میکائیل دیانی: اتفاقات بزرگ در جهان با خود پیوست‌های فرهنگی- اجتماعی‌ای به همراه دارند و سینمای دفاع‌مقدس را نیز می‌توان یکی از این پیوست‌ها دانست؛ سینمایی که پس از جنگ تحمیلی عراق علیه ایران کم‌کم شکل گرفت و امروز یکی از گونه‌های مهم سینمای ایران را تشکیل می‌دهد؛ گونه‌ای که طی نزدیک به 4 دهه شکل و ساختار یافته و به تنوع نیز رسیده است.

 

* سینمای دفاع مقدس، سینمای جنگ!

در سال‌های ابتدایی دهه 60 و پس از شروع جنگ تحمیلی، سینما نیز شروع به واکنش کرد. آن سال‌ها هنوز چیزی به عنوان سینمای دفاع‌مقدس وجود نداشت و سینماگران با همان دست‌فرمان سینمای کلاسیک هالیوود و بر اساس ساختار «ژانر جنگی» شروع به تولید آثار سینمایی کردند. در آن دوران بیشتر قصه فیلم‌هایی که مربوط به دفاع‌مقدس بود، مانند همان سینمای ژانر جنگ بر اساس شخصیت قهرمان فیلم آموزش دیده و حرفه‌ای که با تکیه بر تجهیزات فنی و با بهره‌گیری از قدرت بدنی می‌تواند گره‌ها را بگشاید، جلو می‌رفت. هیجان و حادثه 2 عنصر اصلی آن سینما بود که قهرمان داستان در بستر آن فیلم را جلو می‌برد. در آن سینما «جمشید هاشم‌پور» نیاز بود که یک تنه دمار از روزگار دشمن در بیاورد؛ فیلم‌هایی که با توجه به نیاز به حس پیروزی در جامعه، در گیشه هم با موفقیت همراه بودند. «عقاب‌ها»ی ساموئل خاچیکیان در سال 1364 نمونه بارز این سینماست که به پرمخاطب‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران هم تبدیل شد. در کنار عقاب‌ها می‌توان به «کانی‌مانگا» اثر سیف‌الله داد و «فرار مرگبار» تورج منصوری اشاره کرد که با همان نگاه جلو رفتند. اما تفاوت اصلی دفاع‌مقدس با جنگ، «مرگ» است. در نگاه فیلم‌های جنگی یا همان سینمای ضدجنگ، مرگ پایان و تباهی انسان است اما مرگ در سینمای دفاع‌مقدس «شهادت» و رستگاری بزرگ محسوب می‌شود. «کشتن» در سینمای جنگی برای انتقام و لذت‌های نفسانی است اما در نگاه دفاع مقدسی سلب حیات از دشمن فقط برای خدا و برای رضای او است، نه نفسانیات و لذات انسانی!

 

* ورود سینما به میدان دفاع مقدس

اما در کنار سینماگرانی که دفاع‌مقدس را با همان ساخت کلاسیک ژانر جنگی جلو می‌بردند، نسل جدیدی از سینماگران هم دوربین به دست شدند تا روایت دقیق‌تری از جنگ داشته باشند؛ روایتی که به «دفاع مقدس» نزدیک‌تر باشد. تفاوت اینها البته در این بود که عمدتا فیلمسازانی بودند که خود از بچه‌های جبهه و جنگ بودند. «رسول ملاقلی‌پور» و «ابراهیم حاتمی‌کیا» شاید شاخص‌ترین چهره‌هایی بودند که خود را متعلق به سینمای دفاع‌مقدس می‌دانستند. اینها تمام تلاش‌شان را می‌کردند که در بیان دفاع‌مقدس، مرزگذاری‌های دقیقی با جنگ‌های رایج جهان داشته باشند؛ گونه‌ای که مبتنی بر باورهای دینی و ملی جامعه انقلابی ایران است. حاتمی‌‌کیا در «مهاجر» قصه را بر اساس احوالات معنوی و الهامات خلبان پرنده بدون سرنشین جلو می‌برد و در «دیده‏بان» رزمنده‌ای را به تصویر می‌کشد که حاضر است برای جلو بردن دفاع‌مقدس خود را قربانی کند. رسول ملاقلی‌پور نیز در کنار حاتمی‌کیا دفاع‌مقدس را با همان حس دینی‌اش در «پرواز در شب»، «افق»، «بلمی به سوی ساحل» و دیگر فیلم‌هایش به تصویر کشید. در این دوران البته فیلم‌هایی هم بودند که نگاه سطحی به دفاع‌مقدس داشتند.

