گروه اقتصادی: درحالی که از 27 مهر امسال واردات برنج تا پایان فصل برداشت این محصول ممنوع اعلام شده است اما تنها در آبان‌ماه سال‌جاری حدود 92 هزارتن برنج خارجی به کشور وارد شده است. بنا به این گزارش، پس از آنکه در سال گذشته واردات برنج به طور غیرمنطقی افزایش پیدا کرد و به‌عنوان عمده‌ترین کالای وارداتی شناخته شد، نیاز کشور در سال جاری به واردات برنج کاهش یافت و به همین دلیل بود که واردات برنج تا پایان فصل برداشت برای حمایت از شالیکاران ممنوع اعلام شد بنابراین در 27 مهر امسال بود که معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی، واردات برنج را همزمان با فصل برداشت این محصول در کشور ممنوع اعلام کرد. عباس کشاورز با بیان اینکه سال گذشته واردات برنج بیش از نیاز داخلی بوده و هم‌اکنون بازار از وجود این دو محصول اشباع شده است، اظهار داشت: برای تنظیم بازار محصولات تولید داخل، واردات برنج تا پایان فصل برداشت ممنوع است. به گفته وی، برنج مورد نیاز کشور سالانه 3 میلیون تن است که در حال حاضر بیش از دو میلیون تن برنج در داخل تولید می‌شود و تنها حدود یک‌میلیون و 100 هزار تن باید از خارج تامین شود. در حالی که از ابتدای سال 1392 تا مهر سال جاری بیش از 2 میلیون و 500 هزار تن برنج به کشور وارد شده که این میزان به اندازه کل نیاز بازار بوده و همین امر باعث انبار برنج داخلی و رکود بازار برنج شد. همچنین محمدرضا صفا، نایب‌رئیس کمیسیون واردات اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در همین زمان خبر از ممنوعیت واردات برنج برای تنظیم بازار داخلی توسط دولت داد اما چند روز بعد جمیل علیزاده‌شایق، دبیر انجمن برنج با بیان اینکه واردات برنج ممنوع نشده است، گفت: با توجه به واردات 2 میلیون و 700 هزار تنی برنج از ابتدای سال 1392 تاکنون، ایران برای سال 1394 نیز به واردات این محصول نیاز ندارد. وی با بیان اینکه برای واردات برنج ممنوعیتی اعلام نشده بلکه پیشنهاد شده است، تصریح کرد: دولت تعرفه واردات برنج را به 40 درصد افزایش داده است که از نظر بنده این امر کارساز نیست چون تاجری که تصمیم به واردات برنج دارد و برای این کار قرارداد امضا کرده، به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی می‌کند که این واردات را در زمان اعمال تعرفه بالا انجام ندهد. با این حال سخنان معاون وزیر و نایب‌رئیس کمیسیون واردات اتاق بازرگانی ایران حاکی از آن است که واردات برنج تا پایان فصل برداشت یعنی دی‌ امسال ممنوع خواهد بود. به گزارش ایسنا، این در حالی است که براساس اعلام گمرک جمهوری اسلامی ایران در آبان‌ماه سال جاری یعنی پس از ممنوعیت واردات برنج، 8/91 هزار تن برنج به ارزش 1/103 میلیون دلار به کشور وارد شده است که به این ترتیب در 8 ماهه سال جاری برنج با یک پله صعود به عنوان دومین قلم عمده وارداتی شناخته شد. البته با این حال واردات برنج در ماه یادشده نسبت به ماه مشابه سال گذشته بیش از 20 درصد کاهش یافته است. همچنین در 8 ماه سال جاری نیز 828 هزار تن برنج به ارزش یک‌میلیارد و 28 میلیون دلار وارد کشور شده که این رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته با کاهش 40 درصدی همراه بوده است اما به هر حال واردات 92 هزار تن برنج در آبان‌ امسال و در زمانی که مسؤولان دولتی کشور واردات برنج را ممنوع کر‌ده‌اند، محل تامل است.
