گروه فرهنگ و هنر: «شب ناسور»، عنوان اولین رمان موزه عبرت ایران در زمینه ضبط و ثبت خاطرات شکنجه‌شده‌ها در این مکان است که به قلم ابراهیم حسن‌بیگی منتشر شده است. این رمان در واقع اولین رمان متمرکز در موضوع شکنجه‌شدگان در بند ساواک است. به گزارش «وطن امروز»، حسن‌بیگی که رمان «سال‌های بنفش» را با محتوایی تقریبا مشابه در سال‌های قبل منتشر کرده است، این بار با استفاده از اسنادی که به گفته خود تا پیش از این نه او و نه خیلی از نویسندگان از آنها اطلاعی نداشتند، رمان
«شب ناسور» را به نگارش درآورده که به نظر می‌رسد با استقبال خوبی مواجه شود. به بهانه انتشار این کتاب که گویا در مراسمی در دهه فجر انقلاب اسلامی رونمایی خواهد شد، با ابراهیم حسن‌بیگی گفت‌وگویی داشته‌ایم که متن آن را در زیر می‌خوانید.
آقای حسن‌بیگی! ما در حوزه ثبت خاطرات دفاع‌مقدس کارهای ارزشمندی داشته‌ایم. در حوزه انقلاب هم ادبیات داستانی ما به سمتی رفته است که در رمان‌ها تحولات اجتماعی اغلب وجود داشته است اما در موضوع خاصی مانند شکنجه‌شدگان ساواک و مبارزان پیش از انقلاب خلائی وجود دارد و این خاطرات به نحوی که برای عموم قابل استفاده باشد، تهیه نشده است. با این حال شما رمان «شب ناسور» را مختص همین فضا و با محوریت شکنجه‌شدگان در دوران پهلوی منتشر کرده‌اید؛ در این باره کمی صحبت می‌کنید؟
بله! اشاره شما به موضوع ثبت خاطرات دفاع مقدس، اشاره درستی است. خاطراتی که تا همین حالا و حتی بعدها می‌تواند دستمایه داستان‌ها و رمان‌ها قرار گیرد و یکی از کارهای خوبی است که نوشته شدن رمان را تسهیل می‌کند. در واقع بیشتر رمان‌هایی که در حوزه دفاع‌مقدس به نگارش درآمده منابعش این نوع کتاب‌ها بوده که مستندات در آنها مطرح شده است. اساسا مستند‌نگاری خیلی مهم است و باید اتفاق بیفتد و نویسندگان باید از این اسناد استفاده کنند. من هم برای نوشتن «شب ناسور» این کار را انجام دادم. خوشبختانه موزه عبرت منابع خوبی در اختیار من قرار داد. منابعی که خیلی‌ها اطلاعی از وجود آنها نداشتند. خودم هم اطلاع نداشتم که اسناد ثبت شده‌ای به این شکل وجود داشته باشد. اما دیدم موزه عبرت هم همان کاری که امثال آقای سرهنگی در حوزه هنری انجام می‌دهند و خیلی کار دقیقی است را در یک اشل محدودتری صورت داده‌اند و سراغ خیلی از مبارزان پیش از انقلاب رفته‌اند و خاطرات آنها را ثبت کرده‌اند، مستند کرده‌اند یا به چاپ رسانده‌اند. برخی دیگر را هم به شکل بولتن نگاهداری کرده‌اند که ممکن است چاپ شود. بنابراین من از این منابع استفاده کردم و اینها خیلی کمک کردند.
