حجت‌‌الاسلام موسی غضنفرآبادی*: بررسی FATF در این مدت روند خاصی را در کشور پشت سر گذاشته است. در مجلس با دیدگاه‌هایی روبه‌رو شد و در حال حاضر نیز در مجمع تشخیص مصلحت نظام با دیدگاهی مشخص مواجه است و هر آنچه در مجمع تشخیص مصلحت نظام تصمیم‌گیری شود، نه تنها دولت بلکه تمام نظام نسبت به آن تابع خواهند بود. تصویب FATF به نفع کشور ما نیست. ما پیرامون این مساله تردید جدی داریم. نه تنها تردید داریم، بلکه برای ما یقین حاصل شده است کسانی که در خارج از مرزهای ایران به ما فشار می‌آورند که FATF تصویب شود، به دنبال این هستند تا در یک بزنگاه دیگر، ملت ایران را فریب بدهند.  ما در بحث برجام دنیا را آزمودیم، در جریان برجام قراردادی تصویب شد و کشورهای 1+5 تعهداتی دادند و پس از آن گفتند امضای فلانی و فلانی تضمین است اما همه این وعده‌ها را زیرپا گذاشتند، در حقیقت یک بی‌اعتمادی جدی در ملت ایران نسبت به طرف‌های غربی و آمریکایی به وجود آمد؛ حالا تصویب FATF بدون تضمین که سرانجامش برای ملت ایران کاملا روشن است.  کارشناسان زیادی بر این باورند تصویب FATF به ضرر کشور است البته برخی هم معتقدند تصویب آن به نفع کشور و ملت است؛ با این حال چنین یقینی برای ما به وجود نیامده است که تصویب آن برای کشور آورده‌ای خواهد داشت و آن کارشناسان موافق تصویب، نه دلیل قانع کننده‌ای می‌آورند نه تضمین می‌دهند!

اعضای مجمع فدراسیون فوتبال شهاب‌الدین عزیزی‌خادم را به عنوان رئیس 4 سال آینده این فدراسیون انتخاب کردند. 

مجمع انتخاباتی فدراسیون فوتبال صبح دیروز در سالن اجلاس سران برگزار شد و در پایان رای‌گیری دور اول مصطفی آجرلو ۱۸ رای، علی کریمی ۹ رای، شهاب‌الدین عزیزی‌خادم ۳۵ رای و کیومرث هاشمی ۲۴ رای کسب کردند و یک رای باطله هم به صندوق انداخته شد. 

به این ترتیب علی کریمی و مصطفی آجرلو از دور انتخابات کنار رفتند و کیومرث هاشمی و شهاب‌الدین عزیزی‌خادم به مرحله دوم راه پیدا کردند. 

در پایان رای‌گیری مرحله دوم شهاب‌الدین عزیزی‌خادم با کسب ۴۹ رای به عنوان رئیس 4 سال آینده انتخاب شد. کیومرث هاشمی هم در مرحله دوم ۳۸ رای کسب کرد. 

 

* عزیزی‌خادم: با نگاهی نو قدم برخواهیم داشت

رئیس جدید فدراسیون فوتبال ایران می‌گوید امروز این نهاد «شاهد تبلور دموکراسی» بود. 

شهاب‌الدین عزیزی‌خادم پس از انتخابش به عنوان رئیس جدید فدراسیون فوتبال ایران اظهار کرد: از همه عزیزان که در این انتخابات شرکت کردند تشکر می‌کنم و با افتخار می‌گویم با تعامل با همه ارکان نظام در جهت پیشبرد اهداف‌مان قدم برمی‌داریم. ما تلاش خواهیم کرد با نگاهی نو و فعال در این راه قدم برداریم و از همه شما عزیزان که تصمیم‌سازان فوتبال هستید هم تشکر می‌کنم. ان‌شاءالله با یک نگاه حرفه‌ای برنامه‌هایی را که ارائه کردیم اجرا می‌کنیم. من به توسعه فوتبال در استان‌ها توجه ویژه‌ای خواهم داشت و با مشورت و تعامل حرکت خواهم کرد. 

وی ادامه داد: باشگاه‌ها و همه ارکان فوتبال در این راه باید به یکدیگر کمک کنند. با یک نگاه جدید پیش خواهیم رفت. در یک سال گذشته زحمات زیادی کشیده شد که امروز با یک اساسنامه جدید، انتخابات برگزار شود و من از همه عزیزان که این کار را انجام دادند تشکر می‌کنم. 

رئیس جدید فدراسیون فوتبال افزود: ما با کمک باشگاه‌ها نگاهی نو و جدید خواهیم داشت تا در راه توسعه فوتبال قدم برداریم. خودم را موظف و مکلف به مشورت و تعامل سازنده می‌دانم. خدا را شاکرم که امروز اینجا هستم. چه رای می‌آوردم و چه رای نمی‌آوردم، خدا را شاکر بودم.

وی تاکید کرد: ان‌شاءالله در کنار هم اقتدار و افتخار را به فوتبال بازگردانیم. امروز شاهد تبلور دموکراسی و نگاه‌های جدید در فوتبال بودیم. ان‌شاءالله بتوانیم خالصانه در کنار هم برنامه‌های موجود را اجرا کنیم. 

او در ادامه گفت: از تمام اعضای مجمع فدراسیون فوتبال تشکر می‌کنم. امیدوارم بتوانم جواب اعتماد به من و همکارم را با پاسخی مناسب بدهم و همگرایی هم‌راستا با مجمع داشته باشم. امیدوارم اعضایی که وارد هیات‌رئیسه می‌شوند، بتوانند کمک کنند. اساسنامه جدید باعث شده هیات‌رئیسه ۱۱ عضو داشته باشد و امیدوارم اعضای جدید همگرایانه به فوتبال کمک کنند. 

عزیزی‌خادم ادامه داد: امیدوارم فدراسیونی که مجمع به لطف الهی آن را انتخاب کرد، بتواند با نگاهی تعاملی و پرهیز از التهاب و بحران و با نگاهی توسعه‌گرا حرکت کند. فدراسیون بنده قطعا غیرسیاسی و عدالت‌محور خواهد بود. همان‌طور که فساد را برنمی‌تابیم، نگاه ما به بانوان، نگاهی توسعه‌یافته است. امیدوارم با برنامه‌ریزی انجام شده بتوانیم در کنار مجمع فدراسیون فوتبال این رشته را توسعه دهیم. خود را موظف می‌دانم از نیروهای خبره، کارآمد و متخصص استفاده کنم. چه دولت فعلی و چه در دولت آتی، نگاه ما حفظ و صیانت از فوتبال مبتنی بر نگاه ملی است. نگاه‌های خطی و خطوطی و تنگ‌نظرانه آسیب در پی دارد. 

او افزود: نگاه ما برنامه‌محور است. یکی از آفت‌های بزرگ فوتبال در چند دهه گذشته بی‌برنامگی بود. امیدوارم با برنامه‌ای که ارائه دادیم، قدم به قدم برای توسعه فوتبال گام برداریم و تمام ذی‌نفعان فوتبال مثل باشگاه‌ها، هیات‌های استانی و بانوان نفع خود را از این قضیه ببرند. به لطف حق امیدوارم بتوانیم نگاهی جدیدتر و فصلی نوتر بر‌ای فوتبال رقم بزنیم که به دور از تنگ‌نظری و حذفی باشد. 

عزیزی‌خادم درباره انتخابات اعضای هیات‌رئیسه و انتظار او از آنها و اعضای مجمع گفت: من ۴ سال تجربه حضور در هیات‌رئیسه را دارم. به اعتقاد من به هر مقدار اعضایی که در هیات‌رئیسه رای می‌آورند، به همان مقدار در اجرا، در توصیه و در نقد منصفانه، به خروجی فدراسیون فوتبال کمک می‌کنند. کسانی که ثبت‌نام کردند، وجاهت کامل دارند و امیدوارم افراد انتخاب شده بازوانی قوی برای فدراسیون فوتبال باشند. 

او گفت: گاهی می‌بینید تصمیمی از سوی هیات‌رئیسه می‌تواند فدراسیون را از بحران نجات دهد. من ۴ سال تجربه این موضوع را داشتم و سعی ‌کردم از ظرفیت موجود استفاده کنم. سعی کردم از منفعت و نتیجه آن استفاده کنم و جامعه فوتبال و مردم هم آن را لمس کردند. 

رئیس جدید فدراسیون فوتبال درباره برنامه‌های آتی تیم ‌ملی هم گفت: اکنون صحبت در این باره زود است و باید بگذاریم هیات‌رئیسه انتخاب شود اما نگاه ما حمایتی و اولویت ما صعود به جام‌جهانی است. ما در این راستا برنامه‌ریزی خواهیم کرد و این اولویت ما خواهد بود. 

 

* علی‌نژاد: امیدوارم روزهای بهتری برای فوتبال رقم بخورد

معاون ورزش قهرمانی و حرفه‌ای وزارت ورزش و جوانان می‌گوید ایران مبلغ زیادی در فیفا پول دارد اما به دلیل شرایط تحریم نمی‌توانیم از این منابع استفاده کنیم. 

مهدی علی‌نژاد در حاشیه مجمع انتخابات فدراسیون فوتبال در جمع خبرنگاران اظهار کرد: خوشبختانه تا الان که ما در خدمت دوستان بودیم، انتخابات در فضایی آرام و دموکراتیک برگزار شد و دیدیم رقابت نزدیکی بین نامزدها وجود داشت و همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد انتخابات به دور دوم کشید و در نهایت آقای عزیزی‌خادم به مدت 4 سال به عنوان رئیس فدراسیون فوتبال انتخاب شد که به ایشان تبریک می‌گویم. امیدوارم او و هیات‌رئیسه جدید بتوانند روزهای بهتری را برای فوتبال رقم بزنند. قطعا وزارت ورزش هم مثل همیشه حامی فوتبال خواهد بود. 

علی‌نژاد در پاسخ به این سوال که آیا عزیزی‌خادم گزینه وزارت ورزش بوده است یا خیر؟ گفت: ما از قبل گفته بودیم هیچ گزینه‌ای در انتخابات نداریم و اعضای مجمع افراد عاقل و صاحب اندیشه هستند و بر اساس ‌شناختی که از نامزدها داشتند، رای دادند و ما انتخابی نداشتیم. من مهندس نیستم و فکر نکنم علی کریمی روز مهندس را به من تبریک گفته باشد. 

او در پاسخ به چرایی عدم حضور وزیر ورزش در مجمع فوتبال ادامه داد: همزمان با انتخابات فدراسیون فوتبال ستاد ملی جوانان برگزار شد و به همین دلیل وزیر ورزش نتوانست در سالن انتخابات حضور داشته باشد. 

