندی، حیات‌داوودی، سعیدی‌نیا و حمزه‌ای با اعلام برائت از رسانه‌های معاند خواستار توقف شایعات شدند. پدر شهید سارا حمزه‌ای از شهدای حادثه سقوط هواپیما‌ با تأکید بر اینکه نباید خدمات عزیزان‌مان در کشور را تحت‌الشعاع یک حادثه قرار داد، گفت: کسی نباید از این حادثه سوءاستفاده کند. قاسم حمزه‌ای در گفت‌وگو با تسنیم، اظهار داشت: این داغ مربوط به همه مردم است.

پدر شهید سارا حمزه‌ای افزود: به تمام خانواده‌هایی که در این حادثه غمبار دچار یک مصیبت بزرگ‌ شده‌اند تسلیت می‌گویم و امیدوارم خداوند کمک کند تا آلام مردم کاهش پیدا کند. وی از خداوند متعال برای خانواده‌های این حادثه تلخ طلب صبر و بردباری کرد و گفت: امیدواریم خداوند به‌گونه‌ای به این خانواده‌ها کمک کند که این عزیزان آرامش‌شان را به دست آورند. حمزه‌ای با بیان اینکه طبق بررسی‌های انجام‌ گرفته، این حادثه سهوی بوده است، تأکید کرد: کسی نباید از این حادثه سوءاستفاده کند. پدر شهید سارا حمزه‌ای با تأکید بر اینکه نباید خدمات عزیزان‌مان در کشور را تحت‌الشعاع یک حادثه قرار داد، گفت: اینکه تمام ارزش‌های‌مان را در مقابل حادثه‌ای که پیش‌آمده نادیده بگیریم، ناعادلانه بوده و خوب است عدالت در همه امور رعایت شود.

همچنین پدر شهید حدیث حیات‌داوودی در بیانیه‌ای اعلام کرد در کنار مردم، میهن و رهبر خواهد ماند. وی در بیانیه خود آورده است: اینک که دست تقدیر بر آن شده تا با غم فراق جانسوز حدیث عزیزم مرا بیازماید، به مصداق حدیث شریف «الصبر مفتاح الفرج» این‌بار نیز به ذات اقدس الهی متوسل می‌شوم و طلب استمداد می‌نمایم از ذات لایزالش، آنگونه که در روزهای سخت جهاد و نبرد و خون، پیکر همرزمان شهیدم را در شلمچه و مجنون و فاو در آغوش می‌گرفتم، یاری می‌طلبم از دعای خیر مادران همرزم شهیدم و با تمام وجود می‌گویم: خدایا راضیم به رضای تو.

در ادامه این بیانیه آمده است: خدایا تو خوب می‌دانی که در سخت‌ترین روزهای این انقلاب، در کنار مردمم، رهبرم و مدافعان میهنم بوده‌ام، امروز نیز همچون گذشته و قوی‌تر از گذشته پاسدار همه ارزش‌های ارزشمند نظام اسلامی خواهم بود که حاصل خون همرزمان شهیدم می‌باشد.

با نهایت وجود می‌گویم، آنچه گفتم دیدگاه و تفکر و اندیشه من است و خواهد بود.

همچنین پدر امیرحسین سعیدی‌نیا از شهدای حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی گفت: اسم پسرم را امیرحسین گذاشتم تا امام حسین(ع) همیشه مراقبش باشد. او پسری سر به زیر و درسخوان بود و دوست داشت به مملکتش خدمت کند. او می‌خواست درس بخواند و به کشور خود بازگردد تا خدمت کند. مگر می‌توان به سخنان مقام معظم رهبری گوش نکرد. ایشان ضمن تسلیت گفتن به خانواده‌ها خواستند با مسببان این اتفاق برخورد شود. 

وی با اشاره به جوسازی رسانه‌های معاند درباره این حادثه و ابعاد آن، بیان کرد: آن افرادی که مطالبی را می‌بینند و می‌خوانند نباید هر حرف و مطلبی را قبول کنند، خبر باید از منابع رسمی و موثق پیگیری شود؛ شایعه‌سازی برای چه! ما در حال حاضر زخم خورده‌ایم و نباید این  شایعه‌سازی‌ها ادامه یابد.

دیروز دوشنبه آخرین روز نقل و انتقالات زمستانی لیگ برتر بود و باشگاه پرسپولیس که تا روز گذشته هیچ حرکتی در این بازار انجام نداده بود و مضاف بر آن سرمربی موفقش را نیز عملا جدا شده از پیکره‌اش می‌دید، با آوردن یحیی گل‌محمدی و چند بازیکن دیگر دل هوادارانش را به دست آورد. قرمزها که تصور می‌شد بازنده بزرگ پنجره نقل و انتقالات زمستانی هستند، با اتفاقات روز گذشته «کام‌بک» بزرگی زدند و حالا هواداران این تیم به نیم‌فصل دوم بسیار امیدوارند. 

سرمربی 48 ساله و سابق تیم شهرخودرو که در یک و نیم سال اخیر عملکرد بسیار خوبی با این تیم مشهدی داشت، سرانجام با باشگاه پرسپولیس به توافق رسید. سرخپوشان پایتخت پس از جدایی گابریل کالدرون، مذاکرات فراوانی با چند گزینه داشتند اما روی یحیی گل‌محمدی به اجماع نظر رسیدند و تمام تلاش خود را کردند تا این عملیات را به موفقیت برسانند. این در حالی است که در تابستان قرمزها موفق به جذب او نشدند و در واقع حمیداوی اجازه این کار را نداد. گل‌محمدی در لیگ دوازدهم یک نیم‌فصل هدایت پرسپولیس را برعهده داشت که قرمزها در آن دوران تحولی قابل توجه با گل‌محمدی را تجربه کردند و به فینال جام حذفی نیز رسیدند اما در بازی نهایی مغلوب سپاهان شدند. حالا او در شرایطی به پرسپولیس آمده که این تیم در صدر جدول است و با توجه به حضور در لیگ قهرمانان و نیمه‌نهایی جام حذفی، شرایط خوبی برای موفقیت او وجود دارد.

