انگلیس بی‌تردید با بزرگ‌ترین چالش یک قرن اخیر مواجه است. نه فقط دولت دیوید کامرون که کل  بدنه سیاسی انگلستان برای ممانعت از رای «آری» مردم اسکاتلند در همه‌پرسی استقلال که امروز برگزار می‌شود به دریوزگی افتاده‌اند. 3 حزب سیاسی اصلی جزیره  و حتی شخصیت‌های سلطنتی هم در واپسین لحظات پیش از همه‌پرسی 18 سپتامبر حاضر به انجام هر کاری هستند تا جلوی فروپاشی سیاسی نظام پادشاهی را بگیرند، حتی اگر لازم باشد به مردم اسکاتلند و نمایندگانشان التماس کنند، در مقابل آنها زانو بزنند و از همه بالاتر اظهار استغفار کنند. دولتمردان و لردهای انگلیسی به‌رغم ظاهر مغرورشان و تهدیدهای مستقیم علیه استقلال‌طلبان، در 48 ساعت گذشته همه این عجز و لابه‌ها را کرده‌اند، چرا که می‌دانند با استقلال اسکاتلند گسل زلزله فروپاشی پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلندشمالی فراخ خواهد شد. در آخرین اقدام، سه‌شنبه شب دیوید کامرون، اد میلیبند و نیک کلگ، سران 3 حزب سنتی و قدرتمند پارلمان انگلیس در نامه‌ای سرگشاده متعهد شدند در صورت رای منفی مردم اسکاتلند به استقلال، اختیارات گسترده‌ای را به پارلمان اسکاتلند اعطا خواهند کرد. همزمان دربار نیز رایزنی‌های پنهان و آشکار وسیعی را با نهادهای سیاسی و اقتصادی جهان و رهبران کشورها و اتحادیه انجام داده تا دولت ادینبورو و رهبران جنبش «آری» را از ادامه حرکت جدایی‌طلبی منصرف کنند. در مقابل  کمپین حامیان استقلال اسکاتلند هم اعلام کرده‌اند همه‌پرسی روز پنجشنبه تنها راه تضمین افزایش اختیارات مورد نیاز اسکاتلند است. حتی دولت لندن و شهردار پایتخت انگلیس هر دو در اقدامی متحد تلاش می‌کنند تا مردم اسکاتلند را از دادن رای «بله» به استقلال اسکاتلند در این رفراندوم منع کنند. از طرف دیگر کمپینی که توسط اد میلیبند، رهبر حزب کارگر در حمایت از رای «نه» در آستانه روز همه‌پرسی به راه افتاده بود با شکایت مردم گلاسکو ممنوع اعلام شد.  به گزارش شبکه انگلیسی آی‌تی‌وی،  رهبران احزاب محافظه‌کار، لیبرال و کارگر در نامه سرگشاده‌‌شان متعهد شده‌اند اسکاتلند خود حرف آخر را درباره میزان هزینه در زمینه خدمات درمانی ملی خواهد زد و در صورتی که استقلال را رد کند همچنان بیش از انگلیس پول دریافت خواهد کرد. آنها همچنین  تاکید کردند پارلمان اسکاتلند نیز قدرت جدیدی درباره مالیات، مزایا و بهداشت و درمان دریافت خواهد کرد. مساله اینجاست که این عطا‌بخشی فراقانونی، ورای اختیارات رهبران طیف‌های قدرت وست‌مینیستر است و باعث خشم  خود انگلیسی‌ها از دولتمردانشان شده است. آنها می‌گویند دولت کامرون از ترس یک «طلاق دردناک» از اسکاتلند در حال تحمیل یک زندگی «مشترک دردناک» به مالیات‌دهندگان انگلیسی است. نخست‌وزیر محافظه‌کار که در آخرین تلاش برای منصرف کردن اسکاتلندی‌ها از جدایی  به شهر  آبردین سفر کرده بود، گفت: «خانواده ما را از هم نپاشید. این قضیه بازگشتی ندارد.  اگر اسکاتلند خواهان استقلال باشد، پادشاهی متحد چندپاره خواهد شد و ما برای همیشه راه خود را جدا خواهیم کرد». او  برای متقاعد کردن مردم  اسکاتلند به مخالفت با استقلال گفت رای‌گیری روز پنجشنبه فقط برای مردم رای‌دهنده نیست بلکه برای فرزندان و نوه‌ها و نسل‌های بعد از آنها هم هست.  وی در نهایت استقلال اسکاتلند را «طلاق دردناک» توصیف کرده بود.
پیشی گرفتن حامیان اتحاد  با بریتانیا
به نظر می‌رسد اقدامات سیاسی و تبلیغی سیاسیون انگلیسی تاثیری آنی بر نظر شهروندان انگلیسی گذاشته باشد. براساس 3 نظرسنجی مختلف که در روز چهارشنبه منتشر شد، مشخص شد حامیان اتحاد اسکاتلند با بریتانیا یک روز مانده به برگزاری رفراندوم استقلال 4 درصد از جدایی‌طلبان پیشی گرفته‌اند. سیاستمداران ارشد انگلیس قول مساعد داده‌اند اگر اسکاتلندی‌ها با بریتانیا بمانند نحوه تقسیم قدرت را تغییر داده و اختیارات بیشتری به اسکاتلند بدهند و هنوز معلوم نیست این یک تغییر رویکرد در واکنش به این وعده‌هاست یا آرای خاکستری و بی‌تفاوت به همه‌پرسی در آخرین لحظات فعال شده‌اند؟ به گزارش رویترز، بنابر نظرسنجی‌های موسسات «آی‌سی‌ام» «آپینیوم» و «سارویشن»  مشخص شده حمایت از استقلال اسکاتلند از بریتانیا 48 درصد است در حالی که 52 درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی خواهان باقی ماندن این منطقه تحت امر انگلیس هستند. البته به غیر‌از نظرسنجی موسسه نخست این نظرسنجی‌ها چندان هم موثق نیست و در ضمن توسط موسساتی خارج از اسکاتلند تهیه شده‌ است.