 

* «ضدجنگ»؛ در دوران عبور از آرمان‌ها

دوم خرداد فقط در سیاست تحول ایجاد نکرد؛ بی‌آرمانی در سیاست، به تغییر در سینما نیز انجامید. موج آثار ضدجنگ با محوریت مشکلات جنگ، ضایعات جنگ، فقر و مصائب جامعه بعد از جنگ به گونه اصیل دفاع‌مقدس حمله برد. «گیلانه» رخشان بنی‌اعتماد و «طبل بزرگ زیر پای چپ» کاظم معصومی در کنار فیلم «جایی دیگر» از مهدی کرم‌پور که با ارائه تصویری مجعول از رزمنده‌ها گاهی کلیت جنگ و شهادت را زیر سوال برده بود، حرکتی بود برای از یاد بردن سینمای دفاع‌مقدس و واقعیت آن!

 

* دهه 90 و رجوع به سینمای دفاع مقدس، این بار از بیرون متن!

در دهه 90 سینمای ایران به لحاظ فرم و تکنیک رشد کرده است اما یکی از ویژگی‌های متمایز این دهه رجوعی دوباره به سینمای دفاع‌مقدس، این بار نه در متن جنگ، بلکه قصه‌هایی در حاشیه دفاع‌مقدس است. «شیار 143» شاید شاخص‌ترین اثر سینمایی دهه 90 درباره جنگ تحمیلی است که داستانش نه پشت خاکریزهای دفاع‌مقدس، بلکه در خانه‌ای روستایی اتفاق می‌افتد. در این دوران سینمای ایران با «ویلایی‌ها» هم مواجه شد؛ داستان زنان پشت جبهه که کمتر به آنها پرداخته شده بود. قصه‌های حاشیه اما پراحساس و درگیر‌کننده است و کم از متن جنگ ندارد. حالا امسال نیز 2 فیلم اصلی که نمایندگی سینمای دفاع‌مقدس را در جشنواره بر عهده دارند، درباره حاشیه دفاع‌مقدس هستند. «آبادان یازده 60» داستان روزهای شروع جنگ در شهر آبادان و فعالیت‌های رادیو آبادان برای وحدت اجتماعی در برابر متجاوز است و «درخت گردو»ی محمدحسین مهدویان داستانی است که در بستر بمباران شیمیایی سردشت روایت می‌شود.

