عبدالباری عطوان: حملات هوایی عربستان سعودی به مواضع الحوثی‌ها در یمن همچنان ادامه دارد اما تاکنون در رسیدن به بیشتر اهدافش ناکام مانده است. از سوی دیگر، با وجود اینکه جنگ علیه یمن نزدیک است به 3 هفته برسد، کسی به درخواست‌ها برای مداخله نظامی در چارچوب عملیات توفان قاطعیت توجهی نمی‌کند. منطقه شاهد تحرکات دیپلماتیک برای یافتن گزینه سیاسی با هدف برون‌رفت از بحران یمن است تا طرف‌های اصلی ائتلاف سنی متشکل از عربستان و برخی کشورهای عربی و غیرعربی مانند پاکستان و ترکیه از مخمصه دخالت زمینی خارج شوند زیرا بیشتر اعضای این ائتلاف چنین چیزی نمی‌خواهند. رجب طیب‌اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با حسن روحانی، همتای ایرانی‌اش در تهران به همه مسائل مهم در منطقه پرداخت جز مساله یمن؛ زیرا کاملا عیان بود که وی به علت بلندپروازی‌هایش درباره تبادل تجاری با ایران از پرداختن به مسائل پیچیده‌ای مانند سوریه، عراق و یمن پرهیز کرد تا مبادا سخنان وی در نقش احتمالی‌اش در آینده به عنوان میانجی برای برون‌رفت از بحران یمن تاثیرگذار باشد. در پاکستان نیز نواز شریف، نخست‌وزیر آن دچار سردرگمی بی‌سابقه‌ای شده و از پاسخ مثبت به درخواست متحد سعودی‌اش در اعزام نیروی نظامی به یمن ناتوان مانده است و علت آن نیز نگرانی وی از آغاز جنگ داخلی و ناامنی طایفه‌ای در کشورش است زیرا بیش از 20 درصد از نیروی ارتش این کشور را شیعیان تشکیل می‌دهند. (پارلمان پاکستان، دیروز از دولت این کشور خواست برای حل بحران یمن یک راهکار مسالمت‌آمیز بیابد.) از این‌رو، نواز شریف برای رایزنی عازم ترکیه شد اما در آنجا اردوغان را نیز به علت همان دلایل بیش از خود سردرگم و مردد دید. در ترکیه، بیش از 16 میلیون علوی ساکن هستند. افزون بر این، مخالفان راست ملی‌گرا و اسلام‌گرای تندرویی وجود دارند که می‌توانند برای او مشکل‌ساز شوند. چه‌بسا عربستان سعودی به طور اساسی از متحد مصری‌اش و عبدالفتاح السیسی رئیس‌جمهور آن ناامید شده باشد، کسی که عربستان بیش از 15 میلیارد دلار تاکنون به رژیم او کمک مالی کرده است اما او را بیشتر از همتای پاکستانی و ترکیه‌ای‌اش مردد دید. تفاوتی که بین پاکستان و مصر وجود دارد این است که نواز شریف دارای پارلمانی است که می‌تواند مخالفت آن را با اعزام نیرو بهانه قرار دهد اما عبدالفتاح السیسی چنین امکان دموکراتیکی در اختیار ندارد. شاید، به علت تردید عبدالفتاح السیسی بود که عربستان به طرف ترکیه و پاکستان متمایل شد. درست است که مانند ترکیه و پاکستان در مصر میان اهل تسنن و تشیع «عامل فرقه‌ای» وجود ندارد که بتواند جلوی سرکشی السیسی را بگیرد و بهانه را برای اجتناب از مداخله نظامی زمینی در یمن فراهم کند، ولی عامل مهم‌تری وجود دارد؛ مصر درباره یمن تجربه خونباری دارد که سبب شد این کشور جان بیش از 15 هزار نفر را به بهای آن بدهد و آن زمانی بود که قاهره برای حمایت از انقلاب یمن در سال 1962 در یمن دخالت کرد و در نتیجه شکست سال 1967 مصر در برابر اسرائیل نیز نتیجه مستقیم جنگ اول آن بود. بنابراین، اکنون پارلمان پاکستان از 3 روز پیش در حال بررسی این موضوع است و اردوغان نیز پس از دیدار با رهبر معظم ایران از مزایای حل و فصل سیاسی سخن گفت. عبدالفتاح السیسی نیز اکنون حضور کشتی‌های جنگی ایران را در تنگه باب‌المندب که ادامه مسیر آن به کانال سوئز منتهی می‌شود دنبال می‌کند و در این باره سکوت اختیار کرده و در حال بررسی اوضاع است. شاید عربستان روی «ائتلاف سنی» حساب باز کرده است که در بحبوحه بحران این کشور چندان شور و اشتیاقی [برای حمله یمن] ندارد؛ بحرانی که با انتشار اخباری درباره درگیری‌های مرزی با نیروهای حوثی در مرزهای این کشور با یمن یا حادثه تیراندازی در «ریاض» رو به وخامت نهاده که در جریان آن دو پلیس با گلوله افراد ناشناس کشته شدند. نمی‌دانیم که آیا شورای امنیت با درخواست کشورهای ائتلاف عربی مبنی بر صدور قطعنامه‌ای موافقت خواهد کرد که بر راهکار سیاسی بحران یمن از طریق گفت وگو تأکید می‌کند، ولی می‌دانیم که شورای امنیت عطوفتی نشان نخواهد داد که در بحران لیبی از خود نشان داد؛ زیرا روس‌ها و چینی‌ها همچنان نسبت به فریبی که در بحران لیبی خوردند، بسیار محتاطانه عمل می‌کنند. ما نمی‌توانیم پایان بحران یمن را پیش‌بینی کنیم، اما قدر مسلم این است که بحران در این کشور مانند سوریه و لیبی وارد حالتی از «تکرار» و «سکون» شده است؛ به‌گونه‌ای که سیاستمداران و نظامیان نیز هیچ چیز تازه‌ای نمی‌بینند که از آن سخن بگویند.