 

* دلخوری شماره 10 سابق

در شرایطی که کمتر کسی تصور می‌کرد فرشاد احمدزاده در لیست مازاد پرسپولیس قرار داشته باشد و قراردادش با این تیم فسخ شود، به درخواست محمدحسن انصاری‌فرد به همکاری‌اش با این تیم پایان داد. احمدزاده در این باره گفت: زمانی که آمدم گفتم می‌خواهم به تیم کمک کنم، الان هم به من گفتند کمک کن و من هم بدون هیچ شرط و گلایه‌ای قراردادم را فسخ کردم. وی درباره ناگهانی بودن این تصمیم هم گفت: این تصمیم من نبود که بخواهم درباره ناگهانی بودن آن توضیح بدهم. با شروع تمرینات تلاش زیادی داشتم و با تلاش و تمرکز بالا به دنبال آماده‌سازی بودم و گواه آن آقای باقری است. قول داده بودم در بازگشت هیچ حاشیه‌ای نداشته باشم و جز محرومیت‌های عجیب که آن هم دست من نبود، تمام تلاشم را کردم تا خاطرات خوبی داشته باشیم. آخر شب به من زنگ زدند و گفتند در باشگاه حاضر شوم و بعد گفتند که ... بی‌خیال! توضیح بیشتری ندهم. شاید صلاح این بوده که به این شکل برای کمک به پرسپولیس جدا شوم. روز آخر نقل و انتقالات به من این فسخ اعلام شد و خدا را شکر بازیکنی نیستم که پیشنهاد نداشته باشم.

 

* داستان عجیب خرید اوساگونا

مهاجم نیجریه‌ای پیشین تیم فوتبال ذوب‌آهن بعد از حضور در اهواز به تهران آمد و با پرسپولیس قرارداد بست اما این اتفاق چگونه رخ داد؟ کریستین اوساگونا در حالی که چند روزی در تمرینات تیم فوتبال فولاد خورستان حضور داشت و قرار بود به این تیم بپیوندد، در نهایت سر از پرسپولیس درآورد. باشگاه فولاد خوزستان که تاکنون آیاندا پاتوسی و سینا زامهران را در نقل و انتقالات جذب کرده، برای پست مهاجم از هفته قبل مذاکراتش را با باشگاه کره‌ای برای جذب اوساگونا آغاز کرده بود. فولاد بعد از توافق 2 طرف، مقدمات حضور این بازیکن در ایران را با گرفتن روادید، بلیت و سایر موارد انجام داد. اوساگونا بعد از حضور در اهواز چند روزی در تمرینات این تیم شرکت کرد تا حضورش در فولاد به مرز قطعی شدن برسد تا اینکه یکشنبه‌شب سعید آذری، مدیرعامل باشگاه فولاد دلیل تاخیر در جذب این مهاجم نیجریه‌ای را مسائل پزشکی عنوان کرد. گویا بعد از توافق نهایی باشگاه فولاد با اوساگونا، مدیربرنامه‌های او این بازیکن را به تیم تهرانی پیشنهاد می‌دهد تا با مبلغی بالا‌تر در نهایت به پرسپولیس بپیوندد. این بازیکن در اختیار باشگاه فولاد بوده اما شبانه از مجموعه فولاد و بدون اطلاع مسؤولان این باشگاه خارج شده و به تهران می‌آید. اوساگونا بامداد دیروز در باشگاه پرسپولیس حاضر شد و در نهایت به این تیم پیوست. پیش از این حضور آیاندآ پاتوسی در فولاد حاشیه‌ساز شده بود و باشگاه استقلال که خواهان جذب این بازیکن بوده، نسبت به این اتفاق عکس‌العمل شدیدی نشان داد. حتی از انتقال پاتوسی به اهواز با عنوان «های جک»- به معنای روی هوا ربودن یا بازیکن‌ربایی- یاد شده بود. تکرار این اتفاق این بار در ماجرای اوساگونا بین باشگاه‌های فولاد و پرسپولیس می‌تواند مسأله‌ای باشد که به جذابیت‌های فصل نقل و انتقالات اضافه کند؛ موضوعی که در فوتبال دنیا نیز بسیار مرسوم است. سعید آذری، مدیرعامل باشگاه فولاد خوزستان در این‌باره به تسنیم گفت: باید به تصمیم اوساگونا و باشگاه پرسپولیس احترام بگذاریم. باید بدانیم رقابت فوتبال فقط در زمین بازی نیست و خارج از مستطیل سبز نیز این موضوع وجود دارد. باید با این موضوع حرفه‌ای برخورد کنیم و درباره انتقال اوساگونا به پرسپولیس شکست را قبول کنیم و بپذیریم حتماً توانمندی مسؤولان باشگاه پرسپولیس در این مورد بیشتر از ما بوده است. وی ادامه داد: از ابتدا برای جذب این بازیکن اقدام و همه مقدمات را برای حضور او فراهم کردیم اما به دلایلی با صبر و چشم باز به دنبال نهایی کردن قراردادش بودیم. باشگاه فولاد در جذب بازیکن، بویژه بازیکن خارجی بسیار وسواسی رفتار می‌کند و درگیر هیجانات بازار نقل و انتقالاتی نمی‌شود، این رسالت کاری ما است، بنابراین به اقدام باشگاه پرسپولیس در جذب این بازیکن احترام می‌گذاریم و این موضوع را کاملاً می‌پذیریم. این مسأله باید فرهنگ‌سازی شود تا اگر باشگاهی بر سر یک موضوع برنده می‌‌شود، آن باشگاه شکست را قبول و حرفه‌ای برخورد کند. این فقط یک رقابت فوتبالی بود و پرسپولیس برنده آن شد.

