کارشناسان در حالی ساماندهی چاههای غیرمجاز را راهکار موثر کاهش بحران آب در گلستان میدانند که اقتصاد استان برپایه کشاورزی بنا شده و نظارتی روی آن نیست. چاههایی به صورت مجاز و غیرمجاز برای انواع مصارف آشامیدنی، کشاورزی، صنعت و حتی خدمات (فضای سبز شهرها) در گوشه و کنار کشور بهصورت چراغ خاموش حفر میشوند. به همین ترتیب در ۱۰ سال اخیر وضعیت منابع آبی استان گلستان هم هر روز به نسبت قبل بدتر شده است و سایه خشکسالی بر سر استان گسترده شده بهگونهای که در فصل گرم سال حتی تامین آب شرب شهروندان گلستانی دچار مشکل شده است. بخش عمده منابع آبی استان هم در بخش کشاورزی مصرف میشود، به همین دلیل چاههای زیادی برای آبیاری زمینهای کشاورزی در استان حفاری شده که متاسفانه بخشی از آنها به صورت غیرمجاز است. وضعیت چاههای غیرمجاز در استان با توجه به کشاورزی محور بودن استان وضعیت بغرنجی دارد. با توجه به آمارها از ۳۷ هزار حلقه چاه در استان نزدیک به ۱۷ هزار حلقه از آنها غیرمجاز است که عمدتا در بخش کشاورزی فعال هستند. طبق گزارش کارشناسان، برداشت آب توسط چاههای غیرمجاز در این استان سالانه
۱۶۴ میلیون متر مکعب است که مقابله با هدررفت آب و ساماندهی این مایع حیاتی در استان را ضروریتر میکند. یکی از راهکارهایی که مسؤولان و متولیان منابع آب برای کنترل برداشتها از منابع آبهای زیرزمینی ارائه دادهاند طرح احیا و تعادلبخشی آبهای زیرزمینی است و مسدود کردن چاههای غیرمجاز نیز در دل این طرح گنجانده شده است. در راستای حفظ و حراست از منابع آبهای زیرزمینی، مسؤولان امر راهی جز انسداد چاههای غیرمجاز و جلوگیری از اضافه برداشت چاههای مجاز ندارند و چاره کار تنها پلمب و از دسترس خارج کردن اینگونه چاههاست. در سال جاری برای انسداد ۶۰۰ حلقه چاه غیرمجاز با برداشت حدود 4 میلیون مترمکعب در سال آب زیرزمینی در سطح استان گلستان برنامهریزی صورت گرفته است که با این انسدادها میتوان امیدوار بود از هدررفت بخشی از آبهای زیرزمینی در استان جلوگیری شود. معاون حفاظت و بهرهبرداری شرکت آب منطقهای استان در رابطه با وضعیت آبهای زیرزمینی استان گفت: در بخش آب زیرزمینی 2 نوع سفره داریم که یکی سفره آب زیرزمینی سطحی و آزاد است که از نفوذ روانآبها و آب باران از سطح زمین به داخل لایههای سطحی زمین ایجاد میشود، این نوع سفره در لایههای بالاتر زمین تشکیل شده و عمق چندانی ندارد. نوع دیگر سفرههای تحت فشار است که در لایههای زیرینتر عمق زمین تشکیل شده است. سید محسن حسینی افزود: بیشتر چاههایی که در استان حفر میشوند و عمق کمتر از ۵۰ متری دارند در سفرههای آزاد حفر شدهاند. هر چند تعداد این چاهها اعم از مجاز یا غیر مجاز زیاد است ولی تنها ۳۰درصد آبهای زیرزمینی استحصال شده از طریق این چاهها صورت میگیرد. وی افزود: چاههای حفر شده در عمق بیش از عمق ۵۰ متر معمولا در 2 یا چند سفره تحت فشار حفر میشود که هر چند تعداد این چاهها کم است ولی برداشت آب از طریق آنها زیاد است. این چاهها عمدتا مجاز هستند و برای حفاری آنها تجهیزات و امکانات حفاری پیشرفته نیاز است. معاون حفاظت و بهرهبرداری شرکت آب منطقهای استان افزود: اگر حجم آب مصرفی به اندازه پروانه صادره یا کمتر بود اشکالی ندارد و اگر بیش از حجم مندرج در پروانه بهرهبرداری از آب استفاده شده باشد این افراد به مراجع قضایی به لحاظ کیفری و حقوقی معرفی میشوند. وی تصریح کرد: در سالی که گذشت با توجه به کمبود نیرو عملیات گشت و بازرسی منابع آب برای حدود یک پنجم چاههای استان انجام شد و از حدود ۶ هزار چاه مجاز و غیر مجاز بازدید شده، حدود ۵۰۰ چاه دارای اضافه برداشت اعلام شد. درخواست ما از مراجع قضایی این است که به روند بررسی پروندههای کیفری و حقوقی بخش آب سرعت بیشتری دهد.