گروه سیاسی: اینبار دیگر دولتیها هم نتوانستند منکر نقض توافق ژنو توسط آمریکاییها شوند. مرضیه افخم، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان به اعمال تحریمهای جدید آمریکا علیه ایران واکنش نشان داد و گفت آمریکاییها توافق ژنو را نقض کردند. حالا دیگر هیچکس نمیتواند منکر بدعهدی آمریکاییها شود. حامیان دولت که تا دیروز 6 مورد نقض توافق ژنو توسط اتحادیه اروپا و آمریکا را به بهانه عدم مغایرت با توافق ژنو توجیه میکردند، اکنون و با اذعان صریح دولت، باید به فکر توجیه دیگری به این بدعهدی کدخدا باشند. به گزارش «وطن امروز»، سخنگوی وزارت امور خارجه، در واکنش به تحریم برخی افراد و شرکتها و مؤسسات مالی توسط وزارت خزانهداری و وزارت خارجه آمریکا، این اقدام را در تضاد با برنامه عمل مشترک توصیف کرد و گفت: «این اقدام در تعارض کامل با روند حل و فصل کنونی موضوع هستهای است». مرضیه افخم اضافه کرد: جمهوری اسلامی ایران هرگونه تفسیر به رای و برداشت یکجانبه و غیرقابل قبول از توافق ژنو از سوی آمریکا را رد کرده و قویا اعتقاد دارد تحریمهای اعلام شده خلاف تعهدات آمریکا براساس توافق ژنو است. افخم خاطرنشان کرد: در حالی که گامهای اعتمادساز از سوی جمهوری اسلامی ایران بر مبنای تعهد به توافقات بهعنوان یک اصل مهم بنیادین برداشته شده و در گزارشات متعدد آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز منعکس شده، تهران انتظار عمل مشابه از سوی آمریکا و بقیه اعضای 1+5 را در عمل به تعهدات خود دارد. جمهوری اسلامی ایران تاکید میکند حق کامل خود را برای بهرهگیری از تمام امکانات قانونی در جهت تامین منافع ملت ایران، از جمله هرگونه اقدام متقابل، محفوظ نگاه میدارد و مسؤولیت عواقب این روند را تماما برعهده ایالات متحده آمریکا و سایر اعضای 1+5 که در برابر این نقضهای فاحش توافق ژنو سکوت میکنند، میداند. مجید تختروانچی، معاون اروپا و آمریکای وزیر امور خارجه نیز به اقدام جمعه شب آمریکاییها در اعمال تحریمهای جدید بشدت اعتراض کرد. تختروانچی با تأکید بر اینکه این اقدام آمریکاییها کاملاً مردود است، به واحد مرکزی خبر گفت: نمیشود از یک سو ادعا کنند که میخواهند با حسن نیت وارد مذاکره شوند و مذاکرات را پیش ببرند و از طرفی به چنین اهرمهایی متوسل شوند که از دید ما نهفقط مردود بلکه اصولاً ناکارآمد است. تختروانچی تصریح کرد: عملکرد دوگانه آمریکاییها به هیچوجه قابل قبول نیست.
آمریکا: تحریم اخیر تجلی اراده ما بود
نقض توافق ژنو توسط آمریکا به اقدامی معمول پس از توافق هستهای ایران و 1+5 تبدیل شده است. آمریکاییها اینبار افراد و شرکتها، بانکها و خطوط هواپیمایی ایرانی و خارجی جدیدی را به فهرست تحریم ایران اضافه کردند. این اقدام آمریکاییها در نقض چندین باره توافق ژنو در شرایطی صورت گرفت که ایران و 1+5 با تمدید 4 ماهه توافق اولیه، در آستانه آغاز دور جدید مذاکرات برای رسیدن به توافق جامع قرار دارند. وزارت خارجه آمریکا در بیانیهای به ارائه توضیحاتی درباره تحریمهای جدید پرداخته و از اراده آمریکا برای وضع تحریم علیه ایران سخن گفته است. به گزارش ایسنا، در بیانیه وزارت خارجه آمریکا آمده است: دولت آمریکا روز جمعه تحریمهایی را علیه چند شخصیت و شرکت به دلیل نقشی که در فعالیتهای ممنوعه مربوط به تحریمهای ایران داشتهاند، وضع کرده است. این اقدامات اراده آمریکا را برای اجرای تحریمها همزمان که ایران و گروه 1+5 تلاش میکنند برای پایان دادن به نگرانیهای جامعه بینالملل درباره برنامه هستهای ایران به راهحلی جامع برسند، نشان میدهد. بیانیه وزارت خارجه آمریکا در ادامه میافزاید: گروه 1+5 به عنوان بخشی از برنامه اقدام مشترک که در ماه ژوئیه تمدید شد، به کاهش محدود تحریمها به صورت موقت و هدفمند در ازای گامهایی که ایران برای محدود کردن برنامه هستهایاش برداشته متعهد شده است. اکنون وزارت خارجه تحریمهایی را علیه مجموعهای از موسسات که از فعالیتهای هستهای ممنوع ایران حمایت میکنند، وضع کرده است. در ادامه این بیانیه آمده است: وزارت خزانهداری آمریکا تحت اختیارات خود تحریمهای جدید را وضع کرده است. اقدامات روز جمعه فعالیتهای قابل تحریم را به عنوان بخشی از برنامه اقدام مشترک فراتر از حوزه کاهشهای ارائه شده هدف قرار داده است. همچنین در این بیانیه به نام 5 شرکت و موسسهای اشاره شده که وزارت خارجه آمریکا در تحریمشان دخالت مستقیم داشته است.
