مهدی شکیبایی*: اعتراضات در شهر فرگوسن در استان سنلوئیس واقع در ایالت میسوری آمریکا 4 ماه پس از قتل مایکل براون نوجوان سیاهپوست آمریکایی به دست «دارن ویلسون» افسر سفیدپوست از سر گرفته شد. این اعتراضات زمانی از سر گرفته شد که هیات منصفه دادگاه میسوری بدون برگزاری جلسه محاکمه، حکم بر بیگناهی ویلسون داد(!) تا زخم کهنه سیاهان این کشور پس از حادثه رزا پارکس در دسامبر سال 1955 یکبار دیگر سر باز کند. رزا پارکس بانوی سیاهپوستی است که در اقدامی اعتراضی در اول دسامبر سال ۱۹۵۵ از دادن صندلیاش در اتوبوس به یک مرد سفیدپوست خودداری کرد و در نتیجه بازداشت و جریمه شد. اقدام اعتراضآمیز وی در ایالت آلابامای آمریکا علیه مقررات نژادپرستانه که سیاهان را شهروندان درجه 3 در این کشور محسوب میکرد، نقطه آغاز نمادین جنبش حقوق مدنی سیاهان آمریکا به رهبری کشیش مارتین لوترکینگ شد که در نهایت به سال 1964
(9 سال پس از آغاز جنبش) به تصویب قانون حقوق مدنی انجامید که هرگونه تبعیض نژادی در آمریکا را ممنوع میکرد.
اگرچه سیاهان آمریکا در جنبش مدنی خود در دهههای 50 و 60 قرن بیستم و با تصویب قانون حقوق مدنی به نفع خود توانستند در ظاهر به برخی امتیازات همتراز با سفیدپوستان در جامعه آمریکا دست یابند و حتی در سال 2008 برای نخستین بار شاهد قدرتگیری رئیسجمهوری از نژاد و رنگ پوست خود در«کپیتال هیل» - جایی که مقررات نژادی همانجا تصمیمسازی و اجرا میشود- بودند اما هرگز نتوانستند بسان سال 1877 که بردهداری را از ذهن سفیدپوستان برای همیشه خارج کردند، نژادپرستی را از ذهن نسل جدید سفیدهای آمریکایی پاک کنند، چه؛ اگر در این راه موفق بودند 50 سال پس از تصویب حقوق مدنی و برابری سیاهان با سفیدپوستان، این روزها از کالیفرنیا گرفته تا نیویورک و لسآنجلس و میسوری نباید شاهد اعتراضات سیاهپوستان نسبت به نقض سیستماتیک حقوقشان و ناعادلانه بودن فرآیند دادرسی در سیستم قضایی آمریکا باشند. به نظر میرسد سیاهان آمریکا که بیشتر در ایالات جنوبی آمریکا ساکنند به یک قیام برای تکمیل جنبش مدنی دهههای 1950 و 1960 خود نیاز دارند تا برای همیشه به سیستم نژادپرستانه قضایی، سیاسی و اقتصادی که همچنان حق را به پلیس سفیدپوست در مواجهه با شهروند سیاهپوست میدهد و به سیاهان اجازه دسترسی به مدیریتهای سطح کلان سیاسی نمیدهد، پایان دهند.
براساس یک گزارش قضایی در آمریکا در طول 2 سال اخیر در این کشور بالغ بر 400 نفر از سیاهپوستان به دست آمریکاییهای سفیدپوست کشته شدهاند. غیر از حادثه فرگوسن و قتل مایکل براون، مواردی همچون پرونده میلتون هال، سیاهپوستی که از لحاظ ذهنی معلول بود، همچنان جزو موارد نقض بارز حقوق شهروندان رنگینپوست محسوب میشود. در این پرونده که مدرک آن نیز، ویدئویی است که توسط دوربین اتومبیل پلیس ضبط شده است، 7 مأمور و یک سگ پلیس اقدام به محاصره این معلول که چاقویی کوچک در دست دارد، میکنند و در نهایت با شلیک ۴۶ گلوله به سمتش، او را به قتل میرسانند. این مأموران هیچگاه مسؤول شناخته نشدند و دادگاه نیز لزومی برای پیگیری پرونده ندانست(!)