علی‌نژاد در پاسخ به اینکه «پس بحث قهر منتفی است؟» تاکید کرد: قهری وجود ندارد. 

او در پایان گفت: فدراسیون 5 تا 6 میلیون دلار از فیفا می‌خواهد و امیدواریم با رفع تحریم‌ها این امکان فراهم شود که فدراسیون به این منابع مالی دسترسی داشته باشد. از مسیر‌های مختلف برای دریافت این پول اقدام کرده‌ایم اما به دلیل تحریم‌ها نتوانستیم این منابع را دریافت کنیم. فیفا هم علاقه‌مند است این پول را پرداخت کند اما به دلیل تحریم‌ها فعلا نتوانستیم.

مصطفی خدابخشی: شهر به عنوان یک ساختار زنده و پویا نیازمند تحرک و چالاکی است و همین شاخصه به عنوان یکی از مهم‌ترین نقاط تمایز بین زندگی شهری و روستایی به حساب می‌آید. این موضوع نه‌تنها نقطه تمایز شهر و روستاست بلکه میزان تحولات صورت‌گرفته در هر شهر می‌تواند شاخصه مناسبی برای مقایسه شهر با شهر باشد. 

تهران به عنوان قلب تپنده سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور با توجه به جمعیت روزافزون خود نیازمند تحولات ساختاری با نگاهی بلندمدت و مدیریت‌‌شده است؛ اگر در این موضوع خللی ایجاد شود، این کلانشهر گام‌به‌گام به سوی فرسوده شدن و کاهش خدماتی که باید به صورت ذاتی به شهروندان ارائه کند، حرکت خواهد کرد. 

بر اساس تعریف قانون از مدیریت شهر، شورا و شهرداری یک ساختار اجتماعی - اقتصادی - خدماتی است و باید با دوری از حواشی سیاسی، شهر را به مأمنی برای تمام ساکنان خود مبدل سازد. 

خوشبختانه در مدیریت قبلی شهر تهران (شورای چهارم شهری)، این شهر از نظر ساختاری، رشد قابل‌توجهی را در حوزه تونل‌سازی، پل‌سازی، ساخت بزرگراه، رشد شبکه حمل‌و‌نقل عمومی و... تجربه کرد و شهروندان نسیم خدمت را احساس کردند. این در شرایطی است که تفکر و جریان حاکم بر مدیریت شهری این روزهای شهر تهران سعی بر ناکارآمد جلوه دادن شهر و اعضای موثر حاضر در مدیریت شهری آن دوره دارد. 

با جریان‌سازی‌های صورت‌گرفته و ایجاد موج منفی از خدمات ارائه شده در مدیریت شهری چهارم، مردم همزمان با تغییر در شورای شهر و تشکیل شورایی یکدست از نظر تفکرات سیاسی، توقع داشتند شهر تهران با جهشی چشمگیر، شاهد پیشرفت پروژه‌های ناتمام و شکل‌گیری طرح‌های جدید در حوزه‌های مختلف خدمات شهری باشد. 

اما هنوز چیزی از عمر این مدیریت نگذشته بود که چالش دفع زباله‌ها و عدم مدیریت درست این مقوله مهم شهری از آستین مدیریت تهران بیرون زد و نشان داد ساختار کلی حاکم بر مدیریت شهری با اصول اولیه اداره شهر آشنایی ندارد. این زنگ خطر در حالی به صدا درآمد که شورای پنجم تمرکز خود را روی فعالیت‌های سیاسی معطوف کرد و روند کاری خود را برخلاف دوره قبل بر پایه سیاست که آفتی اساسی برای ارائه خدمات به مردم به حساب می‌آید، بنا گذاشت. 

عملا اتخاذ رویکرد سیاسی در مدیریت شهری مانع از حرکت رو به جلوی شهر شد تا اداره صحیح شهر به موضوعی درجه چندم و فاقد اهمیت تبدیل شود. 

 

* مدیریت شهری ناکارآمد

ابوالفضل قناعتی به عنوان عضو شورای چهارم شهر تهران در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» با گلایه از روند جاری در اداره شهر در دوره پنجم شورای شهر تهران، این دوره را دوره‌ای ناکارآمد خواند. وی با اشاره به اینکه بیشترین سیاست کلی این دوره از مدیریت شهری تهران معطوف به وعده و وعید بوده و عملا خروجی‌ای از این دوره به دست نیامده است، گفت: متاسفانه اعضای حاضر در شورای شهر، شهرداری را خوب نمی‌شناسند و اطلاعات‌شان نسبت به شورا کافی و جامع نیست، بر همین اساس بیشتر تمرکز در مدیریت شهری پنجم معطوف بر وعده‌ها است و ما دیدیم که بسیاری از اظهارنظرهای صورت‌گرفته از سوی اعضای این دوره از روی کم‌تجربگی یا بی‌اطلاعی بوده است. 

 

* وعده‌هایی که عملیاتی نشد

در بخشی از سوگندنامه اعضای شورای شهر که در تاریخ اول شهریور 96 آن را قرائت کردند، آمده است: «مادامی که در شورای اسلامی شهر عضویت دارم در رعایت صرفه و صلاح و پیشرفت امور شهر و شهرداری اهتمام نمایم». حال سوال اینجاست: این سوگند تا چه میزان به مرز عمل نزدیک شد و شهر تهران در امور خود پیشرفت داشت؟

قناعتی در پاسخ به این سوال گفت: ۲ موضوع در این باره وجود دارد؛ یکی ناکارآمدی اعضای شورا و دیگری شرایط عمومی که بر کشور حاکم شد. در زمان حضور اعضای شورای پنجم شهر تهران، بحث مشکلات اقتصادی، تحریم‌ها و فشارهای خارجی متوجه کشور شد و شهرداری و شورای شهر نیز به عنوان سازمان‌ها و نهادهای تاثیرگذار در کشور از این موضوع بی‌نصیب نماندند و به عبارتی می‌توان گفت مشکلات مالی دامنگیر این بخش‌ها نیز شد. 

وی با تاکید بر اینکه ناکارآمدی مهم‌ترین ضربه به مدیریت شهری پنجم بود، اظهار داشت: متاسفانه ناکارآمدی و کم‌تجربگی ضربه سختی را به ساختار شهر زد. برای نمونه در انتخاب شهردار، این شورا با چالش رو‌به‌رو بود به‌طوری که حتی نتوانستند یک شهردار را برای ۴ سال ثابت نگه دارند تا بتواند برای شهر برنامه‌ریزی کرده و مدیریت کار را بدرستی پیش ببرد. 

عضور دوره چهارم شورای شهر تهران ضمن اشاره به انتخاب ۳ شهردار در دوره پنجم شورای شهر، اذعان داشت: عملا با مستقر شدن ۳ شهردار در این دوره به طور متوسط هر سال تهران یک شهردار به خود دیده است. شهردار یک‌ساله هم نمی‌تواند کار خاصی را برای شهر به انجام برساند. 

وی ادامه داد: تغییرات مکرر شهردار تهران باعث شد آنان نتوانند برنامه‌های‌شان را بدرستی هدایت کنند. این جا‌به‌جایی‌ها تاثیر خود را روی شهر گذاشت و ما می‌بینیم که شهر با این رویه رشدی را در خود مشاهده نکرد. باید به این نکته توجه داشت که صرفا جا‌به‌جایی‌ها معطوف به شهردار نبود و با تغییر شهردار، بدنه مدیریتی شهرداری نیز دچار تغییر و تحول می‌شد و همین موضوع باعث شد تا ثبات مدیریت در شهرداری از بین برود. 

 

* شورای شهر پاسخگوی افکار عمومی باشد

در شرایطی که مردم در ماه‌های آخر فعالیت شورای پنجم چشم‌انتظار ارائه خدمات مناسبی از سوی این شورا هستند تا شاید پرونده‌ای با نمره قبولی از آنان در ذهن‌شان نقش بندد، قناعتی بر این نکته تاکید دارد که یکسری محدودیت‌های ایجادشده از سوی شورای پنجم به اقتصاد شهر ضربه وارد کرد. 

وی گفت: برخی فعالیت‌ها در این دوره محدود شدند که البته ما با آن دسته از محدودیت‌های ایجاد شده براساس جدول قانون مشکلی نداریم اما می‌بینیم کلا بحث‌هایی که قانون برای‌شان تکلیف کرده بود را عمل نکردند، برای مثال یکسری محدودیت‌ها برای افرادی که در حوزه اقتصاد شهر فعال هستند، ایجاد کردند و در حوزه ساختمان‌سازی، چالش‌هایی را ایجاد کردند؛ این در شرایطی است که وضعیت کلی کشور مشکلات را چندبرابر کرده بود و محدودیت‌های ایجاد شده از سوی شورا مشکلات را بیشتر از قبل کرد. 

قناعتی ادامه داد: بر اساس گفته اعضای کنونی شورا، درآمدهای شهرداری به نحوی پیش نرفت که برنامه‌های‌شان پیشرفت کند و اجرایی شود، هر چند گزارش‌هایی به ما رسیده که اگر درست باشد، ناکارآمدی این شورا را بیش از پیش به اثبات می‌رساند. بر اساس این گزارش، پیش‌بینی درآمدی شهرداری محقق شده است. اگر این درآمد محقق شده باشد و آنها نتوانسته باشند کاری انجام دهند، ناکارآمدی‌شان بیش از پیش به چشم می‌آید. شورای شهر باید این اطلاعات را به افکار عمومی بدهد که اگر طبق پیش‌بینی برنامه ۵ ساله سوم بودجه‌شان از حیث درآمد محقق‌شده، چرا در شهر اتفاق مهمی رخ نداده و مردم متوجه تغییری در شهر نشده‌اند. 

عضو شورای چهارم شهر تهران در پاسخ به این سوال که آیا طرح شاخصی از سوی مدیریت شهری در تهران طی ۳ سال و نیم گذشته به اجرا در آمد یا خیر؟ پاسخ داد: ما در این دوره روند رو به رشدی را در طرح‌های شهری ندیدیم. مدیریت شهری در دوره شورای پنجم بیشتر پروژه‌هایی را که از دوره قبل باقی‌مانده و پیشرفت آنها بالای 50 یا 80 درصد بود به پایان رساند. متاسفانه باید گفت در این دوره پروژه جدیدی شروع نشد، مردم نمود خارجی از فعالیت مدیریت شهری را ندیدند و اتفاق خاصی در شهر رقم نخورد. 