«برایان فوگل» کارگردان فیلم مستند جمال خاشقجی با عنوان «مخالف» از خریداران فیلمش خواست در مقابل عربستان سعودی بایستند. مستند «مخالف» که به بررسی قتل «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار عربستانی در کنسولگری سعودی در ترکیه می‌پردازد، روز جمعه در جشنواره «ساندنس» به نمایش درآمد. به گزارش فارس به نقل از ورایتی، جمال خاشقجی در کنسولگری عربستان سعودی در ترکیه به قتل رسید و بدنش مثله شد. سازمان سیا «محمد بن‌سلمان» ولیعهد سعودی را عامل قتل خاشقجی اعلام کرد با این وجود او تاکنون این اتهام را رد کرده است. «برایان فوگل» کارگردان این فیلم مستند در جشنواره ساندنس که «هیلاری کلینتون» و «الک بالدوین» نیز حضور داشتند، در مقابل جمعیت حاضر شد و گفت: امیدوارم توزیع‌کنندگان این فیلم از شرایط موجود نهراسند و این فیلم را در سطح جهان منتشر کنند. امیدوارم توزیع‌کنندگان در مقابل عربستان سعودی بایستند و ندای آزادی بیان و آزادی رسانه سر دهند، چرا که روزنامه‌نگاران می‌خواهند این دنیا جایی بهتر برای زندگی شود و به حفظ میراث خاشقجی کمک کنند. به نظر می‌رسد منظور برایان فوگل این بوده که توزیع‌کنندگان جهانی به انتشار این فیلم مقاومت نشان می‌دهند و آن را توزیع نمی‌کنند یا اینکه برخی کمپانی‌های هالیوودی به خاطر ارتباط  مالی با پادشاهی سعودی و بن‌سلمان ممکن است برای حمایت از این پروژه تردید داشته باشند. این فیلم مستند حتی از ریزترین نکات درباره قتل خاشقجی و حتی اعتراض‌های وی در داخل اتاق و سپس بیهوش کردن وی و قطعه‌قطعه کردن اعضای بدنش نگذشته است.  هنگام اکران این فیلم، صحنه‌هایی از دونالد ترامپ نشان داده می‌شد که از قدرت‌های صاحب حق «وتو» می‌خواهد اجازه فروش سلاح به عربستان سعودی را بدهند که با صدای «هیس» جمعیت حاضر در سالن همراه می‌شود و یکی از حاضران بلند فریاد می‌زند «دروغگو».

این مستند روایتی صریح و بی‌پرده از قتل خاشقجی است و شواهدی را علیه دولت عربستان سعودی و شخص «بن‌سلمان» ارائه می‌دهد. «MBS» (محمد بن‌سلمان) همواره هرگونه قصد و اطلاع از قتل خاشقجی را انکار می‌کند. چندین نفر به جرم قتل محکوم شدند، هرچند نام و مدارکی که برای محکوم کردن آنها به کار برده شد هرگز منتشر نشد. برخی رهبران تجاری آمریکا پس از قتل خاشقجی بلافاصله از عربستان سعودی فاصله گرفتند. پیش از قتل خاشقجی، روزنامه‌نگار واشنگتن‌پست که در تبعید به ‌سر می‌برد، شرکت‌های بزرگ همچون «آمازون» و «دیزنی» در حال مذاکره برای شراکت در ورود رسانه آمریکایی به عربستان سعودی بودند که این مذاکرات با قتل خاشقجی به سردی گرایید. «برایان فوگل» کارگردان سرشناس مستند «مخالف»، پیش از این برای ساخت مستند «ایکاروس» که به معضل دوپینگ می‌پرداخت موفق به دریافت جایزه اسکار شده است. گروه فیلم مستقل «UTA» فروش مستند جدید (مخالف) فوگل را که به بررسی قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد حکومت عربستان سعودی می‌پردازد، بر عهده دارد.

مستند زندگی شهید قاسم سلیمانی با محوریت رابطه عاطفی او با کودکان و فرزندان شهدا تولید می‌شود.