 

* توضیحات انصاری‌فرد

مدیرعامل باشگاه پرسپولیس می‌گوید با حضور یحیی گل‌محمدی یک ترکیب کاملاً پرسپولیسی در باشگاه کنار هم قرار گرفته است. محمدحسن انصاری‌فرد درباره انتخاب گل‌محمدی به عنوان سرمربی تیم فوتبال پرسپولیس اظهار داشت: ابتدا جا دارد از مجموعه باشگاه شهرخودرو تشکر کنم که همکاری خوبی با ما داشتند. در این برهه سخت بود سرمربی از یک تیم لیگ برتری دیگر جذب کنیم اما آنها این همکاری را با ما داشتند. مدیرعامل باشگاه پرسپولیس درباره اینکه رقم قرارداد چقدر است، گفت: درباره این موضوع قرار است او به باشگاه بیاید و صحبت کنیم. پول رضایتنامه گل‌محمدی را به شهر خودرو داده‌ایم و مدت قرارداد ما یک سال و نیم است. انصاری‌فرد درباره دستیاران گل‌محمدی در پرسپولیس گفت: باید در جلسه‌ای این موضوع بررسی شود و او دستیارانش را معرفی کند. انصاری‌فرد درباره وضعیت افشین پیروانی در این تیم گفت: تعریف‌های خوبی درباره اختیارات کادر فنی باشگاه داریم، پیروانی منصوب باشگاه است و به کار خود ادامه می‌دهد. او از زمانی که آمده موفق عمل کرده است. حتی دیدید وقتی کالدرون گفت او را نمی‌خواهد اعلام کرد کنار می‌روم. مدیرعامل باشگاه پرسپولیس درباره اینکه آیا کریم باقری در کادر فنی حضور خواهد داشت، گفت: انتخاب کادر بر عهده سرمربی تیم است، درباره این موضوع جلسه خواهیم داشت، بعید به نظر می‌رسد یحیی گل‌محمدی، کریم باقری را با توجه به زحمت‌هایی که در این چند سال برای پرسپولیس کشیده نخواهد و فکر نمی‌کنم مشکلی باشد.

***

گروه اقتصادی: پس از کش و قوس‌های فراوان بالاخره مرکز غیرقانونی رتبه‌بندی اتاق بازرگانی ایران منحل شد اما تاکنون هیچ چاره‌ای برای صدور و ساماندهی کارت‌های بازرگانی اندیشیده نشده است. چندین سال است مجلس، وزارت صمت و اتاق بازرگانی برای ساماندهی و نظارت بر کارت‌های بازرگانی پاسکاری می‌کنند ولی تاکنون قدمی جدی در این راستا برداشته نشده است. به گزارش «وطن امروز»، تقریباً هر اقدامی در چارچوب قوانین کشور به یک مجوز از سوی مقامات یا سازمان‌های مربوط نیاز دارد. دقیقا مثل رانندگی که با داشتن گواهینامه رسمی از اداره راهنمایی و رانندگی، قانونی است و بدون آن، غیرقانونی و تخلف. برای بعضی تجارت‌ها هم به چنین گواهینامه‌ای نیاز داریم که به آن کارت بازرگانی گفته می‌شود. بر اساس قوانین گمرکی کشور، کارت بازرگانی مجوزی است که دارنده آن، اعم از شخص حقیقی و حقوقی، می‌تواند با داشتن آن اقدام به تجارت در عرصه واردات و صادرات کالا کند. این تجارت از ثبت‌سفارش و ترخیص کالا تا واردات از مناطق آزاد، حق‌العمل‌کاری در گمرک و صادرات کالاهای مجاز را در بر دارد.

 

* فروش کارت‌های بازرگانی

چند سالی است که فروش غیرقانونی کارت‌های بازرگانی به بستری برای فرار مالیاتی تبدیل شده است. برخی بازرگانان و تاجران با سودجویی از این کارت‌ها درآمدهای هنگفتی کسب می‌کنند، بدون اینکه مالیات بپردازند. واگذاری کارت بازرگانی به دیگران با دریافت مبلغ ناچیزی در مرزها و گمرکات رواج بسیاری یافته است. درآمد حاصل از تجارت با کارت بازرگانی مشمول مالیات می‌شود و در بعضی موارد به چند صد میلیارد تومان می‌رسد و این درحالی است که دارنده کارت که ممکن است شخصی بی‌سواد هم باشد، حتی نتواند این رقم را بخواند. دارندگان کارت در این موارد مورد سوء‌استفاده دیگران قرار می‌گیرند و نمی‌توانند ثابت کنند استفاده‌کننده از کارت، دیگری بوده و در نهایت پرونده فرار مالیاتی برای صاحبان کارت‌های بازرگانی تشکیل و به مراجع قضایی ارجاع می‌شود. دلالان و به قولی حق‌العمل‌کاران وارد عرصه صادرات شده‌اند و با سوء‌استفاده از این کارت‌های بازرگانی پول‌های کلانی را به جیب می‌زند. پس از صدور بخشنامه‌های متعدد ارزی از سال گذشته تاکنون به دلیل محدودیت‌های ارزی و تعهدی که برای بازگشت ارز حاصل از صادرات به‌وجود آمده، عده‌ای به عنوان حق‌العمل‌کار وارد عرصه صادرات شده‌اند و با استفاده از کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف کالای برخی صادرکنندگان را صادر می‌کنند و به ازای هر دلار کالای صادراتی از صادرکننده 100 الی 150 تومان حق‌العمل یا حق دلالی می‌گیرند. بر این اساس، صادرکننده دیگر در قبال صادرات انجام شده تعهد ارزی ندارد، زیرا دارنده کارت بازرگانی متعهد به بازگشت ارز صادراتی می‌شود و به همین دلیل حاضر است به ازای هر دلار کالای صادراتی هم مبلغی را به دلال بپردازد. 

