عبدالباری عطوان*: عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهوری مصر هفته گذشته در مصاحبه با تلویزیون پرتغال با اعلام حمایت از ارتش عربی سوریه در مقابله با گروه‌های تروریستی در راستای حفظ استقرار حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه و نیز حمایت از لیبی و عراق، روی زخم روابط ملتهب میان قاهره و ریاض نمک پاشید. پس از آن پایگاه‌های اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی هجوم سنگینی را علیه مصر آغاز کردند و کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس و در راس آنها عربستان که کمکی 50 میلیارد دلاری برای حمایت از اقتصاد مصر و تثبیت حکومت السیسی انجام دادند، اعلام کردند دولت مصر این خوبی‌ها را نادیده گرفته است.
روابط میان مصر و سوریه طی ماه‌های اخیر به سرعت در حال پیشرفت بوده و هماهنگی امنیتی میان 2 کشور به حداکثر میزان خود رسیده است. ولید المعلم، وزیر خارجه سوریه نیز به این تحول اشاره کرد و خواستار افزایش این همکاری شد. روابط مصر و عربستان بدترین روزهای خود را سپری می‌کند و انتظار می‌رود این تنش در روزهای اخیر بویژه پس از اقدام سلمان بن‌عبدالعزیز، پادشاه عربستان در استقبال از نخست‌وزیر اتیوپی شدت یابد. کارشناسان مصری اقدام ریاض در میزبانی از نخست‌وزیر اتیوپی را دهن‌کجی به قاهره دانسته‌اند چون مصر و اتیوپی درباره سد النهضه با یکدیگر اختلاف دارند. کارشناسان مصری به سطح بالای استقبالی که از نخست‌وزیر اتیوپی صورت گرفت نیز اشاره کردند. وی با ولیعهد و تعداد زیادی از وزرا که در میان آنها وزرای اقتصادی و دارایی نیز بودند، دیدار کرد. نخست‌وزیر اتیوپی همچنین با محمد بن سلمان، جانشین ولیعهد عربستان و وزیر دفاع این کشور نیز دیداری داشت و در این نشست همکاری‌های دوجانبه در زمینه‌های دفاعی انجام شد و توافقنامه‌هایی نیز در همین زمینه به امضا رسید. البته کارشناسان رسانه‌ای مصر معتقد هستند که حمایت قاهره از دمشق تنها سیاسی و در حد هماهنگی امنیتی بوده و مصر به دنبال پیگیری اخبار برخی افراطی‌های مصر است که در سوریه و در کنار تروریست‌ها در حال مبارزه هستند که در این بین به اسم احمد سلامه مبروک مصری اشاره شده که دست راست محمد الجولانی، فرمانده گروه تروریستی جبهه النصره بوده که پیش از این به دلیل گرایش به یکی از سازمان‌های تندرو در مصر در زندان به سر می‌برد.
کارشناسان می‌گویند یکی دیگر از مواردی که بشدت سعودی‌ها را خشمگین کرده، نزدیکی پیش‌بینی‌شده میان السیسی و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا است. ترامپ اظهارات غیردوستانه‌ای در قبال کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس داشته و به طور مستقیم از قانون جاستا که در آن عربستان‌سعودی آشکارا به حمایتش از تروریسم بویژه در حملات 11 سپتامبر متهم شده، حمایت کرده است. کاملا آشکار است که سیسی مسیر جدیدی را به سوی اردوگاه مقابل عربستان یعنی «سوریه، الجزایر، ایران و عراق» انتخاب کرده و به صورت تدریجی در حال خارج شدن از اردوگاه کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس است. یکی از جدیدترین اقدامات سیسی، ممانعت از خروج مصر از نشست سران کشورهای عربی آفریقایی در پایتخت گینه استوایی بوده است. در این نشست 8 کشور عربی عربستان، امارات، بحرین، قطر، اردن، یمن، سومالی و مغرب در اعتراض به مشارکت گروه «البولیساریو» و در همبستگی با مغرب این نشست را تحریم کردند. محور مصر، الجزایر، عراق و سوریه که از سوی ایران و روسیه مورد حمایت قرار می‌گیرد، می‌تواند توازنی در معادله استراتژیک کنونی جهان عرب ایجاد کرده و سیطره اردوگاه عربستان بر تصمیمات کشورهای عربی  و اتحادیه عرب و سازمان‌های تشکیل شده از آن را محدود کند. این اردوگاه تقریبا 10 سال است بر تصمیمات جهان عرب سیطره دارد و بدون تردید محور جدید در صورتی که جنگ حلب و موصل به سرانجام برسد قدرتمندتر خواهد شد. چه‌بسا طرح مشروطی که سیدابراهیم منیر، معاون رهبر جنبش اخوان‌المسلمین مطرح کرده برای بهبود فضا میان این جنبش و نظام حاکم باشد. در مقابل نظام حاکم نیز احکام اعدام و حبس ابد علیه محمد مرسی، رئیس‌جمهور سابق و محمد بدیع، رهبر اخوان‌المسلمین و برخی سران رده دوم این جنبش را متوقف کرد که این موضوع خفقان سیاسی در مصر را اندکی کاهش داد و تمایل نظام حاکم در عدم درگیری و مقابله میان 2 طرف را نشان می‌دهد، اقدامی که باعث تقویت نظام حاکم بر مصر می‌شود. این در حالی است که فعالان شبکه‌های اجتماعی در عربستان بویژه توئیتر به میلیاردها دلار عربستان اشاره کردند که به مصر داده شده است.
*تحلیلگر برجسته جهان عرب