وی تاکید کرد: متاسفانه در مجموع اقدامات صورت‌گرفته در این دوره حتی احداث یک تونل، یک تقاطع اصلی، یا یک مسیر کلنگ‌زنی نشد تا طرح پیش برود و مدیریت شهری بعدی بتواند کار باقیمانده آن طرح را ادامه دهد. در واقع باید گفت نه پروژه‌ای کلید خورده و نه کد پروژه مطالعاتی ایجاد شده است تا شورای بعد بیاید و ادامه‌دهنده آن باشد. عملا باید گفت شورای بعدی کار سختی را پیش‌ رو دارد و باید خودش مشکلات را احصا کرده و بحث‌های مطالعاتی را پیش بگیرد. 

گروه اقتصادی: پس از اظهارات واعظی مبنی بر تاثیر مستقیم دولت در بازار ارز، حالا شخص رئیس‌جمهور هم وعده‌ کاهش قیمت ارز را می‌دهد. فرض کاهش قیمت ارز اتفاق بسیار میمون و مناسبی است و باید از آن حمایت کرد اما این اتفاق روی دیگری هم دارد؛ اینکه چرا اساسا دولت قیمت ارز را افزایش و معیشت مردم را در تنگنا قرار داد؟‌ پیش از این مسؤولان دولتی با بهانه‌ اینکه قیمت ارز وابسته به عرضه و تقاضا و ناشی از اتفاقات اقتصادی است، فاجعه دلار 25 هزار تومانی را که مساوی با تورم بیش از 40 درصد است توجیه می‌کردند. حالا مشخص شده این پدیده برنامه‌ریزی شده و حاصل سیاست اقتصادی دولت است؛ سیاستی که نفع آن به صادرکنندگان می‌رسد و از سوی دیگر معیشت مردم بشدت تحت فشار قرار می‌گیرد. به نظر می‌رسد زمان آن رسیده نهادهای نظارتی و در راس آن مجلس شورای اسلامی به موضوع کاهش ارزش پول ملی نسبت به دلار ورود کرده و بازتعریفی بنیادین درباره رابطه دولت و قیمت ارز انجام دهند. موضوع قیمت ارز از نظر سیاسی هم مهم است؛ اینکه دولت‌ها از قیمت دلار به عنوان ابزاری سیاسی در شب انتخابات استفاده کنند، روند بسیار مخربی را ایجاد می‌کند که دولت‌ها بدون نگاه بلندمدت نسبت به ذخایر ارزی و مصالح اقتصادی، رفتارهای سیاسی و هیجانی داشته باشند.  

به گزارش «وطن امروز»، جنجال‌های اظهارات رئیس دفتر روحانی درباره نقش دولت در افزایش قیمت ارز همچنان ادامه دارد. شامگاه پنجشنبه هفته گذشته محمود واعظی با بیان اینکه در دوران جنگ تحمیلی روزانه ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه نفت از کشور خارج می‌شد و امروز این میزان به کمتر از ۱۰۰ هزار بشکه رسیده است، ابراز داشت: حتی امکان جابه‌جا کردن پول فروش نفت را هم نداشتیم و در این زمینه از واسطه‌های خارجی استفاده کردیم. وی در ادامه با بیان اینکه افزایش قیمت دلار تا ۲۷ هزار تومان به دلیل اداره اقتصاد کشور بوده است، افزود: از نظر اقتصادی، قیمت ارز در ایران ۲۵ تا ۲۷ هزار تومان نیست و ما برای از بین بردن فشار دشمنان و حل مسائل، این کار را انجام دادیم. 

اذعان واعظی به نقش مستقیم دولت در افزایش قیمت ارز به بهانه «مدیریت اقتصاد کشور» اما با واکنش‌های منفی گسترده‌ای مواجه شد. البته تا پیش از اذعان واعظی به نقش دولت در افزایش نرخ ارز هم بسیاری از کارشناسان روند صعودی نرخ ارز را اقدامی از سوی دولت ارزیابی می‌کردند. اظهارات واعظی اما به سرعت در فضای مجازی دست‌به‌دست شد و واکنش‌ها به این رویکرد دولت در اقتصاد مورد انتقاد قرار گرفت. با این حال واعظی پس از مشاهده این واکنش‌ها، انتساب این اظهارات به خود را از اساس تکذیب کرد. انتقادات از دولت همچنان ادامه داشت تا جایی که روز گذشته روابط عمومی دفتر رئیس دولت با انتشار اطلاعیه‌ای، انتساب این اظهارات به واعظی را غیرواقعی خواند. روابط عمومی دفتر رئیس دولت با تکذیب انتساب اظهارات چند روز پیش به واعظی، منتقدان را به دروغ‌پردازی و ناآرام‌سازی بازار ارز متهم کرد. 

دفتر ریاست‌‌جمهوری در این اطلاعیه اعلام کرد: با وجود نظر صریح ایشان در مصاحبه‌ها و سخنرانی‌ها در این باره و تکذیب سریع این نقل‌قول بی‌اساس، همچنان عده‌ای از رسانه‌های داخلی و خارجی که بارها در کلام رئیس‌جمهوری با عنوان تبرئه‌کنندگان ترامپ و تحریم‌کنندگان ملت ایران خوانده شده‌اند، می‌کوشند در تداوم سیاست‌های پیشین خود و به رغم شکست مفتضحانه ترامپ، نقش تروریسم اقتصادی او را پنهان و دولت را در پیشگاه مردم مقصر تلقی کنند. 

روابط عمومی دفتر ریاست‌جمهوری افزود: باز هم تاکید می‌شود این نقل‌‌قول از رئیس دفتر رئیس‌جمهوری با توجه به تبیین دیدگاه‌های چندباره ایشان درباره اقتصاد و سیاست‌های اقتصادی کاملا کذب بوده و پافشاری بر تبلیغ یک موضوع نادرست و نادیده گرفتن تکذیبیه‌ها، خلاف اخلاق و مضر برای اقتصاد کشور است. 

 

* دولت تکذیب کرد، بانک مرکزی تأیید

روابط عمومی دفتر رئیس دولت در حالی انتساب اظهارات جنجالی ارزی به واعظی را تکذیب کرد که روابط عمومی بانک مرکزی و سپس رئیس کل این بانک با انتشار متنی در فضای مجازی به این اظهارات واکنش نشان دادند. دقایقی پس از آنکه رئیس دفتر روحانی با انتشار متنی در پایگاه اطلاع‌رسانی دولت سعی داشت اظهارات خود را اصلاح کند، روابط عمومی بانک مرکزی توئیتی معنادار در واکنش به اظهارات اولیه واعظی منتشر کرد. عصر دیروز روابط عمومی بانک مرکزی در صفحه توئیتر این بانک اعلام کرد: برای جلوگیری از سوءاستفاده و سوءبرداشت از صحبت‌های مسؤولان محترم، شایسته است اظهارنظر درباره مسائل تخصصی پولی و ارزی به بانک مرکزی واگذار شود. 

ساعاتی پس از این پیام روابط عمومی بانک مرکزی، رئیس کل این بانک هم با انتشار متنی در صفحه شخصی خود نسبت به اظهارات واعظی واکنش نشان داد. عبدالناصر همتی با تاکید بر اینکه نرخ ارز باید در سازوکار بازار تعیین شود، اظهار داشت: بازار ارز، یک بازار حساس و تخصصی است. در نخستین جلسه حضور در هیات دولت قبل از انتصاب و در نخستین جملات خود از آقای رئیس‌جمهور و اعضای محترم دولت درخواست کردم اگر به انتصاب اینجانب رأی می‌دهند، با این شرط همراه باشد که درباره مسائل ارزی، اعلام سیاست‌ها را به بانک مرکزی واگذار کنند و قطعا این بهترین کمک مسؤولان محترم به بانک مرکزی و نیز ثبات در بازار‌های پول و ارز است. 

واکنش بانک مرکزی و بویژه رئیس کل این بانک نشان داد گوینده اظهارات جنجالی مذکور، کسی جز واعظی نبوده است. با این حال دستگاه رسانه‌ای دولت تلاش دارد با تکذیب اظهارات واعظی، به جای پاسخگویی به افکار عمومی مثل همیشه جای متهم و شاکی را عوض کرده و از انتقادات افکار عمومی مصون بماند. 

 

* وعده مجدد افت سنگین قیمت ارز

انتقادات از دولت در موضوع افزایش قیمت ارز اما اظهارات روحانی در جلسه روز گذشته ستاد اقتصادی دولت را هم تحت تاثیر قرار داد. روحانی با بیان اینکه دغدغه دولت کاهش و رفع فشارهای معیشتی در زندگی مردم است، گفت: طی ۳ سال گذشته دولت با مقابله، مبارزه و خنثی‌سازی تحریم‌ها در جنگ اقتصادی که با هدف ایجاد قحطی و ناامنی اقتصادی بوده است، توانسته با تامین کالاهای ضروری این هدف شوم دشمنان را خنثی کند، اگر چه به علت تحمیل هزینه اضافی بر روابط بانکی و تجاری از سوی تحریم‌کنندگان، دچار نوسانات ناخواسته قیمت‌ها شدیم که عوارض آن باعث فشار بر معیشت مردم شد. روحانی با تاکید بر فضای جدید به وجود آمده افزود: در این مرحله نباید اجازه دهیم سختی‌ها و فشارها بر زندگی مردم و معیشت آنان تداوم یابد، از این نظر باید برای ثبات قیمت کالاها به عنوان سیاست عاجل و اصلی دولت، قیمت‌ها به تعادل برسد. وی در ادامه با اشاره به اینکه دولت همواره در پی آن بوده بتواند ارز را به قیمت واقعی آن نزدیک کند و قیمت فعلی را به هیچ وجه به نفع اقتصاد کشور ندانسته، تصریح کرد: اخلال تحریم‌ها در مراودات بانکی و ارزی کشور و سودجویی کاسبان تحریم، عوارض جنگ اقتصادی را تشدید کرد که بحمدالله این فضا در حال کمرنگ شدن است.

رئیس‌جمهوری خاطرنشان کرد: دولت تلاش دارد با ایجاد اجماع و هماهنگی با همه دستگاه‌ها و بخش‌های مختلف کشور و کاستن عوارض غیراقتصادی موثر بر فضای اقتصادی کشور و بازار سرمایه و تلاش برای آزادسازی منابع ارزی بلوکه شده، بتواند سریع‌تر قیمت ارز را به قیمت واقعی آن نزدیک کند. روحانی همچنین با اشاره به شرایط جدید ایجاد شده در روند مذاکرات با کشورهایی که منابع ارزی ایران را با فشار آمریکا مسدود کرده بودند، ابراز امیدواری کرد شاهد روند کاهشی نرخ ارز باشیم.

 

* اتفاقات سال 96 تکرار می‌شود؟

با وجود اینکه از ابتدای سال 95 قیمت هر دلار آمریکا روندی صعودی داشت و به 4000 تومان هم رسید اما تا اردیبهشت‌ماه سال بعد یعنی زمان انتخابات قیمت هر دلار آمریکا به 3600 تومان رسید. به این ترتیب بزرگ‌ترین دستاورد دولت روحانی همین کنترل قیمت ارز و به دنبال آن تورم شد. 

