محمدرضا کردلو: 1- دو روز پیش بود که رئیس اتحادیه آجیل و خشکبار ایران اعلام کرد: «آجیل تبدیل به یک کالای لوکس شده و مردم آن را از چرخه اولویت‌های شب عید خارج کرده‌اند. برخی واحدهای صنفی، آجیل را به صورت قسطی و با چک به کارگران و کارمندان می‌فروشند».
2- کافی است در بازار چرخی بزنید تا معنای رکود را با تمام وجود لمس کنید. خرید و فروش را طلسم کرده است انگار. کسبه می‌گویند در سال‌های قبل‌تر حداقلش این بود که پول در بازار می‌چرخید. حداقلش این بود که خرید و فروشی داشتیم اما حالا هیچ. به اصطلاح خودشان بازار کساد است.
3- سراغ هر اقتصاددان و فعال اقتصادی از منتهاالیه چپ تا منتهاالیه راست را که می‌گیریم و از تغییر و تحولات اقتصادی پسابرجام سوال می‌کنیم، پاسخ‌شان همان هیچ است، هیچ! یکی از همین فعالان استخوان خردکرده بازار اذعان می‌کند که برجام تاثیری بر خروج اقتصاد کشور از رکود نداشته است. اقتصاددان دیگری می‌گوید: اینکه آقای روحانی می‌گوید همه برجام را لمس کرده‌اند، فکر می‌کنم منظورشان این است که کالاهای وارداتی زیاد شده اگرنه تولید که نمی‌تواند ظرف مدت 46 روز بهبود یابد. در مدت یادشده تولید هیچ رونقی نداشته. کاهش تورمی که آقای روحانی از آن سخن می‌گوید عمق رکود را بیشتر کرده است و مایه افتخار نیست!
4- از دولت یازدهم که بیش از 2 سال است با «حلوا حلواکردن» برجام و توافق و مذاکره، فقط حرف از رونق اقتصادی و افزایش اشتغال می‌زند و در عمل نه به جیب مردم و نه به چندمیلیون فارغ‌التحصیل بیکار توجهی ندارد، انتظار می‌رفت حداقل مطالبه تجار و فعالان اقتصادی را در نظر بگیرد و با مذاکرات و گفت و شنودها، مشکل مبادلات بانکی و سوئیفت را حل کند اما امروز قریب به اتفاق فعالان اقتصادی تصریح می‌کنند سوئیفت حل نشده است. عضو باسابقه اتاق بازرگانی درباره سوئیفت می‌گوید: بانک‌های ما و بانک‌های خارجی باید قراردادی را امضا کنند که طریقه ارتباط پولی بین آنها مشخص شود اما بانک‌های اروپایی از امضای این قرارداد با بانک‌های ما سر باز می‌زنند، به همین دلیل اتصال به سوئیفت در حال حاضر فایده‌ای برای اقتصاد ما ندارد.
5- رئیس مجلس همین چند روز پیش به صراحت گفت غربی‌ها به تعهداتشان عمل نکرده‌اند. لاریجانی گفته بود: مدتی است از امضای توافقنامه هسته‌ای می‌گذرد و در این مدت ایران به تمام تعهدات خود عمل کرده است اما متاسفانه هنوز از سوی طرف مقابل این تعهدات به طور کامل اجرایی نشده است. همین حرف را صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی هم گفته بود: «برخی موارد توافق شده از جمله رفع تحریم‌های ضدایرانی همچنان از سوی طرف مقابل اجرا نشده است؛ تا الان برخی بانک‌های بزرگ اروپایی به صورت کامل تحریم‌های خود علیه ایران را لغو نکرده‌اند». در این میان اما روحانی گویا به جای طرف غربی از عمل به تعهدات از سوی 1+5 خبر می‌دهد و در واکنش به اظهارات صالحی می‌گوید:
«از صالحی نپرسید!»
