انزوای عربستان سعودی در پی بحران اقتصادی
غافلگیری‌های سیسی علیه سلمان در راه است
عبدالباری عطوان*: زمانی که عبدالفتاح سیسی، رئیس‌جمهور مصر 2 ساعت قبل از رسیدن پادشاه عربستان به فرودگاه ابوظبی به قاهره بازگشت، تمام امیدها به برگزاری دیداری میان این دو با میانجیگری امارات و تحقق آشتی میان مصر و عربستان از دست رفت. رفتن عبدالفتاح سیسی به امارات 2 روز قبل از سفر ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان به این کشور به بهانه شرکت در جشن‌های روز استقلال امارات نشان می‌دهد که سیسی در قبال این میانجیگری انعطاف به خرج داده و آماده دیدار با پادشاه عربستان بود اما به نظر می‌رسد ملک سلمان به دلایلی نامعلوم تا این حد مایل به دیدار با سیسی نبود، هر چند یافتن این دلایل چندان سخت نیست. پادشاه عربستان تمایلی ندارد کمک‌های مالی اضافی را به مصر بدهد، حال آنکه قاهره سیاست‌های منطقه‌ای مستقل و متفاوتی بویژه در پرونده‌های حساسی مثل یمن و سوریه و دشمنی با ایران دارد. می‌توانیم تفسیر دیگری نیز برای مایل نبودن عربستان به آشتی با مصر داشته باشیم و آن، بحران مالی عربستان در نتیجه کاهش درآمدهای نفتی و تحلیل رفتن ذخایر مالی عربستان به شکل شتابنده در سایه هزینه‌های گزاف جنگ یمن و افزایش کسری در بودجه‌های کنونی و آینده است. رهبران عربستانی معتقدند تا زمانی که از مصر به دلیل شرایط وخیم اقتصادی‌اش حمایت می‌کنند و به این کشور بیش از ۳۵ میلیارد دلار کمک و وام داده‌اند پس باید مصر نیز چیزی در مقابل بدهد و مطیع عربستان باشد، از جنگ عربستان در یمن و سوریه حمایت کند و شمشیر دشمنی علیه ایران از نیام برکشد، درست مثل دیگر کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس یا مثل کشورهایی از جمله سودان، اردن و مراکش که به سرعت به ائتلاف عربی پیوستند. به گفته یک کارشناس ارشد اقتصادی در حوزه خلیج‌فارس، رهبران عربستانی دیگر اجازه مردم این کشور یا حتی بخش وسیعی از آن را برای خرج کردن پول‌شان در اینجا و آنجا ندارند، آن هم در زمانی که تدابیر ریاضتی شدیدی را علیه مردم اعمال کرده‌اند. رهبران مصری نیز در مقابل با فشار زیادی از سوی مردم به دلیل بحران اقتصادی از یکسو و نبود ثبات داخلی و ناامنی در مرز با لیبی و عملیات‌های تروریستی در داخل از سوی دیگر مواجهند. این مساله مانع از این می‌شود که مصر بتواند نیروهایی را به یمن بفرستد یا در بحران سوریه مداخله کند. علاوه بر این براساس قانون اساسی مصر هیچ نیرویی نباید به خارج از مرزهای این کشور فرستاده شود. مسؤولان اماراتی اما سکوت اختیار کرده و از شکست میانجیگری‌شان برای آشتی میان مصر و عربستان صحبتی به میان نمی‌آورند؛ میانجیگری‌ای که در اصل اعلام نشده بود. اما آنها بسیاری از اظهاراتی را که از سوی مسؤولان مصری در این باره فاش شده، تکذیب نکرده‌اند.  انتظار برای فهمیدن جزئیات اتفاقات 3 روز گذشته درباره اختلاف‌ها یا دلایلی که مانع از برگزاری نشست سه‌گانه سران در ابوظبی در شب جمعه گذشته شد، زیاد طول نخواهد کشید و حتی احتمالا شاهد اقدامات غافلگیرکننده‌ای از سوی مصر در قبال ایران و سوریه و شاید هم یمن باشیم که بهترین تعبیر در این زمینه خواهد بود. پادشاه عربستان به خشم و تندروی‌اش و تأثیر پذیرفتن از حملات و انتقادات رسانه‌ای بویژه انتقادات از سوی مصر معروف است. او کسی است که پرونده رسانه‌های جهان عرب و عربستان را برای بیش از ۴۰ سال و قبل از اینکه پادشاه شود در دست داشت و شاید نیاز به زمان زیادی داشته باشد تا بتواند این انتقادات رسمی یا غیررسمی را که موجب تنش در روابط میان 2 کشور طی 5 ماه گذشته شده، فراموش کند. آشتی عربستان و مصر احتمالا وارد مرحله رکود شده باشد.

تور منطقه‌‌ای سلمان
پادشاه سعودی در دومین ایستگاه سفر منطقه‌ای خود، روز دوشنبه وارد قطر شد. وی شنبه وارد امارات شد و با مقامات این کشور دیدار کرد. سلمان بن عبدالعزیز پس از قطر، به بحرین می‌رود و در نشست شورای همکاری شرکت می‌کند. قرار است وی پنجشنبه وارد کویت شود. به نظر می‌رسد مهم‌ترین دلیل این سفر منطقه‌ای سلمان، تلاش برای ایجاد و پایه‌گذاری «اتحادیه خلیج‌فارس» باشد. این اتحادیه درصدد افزایش سطح روابط سیاسی و اقتصادی میان کشورهای حاشیه‌ خلیج‌فارس و همچنین ایجاد بلوکی از قدرت به‌منظور مقابله با ایران و محور مقاومت است.