بررسی‌ها نشان می‌دهد دلیل اصلی این کنترل قیمت ارز مداخله‌ای بوده که توسط بانک مرکزی انجام شده است، طوری که در سال‌های 95 و 96 به ترتیب 7/11 میلیارد دلار و 5/18 میلیارد دلار برای مداخله در بازار ارز تزریق شده است. البته این رقم سال ۹۳ تنها 8/1 میلیارد دلار بود که نشان می‌دهد دولت صرفا به دلیل انتخابات چوب حراج به ذخایر ارزی ‌زده است. 

بر این اساس همزمان با تکانه‌های ارزی آذرماه سال 95، آمریکا اقدام به آزاد‌سازی 6 میلیارد دلار منابع بلوکه ایران در عمان کرد که دولت توانست جلوی افزایش نرخ ارز را به صورت موقت بگیرد. آذرماه ۹۵، قیمت ارز دچار جهش قیمتی شد و از حدود ۳۷۰۰ تومان به حدود ۴۲۰۰ تومان رسید. پایان سال میلادی، پایان سال چینی و افزایش نرخ بهره دلار در کنار حمله آمریکا به نقشه ارزی ایران، مهم‌ترین دلایل این موضوع بود. با این وجود، برخی مقامات ارشد دولتی تمایل داشتند قبل از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در بهار ۹۶، نرخ دلار از قله حدود ۴۲۰۰ تومان به عدد پیشنهادی ۳۳۰۰ تومان بازگردد. در همین راستا، حسن روحانی، رئیس‌جمهور در گفت‌وگوی زنده تلویزیونی با مردم در ۱۲ دی‌ماه‌ ۹۵ درباره این موضوع گفت: «حتما نرخ ارز متعادل خواهد شد و جهت‌گیری افزایشی ندارد و نرخی که روزهای اخیر بود حتما به نرخ متعادل بازمی‌گردد». ۴ سال بعد، ولی‌الله سیف، رئیس کل وقت بانک مرکزی در مصاحبه با رسانه‌ها درباره اختلاف نظر دولت و بانک مرکزی در آن روزها گفت: «اشتباه استراتژیک دولت در سال ۹۵ اصرار بی‌منطق بر بازگرداندن نرخ ارز به محدوده ۳۷۰۰ تومان بود، در صورتی که گزارشات کارشناسی حاکی از این بود نرخ باید در سال ۹۵ از ۴‌هزار تومان عبور می‌کرد». در هر صورت، با آنکه بانک مرکزی اعتقاد داشت آذرماه ۹۵ بهترین فرصت دولت برای متناسب‌سازی قیمت ارز است و باید منابع ارزی کشور را برای روزگار نزدیک عسرت نگه داشت اما در نهایت شورایی برای مدیریت نرخ ارز تشکیل شد که سیف تنها یکی از اعضای آن بود و ریاست آن با محمد شریعتمداری، معاون اجرایی وقت رئیس‌جمهور بود. با مدیریت این شورا، ظرف یک هفته و با وجود چشم‌انداز واضح وجود مشکلات در دسترسی به ارز در آینده نزدیک، ۶ میلیارد دلار ارزی که با مجوز آمریکا به ایران داده شده بود، به بازار تزریق شد و نرخ دلار به کانال ۳۶۰۰ تومان بازگشت. در نتیجه، بزرگ‌ترین دستاورد اقتصادی دولت روحانی که همان کنترل نرخ تورم و تک‌رقمی کردن آن بود، حفظ شد تا آمریکا بار دیگر شرایط مناسب برای پیروزی نزدیک‌ترین گزینه به غرب را در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۹۶ فراهم کرده باشد.

 

* سیگنال‌های ارزی- سیاسی دولت

اما اظهارات روز گذشته روحانی درباره افت چشمگیر قیمت ارز پس از گشایش‌های احتمالی پیش‌ رو در کنار اظهارات پیشین وی، شائبه‌ها درباره نوسان‌گیری دولت در بازار ارز با اهداف سیاسی را بیش از همیشه تقویت کرد. روحانی چندی پیش در جلسه هیات دولت نیز گفته بود: تصمیم ما این است که سال آینده قیمت دلار را پایین بیاوریم و متوازن و متعادل کنیم. 

روحانی همچنین با اشاره به منابع ارزی بلوکه شده کشور در کره‌جنوبی، گفت: اگر صرفا 7 میلیارد دلار منابع ایران که در بانک‌ یکی از کشورها (کره جنوبی) بلوکه شده، در اختیار بانک مرکزی قرار بگیرد، فردا صبح قیمت دلار از 25 هزار تومان به 15 هزار تومان می‌رسد! اظهارات روحانی به برنامه دولت برای کاهش نرخ ارز در سال آینده و همچنین کاهش 10 هزار تومانی قیمت ارز طی 24 ساعت، شائبه برنامه دولت برای بازی سیاسی با قیمت دلار در آستانه انتخابات را تقویت کرد. شائبه بازی سیاسی دولت با قیمت ارز از آن جهت مطرح می‌شود که اساسا حتی اگر تمام 7 میلیارد دلار منابع ارزی کشور در کره‌جنوبی به یکباره در اختیار کشور قرار گیرد، تاثیر چندانی بر قیمت ارز نداشته و اشاره به افت 10 هزار تومانی قیمت ارز آن هم طی یک شب، با هیچ منطق اقتصادی قابل توجیه نیست. از همین رو است که تصریح روحانی به تاثیر چشمگیر آزادسازی این منابع در کاهش قیمت ارز، شائبه غیراقتصادی بودن مدیریت دولت در بازار ارز و مدیریت سیاسی دولت در این بازار را تقویت می‌کند. 

حتی روند قیمت ارز در سال‌های 94 و 95 که همزمان با نهایی شدن توافق هسته‌ای و تعلیق برخی تحریم‌های ایران بود هم تاثیر چندانی بر بازار ارز نداشت. در چنین شرایطی انتظار افت 40 درصدی قیمت ارز آن هم طی 24 ساعت، شائبه سیاسی‌کاری دولت با منابع گرانبهای ارزی را بیش از همیشه مطرح کرده است. در واقع اظهارات دولتمردان و بویژه روحانی این شائبه را مطرح می‌کند که دولت قصد دارد حجم عظیمی از ذخایر ارزی موجود کشور و همچنین ذخایر وصولی از کشورهای دیگر را با هدف کاهش مقطعی و کوتاه‌مدت قیمت ارز به بازار تزریق کرده و کاهش مقطعی قیمت ارز را در آستانه انتخابات، دستاویز تبلیغات انتخاباتی قرار دهد. این اقدام البته در صورت اجرا تبعات سنگینی برای اقتصاد کشور خواهد داشت. چوب حراج زدن به منابع ارزی با انگیزه منافع جناحی، باعث کاهش ذخایر ارزی کشور آن هم در بحبوحه تحریم شده و کشور را بیش از همیشه در معرض آسیب‌های اقتصادی قرار می‌دهد. در شرایطی که کشور برای تامین اقلام اساسی، نیازی حیاتی به ارز دارد، تزریق حجم زیادی ارز به بازار برای کاهش قیمت در شب انتخابات، ذخایر ارزی کشور را بر باد داده و با توجه به روند قابل توجه خروج ارز از کشور، چشم‌‌انداز تامین نیازهای ارزی کشور را تیره و تار می‌کند. همین مساله است که نگرانی‌ها از بازی سیاسی دولت با ذخایر ارزی کشور در آستانه انتخابات را به اوج رسانده است.

***

کارشناس اقتصاد در گفت‌وگو  با «وطن‌امروز»:

قیمت ارز نباید تبدیل به ابزار سیاسی شب انتخابات شود

کارشناس و مدرس اقتصاد دانشگاه تهران با اشاره به افزایش قیمت دلار در یک سال اخیر گفت: قیمت دلار در بازه یک ساله تابع پرداخت‌هاست. یعنی وابسته به میزان فروش نفت و صادرات غیرنفتی است. حسین درودیان در گفت‌و‌گو با «وطن‌امروز»  افزود: البته دسترسی به ارز حاصل از فروش نفت و صادرات غیرنفتی هم مهم است. وی افزود: در یک سال اخیر علاوه بر کاهش فروش نفت و ثبات صادرات غیرنفتی، دسترسی به پول حاصل از فروش نفت و صادرات غیرنفتی هم کمتر شده است. وی گفت: تحریم‌های چند سال اخیر باعث گرایش به خروج سرمایه شده است. کارشناس اقتصاد همچنین ادامه داد: البته این دلایل در بازه زمانی 7 تا 8 سال اخیر است. وقتی بازه زمانی 20 سال گذشته را نگاه کنیم، عوامل دیگر مثل نقدینگی هم داریم. درودیان با اشاره به وابستگی اقتصاد کشور به دلار گفت: ساختار و بافت اقتصادی ما وابسته به صادرات نفت و واردات کالاهای اساسی است. وی با اشاره به ساختار اقتصادی تحریم‌پذیر ایران گفت: عدم درون‌زایی اقتصادی باعث وابستگی به ارز شده است. وی وابستگی به نفت را مترادف با وابستگی به دلار دانست و افزود: در حال حاضر بسیاری از نهاده‌های تولیدی را وارد می‌کنیم و در حقیقت این موارد نشانه‌ای از اقتصاد وابسته به نفت است.  مدرس اقتصاد دانشگاه تهران با اشاره به کاهش صادرات غیرنفتی در چند سال اخیر گفت: صادرات غیرنفتی ما بیشتر بر مواد خام مبتنی بر انرژی مثل پتروشیمی است. درودیان اظهار داشت: صادرات این محصولات کاملا تابع تولید است. ماهیت صادرات غیرنفتی با صادرات نفتی تفاوتی نمی‌کند و خیلی راحت در لیست تحریم قرار می‌گیرد. وی با اشاره به ساختار اقتصادی کشور گفت: این ساختار اقتصادی وابسته به دلار و واردات کالاهای اساسی باعث شده کشورهای خارجی برای تحریم ما تحریک شوند. درودیان همچنین با اشاره به وضعیت فعلی اقتصاد کشور گفت: سیاست ارزی در زمان طبیعی جواب می‌دهد اما الان خصوصا در یکی دو سال اخیر شرایط طبیعی نداشتیم. وی ادامه داد: تقریبا ابزاری برای اعمال سیاست ارزی نداریم. سیاست ارزی زمانی معنی می‌دهد که امکان افزایش و کاهش قیمت ارز را داشته باشیم. ما در خیلی از دوره‌ها مثل الان امکان کاهش قیمت دلار را نداریم. وی با اشاره به تلاش‌های دولت برای کنترل نرخ ارز گفت: کنترل بازار ارز از دست دولت هم خارج شده و امکان کاهش قیمت آن را ندارد.  وی در پایان افزود: ابتدا باید از این وضعیت ویژه عبور کنیم و جلوی جهش قیمت ارز را بگیریم. بعد از گذر از این وضعیت باید سیاست ارزی را تعیین و اعمال کنیم. 