در این نظرسنجی‌ها همچنین مشخص شد 8 تا 14 درصد 3/4 میلیون رای‌دهنده اسکاتلندی هنوز تصمیمی برای شرکت در این رفراندوم که قرار است ساعت 6 امروز به وقت گرینویچ برگزار شود، نگرفته‌اند. نظرسنجی‌های دیروز نشان می‌دهد ملی‌گرایان نیز برای خود حمایتی کسب کرده‌اند اما حقیقت این است که حامیان اتحاد با انگلیس نیز در این نظرسنجی‌ها پیشی گرفته‌اند.
کامرون در باتلاق
اگرچه کارشناسان معتقدند جدایی احتمالی اسکاتلند از بریتانیا به نفع حزب حاکم محافظه‌کار تمام خواهد شد اما در هر صورت دیوید کامرون در باتلاق فرو خواهد رفت. اگر نمایندگان اسکاتلند که اغلب عضو حزب کارگر هستند  از پارلمان بریتانیا حذف شوند، محافظه‌کاران کرسی‌های بسیار بیشتری را در انتخابات آتی کسب خواهند کرد و در قدرت می‌مانند اما در همان حال نمایندگان محافظه‌کار کامرون را به‌خاطر بی‌لیاقتی‌اش در از دست دادن سرزمین شمال جزیره مقصر خواهند شناخت.  در همین حال غرور و سخت‌سری کامرون هم در فرو رفتن بیشتر در این باتلاق موثر است.  در حالی که لرد بارنت، وزیر سابق کار دولت کامرون و مبتکر فرمول احمقانه بودجه‌ریزی مضاعف برای اسکاتلندی‌ها به اشتباه بزرگ خود و دولت محافظه‌کار در وعده دادن بی‌حساب به  اسکات‌ها برای انصراف دادن از تجزیه اعتراف می‌کند، نخست‌وزیر کماکان از اشتباه دولتش دفاع می‌کند. مطابق این فرمول اگر اسکاتلند در پادشاهی متحد باقی بماند به هر اسکاتلندی بودجه سرانه معادل 1623 پوند بیش از هر شهروند نقاط دیگر بریتانیا تعلق می‌گیرد.  لرد بارنت معتقد است این فرمول نتیجه‌ای جز سرخوردگی مردم سایر مناطق انگلستان و حتی ولز و ایرلندشمالی نخواهد داشت و مشکل تجزیه‌طلبی بریتانیا را در آینده مضاعف می‌کند.
نخست‌وزیر اسپانیا: همه پرسی استقلال اسکاتلند، اژدری به سوی اتحادیه اروپاست
ماریانو راخوی، نخست‌وزیر محافظه‌کار اسپانیا، کشوری که همانند انگلستان خطر تجزیه و فروپاشی تهدیدش می‌کند، برگزاری همه‌پرسی استقلال اسکاتلند را اژدری به سوی اتحادیه اروپا ارزیابی کرده است.  به گزارش تسنیم، در حالی که  همه‌پرسی استقلال اسکاتلند موجب تقویت جایگاه جنبش استقلال کاتالونیا شده، راخوی در سخنانی در پارلمان اسپانیا تاکید کرد: «همه در اروپا فکر می‌کنند این روندها بشدت از نظر اقتصادی و مالی منفی خواهد بود و این روندها اژدری به روح اروپا خواهد بود، چرا که اروپا برای همگرایی کشورها ساخته شده است نه برای تکه‌تکه کردن آنها». کاتالان‌ها خواستار گرفتن کنترل کامل امور اقتصادی و سیاسی این منطقه از مادرید هستند.  کاتالونیا ثروتمندترین بخش اسپانیاست که از بحران اقتصادی 2008 میلادی بشدت متضرر شده است.  پارلمان کاتالونیا روز جمعه قانون جدیدی را تصویب کرد که بر اساس آن اجازه برگزاری رای‌گیری مشورتی را در روز 9 نوامبر خواهد داد تا از کاتالان‌ها پرسیده شود آیا خواستار استقلال هستند یا نه.  بر خلاف دولت انگلیس که با برگزاری همه‌پرسی استقلال اسکاتلند موافقت کرده است، ماریانو راخوی، نخست‌وزیر اسپانیا و دادگاه قانون اساسی این کشور با برگزاری این همه پرسی در کاتالونیا مخالفت کرده و برگزاری آن را غیر‌قانونی می‌دانند.  تازه‌ترین نظرسنجی رسمی انجام شده در کاتالونیا نشان می‌دهد حمایت مردم از استقلال این منطقه از اسپانیا در ماه مارس به بیش از 2/45 درصد رسیده که این رقم نسبت به 9/13 درصد در مارس 2006 میلادی 3 برابر شده است. 20 درصد نیز از تشکیل دولت فدرال و 23 درصد نیز از ایجاد منطقه خودمختار حمایت کرده‌اند.