6- افزایش واردات پس از برجام، اتفاق تاسفبار دیگری است که به رکود و کاهش تولید می‌انجامد.
به استناد اطلاعات موجود، دولت روحانی رکورد واردات برخی محصولات را در 100سال اخیر شکسته است و گویا شرایط پسابرجام قرار است واردکنندگان را از رکود خارج کند تا فعالان اقتصادی داخل کشور! فقط در موضوع واردات،
23 میلیون تن محصولات کشاورزی سال گذشته زیر نظر دولت و از مرزهای قانونی کشور وارد شده و در زمینه غلات سال گذشته 7 میلیون و 200 هزار تن گندم وارد کشور شده است. این مقدار واردات گندم هم در 100 سال گذشته بی‌سابقه بوده است. واردات بنزین در روزهای اخیر نیز به نوعی یک رکورد است.
براساس آمار در 2سال اخیر واردات ایران از چین به بیش از ۲۴ میلیارد دلار رسیده است. گمرک، حجم واردات از چین در 2 سال اخیر را نزدیک به 9/10 میلیون تن اعلام کرده است. رشد واردات از چین از لحاظ حجم کالاهای واردشده نسبت به 8 سال دولت قبل نیز قابل ملاحظه است. در 8 سال دولت قبل به طور میانگین سالانه 7/2 میلیون تن کالا از چین وارد شده بود اما این رقم در 2 سال اخیر با رشد 100 درصدی به 4/5 میلیون تن افزایش یافته؛ یعنی 2 برابر شده است.
7- به‌رغم اعلام تورم حدود ۱۲ درصدی در قسمت خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها، تورم تاثیرگذار در سایر مولفه‌ها (آموزش، درمان و حمل و نقل) از 19تا 40درصد رشد داشته است که احتساب سهم آنها در سبد مصرفی خانوارها، خود گویای این مطلب است که قدرت خرید کاهش یافته است.
8- و اما بیکاری؛ آمارها نشان می‌دهد سیل بیکاری و غیرفعالی 8/6 میلیون فارغ‌التحصیل دانشگاهی، بازار کار را تهدید می‌کند و امروز ۷۳۰ هزار نفر با مدرک فوق‌لیسانس و دکترا خانه‌نشین هستند و کاری برای انجام دادن ندارند. با همه اینها، اظهارات روحانی و ادعای جدید وی درباره برجام جای سوال و تعجب و تامل دارد. روحانی که پیش‌تر گفته بود «کسی به برجام با چشم بد نگاه نکند» و بعد گفت «برجام را خدا آورد» در نشست خبری اخیر خود برجام را به آفتاب تابان تعبیر کرده است. آفتاب تابانی که به نظر می‌رسد گرمایش را فقط اهالی پاستور لمس می‌کنند و قرار نیست در بازار و معیشت آبی از این «آفتاب تابان» گرم شود! چند روزپیش در صفحه یک یکی از نشریات صبح
ـ که باز آخر سالی از این دست کارهای تبلیغاتی و رسانه‌ای که چهره سال انتخاب می‌کنند و عنوان سال و... ـ دیدم عکس حاج‌قاسم و مدافعان حرم را هم در کنار دیگر گزینه‌ها قرار داده‌اند که البته جا ندارد که نام ببرم چه کسانی و گروه‌هایی، با «حاج قاسم و یارانش» مقایسه شده‌اند! می‌خواستم آخر کلام بنویسم: «شرمنده‌ایم حاج قاسم از این قیاس‌ها»! حقا که شما و مدافعان حرم آفتاب تابانید. آفتابی که گرمای امنیتش را پیر و جوان، زن و مرد، بالاشهری و پایین‌شهری، راست و چپ، اصلاح‌طلب و اصولگرا، این طرفی و آن طرفی، کارگر و کارمند، تاجر و بازاری، منتقد و مخالف و موافق، حتی آنهایی که نظام را قبول ندارند، با تمام وجود لمس می‌کنند. آفتاب تابان شمایید.