حسین کرمانی: اواخر هفته گذشته جولان ذرات گرد و غبار در آسمان استان خوزستان جریان عادی زندگی مردم را مختل کرد و نه‌تنها پرواز هواپیما‌ها و مدارس را به تعطیلی کشاند بلکه مراجعات درمانی شهروندان را نیز تا حد قابل توجهی افزایش داد اما هر چه زمان می‌گذرد ابعاد تازه‌تری از این مشکل زیست‌محیطی در رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها منتشر می‌شود. پیش‌بینی بحرانی‌تر شدن اوضاع در آینده و تشدید آلاینده‌ها تا حدی که دستگاه‌های سنجش آلودگی قادر به اندازه‌گیری آن نیستند از جمله تازه‌ترین خبرهایی است که زوایای پنهان این معضل زیست‌محیطی در شهر اهواز را نمایان می‌کند. موضوعی که پیگیری نمایندگان مجلس را نیز در پی داشت و حتی رئیس‌جمهور نیز در جلسه هیات دولت دستور بررسی مشکل ریزگردها را به کابینه اعلام کرد.
دستور روحانی برای بررسی غبار
در جلسه هیات دولت که عصر روز یکشنبه به ریاست حسن روحانی، رئیس‌جمهور تشکیل شد، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست گزارشی از وقوع پدیده گردوغبار در خوزستان و قسمت‌هایی از ایلام، به هیات وزیران ارائه داد.  پس از بررسی ابعاد موضوع، به دستور رئیس‌جمهور مقرر شد وزرای نفت و جهاد کشاورزی و رؤسای سازمان‌های حفاظت محیط زیست و مدیریت و برنامه‌ریزی و استاندار خوزستان موضوع را با فوریت بررسی کند و گزارشی از اقدامات و نتایج در دولت ارائه شود.
ورود مجلس به بحران«ریزگردها»
پیگیری هجوم ریزگردها به آسمان اهواز در روز دوشنبه وارد فاز تازه‌ای شد و موضوع آلودگی هوا و ریزگردهای آسمان خوزستان روی میز بهارستان قرار گرفت. مهرداد بذرپاش، عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی درباره جلسه روز دوشنبه مجلس به فارس گفته است: در این جلسه موضوع آلودگی کلانشهرها و بحث ریزگردها در استان‌های جنوبی و بویژه استان خوزستان و شهر اهواز مورد بحث و بررسی قرار گرفت و از آنجا که مدیران امر این موضوع را به گردن یکدیگر می‌اندازند مقرر شد جلساتی از سوی هیات رئیسه با مدیران مربوط برگزار شود و موضوع مورد بررسی دقیق‌تر قرار بگیرد و مدیران توضیحات خود را ارائه کنند.
تسلیم دستگاه‌های سنجش در برابر غبار
اما سوی دیگر ماجرای هجوم ذرات گردوغبار به آسمان اهواز که شدت خطر‌آفرینی این ذرات برای سلامت افراد را به‌خوبی نمایان ساخت میزان غلظت آلودگی بود. هرچند پیش از این حجم آلاینده‌ها 66برابر حد مجاز اعلام شد اما روز گذشته مدیرکل دفتر پایش فراگیر سازمان محیط زیست شدت ریزگردها در اهواز را از ماکزیمم قدرت سنجش آنالایزرها بیشتر دانست. شینا انصاری در گفت‌وگو با مهر بیان داشت: سقف اندازه‌گیری ذرات معلق در آنالایزرهای ایستگاه‌های سنجش سازمان محیط زیست ۱۰ هزار میکروگرم بر مترمکعب است. تاکنون در هیچ جا سابقه نداشته که میزان ریزگردها از این حد ماکزیمم فراتر رود بنابراین وقتی طی چند روز گذشته میزان ذرات معلق در اهواز از این میزان بالاتر رفت، نتوانستیم مقدار دقیق آن را اندازه‌گیری کنیم. این در حالی است که تسلیم شدن وسایل سنجش در برابر شدت آلودگی‌ها به‌خوبی نشان می‌دهد که اگر حال و اوضاع مردم اهواز را بحرانی توصیف کنیم سخن به گزاف نگفته‌ایم. هجوم چنین حجم قابل توجهی از گردوغبار بدون شک تاثیری مستقیم بر سلامت مردم اهواز دارد؛ این ذرات معلق به دلیل اندازه کوچکی که دارند وارد ریه و خون شده و می‌تواند بر بحرانی شدن اوضاع دامن بزند.
  بحران ریزگردها فراگیرتر می‌شود
از دیگر نکات قابل تاملی که درباره وضعیت استان‌های جنوبی کشور و پدیده ریزگردها که هرازگاهی آسمان برخی استان‌ها را در می‌نوردد بیان شده پیش‌بینی فراگیر‌تر شدن این بحران در آینده نه‌چندان دور است. آن‌طور که عابد فتاحی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گفته است متخصصان احتمال می‌دهند به‌خاطر خشکسالی‌ها در آینده، بحران ریزگردها شدیدتر و فراگیرتر شود. وی با تاکید بر این موضوع که ریزگردها برای تعداد زیادی از افراد مشکل ایجاد کرده خواستار ورود کمیسیون بهداشت و درمان مجلس به این موضوع شد.
انتظارات بی‌پاسخ شهروندان
علاوه بر این هر زمان که پسوند بحرانی برای تشریح وضعیتی به کار گرفته می‌شود انتظار شهروندان از مدیران نیز اقدام سریع و متناسب با شرایطی است که در اصطلاح بحرانی توصیف شده است اما براساس آنچه که عبدالحسن مقتدایی، استاندار خوزستان در پاسخ به رسانه‌ها و درباره اقدامات انجام‌شده برای مهار این پدیده اذعان داشته تنها تعدادی از دستگاه‌های اجرایی به آموزش شهروندان مشغول شده‌اند و بین شهروندان ماسک توزیع شده است.
این در حالی است که منشأ ذرات معلق آسمان اهواز، داخلی تشخیص داده شده و بنابر اظهارات مدیران محلی، خشکسالی و کمبود بارش باعث شده با وزش کوچک‌ترین بادی نفس‌های اهواز به شماره بیفتد اما این زمان توقع شهروندان از سازمان محیط‌زیست برای مهار کانون‌های گردوغبار با استفاده از روش مالچ‌پاشی بجا و منطقی به نظر می‌رسد، چرا که سروسامان دادن کانون‌های تشکیل گردوغبار در کشورهای همسایه به مراتب پیچیده‌تر بوده و نیاز به رایزنی فراوان و ارسال تجهیزات دارد اما مهار کانون‌های داخلی این معضل تنها اراده سازمان محیط‌زیست را می‌طلبد.