گروه اقتصادی: در حالی دولتی‌ها خطای انسانی را عامل اصلی بروز برخورد قطار در ایستگاه هفت‌خوان معرفی می‌کنند که سیستم کنترل اتوماتیک قطار (ATC) در ۱۸ ماه اخیر بارها اعلام خطای غیرواقعی داشته است. حتی روز گذشته اکبر ترکان، رئیس کمیته پیگیری حادثه قطار مسافری تبریز- مشهد اظهار داشت مقصر اصلی حادثه، متصدی مرکز کنترل CTC ایستگاه راه‌آهن شاهرود است. جالب آنکه تا اینجای کار که 8 روز از فاجعه برخورد 2 قطار مسافری در سمنان می‌گذرد هیچ‌کدام از مسؤولان و دست‌اندرکاران وزارت راه‌وشهرسازی اشاره به اعلام خطاهای بی‌شمار نادرست سیستم کنترل اتوماتیک قطار نکرده‌اند، سیستمی که از ابتدای پارسال تاکنون قریب به 2000 بار اعلام خطا داشته که بیشتر آنها درست نبوده است. با این حال عباسعلی آخوندی، وزیر راه‌وشهرسازی و مدیران زیردست تأکید کرده‌اند عامل بروز سانحه برخورد قطارها، خطای انسانی بوده است. اما نکته‌ای از آن در این میان غفلت شده این است که بخش زیادی از اخطارهای اعلام شده از سوی ATC غیرواقعی بوده ولی کوچک‌ترین توجهی به اعلام خطاهای پیاپی این سیستم در سال‌های 94 و 95 نشد. در این شرایط تلاش دولتی‌ها برای معرفی عامل انسانی به‌عنوان مسبب حادثه بسیار عجیب و قابل تأمل است! به گزارش تسنیم، گزارشات دریافتی از تلفنگرام راه‌آهن نشان می‌دهد سیستم ATC بارها سابقه خرابی داشته و گزارشات بسیاری از خرابی این سیستم که قرار بود حافظ جان مسافران باشد، وجود دارد. برخی از این گزارشات نشان می‌دهد این سیستم در طول یک روز بارها خطا داده و فاصله خطاهای سیستم به چند دقیقه از یکدیگر رسیده است.
تکرار یخ‌زدگی تیغه‌‌‌ سوزن ریل و ترمز قطار
از سوی دیگر موضوع یخ‌زدگی تیغه‌های برخی از سوزن‌ها و قطعات فنی واگن‌ها نظیر ترمز، تا شب قبل از وقوع حادثه هفت‌خوان در منطقه راه‌آهن شمال شرق، برای خط‌آهن و برخی قطار‌ها تکرار شده اما با وجود سابقه‌دار بودن این مشکل، متولیان هیچ برنامه فنی برای رفع آن پیاده نکردند تا به وقوع سانحه‌ای دیگر بینجامد. به گزارش فارس، یخ‌زدگی سیستم ترمز قطار تبریز-مشهد رجا در حالی روز وقوع سانحه رخ داد‌ که دقیقاً یک روز قبل از وقوع این حادثه (چهارم آذرماه 95) نیز طبق اعلام مدیرکل راه‌آهن شمال‌شرق یک، این مشکل به دلیل سردی هوا در برخی قطارها رخ داده است که باید نسبت به رفع آن اقدام شود؛ چون روز 4 آذر، سیر تعدادی از قطارها از مسیر تهران - مشهد و برعکس با تأخیر انجام شده بود. ‌‌حمید درباغ‌‌عنبران یک روز قبل از وقوع سانحه هفت‌‌خوان گفته بود «برای افزایش ایمنی