۲۶ اکتبر ۲۰۱۴، مارک فانچر، وکیل پروژه عدالت نژادی در دادگاه میشیگان اعتراف کرد دولت فدرال عملاً از پیگیری پرونده میلتون هال سر باز میزند. این تجربه تلخ مدام در آمریکا علیه سیاهان تکرار میشود؛ به گونهای که هفته گذشته نیز در شهر سانفرانسیسکو در ایالت کالیفرنیا یک کودک 12 ساله سیاهپوست تنها به این دلیل که پلیس مظنون شده بود که او سلاح در اختیار دارد، به ضرب گلوله به قتل رسید.
با این وجود آنچه جامعه سیاهان آمریکا را خشمگین و عصبانی میکند، شاید تنها قتل همنوعانشان نباشد بلکه نوع برخورد سیستم قضایی با قاتلان است که شعله خشم آنان را برمیافروزد. به عنوان مثال نکته قابل تامل در صدور حکم ویلسون قاتل سفیدپوست مایکل براون در فرگوسن، این است که او بدون برگزاری دادگاه اثبات جرم، تبرئه شد. ویلسون که یک شهروند سیاهپوست آمریکایی را بدون آنکه مسلح باشد به قتل رسانده است بدون اینکه در مرحله اثبات اتهام برایش دادگاهی تشکیل شود، تبرئه شد. معنای این حکم در نزد سیاهان آمریکا و فعالان جنبش مدنی این است که سیستم قضایی آمریکا اساسا این پلیس را مستحق حضور در دادگاه و محاکمه ندانسته است. به این معناست که پلیس در متن جامعه پیشرفته آمریکا اقدام به نقض فاحش حقوق بدیهی سیاهپوستان میکند؛ بدون آنکه از پیگرد و عقاب ترسی داشته باشد و همین بیپروایی قانونمند اجازه هرگونه عمل ظالمانهای را به او میدهد. امری که عمق نژادپرستی دستگاه قضایی کشوری را نشان میدهد که مدعی پاسبانی از حقوق شهروندی، آزادی بیان، آزادی اقلیتهای دینی و نژادی، آزادی مطبوعات و... در جهان است. این ظلم سازمانیافته است که سیاهان آمریکا را بشدت عصبانی میکند.
حتی اگر مقامات قضایی ایالت میسوری آمریکا در پی گسترش اعتراضات سیاهان، وادار به برگزاری دادگاه محاکمه دارن ویلسون شوند باز هم هیچ تضمینی وجود ندارد که او به اتهام قتل یک سیاهپوست محکوم شود. به نوشته بسیاری از روزنامههای آمریکایی، او ترجیحا از این اتهام تبرئه خواهد شد. مجله «نیشن» در همین رابطه با انتشار گزارشی به لوایح قانونی این ایالت اشاره میکند و مینویسد: «قانون به پلیس برای بازداشت یا ممانعت از فرار متهمان «حق قتل» قائل شده است». براساس همین قوانین چنانچه پلیس تشخیص بدهد متهم مرتکب جنایت شده، برای فعل او کافی است و نیازی به اثبات نیست. از زمان قتل مایکل براون در آگوست گذشته تاکنون هواداران پلیس قاتل سفیدپوست با تاسیس صندوقی در حمایت از اقدام مجرمانه او تاکنون660 هزار دلار اعانه جمعآوری کردهاند. این نشان میدهد نژادپرستی علیه سیاهان تنها در سیستم قضایی آمریکا نهادینه نیست بلکه شهروند سفیدپوست آمریکایی نیز به تبعیت از بیعدالتی سیستماتیک کشور همچنان به سیاهان به عنوان شهروندان درجه 3 مینگرد. براین اساس حتی اگر اعتراضات سیاهان فرگوسن و سایر ایالتهای آمریکا با تصمیمات بازدارنده سیستم قضایی آرام شود باز هم نژادپرستی سیستماتیک علیه اقلیت آمریکایی آفریقاییتبار چون آتش زیر خاکستری خواهد بود که درکنار جنبش 99 درصدی فقرا دامن سیاستمداران آمریکایی – صهیونیستی را خواهد گرفت؛ انشاءالله.
*سخنگوی انجمن روزنامهنگاران مسلمان