گروه سیاسی: جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی امروز در شرایطی برگزار می‌شود که آمریکا و 3 کشور اروپایی تلاش می‌کنند به بهانه توافق هسته‌ای موقت اخیر ایران با آژانس پس از سفر گروسی به تهران، قطعنامه‌ای ضدایرانی در شورای حکام صادر کنند. 

به گزارش «وطن‌امروز»، اجرایی شدن بند 6 قانون هسته‌ای مجلس- اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران- که توقف اجرای داوطلبانه بازرسی‌های فراپادمانی شامل پروتکل الحاقی را در پی داشت، کافی بود تا مدیر کل آژانس را طی سفری غیرمنتظره به تهران بکشاند. حضور یک‌روزه رافائل گروسی در تهران منجر به یک تفاهم فنی موقت 3 ماهه میان سازمان انرژی اتمی ایران و آژانس شد. 

در چنین شرایطی با توجه به گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای هفته جاری و احتمالاتی که درباره صدور قطعنامه ضدایرانی در جلسه شورای حکام به میان آمد، رئیس سازمان انرژی اتمی با هشدار در این باره تاکید کرد: در صورتی که در شورای حکام آژانس قطعنامه‌ای علیه ایران صادر شود، واکنش مناسبی نشان خواهیم داد. علی‌اکبر صالحی در گفت‌وگو با خبرگزاری خانه ملت، در حاشیه نشست کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: در صورتی که شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نسبت به اقدام ایران مبنی بر توقف پروتکل الحاقی قطعنامه‌ای علیه کشورمان صادر کند، ایران واکنش مناسبی خواهد داشت و در این راستا نامه‌ای هم ارسال شده است. 

رئیس سازمان انرژی اتمی در توضیح پیوست بیانیه توافق سازمان با آژانس درباره توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی طبق قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها گفت: پیوست این بیانیه محرمانه است. شروط خاصی در این زمینه نیامده و بنا بر اطلاعات دقیقی که درباره فهرست تاسیسات و دوربین‌های نظارتی در این پیوست ذکر شده و به دلیل ملاحظات حفاظتی و ضرورت پنهان ماندن مکان تاسیسات کلیدی ایران، این پیوست محرمانه خواهد ماند. 

در همین زمینه نماینده روسیه در وین هم پس از اینکه از برگزاری جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در روز دوشنبه با تمرکز بر موضوع ایران خبر داد، درباره جلسه آتی شورای حکام در توئیتی نوشت: جلسه شورای حکام آژانس فردا (امروز دوشنبه) آغاز می‌شود. این جلسه می‌تواند موجب رقم زدن تحولات بعدی پیرامون برنامه هسته‌ای ایران و چشم‌اندازهای احیای کامل برجام(توافق هسته‌ای) شود. «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین ادامه داد: تمام اعضای شورای حکام باید این را به خاطر بسپارند و رویکردی مسؤولانه در پیش بگیرند. 

اولیانوف پیش از این هم با انتشار پیامی در صفحه توئیتر خود نسبت به از دست رفتن زمان برای حفظ برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) هشدار داده بود. اولیانوف در این باره نوشت: دیدگاه‌های جالبی وجود دارد. در حقیقت، ما در حال از دست دادن زمان هستیم و باید شمارش معکوس را (درباره برجام) آغاز کنیم. فرصت بازگشت به اجرای کامل برجام بزودی بسیار کم می‌شود. به همین دلیل نیاز به رفتار بسیار مسؤولانه ۳۵ عضو شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برجام وجود دارد. وی این توئیت را در پاسخ «لورنس نورمن»، خبرنگار روزنامه وال‌استریت ژورنال منتشر کرد که در توئیتی نوشته بود: ما در مذاکرات هسته‌ای مستقیم بین آمریکا و اتحادیه اروپایی که هفته گذشته برگزار شد، در چه مرحله‌ای قرار داریم؟ وی در این توئیت مدعی شد: تاکنون هیچ پاسخی از سوی ایران داده نشده است و اگر تا فردا چنین پاسخی داده نشود، می‌توان هفته آینده شمارش معکوس را آغاز کرد. پس از آن ما به ایام جشن نوروز نزدیک می‌شویم. 

تحولات اخیر پس از سفر رافائل گروسی به ایران و توافق موقت آژانس با ایران متعاقب توقف داوطلبانه اجرای پروتکل الحاقی و در شرایطی است که بلومبرگ پنجشنبه فاش کرد دولت آمریکا از کشورهای دیگر خواسته در جلسه آتی شورای حکام از قطعنامه‌ای که از ایران بابت تشدید فعالیت‌های هسته‌ای این کشور انتقاد می‌کند، حمایت به عمل آورند. آمریکا در نامه خود به اعضای شورای حکام پیش از جلسه آتی اعلام کرده به دنبال قطعنامه‌ای برای بیان «نگرانی فزاینده شورای حکام در ارتباط با همکاری ایران با آژانس» است. آمریکا در این نامه گفته همه اعضای شورای حکام باید از ایران بخواهند نقض‌های توافق را به عقب بازگرداند و در همکاری با آژانس توضیح دهد چطور ذرات اورانیوم در سایت‌های قدیمی و به ادعای واشنگتن اعلام نشده ایران یافت شده است. 

بلومبرگ همچنین گزارش داد دیپلمات‌های آمریکا روز پنجشنبه سندی را توزیع کردند که در آن گلایه‌های واشنگتن درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران فهرست شده و از ایران می‌خواهد با بازرسان آژانس اتمی کاملا همکاری کند. این قطعنامه پیشنهادی از «یافته‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بشدت ابراز نگرانی می‌کند» و «نگرانی‌های عمیق شورای حکام درباره همکاری ایران را ابراز می‌کند». در این سند که بلومبرگ ادعا کرد به رویت این رسانه رسیده، تأکید شده است: «رئیس‌جمهور بایدن این را روشن کرده که چنانچه ایران به اجرای کامل تعهداتش بازگردد، آمریکا آماده انجام اقدام مشابه است». آمریکا در این سند همچنین ایران را به تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای متهم کرده است: «دنیا از دیرباز آگاه بوده ایران در گذشته به دنبال دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای بوده است». در بخش دیگری از این سند آمده است: «ما این را هم می‌دانیم که ایران مجموعه گسترده‌ای از سوابق مربوط به برنامه تسلیحات هسته‌ای گذشته خودش را حفظ کرده است. ایران باید اکنون به طور کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند تا ما بتوانیم اطمینان داشته باشیم میراث فعالیت‌های تسلیحات هسته‌ای ایران شامل مواد هسته‌ای اعلام‌نشده نمی‌شود». 

بلومبرگ در خاتمه گزارش خود نوشت طرح چنین ادعایی مبنی بر ارائه اطلاعات ناکامل از سوی ایران ممکن است تبعاتی جدی مانند ارجاع مجدد پرونده برنامه هسته‌ای ایران به شورای امنیت در پی داشته باشد.  

انتشار این سند از سوی بلومبرگ اما بدون پاسخ نماند؛ روز جمعه خبرگزاری رویترز در مقابل از دستیابی به نامه‌ای خبر داد که ایران در آن تهدید کرده در صورتی که اعضای شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از موضع ضدایرانی واشنگتن در جلسه آتی این نهاد که قرار است با تمرکز بر موضوع ایران از روز دوشنبه آغاز به کار کند، حمایت کنند، به توافق اخیر درباره بازرسی‌ها با آژانس پایان می‌دهد. 

این خبرگزاری در این باره ادعا کرد: ایران تهدید کرده به توافق با دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل که در سفر اخیر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران به دست آمد، در صورتی که شورای حکام آژانس از تلاش تحت هدایت آمریکا برای انتقاد از ایران حمایت کند، پایان خواهد داد. طبق این گزارش، ایران در این نامه که برای کشورهای دیگر فرستاده، گفته چنین اقدامی را مخرب می‌داند و آن را پایانی بر تفاهم مشترک ۲۱ فوریه (سوم اسفند) تلقی می‌کند. به نوشته رویترز، ایران در این نامه افزوده حمایت از تلاش ضدایرانی واشنگتن همچنین دشواری‌های بیشتری در ارتباط با برجام ایجاد خواهد کرد. بر اساس این گزارش، ایران همچنین در نامه مورد اشاره رویترز گفته فرانسه، بریتانیا، آلمان و آمریکا برنامه‌های خود را برای تصویب قطعنامه در جلسه شورای حکام فاش کرده‌اند. 

با این اوصاف نتیجه نشست امروز شورای حکام چشم‌انداز آینده همکاری ایران با این نهاد را مشخص می‌کند. آژانس انرژی اتمی در زمان مدیریت رافائل گروسی، سابقه روشنی از برخورد بی‌طرفانه و حرفه‌ای با پرونده هسته‌ای ایران از خود ثبت نکرده است؛ درز گزارش‌های محرمانه آژانس به اعضای این نهاد به رسانه‌ها که اعتراض ایران را در پی داشت، صدور قطعنامه علیه ایران با استناد به پرونده‌سازی رژیم صهیونیستی و اظهارنظرهای سیاسی و غیرفنی مدیرکل آژانس، از نمونه رفتارهای غیرحرفه‌ای آژانس در دوره مدیریت گروسی است. 

با این تفاسیر اگر در نتیجه تلاش‌های آمریکا و برخی متحدانش، قطعنامه‌ای ضدایرانی در شورای حکام صادر و تصویب شود، این امر می‌تواند به منزله عبور آژانس از توافق اخیر و نقض فاحش تفاهم دوجانبه با ایران تلقی شود و تهران را به تجدیدنظر درباره توافق حاصل شده با گروسی در تهران وادارد.

گروه سیاسی: وزیر جنگ رژیم صهیونیستی تنها به بهانه نزدیک بودن محل وقوع انفجار در یک کشتی تحت مالکیت یک شرکت صهیونیستی به آب‌های سرزمینی ایران، مدعی شد ایران در انفجار این کشتی نقش داشته است. 