سیر قطارها باید برنامه‌های فنی نیز اجرا شود تا مشکلی برای مسافران به وجود نیاید». وی گفته بود: «تأخیری که در ساعت حرکت برخی قطارهای مسیر تهران - مشهد در 4 آذر به وجود آمد به دلیل سرمای بسیار زیاد هوا و یخ‌زدگی تیغه‌های بعضی سوزن‌ها و قطعات فنی واگن‌‌ها بوده است». بنا به گفته درباغ‌عنبران در آن مصاحبه، ‌«‌فقط حدود 10 تا 15 درصد قطارها دچار چنین مشکلی شده‌اند،‌ برای افزایش ایمنی سیر قطارها باید برنامه‌های فنی نیز اجرا شود تا مشکلی برای مسافران به وجود نیاید». این اظهارات حاکی از آن است که موضوع یخ‌زدگی تیغه‌‌های برخی سوزن‌‌ها در مسیر راه‌آهن شمال شرق (1) و همچنین قطعات فنی واگن‌ها، از قبل مسبوق به سابقه بوده، حتی شب قبل از وقوع حادثه نیز این اتفاق برای برخی قطار‌‌ها رخ داده است اما ظاهراً کسی به این موضوع توجه نکرده و به دلیل ‌رعایت نکردن مسائل فنی، شاهد یخ‌زدگی تیغه‌های بعضی سوزن‌ها و قطعات فنی واگن‌‌ها بودیم که در روز بعد منجر به بروز سانحه قطار‌‌های هفت‌خوان شد. در آن حادثه در کنار یخ‌زدگی سیستم ترمز قطار تبریز- مشهد و توقف این قطار،‌ خروج از ریل لکوموتیو قطار سمنان- مشهد نیز ظاهراً به دلیل یخ‌زدگی ریل‌ها رخ داده است.
تشکیل کمیته ویژه سانحه‌ قطار هفت‌خوان‌
در این میان عضو کمیسیون عمران مجلس با اشاره به تشکیل کمیته ویژه بررسی سانحه قطارهای مسافری منطقه هفت‌‌خوان در این کمیسیون گفت: طبق اخبار غیررسمی ۷۰ امضا برای استیضاح آخوندی در مجلس شورای اسلامی جمع‌آوری شده است. محمد دامادی با اشاره به بازدید رئیس کمیسیون عمران مجلس از محل وقوع سانحه قطار‌‌های مسافری منطقه هفت‌‌خوان بیان کرد: در کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی کمیته ویژه‌ای برای این موضوع تشکیل خواهد شد. وی با اشاره به اینکه دلایل وقوع سانحه قطار‌های مسافری در مسیر راه‌‌آهن مشهد ‌در کمیسیون عمران بررسی همه‌جانبه می‌شود، افزود: گزارش جامعی از دلایل وقوع سانحه برخورد قطارهای مسافری سمنان - مشهد و تبریز - مشهد در کمیسیون عمران مجلس تهیه خواهد شد. وی با اشاره به اینکه تا به نتیجه رسیدن کامل این موضوع و مشخص شدن مقصران وقوع حادثه کمیسیون عمران بررسی‌های خود را انجام خواهد داد، ادامه داد: باید مشخص شود به چه دلیل با وجود اجرای سیستم کنترل اتوماتیک قطار ATC ‌این حادثه رخ داده است، به هر حال ظاهراً دستور داده شده است با وجود قرمز بودن چراغ عبور برای قطار سمنان، لکوموتیوران قطار سمنان - مشهد حرکت کند، بنابراین باید دلایل وقوع این مساله مشخص شود.
