گروه سیاسی: نشست «آینده مذاکرات هسته‌ای؛ فرصت‌ها و چالش‌ها» که هفته گذشته با حضور صادق زیباکلام و دکتر ابراهیم متقی در مرکز دیده‌بان آمریکا برگزار شد به‌رغم اهمیت مباحث مطرح شده در آن چندان مورد توجه رسانه‌ها قرار نگرفت. به‌گزارش «وطن امروز»، برخی اظهارات جنجالی مطرح شده در این نشست از سوی صادق زیباکلام مانند اینکه «مثل سگ از توافق ژنو دفاع می‌کنم» باعث شد تا به اظهارات مهم ابراهیم متقی در نقد توافق ژنو کمتر پرداخته شود. اظهارنظر این عضو هیات علمی دانشگاه گویای نگاه علمی جامعه دانشگاهی به ماهیت توافق ژنو است که همین امر نیز باعث شده تاکنون اقبال خوبی از سوی دانشگاه برای توافق ژنو وجود نداشته باشد. متقی که از اساتید دانشگاه تهران است در این نشست بر عدم توازن در توافق ژنو تاکید کرد. به اعتقاد متقی ماهیت توافق ژنو تبدیل بهترین مواد غذایی به کود شیمیایی است. این استاد دانشگاه همچنین توافق ژنو را یک بازی بردبرد نمی‌داند و می‌گوید امروز صرفا می‌توانم دعا کنم نتیجه‌ای در انتهای مذاکرات هسته‌ای حاصل شود اما می‌دانم دعای من در نوامبر 2014 محقق نمی‌شود. به گزارش ایسنا، دکتر ابراهیم متقی، استاد دانشگاه تهران در این نشست با اشاره به عملکرد دولت روحانی در بحث هسته‌ای، گفت: روحانی محور اصلی تصمیم‌گیری و سیاستگذاری‌اش را در حوزه سیاست خارجی قرار داده است و محور سیاست‌خارجی هم مذاکرات هسته‌ای است. در هیچ کشوری نمی‌بینیم که وزیر خارجه‌اش 17 روز برود کشور دیگری و یک نوع مذاکرات کارشناسی انجام دهد (وین 6)؛ تازه حسین فریدون هم به عنوان نماینده رئیس‌جمهور آنجا حضور پیدا می‌کند. چنین رفتار و عملکردی موجب تعجیل در کار و در نهایت توافق ژنو شد. این در حالی بود که غربی‌ها به هیچ وجه نمی‌توانستند یک ماه قبل از آن باور کنند ایران مفاد توافق ژنو را بپذیرد.  این استاد دانشگاه با اشاره به موضوع حق غنی‌سازی، اظهار کرد: تمام بحث وزیر امور خارجه و سخنگوی وزارت امور خارجه در این مدت این بوده است که آمریکا باید حقوق هسته‌ای ما را بپذیرد. این در حالی است که در سیاست بین‌الملل بحثی تحت این عنوان که کشوری باید حقوق ما را مورد توجه قرار دهد و آن را بپذیرد، نداریم چون مبنای کار در سیاست بین‌الملل آنارشی (هرج و مر‌ج‌گرایی) است و در این فضا هر بازیگری بتواند در زمان ممکن حقوق طرف دیگر را نادیده می‌گیرد بنابراین در توافق ژنو ایران در بحث غنی‌سازی تلاش کرد آن را تثبیت کند اما آمریکایی‌ها در توافق ژنو غنی‌سازی را به صورت دوفاکتو پذیرفتند اما انتهای کار را به تصویب پروتکل الحاقی در مجلس منوط کردند.
