برگزاری جشنواره ملی فیلم‌های یک دقیقه‌ای با موضوع اصلاح الگوی مصرف یکی از برنامه‌های ارزشمند موسسه رسانه‌های تصویری است که کار خود را از آبان‌ماه گذشته با حضور فیلمسازان مطرح آغاز کرد. ماموریت اصلی این جشنواره معطوف ساختن افراد جامعه به اصلاح الگوی مصرف است. فرهنگ‌سازی در زمینه اصلاح الگوی مصرف و تلاش برای هرچه بیشتر جذب شدن اقشار گوناگون جامعه نسبت به چنین موضوع زیربنایی در کشور نیز از جمله اهداف قابل توجه در این جشنواره است. اهمیت پرداختن به موضوع اصلاح الگوی مصرف در کشور به عنوان مساله‌ای حیاتی و زیربنایی، دست‌اندرکاران برگزاری این جشنواره را بر آن داشت تا فارغ از جشنواره‌های متعددی که با عنوان اصلاح الگوی مصرف طی سال گذشته برگزار شده‌، چنین جشنواره‌ای را با ویژگی‌ها و مختصات خاص خود طراحی و اجرا کند. این رویداد فرهنگی به لحاظ اجرایی با دوری از هزینه‌های گزاف و با ارائه تصویری درست از فرهنگ اصلاح الگوی مصرف، در نظر دارد تا در تغییر نوع نگاه افراد جامعه نسبت به بهره‌گیری از تمام منابع و امکانات موجود و زوایای گسترده الگوی مصرف، سهم قابل توجهی را داشته باشد. در راستای رسیدن به اهداف جشنواره، دست‌اندرکاران برگزاری آن به منظور تشویق هر چه بیشتر مردم، فیلمسازان و برندگان، جوایز ویژه‌ای را در نظر گرفته‌اند به طوری که تمام فیلم‌های پذیرفته شده در این جشنواره، 110 هزار تومان، حقوق فرهنگی فیلم دریافت می‌کنند و علاوه بر آن مبلغ 3 میلیون تومان جایزه در بخش اصلی به 5 برنده بهترین فیلم و در بخش‌ جنبی نیز از جمله انیمیشن، بخش دانشجویی، مستند، تجربی و گام اول یا فیلم‌های 3‌دقیقه‌ای نیز 7 جایزه 5/1 میلیون تومانی تعلق می‌گیرد.

400 اثر از سراسر کشور از جمله تهران، اصفهان، خراسان‌رضوی، خوزستان، یزد، قزوین، سمنان، مازندران، گیلان، خراسان شمالی، ایلام، کرمانشاه، گلستان، هرمزگان و... به دبیرخانه جشنواره فیلم‌های یک دقیقه‌ای ارسال شده است. از نکات قابل توجه در این جشنواره حضور فیلمسازان مطرحی از سینمای حرفه‌ای، مستند، کوتاه، انیمیشن و... است، به طوری که محمدحسین لطیفی، بیژن میرباقری، داریوش فرهنگ، وحید موساییان، محمدعلی سجادی، شادمهر راستین، شهرام مکری، بهرام توکلی، جواد مزدآبادی، علی شاه‌حاتمی، شاهین باباپور، بهرام بهرامیان و... به منظور شرکت در این رویداد فرهنگی اقدام به ساخت فیلم‌های یک دقیقه‌ای کرده‌اند. توزیع آثار برگزیده جشنواره توسط موسسه رسانه‌های تصویری در شبکه نمایش خانگی با تیراژ میلیونی از دیگر تدابیر اتخاذ شده در برگزاری این جشنواره فارغ از بحث جوایز است به طوری که دکتر داروغه‌زاده، دبیر جشنواره فیلم‌های یک دقیقه‌ای، هدف از این اقدام را درگیر ساختن ذهن مخاطب در ارتباط با موضوع با اهمیتی چون «اصلاح الگوی مصرف» از طریق تماشای این فیلم‌ها در شبکه نمایش خانگی و همچنین رسانه ملی معرفی کرده است. در مراسم اختتامیه نخستین جشنواره ملی فیلم‌های یک دقیقه‌ای با موضوع اصلاح الگوی مصرف که اول خردادماه و همزمان با روز «بهره‌وری و بهینه‌سازی مصرف» در تالار وحدت برگزار می‌شود، چهره‌های نام‌آشنایی در هیات داوران از جمله ابراهیم حاتمی‌کیا، مهدی فرجی، بیژن نوباوه وطن، دکتر مجید ملکی‌تبار و علیرضا سجادپور برگزیدگان این جشنواره ملی را معرفی خواهند کرد. همچنین در این مراسم روزبه نعمت‌اللهی به اجرای قطعاتی از آلبوم «هفته عاشقی» از جمله «ایران»، «دریا»، «سزاوار» و...خواهد پرداخت.

