گروه اقتصادی: با بررسی علت حادثه تلخ برخورد 2 قطار در سمنان مشخص شده دلیل این فاجعه علاوه بر ایراد سیستم پرنقص اتوماتیک راه‌آهن، بی‌مبادلاتی محض مسؤولان بوده است. به گزارش «وطن‌امروز» با استعفای مدیرعامل شرکت راه‌آهن به دلیل برخورد 2 قطار موافقت شد تا شاید خطر استیضاح وزیر راه کمتر شود اما شواهد امر پیداست طرح استیضاح آخوندی با 70 امضا بسیار جدی‌تر از استیضاح وی در سال 1394 است. آخوندی قبل از استیضاح 94 با استعفای رئیس سازمان هواپیمایی که در دوران وی حادثه سقوط هواپیما رخ داده بود موافقت کرد تا از میزان انتقادات بکاهد اما گویا این مدل قرار نیست برای اتفاق برخورد 2 قطار تکرار شود و آخوندی در چالشی بزرگ‌تر قرار خواهد گرفت.
واقعیت‌های وحشتناک از برخورد2 قطار
طبق گفته نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی، راننده قطاری که با قطار ایستاده در خط آهن برخورد کرده، حتی با دستور کنترل‌چی از حرکت امتناع می‌کند اما وی را مجبور به حرکت می‌کنند!  رئیس مجمع نمایندگان استان سمنان با بیان اینکه اطلاعات 3 مرکز راه‌آهن حاکی از اصرار و دستور مسؤول بخش کنترل مبنی بر حرکت قطار بوده و راننده در دفعات اول از حرکت خودداری کرده بود تا دستور کتبی رسید، تاکید کرد: گزارش رئیس کمیسیون عمران و تیمی که از تهران برای بررسی موضوع آمده بودند، بدون مراجعه به منابع اطلاعاتی 3 مرکز مهم است که از نظر من این گزارش صددرصد غلط است. ابوالفضل حسن‌بیکی در گفت‌وگو با میزان درباره جزئیات این حادثه گفت: ساعت 7 باید نفر بعدی می‌آمد که این فرد تاخیر می‌کند و ساعت 7:30 می‌رسد و دستور حرکت قطار هم ساعت 7:17 بوده است، بنابراین 13 دقیقه زودتر از تغییر شیفت، راننده دستور حرکت گرفته است. وی نکته دیگر را مربوط به 3 کامپیوتر که حرکت قطارها را ثبت می‌کنند خواند و گفت: یک کامپیوتر CTC، دومین آن ITC و سومین هم مرکز کنترل است که از مشهد تا تهران اشراف دارد، زیرا همه این منطقه را او باید دستور بدهد و این نکته را هم مرکز کنترل دستور نداده، بلکه ‌CTC دستور داده بود. حسن‌بیکی تاکید کرد: راننده قطار سمنان اعلام می‌کند چراغ مسیر قرمز است و چراغ لکوموتیو هم قرمز است، یعنی اگر در مسیر راه هر حادثه‌ای از قبیل سیل،‌ شکستگی و توقف قطار رخ داده باشد قطار بعدی سیستمی دارد که خود قطار با چراغ قرمز راننده را مطلع می‌کند. وی با تاکید براینکه 3 نقطه فنی ‌بدرستی عمل کرده است، تاکید کرد: چراغی که در صورت بسته بودن راه باید روشن شود بدرستی عکس‌العمل نشان داده بود. وی با بیان اینکه این سیستم به CTC وصل است، خاطرنشان کرد: این بدین معناست که داخل قطار هم چراغ قرمز روشن می‌شود و قطار به حالت ترمز و توقف می‌رود.
حرکت قطار با دستور کتبی از CTC
حسن‌بیکی با اشاره به اینکه آن فردی که در CTC نشسته بود به راننده دستور حرکت می‌دهد، تصریح کرد: در این حالت راننده قطار قبول نمی‌کند و آن فرد می‌گوید من به شما دستور می‌دهم و باید با مسؤولیت من حرکت کنید. وی افزود: راننده مجددا می‌گوید من حرکت نمی‌کنم و آن فرد به صورت کتبی به راننده تلفنگرام می‌زند و راننده با دریافت تلفنگرام مکلف به حرکت می‌شود. نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس با بیان اینکه به راننده می‌گویند چراغ قرمز را به صورت دستی خاموش و حرکت کنید، اظهار داشت: پس از حرکت دستگاه شماره سوم نشان می‌دهد ساعت 7:32 دو قطار با هم برخورد می‌کنند. حسن‌بیکی با بیان اینکه قطار تبریز یک ساعت و 2 دقیقه روی ریل بوده است، اظهار داشت: علت این بوده است که ترمز‌های آن یخ زده بود و باید گفت چرا در این مدت به کمک این قطار نرفته‌اند. حسن‌بیکی با بیان اینکه قطار اول از تبریز و قطار پشتی آن قطار محلی سمنان- مشهد بوده است، ادامه داد: تیمی که از تهران به سمنان آمده صحنه تصادف را بازدید، با بیماران دیدار و در جلسه داخلی استانداری هم شرکت کرده‌اند و حالا بر این اساس در حال نظریه دادن هستند که این نظریه از نظر من صددرصد غلط است. حسن‌بیکی خاطرنشان کرد: فرد دیگری به راننده قطار دستور حرکت داده و طبق آنچه از مکالمات ضبط شده شنیده‌ایم 2 بار به او دستور حرکت داده‌اند اگرچه راننده می‌گوید من نمی‌روم ولی به او تلفنگرام می‌زنند و نامه کتبی امضا شده می‌دهند.