به گزارش «وطن امروز»، معاون فرهنگی حوزه هنری کودک و نوجوان از تولید مستندی با موضوع شهید سپهبد قاسم سلیمانی و نحوه ارتباط مهربانانه و عاطفی این شهید بزرگوار با کودکان و نوجوانان خبر داد. حمید حسین‌زاده با بیان این مطلب گفت: نگاه عاطفی و مهربانانه شهید سلیمانی با فرزندان شهدا دوسویه بوده است، یعنی هم ارتباط وی با کودکان و بویژه فرزندان شهدای مدافع حرم و هم نگاهی که این کودکان به سردار آسمانی داشتند، بسیار ویژه و یکی از وجوه ماندگار شخصیت این شهید بوده که ضروری است به آن پرداخته شود. حسین‌زاده ادامه داد: هر تصویری که گویای رشادت، دلیری و شخصیت متمایز شهید سلیمانی است باید ثبت شود و برای نسل آینده به یادگار بماند تا گواهی باشد بر اینکه یک قهرمان ملی و بین‌المللی چگونه به این جایگاه دست می‌یابد و چگونه شخصیتی اینگونه محبوب دل‌ها می‌شود. معاون فرهنگی حوزه هنری کودک و نوجوان افزود: این مستند که قرار است در ۲۰ دقیقه تولید شود، در مرحله پیش‌تولید قرار دارد و بزودی تصویربرداری آن آغاز خواهد شد. وی گفت: لوکیشن‌های اصلی این مستند در تهران و کرمان خواهد بود و کارگردانی آن را بهنام بهادری برعهده دارد و مدیر فیلمبرداری محمد افشاری است. حسین‌زاده در پایان گفت: این مستند نخستین بار در هفته هنر انقلاب اسلامی به نمایش درمی‌آید و نمایش‌های تلویزیونی خواهد داشت.

کامبیز دیرباز که اجرای برنامه «دست‌فرمون» از شبکه نسیم را بر عهده دارد ضمن توضیح رویکردها و اهداف این برنامه تلویزیونی، درباره حرف و حدیث‌هایی که درباره «لاکچری بودن» برنامه مطرح می‌شود، سخن گفت.

به گزارش «وطن امروز»، دیرباز به مهر گفت: این درست است که هیجان برنامه کم است و بخش زیادی به دلیل سبک چنین مسابقاتی است که به شیوه «تک‌نفره» پیش می‌رود، البته پیش‌بینی نمی‌کردیم که تک نفره بودن ماشین هیجان را کم می‌کند و ما تلاش کردیم با آیتم‌ها و چالش‌های مختلف هیجان را به مسابقه تزریق کنیم، الان هم صحبت‌هایی شده که پیست را تا ۲ برابر یا 3 برابر عریض‌تر کنیم تا همزمان 2 ماشین با یکدیگر مسابقه دهند. وی درباره سیاست برنامه درباره حضور شرکت‌کننده‌ها با ماشین‌های لاکچری گفت: ما در پیست هم پراید داشتیم هم بی‌‌ام‌و. اتفاقا در آن قسمت راننده پراید اول شد! چون صددرصد به مهارت راننده بستگی دارد. اصلا سیاست برنامه این است که ما به چنین دنیایی ورود نکنیم که بخواهیم فقط ماشین‌های لاکچری را راه بدهیم. این برنامه برای مردم کف خیابان است. دیرباز در پایان گفت: این برنامه می‌تواند برند شود چون طیفی از مخاطبان را دارد که جایش در تلویزیون خالی بوده است. با این حال باید منطقی بود؛ در همان مقیاس بهترین برنامه در دنیا که «تخت گاز» است باز هم نمی‌توانید آن را با برنامه استعدادیابی عمومی که مخاطب بیشتری دارد مقایسه کنید و شما حتما باید عشق ماشین باشید تا «تخت گاز» یا «دست فرمون» را ببینید چون تخصصی است.

سی‌و‌پنجمین جشنواره موسیقی فجر علاوه بر تهران، با حضور گروه‌ها و هنرمندان مختلف در ۱۰ استان و منطقه آزاد اروند نیز برگزار می‌شود.

به گزارش «وطن امروز»، دبیرخانه سی‌و‌پنجمین جشنواره موسیقی فجر اعلام کرد: استان‌های بوشهر، زنجان، گلستان، سیستان‌‌و‌بلوچستان، لرستان، خوزستان، کرمانشاه، آذربایجان شرقی، خراسان شمالی، فارس و همچنین منطقه آزاد اروند برای برگزاری جشنواره اعلام آمادگی کرده‌اند.

سی‌و‌پنجمین جشنواره موسیقی فجر در تعدادی از استان‌ها با اجرای گروه‌های استانی بر اساس فراخوان‌هایی که اعلام شده است، برگزار می‌شود اما در برخی استان‌ها هم گروه‌های حاضر در جشنواره در استان برنامه اجرا می‌کنند.