1 - سازمان پژوهش و نوآوری دفاعی (سپند): وزارت خارجه آمریکا با اشاره به محل استقرار این سازمان در تهران و زمان تاسیس آن در فوریه 2011 مدعی شد این مرکز مسؤول تحقیقات در حوزه پیشرفت سلاحهای هستهای است.
2 - موسسه تحقیقات علوم و فنون هستهای: وزارت خارجه آمریکا در بیانیه خود مدعی شد این موسسه با پیگیری پروژههای هستهای بویژه در رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک به فعالیتهای هستهای ایران کمک میکند. این رآکتور حجمی از پلوتونیوم را تولید میکند که میتواند در سلاحهای هستهای مورد استفاده قرار گیرد.
3 و 4 - شرکت جهان تکرویان پارس و ماندگار بسپار کیمیا: در بیانیه این وزارتخانه ادعا شده است این دو مرکز ایرانی در تهیه مواد حساس اشاعه بویژه فیبر کربن برای برنامه هستهای ممنوعه ایران مشارکت دارند. این دو مرکز از سال 2010 تا اواخر 2013 تلاش کردند از شرکتهای تامینکننده مستقر در آسیا فیبرکربن با استقامت بالا تهیه کنند.
5 - شرکت گلدنتکس: بر اساس ادعای بیانیه، گلدنتکس یک شرکت مستقر در امارات عربی متحده است که در بخش کشتیرانی از ایران حمایت کرده است.
براساس این بیانیه، وزارت خارجه آمریکا علاوه بر این یک شرکت ایتالیایی را به نام دتین اسپیای به این بهانه که در بخش پتروشیمی از ایران حمایت میکرده هدف تحریم قرار داده است. وزارت خارجه آمریکا مدعی شد حمایتهای این شرکت از مرز 250 هزار دلار فراتر رفته است. اما نگاهی به بیانیه وزارت خارجه آمریکا درباره تحریمهای جدید، اراده دولت آمریکا در وضع تحریمهای ضد ایرانی را به خوبی مشخص میکند. نکته قابل توجه در این بیانیه این است که آمریکاییها همزمان با وضع تحریمهای جدید از تلاش برای حل مساله هستهای ایران و رسیدن به توافق در این زمینه نیز سخن میگویند. کایتلین هیدن، مقام ارشد کاخ سفید پس از آنکه وزارت خزانهداری آمریکا افراد و شرکتهای جدیدی را به لیست تحریمهای ضدایرانی خود افزود، اظهار داشت: به موازات آنکه ما این اقدامات را اعلام میکنیم و به اعمال تحریمهای از پیش تعیین شده بر ایران ادامه میدهیم، ایالات متحده همچنان به همکاری با شرکایش در گروه 1+5 در جهت حل جامع و بلندمدتی که اطمینان دهد ایران برنامه هستهای صرفا صلحآمیز دارد، متعهد است.