درباره سوژه محوری رمان بفرمایید. انگیزه اصلی شما برای پرداختن به این موضوع چه بود؟
اگر خاطرتان باشد رمان سال‌های بنفش که در حال حاضر کتابستان قم هم آن را چاپ کرده در همین مضمون و محتواست؛ 15 سال پیش هم چاپ شده. این دغدغه برای من همیشه وجود داشته درباره کسانی که پیش از انقلاب به عنوان سربازان گمنام تلاش کردند و واقعا گمنام هستند کتاب بنویسم. برای من این داستان همیشه جذاب بود که در رمان‌ها و نوشته‌هایم بیاورم و درباره آن تاکید کنم. در سال‌های بنفش به این موضوع پرداختم. در شب ناسور هم بهتر و بیشتر به موضوع مبارزات پرداختم و سعی کردم نسبت به بخشی از این نسل فراموش شده ادای دین کنم. یک زمان شما هر نوع شکنجه‌ای را تحمل می‌کنید چون ملتی چشم امیدشان به شماست. اما آنان که در فاصله سال‌های اولیه انقلاب و پیش از آن به مبارزه پرداختند، کسانی بودند که عمدتا ناشناس بودند اما به‌رغم این ناشناس بودن‌شان در اذهان عمومی مورد سخت‌ترین شکنجه‌ها قرار گرفتند. این کتاب اشاره‌ای دارد به بخشی از آنچه در تاریخ انقلاب اسلامی بر سر این مبارزان آمده است. به همین جهت و برای اینکه تفاوت‌هایی هم با رمان قبلی داشته باشد از زاویه‌ها و جهات گوناگون به رمان پرداختم و از منابع موزه عبرت استفاده کردم. موزه عبرت هم کتاب را هم چاپ کردند که ان‌شاءالله در اختیار عموم قرار می‌گیرد.
موضوع شکنجه و ساواک موضوعی است که یک خاطره جمعی از آن وجود دارد. تصاویر و فیلم‌ها و گزارش‌هایی که در ایام سالگرد پیروزی انقلاب پخش می‌شوند، فیلم‌های سینمایی و سریال‌هایی که در این باره ساخته شده‌اند، همه در شکل‌گیری این خاطره جمعی نقش دارند. اینها کار را برای‌تان دشوار نمی‌کرد؟
معمولا قبل از اینکه داستان نوشته شود، به عواقب و نتایجش فکر نمی‌کنم ولی این مهم بود که موضوع ساواک و شکنجه به صورت کلی در جامعه زیاد گفته شده؛ در حد گزارش‌های خبری و ذکر برخی خاطرات و... به همین دلیل ساواک و عملکرد ساواک در ذهن خیلی از ما نقش بسته و توأم با بگیر و ببند و شکنجه است. من مواجه بودم با موضوعی که محدوده‌اش وسیع نیست و خیلی هم به شکل شفاهی درباره آن گفته شده است. به خاطر همین به این فکر می‌کردم که چطور باید این موضوع به شیوه تازه‌تر و بهتری گفته شود که اگر قرار است خواننده با واقعیات‌های دردناکی که در پیش از انقلاب روی داده آشنا شود، از طریق رمان آشنا شود و با چیزی که مستندنگار‌ها نوشتند تفاوت داشته باشد، با اینکه محوریت کار موضوع شکنجه است اما سعی کردم داستان و قصه مایه اصلی کار باشد و جذابیت‌های لازم را داشته باشد. به همین دلیل در این کار قصه و داستان کاملا سوار بر اتفاقاتی مثل شکنجه است و مسائل مربوط به شکنجه با تمام قوت در داستان هست. اما کار، رمان است. حالا منتقدان و خوانندگان از دل کار خواهند گفت که من تلاشم این بوده که بتوانم در قالب رمان و داستان سبعیت و سخیف بودن و غیرانسانی بودن یک حکومت پیش از انقلاب را نشان بدهم. اینکه چقدر یک انسان می‌تواند خوی حیوانی پیدا کند. اگرچه شاید ما امروز نمونه‌ای مانند داعش داریم که درنده‌تر از برخی حیوانات درنده است. در واقع تلاش من نشان دادن تقابل میان 2 نوع انسان که یکی انسان حیوان‌گونه ددمنش و نوع دیگر انسان ایثارگر که برای مردم مقاومت می‌کند، است. علاوه بر این مفهوم انسان، انسانیت و اخلاق را هم در دل رمان تلاش کردم برجسته کنم.
ادبیات رمان «شب ناسور» مانند رمان‌های پیشین ساده و روان است.
اگر رمان‌های من را کنار هم بگذارید. این سبک و شیوه من است. غیر از «ریشه در اعماق» که نثر و ادبیات بر محتوا سنگینی می‌کرد، در بقیه کارها از همین شیوه استفاده کرده‌ام. خط سیر داستانی در «محمد»(ص) و «قدیس» با توجه به اینکه برگرفته از خط تاریخی است، روان است. در شب ناسور هم این ویژگی وجود دارد و خط سیر داستانی، تعلیق و کشش و انتزاع را که سبک من در نگاه به مسائل مستند هست را سعی کردم رعایت کنم.