به گزارش «وطن‌امروز»، واکنش‌ها و گمانه‌زنی‌ها به انفجار کشتی «هلیوس ری» اسرائیل در آب‌های عمان ادامه دارد. این کشتی که صبح جمعه به وقت محلی از بندر دمام عربستان سعودی عازم سنگاپور بود با این حادثه روبه‌رو شد. پیش از انتشار این خبر، مرکز عملیات تجارت دریایی انگلیس وابسته به نیروی دریایی این کشور، در پایگاه اطلاع‌رسانی خود از وقوع انفجار در یک کشتی خبر داده بود اما اشاره‌ای به اینکه کشتی حادثه‌دیده تحت مالکیت رژیم صهیونیستی است، نکرده بود.

 بر اساس اطلاعیه مرکز عملیات تجارت دریایی انگلیس، در این انفجار آسیب چندانی به کشتی مذکور وارد نشده و خدمه کشتی نیز در سلامت هستند. با این حال شبکه صهیونیستی «کان» در گزارشی به نقل از فردی که مالک کشتی حادثه‌دیده خوانده شده است، مدعی شد: «خسارت وارد‌شده به کشتی به صورت ۲ حفره به قطر 5/1 متر [در بدنه کشتی] است اما هنوز مشخص نیست این حادثه بر اثر اصابت موشک بوده است یا چسبیدن مین‌های دریایی به کشتی». ساعاتی پس از این انفجار بود که آسوشیتدپرس به نقل از ۲ مقام نظامی آمریکایی گزارش داد بر اثر این انفجار در ۲ طرف این کشتی ۲ سوراخ ایجاد شده است. موسسه امنیت دریایی «دریاد گلوبال» نیز در گزارشی مدعی شد انفجار در کشتی هلیوس ری به احتمال قوی، بخشی از «فعالیت‌های نامتقارن ارتش ایران» است. 

بر اساس این گزارش، جمهوری اسلامی با هدف کاهش ایجاد فشار دیپلماتیک برای کاهش تحریم‌های خود به «ابزارهای نظامی» رو آورده است. با این حال شبکه 13 رژیم صهیونیستی اعلام کرد مقامات این رژیم، ایران را مسؤول این حمله می‌دانند. اما در شرایطی که هیچ مقامی در تل‌آویو این ادعا را به طور رسمی مطرح نکرده بود، روز یکشنبه وزیر جنگ رژیم صهیونیستی تلاش کرد با طرح ادعاهایی غیرمتقن و بر اساس برخی فرضیه‌ها، انفجار کشتی هلیوس ری را به ایران منتسب کند. بنی گانتس، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی در مصاحبه‌ای با شبکه «کان» مدعی شد ایران در وقوع انفجار در یک کشتی اسرائیلی که در نخستین دقایق بامداد جمعه به وقت محلی هنگام عبور از دریای عمان دچار حادثه شد، نقش داشته است. این مقام ارشد صهیونیست ادعا کرد: «نتایج بررسی‌های اولیه ما نشان می‌دهد ایران مسؤول انفجار در این کشتی است. ایران به دنبال ضربه زدن به زیرساخت‌ها و شهروندان اسرائیلی است. نزدیک بودن نسبی فاصله کشتی [هنگام وقوع انفجار] به ایران نیز این تصور را در ذهن تقویت می‌کند». 

وی ادامه داد: «طبق ارزیابی‌های اولیه و با توجه به فاصله و شرایط، این ارزیابی من است. البته تحقیقات عمیق‌تر در این زمینه نیز باید انجام شود». 

در همین حال یک شبکه تلویزیونی صهیونیستی نیز در گزارشی دلیل اصلی عدم مشارکت تل‌آویو در نمایشگاه نظامی ابوظبی را اعلام کرد و گفت ادعای محدودیت سفر هوایی فقط بهانه بوده و علت اصلی این غیبت را باید در جایی دیگر جست‌وجو کرد. شبکه ۱۲ تلویزیون رژیم صهیونیستی شامگاه یکشنبه در گزارشی، مدعی شد اسرائیل به دلیل نگرانی از هدف قرار گرفته شدن هیأت‌های اعزامی خود در امارات عربی متحده، حضور در این نمایشگاه نظامی را لغو کرده است.

این در حالی است که طی روزهای گذشته همین شبکه صهیونیستی گزارش داده بود تغییرات رخ داده در نیروگاه هسته‌ای «دیمونا» در جنوب فلسطین اشغالی به توسعه توانمندی موشکی ایران و جنبش ‌حزب‌الله لبنان ارتباط دارد. در گزارش شبکه 12رژیم صهیونیستی آمده بود: «اخیرا ایران و حزب‌الله توانمندی حملات دوربرد، موشک‌های نقطه‌زن و موشک‌های کروز را به نمایش گذاشتند که قادرند مواضع راهبردی اسرائیل بویژه رآکتورها را هدف قرار دهند».

گروه بین‌الملل: بدون‌ شک اصلی‌ترین مخاطب حمله موشکی و پهپادی گسترده مقاومت یمن به ریاض و چند شهر دیگر در عربستان سعودی که از شامگاه شنبه تا صبح یکشنبه به طول انجامید، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا بود. پس از آنکه جو بایدن در تماس با پادشاه سعودی بر حمایت آمریکا از عربستان تاکید کرد و با موضعی از بالا از یمنی‌ها خواست حمله موشکی به عربستان را متوقف کنند، یگان موشکی یمن با شلیک موشک بالستیک ذوالفقار به ریاض و حملات پهپادی گسترده به چند شهر دیگر آن، رسما نشان داد راهبرد نیروهای مقاومت در نبرد با متجاوزان تحت تاثیر بازیگران خارجی نخواهد بود. مقاومت یمن پیش از این بارها اعلام کرده‌ بود تنها در صورتی حملات متوقف خواهد شد که طرف سعودی و مزدوران تحت امر آن ضمن توقف حملات، اقدام عملی در ترک خاک یمن داشته باشند. 

 

* حمله پهپادی گسترده به عربستان

به گزارش «وطن‌امروز» به نقل از المیادین، سرتیپ «یحیی سریع» سخنگوی نیروهای مسلح ارتش یمن ظهر دیروز در بیانیه‌ای به تشریح دستاوردهای عملیات موشکی – پهپادی بامداد یکشنبه یمن در عمق خاک عربستان پرداخت. به نوشته وبگاه شبکه المسیره، سریع گفت: این عملیات با نام «توازن الردع الخامسه» (موازنه پاسخگویی پنجم) با پهپاد و موشک بالستیک به طور مشترک انجام شد. سخنگوی نیروهای مسلح ارتش یمن افزود: در این عملیات پایگاه‌ها و مواضع حساس و مهم عربستان در «ریاض»، «أبها» و «خمیس مشیط» هدف حمله موشکی و پهپادی قرار شد. سخنگوی نیروهای مسلح ارتش یمن در ادامه گفت: در حمله ارتش یمن به ریاض از یک فروند موشک بالستیک «ذوالفقار» و ۹ فروند پهپاد «صماد۳» استفاده شد. به گفته او در این عملیات در مناطق «أبها» و «خمیس مشیط» (جنوب عربستان) نیز از 6 فروند پهپاد «قاصف k۲» استفاده شده است. وی در ادامه با بیان اینکه این عملیات از شامگاه شنبه تا صبح یکشنبه ادامه داشت، افزود: تا زمانی که محاصره و تجاوزگری دشمن علیه کشورمان ادامه داشته باشد، عملیات موشکی و پهپادی ما نیز ادامه خواهد داشت. وی در پایان از ساکنان عربستان سعودی خواست از تمام مواضع، اماکن و فرودگاه‌های نظامی خود را دور نگه دارند. مقاومت یمن بارها به ائتلاف سعودی درباره تداوم حملاتش به این کشور و محاصره یمنی‌‌ها هشدار داده و گفته است این اقدامات ریاض را با عملیات موشکی و پهپادی پاسخ خواهد داد. 

 

* هشدار امنیتی آمریکا به شهروندانش در عربستان

به دنبال حمله موشکی به شهر «ریاض» در عربستان، وزارت خارجه آمریکا برای شهروندان خود مقیم این شهر هشدار امنیتی صادر کرد. بر این اساس سفارت ایالات متحده در ریاض با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: از شهروندان آمریکایی می‌خواهیم در صورت حملات بیشتر اقدامات احتیاطی فوری را انجام دهند و هوشیار باشند. بعد از این حمله، فعالیت‌ فرودگاه‌های شهرهای ریاض (مرکز) و جده (غرب) و پرواز هواپیماها بر فراز آسمان عربستان متوقف شد. ائتلاف سعودی مدعی شد ارسال چند «پهپاد انتحاری» از سمت یمن به آسمان منطقه «جیزان» واقع در جنوب غربی عربستان را رصد کرده است. در همین حال شبکه «العربیه» سعودی به نقل از این ائتلاف گزارش داد پدافند موشکی این کشور حمله موشکی به این شهر را رهگیری کرده‌ است. «ترکی المالکی» سخنگوی این ائتلاف مدعی شد انصارالله یمن یک موشک بالستیک به سمت پایتخت عربستان سعودی شلیک کرده بود که قبل از اصابت به هدف منهدم شد. ادعای عربستان سعودی مبنی بر رهگیری این موشک در حالی است که دقایقی قبل از رسانه‌ای شدن این خبر، کاربران توئیتر از شنیده شدن صدای انفجار در شهر ریاض خبر دادند. ویدئوهایی نیز بین کاربران دست به دست می‌شود که فعال شدن سامانه‌های موشکی ساخت آمریکا (پاتریوت) را نشان می‌دهد.

این در حالی است که منابع یمنی با اشاره به بیانیه‌های سعودی درباره حملات موشکی و پهپادی یمنی‌ها به عربستان، آن را گواهی بر حمله بزرگ به مراکز متعدد در عمق عربستان دانستند. این منابع به از کار افتادن 4 فرودگاه در شب گذشته بر اثر حملات موشکی بالستیک و پهپادی خبر دادند و اینکه فرودگاه‌ «ریاض» پس از انفجارهای متعدد از کار افتاده است. همچنین فرودگاه‌های «جیزان»، «نجران» و «خمیس مشیط» نیز از کار افتاده‌اند. گزارش مراکز رصد هوایی نشان‌دهنده این است هواپیماها مسیر خود را به فرودگاه‌های جایگزین تغییر داده‌اند. 

 

* انتقام سعودی‌ها از غیرنظامیان

ساعاتی پس از حمله موشکی - پهپادی مقاومت یمن به عربستان، جنگنده‌های سعودی با بمباران مناطق مسکونی در استان الحدیده جنایت جدیدی را رقم زدند. شبکه المسیره با اعلام این خبر نوشت منابع یمنی از شهادت 5 یمنی که در میان آنها یک دختربچه نیز وجود دارد، در جریان بمباران منزلی در حومه «الربصه» در منطقه «الحوک» در استان الحدیده در جنوب غرب یمن خبر دادند. منابع یمنی همچنین اعلام کردند جنگنده‌های سعودی 3 بار منطقه «کتاف» در استان صعده و 2 بار «صرواح» در مأرب را بمباران کردند. مضاف بر این بر اثر حملات مزدوران وابسته به ائتلاف سعودی به یکی از محله‌های مسکونی در منطقه «صاله» در استان تعز شماری از شهروندان که در میان آنها یک زن وجود دارد زخمی شدند و خساراتی به اموال شهروندان وارد شد. 