محمدرضا مودودی، سرپرست پیشین سازمان توسعه تجارت در گفت‌وگو با فارس در پاسخ به این سوال که آیا ورود حق‌العمل‌کاران و دلالان به عرصه صادرات کشور را تایید می‌کند، گفت: این موضوع را من هم شنیده‌ام که یک عده سودجو وارد امر صادرات شده‌اند و با دریافت مبلغی از صادرکنندگان کالاهای آنها را صادر می‌کنند و به این ترتیب صادرکننده هم دیگر متعهد به بازگشت ارز حاصل از صادرات نیست و دارنده آن کارت بازرگانی یک بار مصرف باید در مقابل قانون پاسخگوی تعهد ارزی باشد. سرپرست پیشین سازمان توسعه تجارت در ادامه بیان کرد: اگر هر دلال صادراتی در هر ماه به طور متوسط 4 میلیون دلار توسط یک کارت بازرگانی یک بار مصرف کالا صادر کند براساس دریافت حق‌العمل 100 تا 150 تومانی به ازای هر دلار 400 تا 600 میلیون تومان سود بادآورده نصیب خود می‌کند. سرپرست سازمان توسعه تجارت ایران با بیان اینکه سال گذشته حدود 6 هزار و 400 کارت بازرگانی یک بار مصرف صادر شده است، گفت: 5 میلیارد و 400 میلیون دلار صادرات توسط این کارت‌های یک بار مصرف انجام شده است که اگر به ازای هر دلار صادراتی یک دلال  فقط 150 تومان از صادرکننده دریافت کرده باشد به عبارتی حدود 810 میلیارد تومان سود نصیب دلالان شده است.

 

* فرار مالیاتی با کارت‌های بازرگانی

در همین حال علی‌اکبر کریمی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس درباره اجاره کارت‌های بازرگانی گفت: در بحث قاچاق کالا به اتاق بازرگانی نیز انتقاداتی وارد است، زیرا مرجع صدور کارت بازرگانی اتاق است و تایید آن با وزارت صنعت. مشکلی که وجود دارد پاسکاری این دو دستگاه درباره کارت‌های بازرگانی است. کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای و یک بار مصرف ماحصل این ناهماهنگی است. در گذشته همین مشکل باعث شده که برای افرادی غیر بازرگان، کارت صادر شده و از آنها سوءاستفاده شود. کریمی با تاکید بر اینکه بالغ بر 15 هزار میلیارد تومان برآورد فرار مالیاتی کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای است، افزود: این کار باعث شده به کشور نیز لطمه وارد شود و واردات بی‌حساب و کتاب و بدون نظارت را در پی داشته باشد. این نماینده مجلس بیان کرد: بر اساس اعلام دولت، میزان قاچاق کاهش پیدا کرده است اما این کاهش به دلیل افزایش نرخ ارز است که دیگر قاچاق صرفه اقتصادی ندارد. در حال حاضر با توجه به نرخ ارز ما قاچاق معکوس داریم، یعنی کالاها به صورت قاچاق به خارج از مرز‌ها صادر می‌شود که این مسأله نیز ناشی از سیاست‌گذاری غلط دولت است.

در همین‌باره حسین سلاح‌ورزی، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی با دفاع از عملکرد این اتاق در فرآیند صدور کارت‌های بازرگانی گفت: اساسا کارت بازرگانی به عنوان مجوزی برای مبادرت به صادرات و واردات کالاست که مشترکا توسط اتاق بازرگانی و وزارت صنعت صادر می‌شود. کسانی که با این کارت اقدام به واردات می‌کنند یعنی از مبادی رسمی این کار را انجام می‌دهند، در حالی که قاچاق از مبادی غیررسمی انجام می‌شود. وی گفت: بر اساس توافق انجام شده با سازمان امور مالیاتی، هر صادر‌کننده هنگام صادرات 4 درصد مالیات بر عملکرد پرداخت می‌کند. به همین دلیل فرار مالیاتی از سوی اعضای اتاق بازرگانی اندک است و این بدهی مالیاتی مربوط به سنوات قبل است. این فعال اقتصادی ادامه داد: دولت شرایطی را برای دریافت کارت بازرگانی در نظر گرفته است و اتاق بازرگانی به عنوان یک پیشخوان عمل می‌کند. اینکه قبلا برای افراد غیر بازرگان کارت صادر شده مربوط به اشکال قانونی بوده که در حال حاضر رفع شده است. سلاح‌ورزی در پایان افزود: در حال حاضر چیزی به نام کارت بازرگانی یک بار مصرف وجود ندارد اما افرادی هستند که کارت بازرگانی خود را اجاره می‌دهند که کاری غیرقانونی است. تاکنون نیز 2 هزار کارت بازرگانی اجاره‌ای باطل شده است. درباره استفاده از کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای اتاق بازرگانی مسؤول نیست و باید دستگاه‌هایی دولتی اجازه چنین کاری را ندهند. متاسفانه به‌رغم اینکه اجاره کارت بازرگانی قانونی نیست اما دستگاه‌های دولتی و قضایی در این زمینه اقدامی انجام نداده‌اند.

پس از حاشیه‌های فراوانی که کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف درباره قاچاق و فرار مالیاتی ایجاد کرد، کارشناسان و نهادهای نظارتی انتقادات مهمی را به اتاق‌های بازرگانی درباره صدور این کارت‌ها وارد دانسته و خواستار ایجاد یک مرکز مستقل برای رتبه‌بندی کارت‌های بازرگانی شدند. رتبه‌بندی کارت‌های بازرگانی توسط دولت و اتاق‌ بازرگانی ایران به عنوان بخش خصوصی مدتی است دنبال و انجام می‌شود و بر این اساس اتاق بازرگانی ایران بدون گرفتن مجوزهای لازم با ایجاد یک مرکز رتبه‌بندی، اقدام به رتبه‌بندی دارندگان کارت‌های بازرگانی می‌کرد. 

