حجت‌الاسلام و المسلمین سید سعید لواسانی*: در ادامه بحث غرور و بررسی آیات آن؛ سه آیه را اشاره می‌کنم که نشان می‌دهد زندگی پست دنیوی آدمی را می‌فریبد: «وَ ذَرِ الَّذِینَ اتَّخَذُوا دِینَهُمْ لَعِباً وَ لَهْواً وَ غَرَّتْهُمُ الْحَیاه.. الدُّنْیا» [انعام: 70] «و کسانى را که دین خود را به بازى و سرگرمى گرفتند و زندگى دنیا آنان را فریفته است، رها کن.» به این گروه امیدی نیست، چون در دام فریب حیات دنیوی هستند، دین خود را هم بازی و سرگرمی گرفته‌اند. آیه دوم «وَ غَرَّتْهُمُ الْحَیاه.. الدُّنْیا» [انعام: 130] خطاب آیه به آدمیان و جنیان در روز قیامت است که شما که از دین خدا منحرف شده‌اید، آیا ما برای شما پیامبرانی نفرستادیم تا شما را بیم دهند؟ گویند بله چنین است و علیه خود شهادت می‌دهند. بعد قرآن دلیل اینکه گوش‌شان به انذار پیامبران الهی شنوا نبود، آن می‌داند که زندگی دنیوی آنان را فریب داده بود: «غَرَّتْهُمُ الْحَیاه.. الدُّنْیا». گفتیم منظور از زندگی دنیوی نفسانیت آدمی است که هرگاه به صورتی جلوه‌گری می‌کند و ظاهر می‌شود، تعبیری که در آیه 14 سوره مبارکه حدید از آن به «امانی» «آرزوها»ی پست و حقیر دنیوی تعبیر شده بود. آیه سوم  «الَّذِینَ اتَّخَذُوا دِینَهُمْ لَهْواً وَ لَعِباً وَ غَرَّتْهُمُ الْحَیاه.. الدُّنْیا» [اعراف: 51] باز می‌فرماید «کسانی که دین خود را بازی و سرگرمی گرفته‌اند و زندگی دنیوی آنان را فریب داده است.» حضرت امام خمینی می‌فرمایند یکی از وظایف مهم ما درباره قرآن و آیات نورانی آن؛ این است که در آنها تفکر و اندیشه کنیم که این آیات به چه مقصود و هدفی نازل شده‌اند تا بصیرت بیابیم و هدف خودمان را با هدف قرآن تطبیق دهیم. [آداب الصلاه.. : 205-203] در این سه آیه اندیشه کنیم. چه بسا بسیاری از ما که دین خود را بازی می‌گیریم و با دین خدا هم بازی می‌کنیم! این امر بویژه در سیاست‌بازان بیشتر دیده می‌شود و فکر می‌کنند با این کار می‌توانند کار خود را پیش ببرند و موفق شوند. اما نمی‌دانند که آنان گرفتار فریب نفس و شیطان هستند و در پشت صحنه، نفس است که آنان را فریب می‌دهد و شیطان هم نسبت به آنان مکر می‌ورزد. آنان گرفتار آرزوهای پست دنیوی شده‌اند و حیات دنیا آنها را فریب داده است و در عین حال که خود را عاقل و هوشیار می‌پندارند، هیچ بهره‌ای از عقل ندارند و در حقیقت نادان‌ترین مردمان هستند. زیرا تحت فرمان و ولایت نفس خود و شیطان هستند و آن دو هم تا آدمی را به جهنم نکشند، آسوده نمی‌شوند بنابراین تا دیر نشده باید خودمان را نجات دهیم.  چه زیبا حضرت امام، ما را پند می‌دهند: «پیش از آنکه فرصت از دست برود چاره بیندیشید! شما جوانان رو به پیرى و ما پیران رو به مرگ پیش مى‏رویم. هر نفسى که مى‏کشید، هر قدمى که برمى‏دارید و هر لحظه‏اى که از عمر شما مى‏گذرد، اصلاح مشکل‌تر شده، ممکن است ظلمت و تباهى بیشتر شود». [جهاد اکبر: 67] بیاییم عمرمان را تلف نکنیم. عمر ما سرمایه ما است که با آن به بازار دنیا آمده‌ایم تا توشه‌ای برای آخرت خود برگیریم. به این دلیل ما موظف به اصلاح دائمی خود هستیم، بویژه مسؤولان محترم و روحانیت معزز که در چشم مردم هستند اما در کنار آنان جوانان بویژه دانشجویان و طلاب وظیفه‌ای سنگین دارند زیرا آینده کشور به دست آنان است. حضرت امام این دو گروه را چنین اندرز می‌دهند: «خدا نکند انسان پیش از آنکه خود را بسازد جامعه به او روى آورد و در میان مردم نفوذ و شخصیتى پیدا کند که خود را مى‏بازد. قبل از آنکه عنان اختیار از کف شما ربوده شود خود را بسازید و اصلاح کنید.» [جهاد اکبر: 22]
بحث را ادامه دهیم و آیه‌ای مخصوص به شیطان را با قرائت کنیم: «وَ اسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُمْ بِصَوْتِکَ وَ أَجْلِبْ عَلَیْهِمْ بِخَیْلِکَ وَ رَجِلِکَ وَ شارِکْهُمْ فِی الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ وَ عِدْهُمْ وَ ما یَعِدُهُمُ الشَّیْطانُ إِلَّا غُرُوراً» [اسراء: 64] «و از ایشان هر که را توانستى با آواى خود تحریک کن و با سواران و پیادگانت بر آنها بتاز و با آنان در اموال و اولاد شرکت کن و به ایشان وعده بده. و شیطان جز فریب به آنها وعده نمى‏دهد.» شیطان ابزار و  تشکیلات و لشکریانی دارد. او با این ابزار و سپاهیان مردم را می‌لغزاند و فریب می‌دهد و در مال و فرزندان آنان شریک می‌شود، به‌گونه‌ای که ثروت و فرزندان، ابزار فریب شیطان می‌شود. همه این امور خلاصه می‌شود در «وَ عِدْهُمْ» وعده. شیطان به ما وعده می‌دهد، و برای ما حیات دنیا را زینت کند و به خدا هم مغرورمان می‌کند و هرگز وعده‌های خود را هم عملی نمی‌کند زیرا «وَ ما یَعِدُهُمُ الشَّیْطانُ إِلَّا غُرُوراً» همه وعده‌های شیطان جز فریب و سراب نیست. بنابراین ما در معرض بیماری مهلکی هستیم که پنهان هم هست، بیماری‌ای که قرآن از آن به غرور یاد می‌کند. عامل این بیماری حیات نازل و پست دنیوی، به عبارت دیگر نفس ما و شیطان است. آنان ما را به غروری می‌کشانند که همه آن فریب است.
* امام جمعه شمیرانات