 افتتاحیه کامل برای سیستم ناقص
در موضوع برخورد 2 قطار در سمنان چند مورد واضح وجود دارد که قصور مسؤولان را نشان می‌دهد؛ اول اینکه چرا قطار اولی که به هر علتی یک ساعت در خط آهن مانده بود و فقط 5 کیلومتر با یک ایستگاه فاصله داشت باید یک ساعت معطل شود و هیچ کمکی به آن نشود؟ دوم اینکه چرا باید سیستم کنترل اتوماتیک راه‌آهن به گونه‌ای باشد که با خطای محرز انسانی بتوان آن را از کار انداخت؟ سوم اینکه چرا این سیستم باید به گونه‌ای باشد که مسؤولان راه‌آهن بارها تصور کنند به علت سردی هوا این سیستم خراب شده است؟ یکی از مسافران قطار در مسیر شاهرود به تهران به خبرنگار «وطن‌امروز» گفت: روز پنجشنبه برای بازگشت به تهران قطار بارها و بارها ایستاد و وقتی از مسؤول قطار علت این توقف‌ها را پرسیدیم گفتند سیستم اتوماتیک راه‌آهن با سرما مشکل دارد و قطار را نگه می‌دارد و ما مجبور هستیم برای درست کردن آن در این سرما سیستم اتوماتیک را گرم کنیم یا اشکال آن را برطرف کنیم تا قطار راه بیفتد! در این‌باره عزت‌الله ضرغامی هم در صفحه شخصی خود مطلب جالبی نوشته است: مدیرعامل مستعفی راه‌آهن در مصاحبه تلویزیونی گفت سیستم ترمز خودکار قطار که از پیشرفته‌ترین سیستم‌‌های هوشمند ایمنی است بخوبی عمل و قطار را متوقف کرده است. تا اینجا همه چیز درست است و حتی سخن وزیر محترم در هنگام افتتاح این سیستم که اگر راننده قطار سکته هم بکند مشکلی پیش نمی‌آید با واقعیت منطبق است. اما چه کسی به یک کارمند ساده‌ اتاق کنترل اجازه داده با یک نگاه به تابلو و صحنه‌ ترافیک خطوط؛ اجتهاد کرده و دستور قطع سیستم هوشمند و ادامه حرکت را به راننده قطار بدهد. همین! یک پروژه 400 میلیارد تومانی، با سلام و صلوات افتتاح شده ولی دریغ از یک دستورالعمل دقیق و رویه‌های اجرایی که مبتنی بر تجربیات جهانی، اجازه چنین فاجعه‌ای را ندهد.
 استیضاح وزیر راه در دستورکار نمایندگان
رئیس مجمع نمایندگان استان خراسان‌رضوی با بیان اینکه استیضاح وزیر راه در دستور کار نمایندگان قرار گرفته است، گفت: سناریوی مقصر جلوه دادن نیروی انسانی در حادثه قطار مسؤولیت را از مسؤولان وزارت راه سلب نخواهد کرد. حسین مقصودی درگفت‌وگو با خانه ملت، با بیان اینکه استیضاح وزیر راه‌وشهرسازی در جریان تصادف 2 قطار مسافری در دستورکار نمایندگان قرار گرفته است گفت: نباید در حادثه به این بزرگی به دنبال خطاهای انسانی بگردیم. وی ادامه داد: متاسفانه عدم توجه دولت به سیاست‌های کلی راهسازی حوادث غم‌باری را در تصادفات جاده‌ای و ریلی رقم زده است. وی با اشاره به اینکه دولت یازدهم تاکنون به دنبال خط خطی کردن کارنامه دولت قبل بوده است، افزود: وزارت راه‌و‌شهرسازی تاکنون قدمی را برای تکمیل  قطار سریع‌السیر و پروژه حرم تا حرم برنداشته و تنها به چند بازدید فرمایشی از منطقه اکتفا کرده است. مقصودی با بیان اینکه برخی دولتمردان عدم وجود منابع مالی را بهانه اجرایی نشدن این پروژه‌ها اعلام کرده‌اند، تصریح کرد: تعریف پروژه‌های راهسازی در دیگر نقاط کشور و سرعت اجرای کار آنها با توجه به نیاز به منابع نشان از نادرست بودن این حرف است. وی با اشاره به اینکه وزیر راه‌وشهرسازی بیشترین تمرکز خود را برخرید هواپیماها گذاشته، تاکید کرد: متاسفانه این پروژه نیز به بن‌بست خورد و سودی نصیب کشور نشد.
