حجت‌الاسلام و المسلمین سید سعید لواسانی*: در مسیر تحقق اهداف اسلامی و کسب قرب خدا هم بی‌باکی غیرعاقلانه و هم ترس غیرعاقلانه سد راه هستند و باید از هر دو پرهیز کرد و به خدا پناه برد. اما توشه راه چیست؟ شجاعت. شجاعت یعنی در جایی که باید برای تحقق اهداف اسلامی و کسب قرب خدا، خطر کرد و خطرات را به جان خرید، انسان خطرپذیر باشد. یعنی موازین عقل و شرع را در نظر بگیرد، اگر عقل و نقل آن کار را توصیه می‌کردند و برای انجام آن خطراتی را احتمال می‌دادند، نترسد و ضعف به‌خرج ندهد و سستی نکند: «وَ لا تَهِنُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِین؛ سستی نکنید، غمگین نباشید، که شما برترید اگر مومن باشید».[آل‌عمران: 139]  در شجاعت 2 شرط هست: اول کاری که بناست انجام شود، با میزان عقل و شرع سنجیده شود. دوم اگر مبتنی بر این دو میزان بود، در انجام آن سستی نکند و به خود ضعف راه ندهد، هرچند خطراتی هم در مسیر باشد. به تعبیر دیگر نه بی‌باکی باشد که بدون میزان حرکت کند و نه ترس باشد که ضعف و تزلزل و اضطراب اجازه حرکت ندهد، بلکه حرکت و تصمیم و کردار ما برمبنای میزان درست و بدون ترس از خطرات در راه، برنامه‌ریزی و اقدام شود.
یک وجه دیگر شجاعت آن است که اگر میزان عقل و نقل کار و خطری را ممنوع دانست، شجاعت در آن است که این کار انجام نشود. میزان هیچ وقت از دست ما خارج نشود. گاهی تن به جنگ ‌ندادن و فیض شهادت را نپذیرفتن شجاعت است، مثل زمان امام حسن‌مجتبی(ع) و گاهی تن به جنگ ‌دادن و آماده شهادت و اسارت‌ شدن شجاعت است، مثل زمان امام حسین(ع). میزان عقل و نقل است و شهامت و شجاعت با این میزان سنجیده می‌شود، اگرچه دیگران نظرات دیگری داشته باشند و به خاطر انجام ‌ندادن یا انجام ‌دادن کاری ما را شماتت کنند. اگر انجام کاری لازم بود، به هر نحو است، باید انجام دهیم، ولو همه مردم از دور ما پراکنده شوند و اگر انجام کاری ضرر داشت و موجب خسارت‌های اخروی و الهی بود و رضای خدا در آن نبود، انجام ندهیم، ولو همه مردم ما را شماتت کنند. برای ما اهمیت نداشته باشد که با این کار جان‌مان در خطر می‌افتد، ما‌ل‌مان از بین می‌رود، آبروی ما در نزد مردم خدشه‌دار می‌شودشهرت‌مان لکه‌دار می‌شود. ما مامور به تکلیفیم، به نظرات دیگران چه کار داریم. بنابراین شجاعت فضیلتی مهم و اساسی است که کسب آن خیلی سخت است، زیرا حقیقت شجاعت عمل به تکلیف الهی است. ما باید این را بدانیم که در مسیر حرکت اسلامی - فردی یا جمعی - خطرهای بسیار و دشمنی‌های بی‌شماری وجود دارد؛ دشمن‌هایی که هم نیرومندند و هم پرفریب و اگر دلیری نکنیم، یقیناً تاب مقاومت برابر آنان را نداریم. خمودی و فسردگی با دریادلی و شورانگیزی همخوانی ندارد. اگر بخواهیم در دنیای آلوده به ستم و مادیت امروز، آیین اسلام و حقیقت آزادی و عدالت و معنویت را در پرتو اسلام ناب زنده کنیم، راهی جز شهامت و شجاعت نداریم. امیرالمومنین(ع) در توصیف مومن می‌فرمایند: «نَفْسُهُ‏ أَصْلَبُ‏ مِنَ الصَّلْدِ؛ نفس او محکم‌تر از سنگِ سخت است».[نهج‌البلاغه: 533] مومن باید شجاع باشد. ثمره شجاعت آن است که ما از ورود به میدان خطر نمی‌ترسیم و نتیجه آن این است که بر مشکلات و چالش‌ها و تهدیدها و دشمن‌ها پیروز می‌شویم. حقیقت آن است که اگر شجاعت نباشد، جامعه از منزلت و مرتبت انسانی سقوط می‌کند، زیرا در این جامعه براحتی حقوق مردم ضایع، منزلت انسان‌ها لگدمال و قانون زیرپا گذاشته می‌شود.  
این نکته بسیار مهم است که ما تا زنده هستیم، در میدان درگیری حق و باطل حضور داریم. این میدان تنها میدان جنگ نظامی نیست، بلکه همه عرصه‌های حیات ما را دربر دارد. بنابراین شجاعت انواع مختلفی دارد؛ اخلاقی، اجتماعی، سیاسی، علمی، فرهنگی، نظامی و حتی عرصه زندگی خانوادگی و کاری ما. فرض کنیم روزنامه‌نگار و خبرنگار هستیم. دلیری در آن است که حقایق را برای مخاطبان خود تبیین کنیم. رودربایستی‌ها، خودخواهی‌ها، جناح‌بندی‌ها و قوت مخالفان نباید مانع ما در بیان حقیقت شود.
اگر شجاعت و دلیری پیامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم نبود، محال بود اسلام به دست ما برسد. اشرافیت و جاهلیتی که در آن زمان بر جزیره..‌العرب حاکم بود، هیچ جایی برای انتقال پیام معنویت اسلام باقی نمی‌گذاشت. انسان‌های پرنخوت و پرغرور که اصلاً بویی از انسانیت و حقیقت نبرده بودند و جز فساد و ستم چیزی نمی‌فهمیدند، در این شرایط چگونه امکان داشت پیام معنوی اسلام را ابلاغ کرد؟  عکس‌العمل مکیان در برابر دعوت پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم جز اهانت و تحقیر و توهین و به‌سخره‌گرفتن و سختگیری نبود اما شجاعت و دلیری پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم و یاران کم ایشان بویژه امیرالمومنین(ع) بود که  چون کوهی مستحکم و استوار ایستادند و همه خطرها را به جان خریدند تا کفر و شرک را به زانو درآوردند.   رمز پیروزی انقلاب اسلامی و تداوم آن در جهانی که پر از ستم و فساد قدرت‌های مادی است و هر صدای حقی را در نطفه خفه می‌کنند نیز در شجاعت بی‌نظیر امام و امت به‌پاخاسته مسلمان ایران نهفته است. مردم ما از رژیم شاه و اربابان آن نترسیدند و شجاعت به‌خرج دادند و ابرقدرت‌ها را ذلیل کردند. حیات آینده ما هم به همین دلیری و شجاعت وابسته است. در همه زمینه‌ها بویژه در زمینه‌های علمی، اقتصادی، سیاسی و نظامی باید دلیری کنیم و به استقبال خطرها برویم و نهراسیم. در این صورت پیروزیم.
* امام جمعه شمیرانات