ستاد سی‌و‌پنجمین جشنواره موسیقی فجر مهرماه سال جاری در نامه‌ای به استان‌ها از آنها خواست در صورت تمایل برای برگزاری سی‌و‌پنجمین جشنواره موسیقی فجر آمادگی خود را اعلام کنند که به دنبال آن ۱۰ استان و همچنین منطقه آزاد اروند برای برگزاری جشنواره اعلام آمادگی کردند.

گفتنی است اجراهای بخش پاپ با حضور حداکثری خواننده‌های مطرح پاپ در ۲ سانس ۱۸:۳۰ و ۲۱:۳۰ هر روز در تهران برگزار می‌شود که گروه برادران (آرش و مسیح عدل‌پرور) چهارشنبه ۲۳ بهمن 2 اجرا، امید حاجیلی و علی یاسینی ۲۴ بهمن به‌ترتیب در سانس نخست و دوم، رضا بهرام ۲۵ بهمن ۲ اجرا، محسن ابراهیم‌زاده ۲۶ بهمن ۲ اجرا، امیرعباس گلاب و گروه ماکان (رهام هادیان و امیر مقاره) ۲۷ بهمن به ترتیب در سانس نخست و دوم، آرون افشار ۲۸ بهمن ۲ اجرا، سیروان خسروی ۲۹ بهمن ۲ اجرا و بهنام بانی اول اسفند‌ماه ۲ اجرا روی صحنه می‌برند.

بلیت‌فروشی سی‌و‌پنجمین جشنواره موسیقی فجر در سایت‌های «تیوال» و «پارس بلیت» انجام می‌شود که بلیت اجراهای پاپ فقط در سایت پارس بلیت فروخته می‌شود. از ساعت ۱۷ روز چهارشنبه دوم بهمن‌ماه فروش بلیت‌های اجراهای بخش پاپ جشنواره آغاز شده است.

سی‌و‌پنجمین جشنواره موسیقی فجر در تالارهای وحدت، رودکی، سالن میلاد نمایشگاه بین‌المللی تهران، فرهنگسرای نیاوران، برج آزادی و تالار سوره برگزار می‌شود و گروه‌های موسیقی کلاسیک، بین‌الملل، نواحی، دستگاهی، تلفیقی، بانوان، کودک و نوجوان و پاپ در این دوره جشنواره حضور دارند.

سی‌و‌پنجمین جشنواره موسیقی فجر ۲۴ تا ۳۰ بهمن‌ماه امسال برگزار می‌شود.

معاون اجرایی سی‌وسومین نمایشگاه کتاب تهران از آغاز ثبت‎نام ناشران برای حضور در این رویداد فرهنگی خبر داد.  به گزارش «وطن امروز»،  به نقل از ستاد خبری سی‌وسومین نمایشگاه بین‎المللی کتاب تهران، مهدی اسماعیلی‌راد، معاون اجرایی سی‌وسومین نمایشگاه بین‎المللی کتاب تهران از آغاز ثبت‌نام ناشران برای حضور در این رویداد فرهنگی خبر داد و گفت: ثبت‎نام ناشران از ساعت 10 صبح روز سه‌شنبه (8 بهمن‎ماه) آغاز خواهد شد. وی ادامه داد: ناشران متقاضی باید با مراجعه به سایت نمایشگاه کتاب تهران به آدرس www.tibf.ir نسبت به ثبت‏‌نام اقدام کنند.  سی‌وسومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «کتاب یعنی زندگی» از 26 فروردین تا 5 اردیبهشت سال 99 در مصلای امام خمینی(ره) برگزار خواهد شد.