مجلس ششم هم پروتکل الحاقی را نپذیرفت
موضوع پذیرش پروتکل الحاقی که این روزها از سوی برخی حامیان دولت نیز مطرح می‌شود از دیگر موضوعات مورد اشاره در این نشست بود. متقی تاکید کرد حتی مجلس ششم نیز این پروتکل را تصویب نکرد. این استاد دانشگاه گفت: موضوع پذیرش پروتکل الحاقی اصلا در فضای داخلی ایران امکانپذیر نیست چرا که حتی مجلس ششم هم پروتکل الحاقی را تصویب نکرد و موافقتنامه ژنو معطوف به این قرار گرفت که ما هر چه غنی‌سازی انجام دادیم را به UO2 یا اکسید اورانیوم تبدیل کنیم یعنی جرم بحرانی که می‌تواند پشتوانه راهبردی یک کشور تلقی شود را در فضای مذاکرات پذیرفتیم آن را از دست بدهیم. همچنین پذیرفتیم که آنچه اکسید کردیم را نیز به میله‌های سوخت تبدیل کنیم یعنی آنچه در 10 سال گذشته هزینه شده همه به باد رفت. متقی گفت: اگر بپذیریم از ابتدا سیاست هسته‌ای‌مان اشتباه بوده است روند طی شده در مذاکرات اخیر قابل قبول است اما حالا که سیاست هسته‌ای به طور راهبردی دنبال می‌شود دیپلماسی هم باید در همین چارچوب باشد. وی در ادامه با اشاره به بحث تحریم‌ها و چگونگی لغو آنها، گفت: درباره تحریم‌ها در توافق ژنو نیامده است که آنها چه زمانی باید برداشته شوند، این در حالی است که تاریخ نشان داده آمریکایی‌ها هر وقت تحریمی را علیه کشوری صورت دهند فرآیند برداشته شدن آن بسیار طولانی و زمان‌بر خواهد بود.  وی همچنین تاکید کرد: آمریکایی‌ها با محدودسازی قابلیت هسته‌ای ایران سعی دارند ما را در وضعیت فرسایش هسته‌ای قرار دهند. متقی بیان داشت: توافق ژنو مثل آن است که از بهترین مواد غذایی بخواهیم کود شیمیایی درست کنیم یا با مواد اولیه باکیفیت غذایی درست کنیم اما سپس آن را به سطل زباله بریزیم. این استاد دانشگاه با بیان اینکه نشانه‌ای از بازی برد برد در مذاکرات هسته‌ای نمی‌بینم، گفت: ما نمی‌توانیم قابلیت هسته‌ای‌مان را کاهش دهیم اما تحریم‌ها ادامه پیدا کند. سازمان و ساختار تحریم‌ها بخشی از سیاست خارجی آمریکا در برخورد با ایران است و هنوز باقی مانده. من هم می‌توانم دعا کنم آقای ظریف و روحانی در مذاکرات به یک نتیجه تعادلی برسند چرا که اگر نرسند هزینه بازگشت به قبل بسیار بیشتر است.
شکست مذاکرات پرهزینه‌تر از تعلیق گذشته
ابراهیم متقی در بخش دیگری از سخنان خود به مذاکرات سال 82 و تعلیق غنی‌سازی در ایران اشاره و تاکید کرد: شکست مذاکرات جاری هزینه‌ای سنگین‌تر از گذشته را بر ایران تحمیل می‌کند. وی گفت: در سال 82 ایران به خاطر نشان دادن انعطاف و حسن‌نیتش فعالیت‌های هسته‌ای‌اش را تعلیق کرد که به عقیده من تعلیق بسیار کم‌هزینه‌تر است چرا که امروز در صورت شکست مذاکرات فعالیت‌های هسته‌ای‌مان دچار یک فرسایش خواهد شد و این بسیار پرهزینه‌تر از تعلیقی است که در سال 82 و 83 صورت گرفت. این استاد دانشگاه فضای آینده مذاکرات را مبهم دانست و گفت: پس از تمدید مذاکرات هنوز شاهد مذاکرات جدی نبوده‌ایم و نسبت به مذاکراتی که آقای ظریف با خانم اشتون در بروکسل انجام داد انتقاد دارم. متقی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: امروز صرفا می‌توانم دعا کنم که نتیجه‌ای
در انتهای مذاکرات هسته‌ای حاصل شود اما می‌دانم که دعای من در نوامبر 2014 محقق نمی‌شود چرا که تفاوت دیدگاه‌های ایران و آمریکا و دیگر کشورهای 1+5 بسیار بالاست. این استاد دانشگاه در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه چرا با تبدیل مواد هسته‌ای ایران به اکسید و سپس تبدیل آن به قرص سوخت مخالف هستید و می‌گویید ایران همه چیز را از دست داده است در حالی که هدف ایران از تولید سوخت، تهیه سوخت مورد نیاز برای نیروگاه‌هایش است و سوخت نیروگاه باید به صورت قرص و مجتمع سوخت در‌ آید، گفت: ایران تحریم شد چون اورانیوم غنی شده داشت و اگر می‌خواهیم اورانیوم غنی‌شده‌مان را بدهیم باید مابه‌ازای آن را دریافت کنیم که همان لغو تحریم‌هاست، در صورتی که آنچه در توافق ژنو در قبال تبدیل اورانیوم‌های غنی شده ایران صورت گرفت متوازن با اقدام ایران نبود.  وی گفت: دیپلمات مثل سربازی در خط مقدم جبهه امنیت ملی است و هر جا که دیپلماسی داریم باید چانه‌زنی هم داشته باشیم بنابراین در بحث تبدیل مواد هسته‌ای مساله این است که اگر قابلیت مواد استراتژیک و هسته‌ای‌مان را از دست می‌دهیم باید در ازای آن به همان نسبت تحریم‌های استراتژیک و کلیدی رفع می‌شد. ما نیاز داریم ابزاری محکم که طرف مقابل نسبت به آن حساسیت داشته باشد را برای خود حفظ کنیم، ابزاری که بر اساس آن ساختار تحریمی که محدودیت اقتصادی برای ما ایجاد می‌کند از بین برود. معتقدم توافق ژنو متوازن نیست و به همین دلیل نمی‌تواند هدف‌های مورد نظر دولت را تامین کند.