همچنین محمدعلی صدیقی، عضو شورای هیئات مذهبی تبریز خواستار محاکمه وزیر راه‌وشهرسازی شد و گفت: شورای هیئات مذهبی تبریز علیه وزیر راه شکایت می‌کند. وی سخن وزیر راه‌وشهرسازی درباره بیمه بودن مسافران قطار را توهینی آشکار به مردم آذربایجان و ایران دانست و به فارس گفت: امیدواریم کمپینی راه‌اندازی شود و چند هزار برابر دیه مدنظر وزیر محترم را جمع‌آوری کنیم!
 اعلام خطای واقعی ATC در حادثه قطار
رئیس کمیته پیگیری حادثه قطار مسافری با اعلام اینکه سیستم اتوماتیک کنترل قطار (ATC) در حادثه برخورد 2 قطار در سمنان بدرستی اعلام خطا کرده است، گفت: این سیستم به صورت دستی خاموش می‌شود که باید این موضوع مورد بررسی قرار گیرد. به گزارش تسنیم، اکبر ترکان با اشاره به بازدید بازرسان از کارخانه‌های تولید قطعات سیستم‌های CTC  و ATC اظهار کرد: درباره قراردادهای شرکت حمل‌ونقل ریلی رجا و این کارخانه‌ها برای اتوماسیون تجهیزات مباحثی صورت گرفته و اطلاعات به صورت کتبی از این کارخانه‌ها دریافت شده است. وی با بیان اینکه به دنبال چگونگی کار سیستم اتوماسیون هستیم، تصریح کرد: بررسی‌های صورت گرفته حاکی از آن است که سیستم‌ کنترل اتوماتیک قطار بخوبی عمل کرده است. وی تاکید کرد:‌ سیستم‌های اتوماسیون درباره هر دو قطار بخوبی عمل کرده و به قطار سمنان- مشهد اطلاع داده مسیر برای تردد بسته است و به همین دلیل چراغ را قرمز کرده است.

۲۰۰۰ بار اعلام خطای ATC خط ریلی تهران ـ مشهد
راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در اطلاعیه‌ای جزئیات گزارش برخورد قطارهای مسافری در سمنان را منتشر کرد. راه‌آهن با استناد به مستندات موجود اعلام کرده مأموران کنترل ترافیک شاهرود، مأموران اپراتور CTC، مأموران قطار 4802 تبریز ـ مشهد و مأموران قطار 3242 سمنان ـ مشهد ازجمله افراد درگیر در این حادثه بوده‌اند اما به عوامل موثر آن نپرداخته است. در این گزارش تقریباً به تمام جزئیات سانحه مرگبار روز جمعه اشاره شده است اما واقعیت‌های غیرقابل انکار دیگری در رابطه با عوامل مؤثر در برخورد قطار سمنان‌ ـ مشهد و تبریزـ مشهد وجود دارد که تاکنون هیچ‌کدام از مسؤولان وزارت راه‌وشهرسازی و مدیران زیرمجموعه این وزارتخانه به آن نپرداخته‌اند. یکی از این موارد بروز ایراد فنی در سیستم کنترل اتوماتیک قطار یا همان ATC است. این سیستم اسفند سال 93 با حضور معاون اول‌ رئیس‌جمهوری، وزیر راه‌وشهرسازی، مدیرعامل مستعفی راه‌آهن و استاندار تهران با هدف ارتقای ایمنی و کاهش خطای انسانی به بهره‌برداری رسید اما این سیستم از فروردین‌ماه سال 94 تاکنون بالغ بر 2000 بار اعلام خطا کرده است. نکته جالب توجه در این ماجرا، این است که اخطارهای سیستم کنترل اتوماتیک قطار غیرواقعی بوده، مساله‌ای که باعث شده مسؤولان و دست‌اندرکاران مربوط به اعلام خطا (ERROR) پیاپی ATC توجه نکنند. پیگیری‌های تسنیم حاکی از آن است که در روز برخورد دو قطار مسافری سیستم کنترل اتوماتیک قطار باز هم اعلام خطا می‌کند و از قضا این اعلام این بار واقعی بوده اما به‌دلیل سابقه قبلی به این اخطار توجهی نمی‌شود.