وقتی آلبا دسس پدس، بانوی نویسنده ایتالیایی، «دفترچه ممنوع» را نوشت، برداشت‌های متفاوتی نسبت به رمان او شد.

هرچند هر کسی که کتاب‌های او را از قبیل «یک دسته‌گل بنفشه»، «هیچکس به گذشته برنمی‌گردد»، «درخت تلخ» و... پیش از رمان «دفترچه ممنوع» خوانده باشد، متوجه می‌شود که نویسنده در تمام آثار خود نه‌تنها به مدافعه یکسویه زنانه نرفته که کوشیده در عین بی‌طرفی به واقعیت‌های زندگی وفادار باشد و عینا آنها را به رشته تحریر درآورد. پدس در رمان «دفترچه ممنوع» به ترسیم کاراکتر زنی خانه‌دار می‌پردازد؛ زنی که یک روز دور از چشم همسر و 2 فرزندش به قصد نوشتن روزمرگی‌هایش یک دفترچه خریداری می‌کند و البته بلافاصله از خرید آن پشیمان می‌شود. در واقع شروع داستان از جایی نشأت می‌گیرد که «والریا» دفترچه براق و سیاهی را که شباهت به بچه زالو دارد زیر پالتویش می‌گیرد و به خانه می‌آورد. «دفترچه ممنوع» به تعبیری در ردیف معدود رمان‌هایی است که می‌تواند هر مخاطب ایرانی را برای دنبال کردن ماجراهای خود سر ذوق بیاورد. شاید به این خاطر که وقایعی که نویسنده در رمان به شرح و تفصیل آنها می‌پردازد، به نوعی عکس‌برگردان نثر و حال و هوای رمان‌های ایرانی است. دغدغه مشترکی که میان پدس و دیگر نویسندگان زن ایرانی در آثار او ردپا به جای می‌گذارند، این است که او می‌کوشد تنهایی‌ها، روزمرگی‌ها و حتی روزمرگی‌های خود را در پس و پشت آماده کردن وعده‌های ناهار و شام پنهان کند، اهالی خانه را درک کند، با مشکلات آنها همدرد شود اما خود از طبیعی‌ترین حق یعنی مورد درک اطرافیان قرار گرفتن تا پایان داستان محروم می‌ماند. پس دفترچه ممنوع را تنها یار امین خود در این مسیر می‌داند. کلنجار رفتن شخصیت زن داستان با دخترش و زیر بار نرفتن انتخاب او از همسر آینده، رویارویی او با پسر نوجوانش برای منصرف کردن او از رفتن به پارتی‌های شبانه و بگومگوهایی که زن جا به جا در خلال داستان با مرد زندگی‌اش ارائه‌ می‌دهد، ما را به این نتیجه می‌رساند که به جای خواندن یک داستان ایتالیایی با یک اثر کاملا ایرانی مواجه هستیم.

از این جهت است که قرابت بیشتری با داستان پیدا می‌کنیم و تا آخر آن را بی‌آنکه خود بدانیم، می‌خوانیم. پدس هم مثل هزاران زن دیگر بر این باور است که تقابل زنان در هر نقطه از کره زمین با پیرامونشان دستخوش فراز و فرودهایی است. پرسوناژهای داستان هر یک به فراخور سن و سال و عقایدی که دارند در موقعیت‌های مختلف ظاهر می‌شوند. بچه‌ها، همسر، زن همسایه، معلم مدرسه، نامزد تازه‌وارد و حتی فروشنده دفترچه اگرچه در داستان نقش‌هایی کوتاه و مقطعی را بازی می‌کنند و چندان پررنگ نیستند اما از صافی نگاه پلیسی زن داستان عبور می‌کنند، موشکافی می‌شوند و نامشان جایی در دفترچه ثبت می‌شود. نقب زدن به گذشته و انعکاس آن در دفترچه کار را به جایی می‌کشاند که زن حتی نسبت به پیش پا افتاده‌ترین وقایعی که 20 سال پیش در اوایل زندگی مشترک خود با آنها روبه رو شده حساس می‌شود، زیر ذره‌بین می‌گذارد و تحلیلشان می‌کند. اما دفترچه ممنوع دست آخر به ایجاد شکافی عمیق میان «والریا» و دیگر اعضای خانواده می‌انجامد تا جایی که زن تصمیم می‌گیرد دیگر چیزی از عشق‌های فراموش شده و رنگ باخته، تنهایی در آشپزخانه‌ای ساکت، کشمکش مادر علیه دختر و دختر علیه مادر، مرموز بودن پسر و فاصله گرفتن همسر از دنیایی که با هم دست به ساختن آن زده بودند، ننویسد.