تحریم میعانات گازی؛ بارزترین تحریم جدید
نقض توافق ژنو توسط آمریکاییها در اعمال تحریمهای اخیر تا حدی واضح است که با بررسی اجمالی اظهارات مقامات آمریکایی، رفتار متناقض آنها در توافق ژنو به خوبی قابل فهم است اما به منظور تبیین بیشتر موضوع به بررسی تحریم میعانات گازی ایران که با استناد به اظهارات دیوید کوهن، وزیر خزانهداری آمریکا مصداق بارز تحریم جدید علیه ایران و نقض آشکار توافق ژنو است، پرداخته میشود. به گزارش تسنیم، دولت آمریکا روز جمعه با بیاعتنایی به توافق موقت هستهای، افراد و شرکتها، بانکها و خطوط هواپیمایی ایرانی و خارجی جدیدی را به فهرست تحریم ایران اضافه کرد. بانک آسیا، خطوط هواپیمایی کاسپین، خطوط هواپیمایی معراج ایر و شرکت خدمات دریایی لیسوم که یک شرکت کشتیرانی است از جمله شرکتهای تحریم شده هستند. همچنین 4 شرکت دیگر به همراه شرکت اماراتی گلدنتکس به اتهام کمک به برنامه هستهای ایران هدف تحریم قرار گرفتهاند. یک شرکت ایتالیایی به نام دتین اسپا که گفته میشود با صنعت پتروشیمی ایران همکاری داشته نیز مورد تحریم قرار گرفته است. بر این اساس، دارایی احتمالی شرکتها و افراد تحریم شده در آمریکا مسدود میشود و آنها از دسترسی به نظام مالی آمریکا محروم خواهند شد. هر شرکت خارجی نیز با این شرکتها معامله کند هدف تحریم قرار خواهد گرفت. دولت آمریکا مدعی است افراد و شرکتهای جدید در راستای تحریمهای سابق که در توافق ژنو به قوت خود باقی ماندهاند، هدف تحریم قرار گرفتهاند اما تحلیلگران وضع اینگونه تحریمها را در وهله اول مغایر با روح این توافق میدانند ضمن آنکه در این توافق تحریم صدور قطعات هواپیما به ایران لغو شده است اما در میان شرکتهای جدید تحریم شده چند شرکت هواپیمایی نیز قرار دارند. تحریم شرکت فایلاکا پترولیوم مورد آشکارتری از نقض توافق ژنو است. پلاتس نوشت این شرکت به همراه چند شخص حقیقی به اتهام کمک به پنهان کردن منشأ میعانات گازی صادراتی هدف تحریمها قرار گرفته است. به اذعان مقامات آمریکایی، میعانات گازی ایران جزو تحریم نفتی آمریکا علیه ایران قرار ندارد و بنابراین تحریم شرکتی به بهانه کمک به صادرات میعانات گازی ایران به معنای وضع تحریم جدید علیه ایران است و براساس توافق ژنو دولت آمریکا نباید تحریم جدیدی را علیه ایران وضع کند. میعانات گازی یکی از منافذ قانون تحریم نفتی آمریکا علیه ایران بوده است. در این قانون به طور صریح از میعانات گازی سخنی به میان نیامده و ایران با استفاده از این وضعیت، صادرات میعانات گازی خود را طی ماههای اخیر افزایش داده است. اداره اطلاعات انرژی آمریکا در جدیدترین گزارش خود تولید نفت خام ایران را 8/2 میلیون بشکه در روز و کل تولید سوخت مایع ایران را 3/3 میلیون بشکه در روز اعلام کرده است. براساس برآوردها، ایران در حال حاضر حدود 500 هزار بشکه در روز میعانات گازی تولید میکند که بخش عمدهای از آن صادر میشود. ایران در 3 ماه نخست اجرای توافق ژنو به طور متوسط روزانه 33/1 میلیون بشکه نفت صادر کرده که بخشی از این رقم مربوط به صادرات میعانات گازی است. خبرگزاری انگلیسی رویترز در این باره نوشت: اینگونه به نظر میرسد که ایران نفتی بیش از آنچه براساس توافق ژنو مجاز بوده، صادر کرده است اما مقامات آمریکایی به جای شکایت کردن از این اتفاق، استدلال میکنند که تهران در حال حرکت در چارچوب محدودیتهای توافق ژنو است. افزایش صادرات نفت ایران نشاندهنده استفاده این کشور از شکافی است که در قوانین آمریکا وجود دارد و به مشتریان این کشور اجازه میدهد تا از تهران میعانات خریداری کنند، یک نفت بسیار سبک که مشمول تحریمها نیست. طرف آمریکایی مدعی است براساس توافق ژنو صادرات نفت ایران نباید روزانه بیش از یکمیلیون بشکه در روز باشد. براساس این گزارش از نظر دولت آمریکا میعانات، نوعی نفت بسیار سبک است که در میادین گاز طبیعی یافت میشود و عمدتا برای ساخت پلاستیک استفاده میشود و به عنوان نفت خام محسوب نمیشود. مقامات آمریکایی اذعان میکنند که محاسبه نکردن فروش میعانات به عنوان فروش نفت خام، شکافی است که به صورت ناخواسته در تحریمها علیه ایران ایجاد شده است. بخش 1245 قانون اختیارات دفاع ملی آمریکا 2012، بانکهای خارجی را تهدید میکند که در صورت خرید یا فروش «نفت یا فرآوردههای نفتی» از یا به ایران، از ارتباط با سیستم مالی آمریکا محروم خواهند شد. افراد نزدیک به تهیه پیشنویس این قانون گفتند، آنها تصور میکردند که میعانات نیز به عنوان نفت خام محاسبه خواهد شد اما وزارت خزانهداری آمریکا تفسیری را از این قانون منتشر کرد که براساس آن، میعانات جزو نفت خام و مشمول این قانون محسوب نمیشد. این تفسیر، دستیاران کنگره را متعجب کرد. بر این اساس، به اذعان وزارت خزانهداری آمریکا، میعانات گازی در قانون تحریم نفتی ایران درج نشده است. اکنون تحریم یک شرکت به اتهام همکاری با ایران در زمینه فروش میعانات گازی تحریم جدیدی خارج از چارچوب تحریمهای وضع شده قبل از توافق ژنو محسوب میشود و به معنای نقض توافق ژنو است.