پیش از این اتاق بازرگانی درباره کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف بشدت مورد نقد کارشناسان و مسؤولان قرار گرفته بود و بعضی ناظران بازار اقدام اخیر اتاق بازرگانی در ایجاد مرکز مستقل رتبه‌بندی کارت‌های بازرگانی را نیز بی‌ارتباط با کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف نمی‌دانند. بر این اساس با وجود اینکه یکی از اهداف رتبه‌بندی کارت‌های بازرگانی جلوگیری از سوءاستفاده از کارت‌های بازرگانی بوده اما سازمان بورس و اوراق بهادار 29 آبان 98 در اطلاعیه‌ای فعالیت‌های این مرکز را غیرقانونی اعلام کرد. در این اطلاعیه آمده است: به استناد بند 21 ماده یک قانون بازار اوراق بهادار، مؤسسات رتبه‌بندی از مصادیق نهادهای مالی هستند و طبق ماده 28 همین قانون، تأسیس آنها منوط به ثبت و فعالیت تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار است.

پس از اعلامیه سازمان بورس و سازمان بازرسی درباره اقدامات غیرقانونی مرکز رتبه‌بندی اتاق بازرگانی ایران، سازمان بازرسی کل کشور به وزارت اقتصاد درباره اقدامات غیرقانونی مرکز رتبه‌بندی اتاق بازرگانی ایران نامه نوشت. در نامه سازمان بازرسی کل کشور در 13 مهرماه سال جاری آمده بود که اقدامات اتاق بازرگانی در تشکیل«مرکز رتبه‌بندی اتاق ایران» که منجر به صدور مجوز تحت موسسه رتبه‌بندی به 16 شرکت شده است غیرقانونی و به استناد ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبان ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری، مصداق کلاهبرداری ذیل عنوان مجرمانه «تحصیل مال از طریق فریب مردم به اختیارات واهی و امیدواری به امور غیرواقع» دانسته و از تکرار تجربه فاجعه‌بار موسسات اعتباری غیرمجاز در حوزه نهادهای پولی ابراز نگرانی کرده بود.

 

* انحلال مرکز رتبه‌بندی اتاق ایران

پس از کش و قوس‌های فراوان بالاخره مرکز غیرقانونی رتبه‌بندی اتاق ایران منحل شد. هیات‌رئیسه اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در مصوبه‌ای، انحلال مرکز ملی رتبه‌بندی اتاق ایران را اعلام کرد. در نامه‌ محمدرضا رمضانی، دبیر‌کل اتاق بازرگانی ایران به فرهادی، مدیرعامل مرکز ملی رتبه‌بندی اتاق ایران آمده است: «با عنایت به مصوبه مورخه 8/10/1398 هیات‌رئیسه محترم اتاق ایران درباره انحلال آن مرکز، لازم است ضمن برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده و اعلام رسمی تصمیم‌ انحلال و تعیین مدیر تصفیه و ناظر تصفیه از هرگونه اقدام تعهدآور از قبیل انعقاد قرارداد با نیروهای انسانی، خرید و فروش اموال و دارایی‌ها اجتناب شده و هرگونه عملیات مالی یا اداری با هماهنگی امور مالی اتاق ایران صورت پذیرد».

***

رضا کردلو: «بیایید خونه‌های ما رو نگاه کنید، داریم از سردی می‌میریم. ما گناه داریم؛ بارون خونه‌هامونو خراب کرده». این صحبت‌های کودکی با لهجه بلوچ است که فیلم آن در شبکه‌های اجتماعی و پس از سیل سهمگین در سیستان‌وبلوچستان منتشر شده و این کلمات، تا این لحظه که من این یادداشت را می‌نویسم، نتوانسته احساسات حتی یکی از چهره‌های شاخص هنری محترم یا سلبریتی‌های ورزشی یا دیگرانی که شبیه اینها هستند را تحریک کند یا آنها را وادارد توجه افکار عمومی و مخاطبان‌شان را به سمت مهم‌ترین بحران فعلی کشور یعنی سیل در جنوب شرقی ایران جلب کنند؛ چهره‌هایی که این روزها با ادعای بودن در کنار مردم، به ادا و اطوار انصراف از جشنواره‌هایی که از اول نسبت آنچنانی با عامه مردم نداشت، رو آورده‌اند. کسانی که زیست دولتی و حاکمیتی‌شان را می‌شود وقتی تیتراژ در انتهای فیلم بالا می‌رود، تماشا کرد. چهره‌هایی که می‌گویم، بی‌آنکه پیش از رفتارهای تقلیدی و کپی‌کارانه از خود یا یکدیگر سوال کنند «کنار مردم ایستادن، دقیقا یعنی چه؟» می‌شوند یکی از قطعه‌های دومینوی کمپین‌های مقطعی و بی‌کارکرد! اعتراض دارید، دم‌تان گرم! انتقاد می‌کنید، آفرین! اما عاجزانه از شما می‌خواهم معنای «کنار مردم بودن» را عوض نکنید. «کنار مردم بودن» را طبقاتی نکنید. «کنار مردم بودن» را با کردار و رفتارتان نشان دهید. «کنار مردم بودن» را با دادن مالیات نشان دهید [قابل تامل آنکه دیروز، طرح حذف معافیت مالیاتی هنرمندان در مجلس رای نیاورد، یعنی هنوز معافند از مالیات اینهایی که وابسته نیستیم را هشتگ می‌کنند]. در کنار مردم خیابان انقلاب- حدفاصل چهارراه کالج تا چهارراه ولیعصر- بودن که فخری ندارد. ایران نقشه‌ای دارد که یک سویش را خوزستان گرفته و یک سویش را سیستان و بلوچستان. یک سویش را آذربایجان گرفته و یک سویش را خراسان. دریای خزر، خلیج‌فارس و دریای عمان. نقشه ایران را یک بار نگاه کنید پیش از اینکه سیاهش کنید. غمگینید؟ من هم غمگینم. خبر داغ هر ایرانی را از هرجای عالم که بشنوم ناراحت می‌شوم. افسوس می‌خورم و برایش فاتحه می‌خوانم اما بهانه‌اش نمی‌کنم برای اینکه مدام آیه یأس بخوانم برای کشور و آینده‌اش را تیره و تار کنم در ذهنم. این کارها در کنار مردم بودن نیست جسارتا، انصراف از کنار مردم بودن است. مردم زندگی‌هایی دارند در شهرها و روستاها، شب سر سفره‌شان می‌نشینند دور همدیگر تا غبار روز از چهره بزدایند. شما حال‌شان را خراب نکنید. دشتیاری جایی است در بلوچستان. بلوچستان و دشت یاری‌اش این روزها دست یاری می‌خواهد نه اینکه کسانی زیر پایش را خالی کنند.