به‌طور‌‌ معمول در روزهای جشنواره چاره‌ای نیست جز پیش‌بینی و دست به دامان شانس و احتمالات شدن برای انتخاب تعدادی اثر از میان خیل فیلم‌های قرارگرفته در جدول اکران. همین ناگزیری هم هر از گاهی نتایج غافلگیرکننده‌ای به همراه دارد. داستان ارتباط متفاوتم با 2 فیلم حاضر در جشنواره بیست ‌و هفتم فیلم فجر هم خاطره‌ای از جنس همین غافلگیری شد؛ «نفوذی» و «طلا و مس». از «نفوذی» و تأثیر غیرقابل انتظاری که داستان‌پردازی‌اش داشت عجالتاً می‌گذرم و پرداخت مفصل به این فیلم ساده، بی‌ادعا اما قابل تحسین (به‌عنوان‌ نخستین ساخته مشترک مهدی فیوضی و احمد کاوری) را به زمان اکران عمومی وامی‌گذارم. اما داستان «طلا و مس»؛ در شلوغی جشنواره و فشردگی اکران‌ها فهرست فیلم‌هایی که «باید» می‌دیدم را از فیلم‌هایی که «می‌شد» ندید خالی می‌کردم و برای این «شبه‌تصفیه ناگزیر» هم چاره‌ای نبود جز مراجعه به کارنامه عوامل. خاطره «ده‌رقمی» و اکران عجیبش چنان در ذهنم سنگینی می‌کرد که در میان نخستین گزینه‌های خروج از فهرست، نام فیلم تازه‌‌ کارگردان آن را بگنجانم؛ فیلمی که کمتر هم درباره‌اش شنیده یا خوانده‌ بودم. اما اکران فیلم در سالن منتقدان پس از ساعتی تحسین‌ها را به‌سوی خود جلب کرد و حسرت و کنجکاوی توأمان برای مواجهه با تازه‌ترین ساخته همایون اسعدیان را به جانم انداخت؛ احساسی که کنجکاوی‌اش با تماشای فیلم در نخستین شامگاه اکران پایان یافت و تحسینی تام و تمام جایگزینش شد، اما حسرتش دوچندان باقی‌ ماند. همایون اسعدیان نشان داد مرد سینماست و چه زیبا زبان این رسانه را می‌شناسد. امضای اسعدیان این بار پای اتفاق مبارکی نقش بسته است که نه فقط کارنامه خود او که سینمای ایران را تا مرز تحول پیش برده است. «طلا و مس» اثری آبرومند و صددرصد سینمایی است؛ نه بیانیه است و نه مدعا. حتی انگار پتانسیلی هم برای پز دادن کارگردان و عوامل در دل ندارد. همه چیزش رو است و به تمام به مخاطب منتقل می‌شود؛ هیچ امتیازی برای خود نمی‌خواهد و... فیلم بدون پیچیدگی یا سادگی‌های نخ‌نما و معمول در آثاری از این دست (ببخشید از به‌کارگیری این عنوان اما منظور «فیلم‌های معناگرا(!؟)» است) داستان یک «خانواده» را تعریف می‌کند. مخاطب از معبر امیدها با حریم این خانواده آشنا می‌شود و به‌واسطه دشواری‌ها برای آن «نگران». تمام مدت خود را ایستاده در گوشه‌ای از خانه استیجاری «آقاسید» و «زهراسادات» احساس می‌کند و از یاد می‌برد که بهانه این همراهی ذوق فیلمنامه‌نویس و کارگردانی است که او را تا سالن تاریک سینما کشانده‌اند. داستان «طلا و مس» داستان سلوک در شهر است. تصویر سینمایی رستگاری‌ای از جنس دنیای امروز است. بی‌شعار شعور می‌آفریند و بی‌ادعا مدعیان را به سکوت می‌خواند و این جادوی سینماست. تماشای تازه‌ترین همکاری مشترک منوچهر محمدی (تهیه‌کننده‌ای که طلا و مس پس از زیر نور ماه و مارمولک سومین تجربه تهیه‌کنند‌گی‌اش در زمینه ورود روحانیت به سینماست) و همایون اسعدیان به تمامی خاطره «ده‌رقمی»شان را از ذهنم زدود و حسرتی را جایگزینش کرد که در این نقل قول از همایون اسعدیان، خلاصه‌اش می‌کنم: «من و منوچهر محمدی با درآمد ده‌رقمی توانستیم طلا و مس بسازیم». بشدت منتظر فیلم بعدی اسعدیان هستم. از امروز نام‌ اعلام‌نشده‌اش را در فهرست فيلم‌هايي كه در جشنواره بايد ديد، قرار داده‌ام!