 

* آخرین تحولات میدانی در مأرب

همزمان با حملات یگان موشکی یمن به عربستان، نیروهای مقاومت یمن در مأرب بشدت با ائتلاف سعودی و گروه‌های تروریستی القاعده و داعش و عناصر حزب‌الاصلاح در این شهر در حال نبرد هستند. بر اساس آخرین اخبار از تحولات میدانی در مأرب، نیروهای صنعا پیشروی‌های چشمگیری داشته‌اند. منابع یمنی اعلام کردند نیروهای مقاومت در شمال سد مأرب پیشروی‌های خیره‌کننده‌ای داشته‌اند. نیروهای ارتش و کمیته‌های مردمی یمن بر «مناسح السد» و ارتفاعات شمالی سد مسلط شده‌اند. منابع یمنی با اشاره به تسلط نیروهای صنعا بر کوه «البلق» اعلام کردند مناطق مختلف شهر مأرب در تیررس نیروهای ارتش و کمیته‌های مردمی یمن است. این منابع بیان کردند درگیری‌ها در نزدیکی شهر جریان دارد و نیروهای صنعا در 7 کیلومتری شهر قرار دارند. منابع یمنی از فرار سرکرده‌های وابسته به آل‌سعود از مأرب به شهر «سیئون» پس از پیشروی‌های نیروهای صنعا خبر می‌دهند. 

 

* حمایت شخصیت‌های سیاسی و مذهبی از نیروهای انصارالله

«شیخ حنین قطینه» مسؤول امور قبایل یمن با اشاره به پیشروی‌های مقاومت یمن در مأرب گفت: ما از آزادی و استقلال‌مان دفاع و در راستای آزادسازی اراضی خود حرکت می‌کنیم و از همه قبایل می‌خواهیم علیه تازیان بایستند. وی از فریب‌خوردگان خواست ابزاری برای تحقق خواسته‌های دشمن و متجاوزان نباشند و مقابل نیروهای ارتش و کمیته‌های مردمی یمن قرار نگیرند. قطینه تاکید کرد: نیروهای ائتلاف سعودی به دنبال فرسوده کردن یمنی‌ها و قتل آنها و تجزیه یمن و غارت منابع آن هستند و خون یمنی‌ها اهمیتی برای آنها ندارد، حتی آنهایی که در کنار این متجاوزان می‌جنگند. در عرصه سیاسی نیز «عبدالله الحاکم» رئیس سازمان اطلاعات دولت نجات ملی یمن با اشاره به اینکه دشمن تمام تمرکز خود را روی استان مأرب قرار داده است، بیان کرد: مأرب کلید بیرون راندن نیروهای دشمن است و این حضور گسترده در جبهه جنگ را‌ طلب می‌کند. وی افزود: قبایل مأرب مسؤولیت مهمی دارند و روند آزادسازی کشور از لوث اشغالگران متوقف نخواهد شد و همه باید به مسؤولیت خود عمل کنند. مأربی‌ها دروازه و کلید هستند. 

 

* نبرد مأرب؛ مهم‌ترین نبرد استراتژیک ملت یمن 

«عبدالعزیز بن‌حبتور» نخست‌وزیر دولت نجات ملی یمن با تاکید بر اینکه نبرد آزادسازی دیگر مناطق باقیمانده از استان مأرب از مهم‌ترین نبردهای استراتژیک ملت یمن است، گفت: ایستادگی وزارتخانه‌ها و نهادها و پایبندی آنها در این شرایط استثنایی موفقیتی بزرگ و شکست طرح دشمن محسوب می‌شود. وی افزود: دولت نجات ملی یمن سیاست مجازات جمعی را که ائتلاف متجاوز آمریکایی - سعودی در قبال ملت یمن در پیش گرفته است و نیز نقض اصول قوانین بین‌المللی انسانی توسط این ائتلاف را محکوم می‌کند؛ نقضی که جنایت جنگی محسوب می‌شود. دولت یمن همچنین از سازمان ملل و جامعه جهانی خواست به جای صدور بیانیه محکومیت در حق کسانی که از وطن خود دفاع می‌کنند، رفتار مجرمانه ائتلاف را در حق بیش از ۲۵ میلیون یمنی محکوم کنند. 

 

* مهم‌ترین سرکرده نظامی ائتلاف سعودی در مأرب

در پی پیشروی‌های نیروهای انصارالله یمن در جبهه مأرب، «عبدالغنی شعلان» فرمانده نیروهای ویژه ائتلاف سعودی (نظامیان حامی منصور هادی، رئیس‌جمهور مستعفی و فراری) در این جبهه کشته شد. منابع موثق یمنی اعلام کردند شعلان در جریان عملیات ناکام مانده در منطقه «جبل البلق» کشته شده است. نکته قابل تامل اینکه این خبر از سوی رسانه‌های سعودی سانسور شد. به نظر می‌رسد دلیل سانسور این خبر جایگاه عبدالغنی شعلان به عنوان یکی از مهم‌ترین سرکردگان حزب اصلاح در مأرب بود. ۲لشکر تحت امر شعلان در نبردهای مأرب تلاش بسیاری کردند این منطقه را در دست نظامیان منصور هادی نگه دارند. در واقع عبدالغنی شعلان از خطرناک‌ترین سرکردگان نظامیان منصور هادی بود که کشته شدن وی ضربه بزرگی بر آنها محسوب می‌شود. 

 

***

گروه فرهنگ و هنر: دبیر نمایشگاه مجازی کتاب تاریخ معاصر درباره دلیل برگزاری این نمایشگاه به «وطن امروز»گفت: نمایشگاه مجازی و تخصصی کتب تاریخ معاصر ایران جهت معرفی آثار مورد اعتماد و صادق در موضوع تاریخ معاصر و با هدف تقویت حافظه تاریخی ملت، خصوصا جوانان و خنثی‌ کردن تلاش‌های‌ دشمنان در تحریف تاریخ، برگزار شده است. 

احمد عطایی درباره تمدید زمان نمایشگاه مجازی کتاب گفت: مدت برپایی این نمایشگاه یک هفته از دوم تا هشتم اسفندماه پیش‌بینی شده بود ولی با ملاحظه عواملی چون تخصصی بودن موضوع نمایشگاه یعنی تاریخ معاصر ایران که به‌طور طبیعی زمان بیشتری باید به مخاطبان داده شود، برگزارکنندگان به این نتیجه رسیدند با تمدید نمایشگاه به مدت 5 روز فرصت بیشتری برای رجوع به نمایشگاه و بازدید و خرید کتاب‌های عرضه شده فراهم شود. 

وی افزود: در این نمایشگاه تمام کتاب‌هایی که ناشران مختلف در حوزه تاریخ معاصر و تاریخ انقلاب تولید و منتشر کرده‌اند و در دسترس قرار دارد، عرضه می‌شود که بیشترین آثار مربوط به مرکز اسناد انقلاب اسلامی، سوره‌ مهر، قدر ولایت، به‌نشر، کیهان، دیدمان، اطلاعات، مرکز مطالعات تاریخ معاصر، امیرکبیر، موزه عبرت، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، مرکز بررسی اسناد تاریخی، شهید کاظمی، کتابستان معرفت و چاپ و نشر عروج است. دبیرخانه نمایشگاه تاریخ معاصر با رایزنی و همکاری که توسط ناشران شرکت‌کننده انجام شد، این آثار را با 20درصد تخفیف به مخاطبان و علاقه‌مندان ارائه می‌کند. 

عطایی ادامه داد: ارسال تمام آثار رایگان است و مخاطبان بابت ارسال خریدهای خود هزینه‌ای را پرداخت نخواهند کرد و تلاش شده است به فاصله 7 روز بعد از خرید، آثار به دست مخاطبان برسد. 

عطایی در توضیح نمایشگاه تخصصی تاریخ معاصر اظهار کرد: نمایشگاه تخصصی تاریخ معاصر که در مرحله اول از کودتای انگلیسی سوم اسفند 1299 تا پایان دهه نخست انقلاب اسلامی، یعنی دهه 60 در نظر گرفته شده است، نخستین نمایشگاه تخصصی در این موضوع است. قرار است در این نمایشگاه حاصل زحمات و سرمایه‌گذاری‌ها و خون‌دل خوردن بنیادها و مؤسسات تاریخ‌پژوه در معرض دید و انتخاب علاقه‌مندان قرار گیرد و از این طریق، قدمی در جهت رفع دغدغه‌های امام راحل و رهبر فرزانه انقلاب اسلامی برداشته شود. 

وی افزود: امیدواریم تمام نهادها، سازمان‌ها و رسانه‌ها از این حرکت حمایت لازم را بکنند، بویژه استادان دانشگاه‌ها و دانشجویان و طلاب و جوانان، با حضور و پیگیری این نمایشگاه و کتاب‌های عرضه‌شده، به تلاش‌های انجام‌شده منزلت و گرمی داده و تحریف تاریخ را بی‌اثر سازند. 

عطایی ادامه داد: این نمایشگاه به بهانه ایام یکصدمین سالگرد کودتای ننگین رضاخان در سال 1299 که «وابستگی» را به «فساد» دوران قاجاریه اضافه و سلسله فاسد و وابسته پهلوی را در ایران مستقر کرد، شروع شده و با توجه به استقبال مخاطبان کماکان ادامه دارد. 

 مدیر مؤسسه فرهنگی- ‌هنری قدر ولایت در ادامه بیان کرد: ذکر این نکته لازم است که در خلال برگزاری این نمایشگاه مجازی، برنامه‌ریزی‌هایی برای نشست تخصصی با کارشناسان این موضوعات نیز تدارک دیده شده است که به شبهات، سؤال‌ها و دیدگاه‌های طرح‌شده درباره هر یک از موضوعات تاریخی نیز پاسخ داده خواهد شد. 