امیر استکی: در جامعه ما و همه جهان بعضی صداها بلندترند. در تاریخ هم اینگونه بوده و در آینده هم خواهد بود. تاریخ سرگذشت اشراف و قدرتمندان و گورستان آریستوکراسی است. خودمانی‌ترش اینکه در زندگی بشر بعضی خون‌ها سرخ‌ترند، نه به واسطه خدمتی که کرده‌اند، خیری که رسانده‌اند و خرق عادتی که کرده‌اند، بلکه به واسطه تبار، ژن، قدرت اقتصادی، سیاسی و در این روزها داشتن صدای بلندتر و بعضی چیزهای دیگر. اما آنها که واقعا کاری کرده‌اند، خدمتی رسانده‌اند و خرق عادتی کرده‌اند، در بیشتر موارد شانس دیده شدن و جا گرفتن در مرکز توجهات را نداشته و ندارند و نخواهند داشت. بر همین مبنا قهرمانان واقعی انگشت‌شمار و معدود خواهند بود اما همین قهرمان‌هایی که به واسطه قهرمانی‌شان در تاریخ ماندگار شده‌اند، باز هم بسیار کمتر از شاهان، شاهزادگان و بزرگانی هستند که نام و آوازه‌شان را از ژن‌ها و دسترسی‌شان به قدرت گرفته‌اند. کار بزرگ بسیاری از اینان عمق جراحتی بوده که جنایت‌پیشگی‌شان ایجاد کرده است و ماندگاری نام‌شان داغی است که از پیشانی یک ملت پاک نمی‌شود. به هر حال در تاریخ قهرمان واقعی کمیاب است. قهرمان غیرپوشالی که پالانی پر از پیزور ژن‌ها نداشته باشد، چیزی است که به این راحتی‌ها مگر در افسانه‌ها به دست یک ملت نخواهد رسید. روزگار مدرن از این منظر نه‌تنها امکان جدیدی برای انسان‌ها فراهم نکرده است، بلکه بیش از هر دوره‌ای در آن شاهد فقدان قهرمان‌های واقعی هستیم. در این روزگار علاوه بر اینکه همه عوامل پیش‌گفته کماکان نایابند، هوس‌های انسان‌ها نیز در جایگاه آرمان نشسته‌اند و موازین خیر، شر، بزرگی و کوچکی را تغییر داده‌اند. حالا چیزهایی باعث شهرت جهانی می‌شود که تا چند دهه پیش از چارچوب در فاحشه‌خانه‌ها به آن‌طرف معتبر نبود و در زندگی واقعی بیش از هر چیز عامل ننگ و عار بود تا نام و نشان. ما در جهانی زندگی می‌کنیم که بسیاری از به اصطلاح سلبریتی‌هایش به خاطر ویژگی‌های جنسی هیکل‌شان است که معروف شده‌اند. یعنی چیزهایی که در دوران قدیم اسافل اعضا نام داشتند و پست‌ترین عضوهای بدن آدمی بودند، این روزها می‌توانند یکی را به اوج محبوبیت و شهرت در سطح جهان برسانند. در ایران ما هم اینچنین وضعی نه بشدت دنیای بیرون ولی با تفاوت‌های ناچیزی در جریان است. تعدادی از بازیگران سینما که بعضی از آنها این روزها شهرت خود را به کسب‌وکار سیاست نیز وارد کرده‌اند، در تحلیل نهایی در روزگار ورودشان به این حرفه از همه پارامترهای لازم فقط خوشگل بودن را داشته‌اند. در سایر عرصه‌ها کسانی که روزگاری مطرب می‌خواندند‌شان و از طبقات پست جامعه بودند، این روزها خواننده نام دارند و از پر درآمدترین و محبوب‌ترین‌هایند. از این موارد تا دل‌تان بخواهد می‌شود بیان کرد. 

نکته اساسی اما این واقعیت است که در روزگار ما قهرمان کمیاب‌تر از هر روز دیگری است. قهرمان‌هایی نجاتبخش که در روزهای سخت یک ملت استوار و پابرجا یاری‌رسان بوده‌اند و جان‌شان را فدای دوام و بقای ایده‌ای متعالی کرده‌اند. قهرمانانی که با گوشت و خون‌شان خصم خونخوار ملتی را فروکوفته‌اند و بعد خاضعانه به لذت تماشای قوت جریان طبیعی زندگی در وطن‌شان، بسنده کرده‌اند و گمنام مانده‌اند. این قهرمانان کمیاب در روزگار ما به واسطه بزرگی و هیبتی که دشمن از خود نشان داد به ملت شناسانده شدند و بزرگمردی چون سردار شهید قاسم سلیمانی نمایندگی‌شان می‌کرد. این قهرمان ملی همان‌گونه که در شأن قهرمانان است، در رویارویی با نماد عینی شرارت و پستی در جهان کنونی، آمریکای مستکبر، جاودانه و شهادتش نیز حماسه‌آفرین شد. بهت و حیرت و ناراحتی بزرگی که ملت در عزای او نشان دادند، دلیل مستحکمی بر این است که او را در قامت قهرمانی بزرگ می‌پندارند؛ قهرمانی که ضربه به آن ضربه به ملتی بزرگ و حیثیت آن است. سلیمانی در تاریخ معاصر ایران که پر از روزهای تحقیر‌آمیز است، الحق و الانصاف قهرمان بزرگی است. کسی است که نوید پیروزی بر دشمنان بدوی این ملت را که در رویای تعدی به جان و ناموس‌شان بودند، با صدایی بلند اعلام کرد و سرزمین دشمنانی را که روزگاری سودای سروری بر ملتش را داشتند، به میدان جنگ نامتقارن علیه سایر دشمنان ایران تبدیل کرد. سلیمانی و یارانش که در اوج تحریم‌های تسلیحاتی، ایران را در قامت یک قدرت منطقه‌ای سر پا نگه داشتند، قهرمانانی شایسته ستایشند. اما در دوران جدید عده‌ای هستند که ارزش‌های دنیای پوچ مدرن را بر بزرگی و عظمت ترجیح دهند. تفاله‌های رانده از وطنی که هر یک به نحوی در آشفته‌بازار تقدس خدایان شهوانی، در کمین نشسته‌اند تا انتقام خود از ملت مسلمان و شیعه ایران را با خاک پاشیدن به چهره قهرمانانش بگیرند؛ انتقام رانده شدن توسط ملت، انتقامی ناهمگون با موازین و ارزش‌هایی که ملت مسلمان ایران بدان پایبندند. آنها مانند انگل‌هایی که حیات‌شان در ضعف میزبان‌شان است، منتظرند فرصتی هر چند کوتاه بیابند تا آتش دل خود را خنک کنند.