قسمت سوم مجموعه فیلم‌های ویل اسمیت و مارتین لارنس یک هفته دیگر به موفقیت خود در گیشه ادامه داد. به گزارش «وطن امروز»، فیلم «پسران بد تا آخر عمر» محصول استودیوی سونی به عملکرد چشمگیر خود در باکس‌آفیس آمریکای شمالی ادامه داده و تخمین زده می‌شود با فروشی ۷ میلیون دلاری در روز جمعه توانسته باشد فروش هفته دوم اکران خود را به ۲۵ میلیون دلار برساند و باز هم در صدر قرار گیرد.  این فیلم کمدی اکشن با نقش‌آفرینی ویل اسمیت و مارتین لارنس به این ترتیب تا آخر روز یکشنبه در دهمین روز اکران خود از مرز ۱۰۰ میلیون دلار فروش داخلی عبور خواهد کرد. فیلم «۱۹۱۷» ساخته سم مندس که یکی از رقبای اصلی دریافت جایزه بهترین فیلم سال اسکار امسال است هم در همین آخر هفته پیش رو از مرز ۱۰۰ میلیون دلار فروش عبور خواهد کرد. این فیلم حماسی جنگ اول جهانی به احتمال زیاد آخر هفته را در جایگاه دوم به پایان می‌برد و رقم فوق‌العاده ۱۳ تا ۱۴ میلیون دلار دیگر را هم در سومین هفته اکران خود به فروش کلی اضافه می‌کند.

علیرام نورایی، بازیگر سینما و تلویزیون کشورمان مجری جدید برنامه تلویزیونی «مافیا» که از شبکه سلامت پخش می‌شود شد. به گزارش «وطن امروز»، در نشست خبری مسابقه تلویزیونی مافیا، علیرام نورایی به عنوان مجری جدید این مسابقه معرفی شد. پیش از این در فصل اول بهنام تشکر به عنوان مجری با این گروه همکاری کرده بود. علیرام نورایی، مجری فصل دوم این برنامه در این نشست خبری گفت: از زمانی که در تلویزیون شاهد مجری شدن بازیگران هستیم، به من پیشنهاد اجرا می‌شود اما خودم دوست نداشتم اجرا کنم. در این برنامه نیز مجری نبوده و راوی برنامه هستم. امیدوارم برنامه خوبی را برای مردم تولید کنیم. در فضای مجازی خوانده بودم که برنامه مافیا دروغ گفتن را یاد می‌دهد. در صورتی که این برنامه یاد می‌دهد که چطور دروغگو‌ها را بشناسیم و آنها را رسوا کنیم.

اجرای نمایش «زخم مدینه» که از روز پنجشنبه ۱۹ دی در مجموعه فرهنگی ایوان شمس به صحنه رفته، تا روز چهارشنبه ۹ بهمن، مصادف با سالروز شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) تمدید شد. به گزارش «وطن امروز»، نمایش «زخم مدینه» که به زندگی و شهادت حضرت زهرا(س) می‌پردازد، با نویسندگی مهدی متوسلی و کارگردانی عبدالرضا کیهانی از ۱۹ دی، ساعت ۱۹:۳۰ در مجموعه فرهنگی ایوان شمس اجرا شده است. این نمایش که قرار بود تا ۶ بهمن روی صحنه باشد، به دلیل استقبال مخاطبان، تا روز چهارشنبه ۹ بهمن مصادف با سالروز شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) به اجرای خود ادامه می‌دهد. در این اثر نمایشی جلیل فرجاد، مالک سراج، اسدالله بابایی، مهدی امینی با همراهی گروهی از بازیگران به ایفای نقش می‌پردازند.  سعید ذهنی آهنگساز، علی وطن‌دوست طراح دکور و محمدنصراللهی سرپرست گروه همسرایان نمایش «زخم مدینه» هستند. «زخم مدینه» کاری از مؤسسه فرهنگی «فدک» است که به همت معاونت اجتماعی شهرداری تهران و برج میلاد تهران روی صحنه می‌رود. رزرو و هماهنگی جهت تهیه بلیت این اثر نمایشی از طریق شماره تلفن‌های ۱۳- ۶۶۴۸۵۳۱۲ امکان‌پذیر است.