نبود آمار دقیق، معضل برنج است
از سوی دیگر دبیرانجمن برنج کشور در این باره مشکل اصلی پیش روی برنج را نبود آمار دقیق از میزان تولید و نیاز آن در کشور عنوان کرد و گفت: سازمان‌های مختلف آمارهای متفاوتی از میزان تولید، مصرف سرانه و نیاز واقعی به این محصول ارائه می‌دهند و این موضوع باعث شده مشکلاتی را برای این محصول ایجاد کند. جمیل علیزاده‌شایق درباره واردات برنج در فصل برداشت داخلی و تنظیم بازار این محصول افزود: واردات برنج در ۶ ماهه دوم سال به منظور تنظیم بازار این محصول ممنوع است. وی در گفت‌وگو با ایلنا درباره ممنوعیت واردات در فصل برداشت و تاثیر آن در بازارمصرف این محصول، خاطرنشان کرد: با توجه به ممنوعیت واردات که باید از 27/7/93 اجرایی می‌شد، در ماه آبان حدود ۹۲ هزار تن برنج وارد کشور شده است. وی بااشاره به اینکه ثبت سفارش زمان مشخصی دارد اما تحویل کالا در زمان مشخصی صورت نمی‌گیرد، افزود: در زمان ثبت سفارش زمان دقیق تحویل کالا مشخص می‌شود اما مساله این است که عوامل بسیاری در این تاریخ تاثیرگذارند. علیزاده‌شایق ادامه داد: مسائل مربوط به حمل و نقل و مسائل بین‌المللی در تاریخ تحویل کالای سفارشی تاثیرگذار است بنابراین اینکه بگوییم چرا در ماه آبان این میزان برنج وارد کشور شده منطقی نیست و مبهم است. وی تصریح کرد: همانطور که گفته شد اصلی‌ترین مشکل برنج نبود آمار دقیق از نجوه میران تولید، مصرف واردات است، به طوری که سازمان‌های مختلف آمار متفاوتی از میزان تولید، مصرف سرانه و نیاز واقعی به این محصول را ارائه می‌دهند که گنگ‌کننده است. علیزاده‌شایق تصریح کرد: در ۶ ماه اول امسال ۷۷۰ هزار تن برنج وارد کشور شده که تا الان میزان واردات به ۹۰۰ هزار تن هم رسیده است. دبیر انجمن برنج کشور با اشاره به اینکه طبق آمار وزارت جهاد کشاورزی در سال ۹۲ حدود دو میلیون تن برنج در کشور تولید شده است، افزود: با توجه به انبار شدن بخش زیادی از برنج داخلی در انبار، در فروردین ۹۳ حدود ۹۰۰ هزار تن ثبت سفارش انجام شده است که باید دید این میزان سفارش بر چه اساس و با توجه به چه مقدار نیاز داخلی به برنج وارداتی صورت گرفته است.

پیشی گرفتن واردات از تولید
ایران با واردات بیش از چند ‌میلیون تن برنج در سال‌های اخیر، پس از کشورهای فیلیپین، نیجریه و عربستان‌سعودی در رده چهارم واردات برنج جهان قرار گرفته است. این در حالی است که عملکرد تولید برنج ایران به تقریب با متوسط عملکرد جهان برابری می‌کند و میزان واردات کشور حدودا ۲ برابر میزان نیاز مصرف کشور است. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در تابستان سال‌جاری روند تولید تجارت برنج در ایران را مورد بررسی قرار داد و با اعلام اینکه واردات برنج ۲برابر مصرف شده است، گزارش داد: کسب‌وکار کشاورزان به خطر افتاد. پیشی گرفتن میزان واردات برنج از میزان تولید این محصول در کشور، مساله‌ای است که کسب و کار کشاورزانی را که به شکل مستقیم از این راه امرار معاش می‌کنند به خطر انداخته است بویژه آنکه در برخی سال‌ها دیده شده واردات برنج در فصل برداشت قوت می‌گیرد و برنجکاران را با مشکلات بیشتری روبه‌رو می‌کند. به طور کلی اگر مصرف سرانه برنج برای هر ایرانی ۴۰ کیلوگرم در نظر گرفته شود، سالانه 3 میلیون تن برنج مورد نیاز است که با احتساب تولید ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تن در داخل، نیاز به واردات ۶۰۰ هزار تن برنج است و اگر ۲۰۰ هزار تن هم به منظور ذخیره‌سازی این محصول در نظر گرفته شود سالانه در نهایت باید ۸۰۰ هزار تن برنج خارجی وارد شود تا هم تامین‌کننده بازار مصرف باشد و هم به دسترنج کشاورزان لطمه نزند ولی هم‌اکنون با واردات یک میلیون و ۲۸۹ هزار تن برنج ۴۸۹ هزار تن بیش از آنچه مورد نیاز است به کشور وارد می‌شود که این مقدار مازاد، تولیدکنندگان داخلی را با مشکلات بیشتری روبه‌رو می‌کند.