هواپیمای مسافری که عمده مسافران آن هموطنان‌مان بودند، به علت اشتباه پدافند هوایی سرنگون می‌شود. سردار امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه همه تقصیر را به گردن می‌گیرد و آرزوی مرگ برای خود می‌کند. در این میان کسانی که تا پیش از این اهمیتی به خبر کشته شدن هموطنان‌شان نمی‌دادند، به یکباره گویی فرصتی مغتنم برای تحقیر و فروکوفتن نیروهای نظامی کشور یافته‌اند، به بهانه عزا نفرت خود را از هر آنچه نمی‌پسندند بیرون ریخته و با وجد و شعفی پنهان‌نشدنی چوب ملامت بر سر محافظان و مدافعان کشور فرود می‌آورند. اینها حالا فرصت انتقام دارند. انتقام‌شان هم مانند دنیای ارزش‌ها و آرمان‌های‌شان پست، حقیر و منفعلانه از نوع پاره کردن تمثال قهرمانی مانند سردار سلیمانی و پاشیدن خاک به آفتاب است. اینها همان‌هایی هستند که در روزهای فتنه 88 هم بغض خود را از دنیای متعالی تشیع با آتش زدن خیمه عزای حسینی و سوت و کف زدن در عاشورای سید و سالار شهیدان نشان دادند. اینان عده‌ای قلیلند که چون قیمومت و برتری انسان غربی را پذیرفته‌اند و به حقارت خود در برابر این خدای مدرن معترفند، از سوی او یاری می‌شوند. رسانه‌های جهانی و بوق‌های تبلیغاتی، این کاه‌های حقیر را کوهی از درون ملت جا می‌زنند ولی در عالم واقع اینها زبون‌تر از آنند که همین تصویر رسانه‌ای گل‌درشت را نیز بتوانند به مردم ایران بقبولانند.

مدافعانی که خود به تقصیرشان معترفند و عذرخواهند و طلب مرگ برای اشتباه‌شان می‌کنند، بزرگ‌منش‌تر از آنی هستند که در این کارزار شماتت و عقده‌گشایی تنها گذاشته شوند. ملت می‌دانند اینها همان کسانی‌اند که قهرمان‌های‌شان از میان آنها برخاسته‌اند. همان‌هایی‌اند که با پوست، گوشت و خون‌شان در حفظ وطن می‌کوشند و مانند نماینده قهرمان‌شان سردار قاسم سلیمانی شایسته نکوداشتی آنگونه که جهان به حیرت افتد هستند. ملت حساب اشتباه را از خبث طینت جدا خواهد کرد و هر که پس از فرو نشستن غم بزرگی که سقوط هواپیمای مسافری بر جان ایرانیان انداخت چنان نکند، به معنای واقعی کلمه گرگی در جلد گوسفند است. 

سیدهادی سیدعسکری*: در پی ترور و شهادت مظلومانه سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی، جهان در انتظار واکنش جمهوری اسلامی به این اقدام جنایتکارانه و احمقانه ترامپ بود.

1- فضای سیاسی آمریکا: در فضای سیاسی آمریکا شاهد 2 رویکرد به این جنایت بودیم. جمهوری‌خواهان و حامیان دونالد ترامپ به‌ صورت قاطع از اقدام وی حمایت کردند و در مقابل، دموکرات‌ها با این استدلال که «این اقدام منجر به افزایش تنش‌ها شده و منافع آمریکا را بیش‌ از پیش به خطر می‌اندازد»، نسبت به تبعات این اقدام و سیاست ترامپ در مقابله با ایران و میزان توفیق آن در تغییر رفتار تهران ابراز نگرانی کردند. مهم است که بدانیم هر 2 طیف سیاسی در اظهارات و مواضع خود یک اشتراک نظر داشته‌اند؛ پذیرش تروریست بودن شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی و لزوم برخورد و حذف ایشان و انتقادشان صرفا درباره چگونگی روش حذف آن شهید بزرگ بوده است. 

2- فضای افکار عمومی آمریکا: در بخشی از فضای افکار عمومی آمریکا، این جنایت ‌مانند اتفاقی نظیر عملیات ترور اشخاصی نظیر اسامه بن‌لادن و ابوبکر بغدادی فهم شده است، چرا که اساسا افکار عمومی کم‌سواد آمریکا، فهم و شناخت بالایی از محیط داخلی ایران، چیستی سپاه پاسداران و ژنرال قاسم سلیمانی ندارد و طبق روایتی که رسانه‌های آمریکایی برایش ساخته‌اند، از لحاظ شناختی در ذهنش تمایزی میان سپاه پاسداران، حشدالشعبی و گروه‌هایی نظیر القاعده و داعش قائل نیست. لذا ‌غیر از مواضع انتقادی نخبگان، عموم موضع‌گیری‌های افکار عمومی در این باره از 2 حالت خارج نبوده‌؛ جمهوری‌خواهان و هواداران ترامپ که از این اقدام خوشحال شده و حمایت کرده‌اند و باقی با درون‌مایه طنز و سرگرمی و هشتگ‌هایی نظیر ww‌3و DearIran نسبت به این اقدام واکنش نشان داده‌اند.