اگر این 7 مورد رعایت شود آن زمان می‌توان «هفت» را برای دیدن پیشنهاد کرد:

چقدر جای خالی مجری مسلطی مثل فرزاد حسنی، حسین معززی‌نیا یا هر گزینه دیگری مشابه ایشان در این برنامه دیده می‌شود. کسی که تیز بگوید و خوب گوش کند. کسی که خوب ادا کند و خوب هم به چالش بکشد. کسی که ترسی از چیزی نداشته باشد!

در نخستین‌ و دومین برنامه شاهد بودیم که امیر قادری به‌عنوان‌ منتقد و احسان ظلی‌پور هم به‌عنوان‌ خبرنگار با جیرانی همکاری می‌کردند، البته گمان می‌کنم لفظ همکاری در اینجا زیاد مصداق پیدا نمی‌کند چراکه جیرانی بیش از اینکه با منتقد و خبرنگار برنامه همکاری کند آنها را وادار به درس پس دادن(؟!) می‌کند، او علاقه زیادی دارد تا در این برنامه متکلم وحده باشد. وقتی کسی همچون امیر قادری، رامتین شهبازی و مسعود فراستی که هر یک منتقدی حرفه‌ای محسوب می‌شوند جلوی دوربین هستند شاید صحیح نباشد که تنها مجری مجلس را در دست بگیرد و پیش برود. جیرانی در مقابل خبرنگار برنامه هم همین رویه را دارد و مدام درصدد تصحیح حرف‌های اوست. این استرسی را در طرف مقابل ایجاد می‌کند که در همین 4 قسمت بارها تپق زدن‌ها و ادای نادرست کلمات توسط ظلی‌پور را به همراه داشته است.

خوشبختانه یا متاسفانه در سینما اگر حاشیه، دعوا و درگیری از فوتبال زیادتر نباشد،کمتر نیست اما میهمانان برنامه‌ای مثل 90 کجا، میهمانان برنامه «هفت» کجا؟ آیا نباید مقابل سیدضیا هاشمی که نوک پیکان نقد بسیاری از افراد به سمت اوست، کسی مثل همایون اسعدیان باشد؟ چه تفکری پشت دعوت کامبیز دیرباز و پژمان بازغی برای بحث درباره موضوع مهم بازیگری به این برنامه بود؟ باید این انتخاب‌ها با تفکر صورت بگیرد،‌ طبیعتا روبه‌رویی 2 فرد که سنخیت فکری با هم ندارند موجب جذابیت می‌شود، در غیر این صورت فقط می‌شود تایید، تایید و...

دکور برنامه با وجود بهره‌گیری از المان‌های سینما اما هیچ گونه زیبایی بصری برای بیننده ندارد. برنامه‌ای که نام هنر را یدک می‌کشد باید ظاهری هنری‌تر داشته باشد مثل «دو قدم مانده به صبح».

در کدام برنامه تا این اندازه عدم هماهنگی بین پشت صحنه و مجری وجود دارد؟ کسی نمی‌داند آن پشت چه خبر است؟ مطمئنا وقتی تمام بار مسؤولیت‌ را جیرانی بخواهد یک‌تنه به دوش بکشد همین اتفاق می‌افتد.

اگر در برنامه‌های ورزشی براحتی می‌توان حاشیه‌سازی کرد به این خاطر است که نشریات و تریبون‌های ورزشی براحتی حرف می‌زنند اما متاسفانه در سینما افراد برای منافع شخصی مدام سکوت می‌کنند یا شجاعت اسم بردن ندارند، اما در حالت کلی ‌اینکه برنامه‌ای ساخته شود و هیچ
قالب شکنی در آن انجام نشود و همان تکرار مکررات باشد که کار خاصی نیست!

اگر قرار است این برنامه مخاطب میلیونی داشته باشد پس باید خود را محدود نکند. باید ابداع و خلاقیت داشته باشد. باید رنگ و لعاب برنامه بیشتر شود، باید جیرانی تنها در یک بخش از برنامه حضور داشته باشد و در باقی قسمت‌ها جای خود را به دیگران بدهد، باید برنامه شکل تخصصی‌تری پیدا کند، باید خبرساز شود نه راوی اخبار روزنامه‌ها و خیلی از باید‌های دیگر... آیا 7 می‌تواند به سر و شکل مناسب برسد یا همچنان در همان قالب خنثی به حیاتش ادامه می‌دهد؟