متصدی کنترل ایستگاه شاهرود؛ مقصر اصلی
در همین حال اکبر ترکان، رئیس کمیته پیگیری حادثه قطار مسافری تبریز - مشهد گفت: مقصر اصلی حادثه، متصدی مرکز کنترل CTC ایستگاه راه‌آهن شاهرود است. ترکان در جمع خبرنگاران با اشاره به اینکه در موضوع برخورد 2 قطار مسافری در سمنان در مرحله اول مقصران حادثه و دلایل بروز چنین حادثه مورد بررسی قرار گرفت، اظهار داشت: بررسی‌های صورت‌گرفته نشان می‌دهد دلیل اصلی این سانحه خارج کردن قطار از حالت کنترل اتوماتیک بوده است. وی  ادامه داد: بر این اساس قطار تبریز - مشهد به دلیل خرابی ترمز 8 کیلومتر جلوتر متوقف می‌شود و زمانی که قطار سمنان - مشهد با مجوز مامور ایستگاه شاهرود حرکت می‌کند، این حادثه دلخراش روی می‌دهد. وی با بیان اینکه هیچ عمدی در این سانحه نبوده و خطای حرفه‌ای صورت گرفته است، تصریح کرد: در رسیدگی به دلایل بروز این سانحه 4 گروه ماموران 2 قطار تبریز - مشهد  و سمنان - مشهد، ماموران کنترل ترافیک شاهرود و ماموران CTC مورد بررسی قرار گرفتند. به گفته مشاور رئیس‌جمهوری، ماموران قطار تبریز - مشهد بموقع نسبت به وقوع حادثه اطلاع‌رسانی کرده و خرابی ترمز و توقف قطار را اطلاع داده بودند و در حال برطرف کردن ایرادات بودند. وی تأکید کرد: مقصر اصلی متصدی CTC یا مرکز کنترل تهران ـ مشهد در ایستگاه شاهرود است. وقتی شیفت جدید سر کار می‌آید که ساعت 7 شیفت عوض شده است، قطار سمنان ـ مشهد 7 و 15 دقیقه از CTC سوال کرده که تکلیف من چیست؟ آن به اشتباه گفته روی حالت دستی قرار بده و حرکت کن و قطار حرکت کرده که این حادثه پیش آمد. ترکان ادامه داد: مقصر اصلی مأمور CTC است. مأموران کنترل ترافیک شاهرود قصورهای دیگری دارند که از نظر ما مقصر اصلی نیستند. گفتنی است در ساعت 7:45 جمعه 5 آذرماه یک رام قطار مسافری مسیر سمنان-مشهد پس از عبور از ایستگاه هفت‌خوان، در کیلومتر 21 پلاک گرداب - هفت‌خوان به واگن انتهایی قطار مسافری تبریز - مشهد که به علت یخ‌زدگی ترمز متوقف بوده است، برخورد کرد. در این حادثه که منجر به مشتعل شدن واگن‌ها و انحراف لکوموتیو قطار سمنان- مشهد شد، 48 تن جان باختند.
 

 استیضاح آخوندی در دستور کار است
رئیس مجمع نمایندگان استان خراسان در مجلس با بیان اینکه وزیر راه‌وشهرسازی دنبال مسائل حاشیه‌ای و سیاسی است، گفت: پیگیر استیضاح آخوندی هستیم. حسین مقصودی در گفت‌وگو با تسنیم با اشاره به سانحه برخورد 2 قطار مسافری در سمنان، اظهار داشت: نباید برای حادثه به این بزرگی دنبال خطاهای انسانی بگردیم. وی با بیان اینکه دولت و وزیر راه به دنبال سیاسی‌کاری و مسائل حاشیه‌ای در این مساله بودند، افزود: وزیر راه به بحران‌هایی مانند حاشیه‌نشینی در شهرهای بزرگ، مسکن جوانان و همچنین از بین رفتن 400 شغل ناشی از رکود در ساخت و ساز مسکن بی‌توجهی کرده و به بسیاری از وعده‌هایش عمل نکرد. وی با اشاره به اینکه وزیر راه‌وشهرسازی بیشترین تمرکز خود را بر خرید هواپیماها و واگن‌ها گذاشته تاکید کرد: متاسفانه این پروژه‌ها نیز به بن‌بست خورد و سودی نصیب کشور نشد. مقصودی با اشاره به سخنان وزیر راه مبنی بر اینکه مسافران این قطار بیمه بودند و بیمه دیه مسافران را می‌دهد، تصریح کرد: وزیر به جای عذرخواهی و استعفا کردن، جان افراد را با  ریال و پول مقایسه می‌کند. وی همچنین با توهین دانستن سخنان وزیر راه ادامه داد: این اولین باری نبود که وزیر اینگونه سخن گفته، در گذشته نیز سیاست مسکن مهر را مزخرف دانسته بود.