3- ادراک ترامپ و چرایی این اقدام: شواهد و قرائن نشان می‌دهد شکست آمریکا در پروژه‌ فشار حداکثری در عرصه‌ تحریم‌های اقتصادی، به پایان رسیدن ظرفیت فشار و تحریم اقتصادی و انتظار برآورده‌نشده‌ ترامپ برای تسلیم ایران ظرف مدت کوتاه، شکست پروژه فروپاشی و آشوب [آبان امسال] در ایران و البته ضربات پی‌درپی و مؤثر ایران به منافع منطقه‌ای آمریکا و متحدانش، ترامپ را به این جمع‌بندی رساند که دیوانه‌وار زیر میز بازی بزند و فاز جدید فشار حداکثری نظامی را با محوریت سرکوب و حمله مستقیم به نیروهای منطقه‌ای ایران کلید بزند و البته شروع این فاز را با ترور رأس این نیروها آغاز کرد تا از همان ابتدا فورا نتایج انتهای مسیر را حاصل کند.

در ادراک ترامپ و مشاورانش این انگاره معتبر شده بود که در وضعیت فعلی بویژه بعد از درگیری ایران در آشوب‌های داخلی، جمهوری اسلامی جرأت و توان پاسخگویی به آمریکا و ورود به فاز رویارویی مستقیم با این کشور را ندارد و در نتیجه‌ این فاز ایران ناگزیر به تسلیم و مذاکره با آمریکاست. لذا بلافاصله بعد از این اقدام در توئیت خود صحبت از تهدید جنگ و راه مذاکره کرده و در پیام خود از طریق سوییس نیز با ادبیاتی دیگر همین تهدید را تکرار کرد. مهم است که فهم کنیم در ادراک ترامپ، واکنش نظامی قاطع از سوی ایران و جنگی قرار نیست دربگیرد و ایران عملا یا تسلیم قواعد جدید بازی آمریکا خواهد شد و به مذاکره تن می‌دهد یا با انفعال و سکوت، نظاره‌گر نابودی توان و نیروهای نیابتی خود در منطقه خواهد شد. این انگاره با هدف قرار دادن پایگاه عین‌الاسد کاملا فرو ریخت و ترامپ رسما عقب نشست.

4- تحولات عراق: طبق هدف‌گذاری انجام‌شده در سناریوی جدید آمریکا و ترامپ، ادامه‌ حملات مستقیم نظامی آمریکا به رهبران و پایگاه‌های نیروهای جبهه مقاومت و ورود رسمی آمریکا به راهبری کودتای نظامی عراقی- آمریکایی در عراق، قرار بود رخ دهد و عراق در آستانه‌ کودتای آمریکایی با هدف بیرون کردن ایران و حامیانش از عراق قرار داشت، البته این قمار خطرناک روی دیگری نیز دارد که در صورت عدم توفیق آمریکا، تاوانش اخراج ذلت‌بار آمریکا و نیروهایش از عراق است؛ عملا قانون اخراج آمریکاییان از عراق هم توسط پارلمان تصویب شد و ترامپ در موضع انفعال قرار گرفت.

5- انتخاب و واکنش ایران: بر اساس موارد بیان‌شده، آمریکا با این اقدام جنایت‌بار خود، عملا قواعد تعریف‌شده‌ بازی را بر هم زد و قواعد جدیدی را در بازی خود با ایران تعریف کرد. این ایران بود که باید انتخاب می‌کرد آیا به قواعد بازی آمریکا تن ‌دهد یا اساسا از شکل‌گیری چنین بازی‌ای جلوگیری کند. 

اگر تصمیم ایران در واکنش به این بازی جدید به هر شکل از سوی آمریکایی‌ها و جهان به‌ عنوان کرنش، انفعال، تسلیم و مذاکره تعبیر می‌شد، عملا به معنای پذیرش قواعد بازی جدید آمریکا بود و تبعات تن دادن به این بازی در مرحله‌ اول شامل موارد زیر بود:

الف- پیروزی منطق ترامپ بر منطق مخالفانش در آمریکا در نوع مواجهه با ایران، تقویت ترامپ در آمریکا و شروع دور جدیدی از سیاست‌ورزی ضدایرانی در آمریکا و جهان 

ب- ادامه و توسعه‌ روند ترورها و عملیات‌های نظامی آمریکا علیه ایران و منافع جمهوری اسلامی در منطقه و داخل خاک ایران تحت قواعد بازی جدید پذیرفته‌شده از سوی ایران. طبق قواعد این بازی جدید، هر فرد ایرانی اعم از مسؤولان، نظامیان، تجار و دیپلمات‌های ایران می‌توانست در لیست تروریسم آمریکا قرار گرفته؛ در هر جای جهان مورد عملیات‌های تروریستی قرار گیرد.

پ- شکست اراده‌ها و انگیزه‌های گستره‌ وسیعی از نیروها و هواداران ایران چه در منطقه و چه در داخل ایران و از بین رفتن سرمایه اجتماعی و قدرت نرم ایران و البته این ایران بود که توانست با دادن پاسخ و برهم زدن میز بازی جدید آمریکایی‌ها، درسی به ترامپ داد که به حول و قوه‌ الهی آغازی باشد بر شکست و مفتضح شدن وی در آمریکا که به‌ عنوان مثالی در تاریخ آمریکا و مایه عبرتی برای همه‌ بدخواهان ایران یاد شود. 

«إِنَّ اللهَ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ»

کارشناس ارشد ژئواستراتژیک*