 

* برگزاری نشست‌های جانبی نمایشگاه مجازی تاریخ معاصر

دبیر نمایشگاه تخصصی تاریخ معاصر ایران درباره نشست‌های جانبی دور نخست این نمایشگاه گفت: ما از برخی پژوهشگران و اساتید تاریخ معاصر در موضوعات مرتبط با نمایشگاه دعوت کردیم تا درباره موضوعات انتخاب‌شده توسط دبیرخانه مطالب خود را مطرح کنند و در ادامه به سؤالات و شبهاتی که در این موضوعات وجود دارد پاسخ دهند. مردم عزیز می‌توانند این نشست‌ها را در سایت کتابیکا ملاحظه کرده و نظرات و سؤال‌های خود را به ستاد نمایشگاه منعکس کنند تا در نشست‌های آتی مطرح شده و پاسخ اساتید نیز شنیده شود. 

عطایی در پاسخ به اینکه موضوعاتی که پژوهشگران در این نشست‌ها مطرح کرده‌اند چیست، گفت: نشست دکتر جواد منصوری با موضوع «رهیافت مقابله با آمریکا با استفاده از تجارب تاریخ معاصر»، نشست استاد علیرضا سلطان‌شاهی با عنوان «صهیونیسم و توطئه‌های آن بعد از انقلاب اسلامی»، نشست دکتر محمد‌تقی تقی‌پور با عنوان «صهیونیسم در دوره پهلوی» و ۲ نشست از استاد قاسم تبریزی با موضوعات «ریشه‌یابی تاریخی کودتای سوم اسفند 1299» و «وضعیت فرهنگی کشور بعد از کودتای رضاخان» در دستور کار قرار دارد. 

مدیرعامل مؤسسه فرهنگی- ‌هنری قدر ولایت با اشاره به دغدغه‌های امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب برای جلوگیری از تحریف تاریخ انقلاب به «وطن‌امروز» گفت: تأکیدات رهبر انقلاب بر ضرورت افشای چهره واقعی رژیم پهلوی و 2 پادشاه فاسد و وابسته آن و انتقاد از بزک چهره پهلوی‌ها‌ برای تطهیر نمادهای آن دوران یعنی تحقیر و ذلت و عقب‌ماندگی، مؤسسات و شخصیت‌های پژوهشگر تاریخ معاصر را به تکاپوی جدی‌تر واداشت و در یکی از این اقدامات، مجمع ناشران انقلاب اسلامی حرکتی را پایه‌ریزی کرد که به جایزه شهید اندرزگو و تدوین کتب ارزشمندی در این زمینه منجر شد. 

احمد عطایی، مدیر مؤسسه فرهنگی‌- هنری قدر ولایت درباره فعالیت‌های این مؤسسه در حوزه تاریخ معاصر گفت: مؤسسه قدر ولایت در تکمیل و استمرار جایزه شهید اندرزگو، از حدود یک سال قبل، جلساتی را با حضور برخی مؤسسات و شخصیت‌های تاریخ‌پژوه برگزار کرد که علاوه بر هماهنگی و هم‌پوشانی، ۲ خروجی اجرایی داشته است؛ خروجی اول که در حال تکمیل شدن است، ایجاد بانک اطلاعاتی جامع از کتب منتشرشده در موضوع تاریخ معاصر ایران (از دوره قاجاریه به بعد) و خروجی دوم، برگزاری نمایشگاه تخصصی از کتب تاریخ معاصر است.

گفتنی است نمایشگاه مجازی تاریخ معاصر تا سیزدهم اسفندماه در سایت Ketabika.com برپاست.

سعید جباری: درست از زمانی که جو بایدن، رئیس‌جمهور جدید آمریکا زمام امور را در دست گرفته است، حسن روحانی و محمدجواد ظریف شروع به ارسال سیگنال‌هایی برای بازگشت واشنگتن به توافق هسته‌ای کرده‌اند. طی چند روز گذشته دولت تحرکات خود را در این زمینه افزایش داده و هر روز و مکررا درخواست‌هایی برای برای بازگشت آمریکا مطرح کرده است تا جایی که گاهی این درخواست‌ها از چارچوب‌های متعارف خارج شده و جنبه التماس نیز به خود گرفته است. 

در طرف مقابل، در حالی ‌که جو بایدن در خلال مبارزات انتخاباتی قول داده بود پس از رسیدن به قدرت فورا تصمیمات آمریکا در حوزه‌های مختلف از جمله برجام را به عقب بازگرداند، در همه زمینه‌ها دستورات و تصمیم‌های دونالد ترامپ را ملغی کرده یا تغییر داده است غیر از برجام! اقدامی که آب سردی بود بر خوش‌خیالانی که تصور می‌کردند دولت بایدن در عرض چند روز به برجام برگشته و تحریم‌ها را نیز لغو می‌کند. 

این مساله نشان داد تیم جدید امنیت ملی کاخ سفید، عملا ابتکار تازه‌ای برای احیای برجام ندارد و به‌رغم ژست‌های منعطفانه‌ای که طی چند ماه گذشته در قبال اشتباهات گذشته واشنگتن در زمینه خروج از برجام و تعامل با ایران گرفته بود، استراتژی ایالات متحده در مقایسه با دولت پیشین هیچ تغییری نکرده است. اینطور به نظر می‌رسد که راهبرد همان راهبرد همیشگی یعنی اعمال فشار حداکثری است و تنها تاکتیک ممکن است تغییرات اندکی داشته باشد. 

1- شاکله تاکتیک جدید واشنگتن در قبال ایران، بازگشت به کرسی این کشور در گروه 1+ 5، فشار به ایران برای عقبگرد فعالیت‌های هسته‌ای فراتر از برجام، تقویت و طولانی‌تر کردن بندهای برجام و در نهایت چسباندن مساله موشکی و منطقه‌ای به تنور داغ برجام است. 

به‌رغم اینکه تصور می‌شد جو بایدن در اسرع وقت، سیاست واشنگتن در قبال برجام را اعلام کند اما تاکنون به چند جمله کوتاه درباره برجام اکتفا کرده که کلیدی‌ترین آنها آمادگی واشنگتن برای مذاکره با ایران در قالب 1+5 است. «آنتونی بلینکن» رئیس دستگاه دیپلماسی و «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی آمریکا نیز در تمام موضع‌گیری‌های خود بر این نکته تاکید کرده‌اند که ایران باید ابتدا به تعهدات خود در برجام بازگردد و در این صورت آمریکا نیز آماده است همان کار را انجام دهد. 

بلینکن در سخنرانی خود در کنفرانس خلع سلاح سازمان ملل بدون اشاره به نقض تعهدات آمریکا و خروج واشنگتن از برجام- برخلاف قطعنامه سازمان ملل- گفت: هر وقت ایران به تعهداتش برگردد، واشنگتن نیز به این توافق بازخواهد گشت. وی افزود: ما با متحدان‌مان کار خواهیم کرد تا بندهای برجام را طولانی‌تر و تقویت کنیم و دیگر نگرانی‌ها از جمله رفتارهای منطقه‌ای و مساله موشکی ایران را رفع کنیم». بلینکن یک روز بعد در سخنرانی دیگری به مساله حقوق بشر در ایران نیز گریز زد و مدعی شد آمریکا نقض حقوق بشر در ایران را محکوم می‌کند و در این زمینه به تهران فشار وارد خواهد کرد. نه بایدن، نه بلینکن و نه سالیوان هیچ‌کدام صراحتا از لغو تحریم‌ها سخن نگفته و فقط به صورت کلی وعده داده‌اند در صورت بازگشت ایران به برجام، آنها نیز همان کار را خواهند کرد! در این صورت باید گفت اگر آمریکا مثل دوران ترامپ (قبل از خروج از برجام) در توافق باشد و تحریم‌ها را لغو نکند، چه؟! در واقع چیزی که تاکنون از طرف آمریکایی‌ها مشاهده کرده‌ایم، موضع‌گیری‌های کوتاه، مختصر، حساب‌شده و عاری از هر گونه تعهدسازی و ایجاد انتظار بوده است. بنابراین می‌توانیم اضلاع بازی آمریکا در ارتباط با برجام را اینگونه خلاصه کنیم: «تلاش برای نشستن دوباره پشت میز مذاکره با ایران»، «عقب نشاندن ایران از فعالیت‌های هسته‌ای فرابرجامی» و «گسترش مذاکرات به حوزه‌های موشکی، منطقه‌ای و حقوق بشر». 

2- برای اجرای این سناریو، واشنگتن به ابزارهای مختلف نیاز دارد که در وهله اول تداوم تحریم‌های حداکثری و در مرحله بعد تلاش برای اجماع جهانی از طریق همکاری و مشورت با طرفین دیگر برجام از جمله کشورهای اروپایی است. هر قدر دونالد ترامپ از کشورهای اروپایی فاصله گرفت، دولت بایدن به سبک راهبرد «باراک اوباما» در حال نزدیک‌تر شدن به اروپا برای افزایش فشارها بر ایران است. هر چند «جوزپ بورل» مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی خواستار محدود شدن گفت‌وگوها با ایران به مساله برجام شده است اما این نگاه فقط برای شروع مذاکرات است نه هدف غایی. انگلیس، فرانسه و آلمان در همین چند هفته اخیر بارها از لزوم حل‌و‌فصل مساله موشکی و مسائل حقوق بشری ادعایی سخن به زبان آورده‌اند. همین هفته گذشته بود که تروئیکای اروپا از چشم‌انداز بازگشت ایران و آمریکا به پایبندی به برجام استقبال و در بیانیه‌ای بر عزمش مبنی بر تقویت برجام و رسیدگی به نگرانی‌های امنیتی جامع‌تر درباره برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران به همراه طرف‌های منطقه‌ای و جامعه بین‌المللی وسیع‌تر تاکید کرد. 

3- دولت روحانی که با خوش‌خیالی، امید زیادی به بازگشت واشنگتن به برجام و لغو تحریم‌ها دل بسته است، تلاش کرده دلسوزی دلسوزان انقلاب برای جلوگیری از رودست خوردن دوباره در مذاکرات را به سنگ‌اندازی در مسیر احیای برجام گره بزند و طی چند هفته گذشته انواع و اقسام اتهامات را نثار مخالفان برجام کرده است. به‌رغم واکنش سرد دولت بایدن به درخواست‌های ملتمسانه دولت روحانی از آمریکای بدعهد برای بازگشت به برجام و پیش‌بینی بدعهدی مجدد این کشور در آینده، تصمیم بر این شد یک فرصت دقیقه نودی دیگر به دولت تدبیر و امید داده شود تا در آینده فرصت هر گونه بهانه‌‌جویی برای توجیه ناکامی‌ها و شکست سیاست‌ها و تدابیر دولت گرفته شود. توافق ۳ ماهه دولت و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای ادامه برخی بازرسی‌های فراپادمانی، آخرین تیر در ترکش دولت دوازدهم برای قمار روی تعامل با آمریکاست. باید منتظر ماند و دید آیا روحانی بعد از این فرصت ۳ ماهه باز هم نگاهش به سمت آمریکا باقی خواهد ماند یا نه!