تاریخ شفاهی و اهمیت بیان آن و انتقال به نسلهای آینده بر کسی پوشیده نیست. این موضوع از آنجا حائز اهمیت است که وقایع و رویدادها از سینه و نهانخانه دل افراد خارج شده و در قامت قلم و کاغذ درآید تا برای آیندگان نیز باقی بماند. کتابهایی که حاوی تاریخ شفاهی هستند در طول چند سال اخیر مورد توجه بودهاند و انتشار آنها از سوی ناشران با افزایش روبهرو بوده است. یکی دیگر از عوامل موثر در اقبال مخاطبان به این قبیل کتابها توجه و اهتمام ویژه رهبر فرزانه انقلاب به این کتابها بوده که موجب شده مخاطبان به مطالعه این قبیل کتابها گرایش داشته باشند. از آنجا که رهبر انقلاب در حوزه کتاب دغدغه و نگاه خاصی از دیرباز داشتهاند از همین رو توجه ایشان به کتابهای مرتبط در حوزه تاریخ شفاهی موجب شده اهالی مطالعه به کتابهای توصیهشده از سوی ایشان اعتماد کنند. «دا»، «نورالدین پسر ایران»، «خاکهای نرم کوشک»، «عباس دست طلا»، «لشکر خوبان» و در این اواخر کتاب «من زندهام» از جمله عناوینی است که با تقریظ و توصیه رهبر انقلاب مورد توجه مخاطبان قرار گرفته است.
«من زندهام» عنوان کتابی است که رهبری بر آن تقریظ (مطلبی را در تمجید کتابی یا نوشتهای نوشتن) نگاشته و این مساله موجب اقبال بیش از گذشته جامعه به این کتاب شد. این کتاب به قلم معصومه آباد سرگذشت 40 ماه اسارت وی به همراه 3 دختر ایرانی در زندانها و اردوگاههای اسرای عراقی را شرح داده است. در این کتاب آباد سعی کرده تا گوشهای از اتفاقات و حوادثی که در جریان اسارت در زندانهای رژیم بعث بر آنها گذشته را برای مخاطبان روایت کند و سختیهایی که بر آنها گذشته را در قالب کتاب «من زندهام» به تصویر بکشد.
کتاب «من زندهام» سرگذشت دختری هفده ساله به همراه 3 دختر دیگر ایرانی است که در روزهای ابتدایی حمله رژیم بعثی عراق به ایران در چنگال نیروهای متجاوز اسیر شده و در حالی به اسارت در میآیند که در ابتدا فکر میکنند با یک جنگ یک ماهه روبهرو هستند و در فاصله 30 روز از بند دشمن بعثی رها میشوند اما کمکم به جای 30 روز، 40 ماه در بند میمانند و سختیهایی بر آنها میرود. در ابتدای این دوره اسارت از دیدار با نیروهای صلح صلیب سرخ منع میشوند و حتی اخبار و اطلاعات جنگی در اختیارشان قرار داده نمیشود. این چهار دختر را در روزهای ابتدایی جنگ پنهان میکنند تا کسی از احوال آنها باخبر نشود. وی که به اصرار توانسته رضایت برادران خود را جلب کند تا بتواند در آبادان بماند و در پشتیبانی جنگ یاریرسان نیروهای مقاومت باشد در جاده خرمشهر به دست نیروهای بعثی به اسارت درمیآید. این در حالی است که بهخاطر وجود حکم ماموریت در جیب آباد نیروهای عراقی فکر میکنند او از دخترهای پاسدار و بهاصطلاح «حرس الخمینی» است از همین رو تصور میکنند یکی از نیروهای ویژه ایران را به اسارت گرفتهاند. معصومه آباد در این کتاب به خاطره روبهرو شدن با افرادی چون شهید محمدجواد تندگویان و حجتالاسلام ابوترابی در دوران اسارتش اشاره میکند که چگونه حضور آنها به وی و سه دختر ایرانی امید و توانایی مقاومت در برابر سختیها را میداده است.
کتاب «من زندهام» که حاوی تقریظ رهبر انقلاب بوده و با استقبال مخاطبان نیز روبهرو است به قلم معصومه آباد نگاشته شده و این در حالی است که آباد پیش از این سابقه نویسندگی نداشته و این اولین تجربه نویسندگی وی به شمار میرود. از همین رو ممکن است مخاطب حرفهای در پارهای از نقاط با یک متن ناهمگون روبهرو شود ولی این مساله از ارزش متن نکاسته و خواننده را دنبال خود میکشد. به اندازهای روایتها و اتفاقات دوره اسارت سنگین و طاقتفرساست که خواننده در بسیاری از آن رویدادها خود را قرار میدهد و مجسم میکند.
نحوه بیان آباد در «من زندهام» بسیار دلنشین است و این مساله موجب میشود خواننده از برخی شکستگیها در متن عبور کند. در ابتدای کتاب آباد از کودکی و دوران قبل از انقلاب و آغاز جنگ تحمیلی صحبت کرده که در بدو آغاز مطالعه از نظر خواننده به نظر زائد میآید و ضروری به نظر نمیرسد ولی وقتی وارد فصلهای بعدی میشود به اهمیت و کارکرد فصل ابتدایی کتاب پی میبرد.
همچنین بیان این نکته نیز خالی از لطف نیست که در فصل پایانی کتاب و در آن لحظاتی که اسرای ایرانی به آزادی نزدیک میشوند به نظر میآید آباد نتوانسته احساسات خود را کنترل و شرح درستی از وقایع آزادی را بیان کند و به نظر میرسد وی دوباره در همان حال و هوا قرار گرفته و خاطرات شیرین آزادی برایش تداعی شده و خواسته مخاطب را هرچه سریعتر در شیرینی آزادی شریک و سهیم کند و از همین رو کمترین اشارهای به نحوه آزادی و اینکه چگونه ناگهانی آزاد شدند و چه کسانی رایزنی و نقش ایفا کردند، مورد اشاره قرار نگرفته است.
اما در مجموع این کتاب که روایتگر خاطرات دوران اسارات یکی از چهار بانوی اسیر در دوران 8 ساله جنگ تحمیلی است از نظر محتوایی اثری ارزشمند است و میتواند دستمایه خلق آثاری در حوزههای گوناگون هنری قرار بگیرد و این مساله نیز مورد تاکید و توصیه رهبر انقلاب بوده است.
رهبر فرزانه و فرهنگپرور انقلاب درباره این کتاب چنین نوشتهاند: «کتاب را با احساس دوگانه اندوه و افتخار و گاه از پشت پرده اشک خواندم و بر آن صبر و همت و پاکی و صفا و بر این هنرمندی در مجسم کردن زیباییها و زشتیها و رنجها و شادیها آفرین گفتم...» کتاب «من زندهام» که شرح روزهای سخت اسارت است، به درد و رنجهایی که از سوی اسرا و آزادگان کشیده شده اشاره میکند و تذکرهای است برای جوانان و نوجوانان تا نسبت به فرصتهایی که امروز در اختیار دارند قدردان باشند. «من زندهام» از سوی انتشارات بروج با قیمت 8500 تومان منتشر شده و در دسترس علاقهمندان قرار دارد.