2 روز پیش منابع خبری وابسته به شورشیان سوری از وقوع حمله شیمیایی در شهر خانشیخون واقع در جنوب استان ادلب خبر دادند. پس از انتشار این گزارش، رسانههای غربی و عربی همسو با تروریستها از جمله بیبیسی، الجزیره و العربیه با راه انداختن هیاهوی تبلیغاتی و انتشار ویدئو و تصاویر مربوط به قربانیان انفجار بمبهای شیمیایی منطقه خانشیخون که دستکم 60 نفر اعلام شده است، تلاش کردند دولت سوریه را به دست داشتن در این حمله شیمیایی متهم کنند. همزمان گروههای معارض مسلح سوری نیز با بهرهبرداری از این سناریو سعی کردند دولت دمشق را به حملات شیمیایی به ادلب متهم کنند و از شورای امنیت بخواهند تحقیقی فوری در این زمینه انجام دهد. هر چند شورشیان مسلح تلاش میکنند دولت سوریه را به حمله شیمیایی به ادلب متهم کنند اما با توجه به شرایط میدانی و سیاسی حاکم بر اوضاع سوریه بعید است جنگندههای سوریه یا روسیه در این حمله دخالت داشته باشند. در حال حاضر شرایط بهگونهای است که دولت بشار اسد با به دست آوردن پیروزیهای میدانی موقعیت سیاسی خود را تثبیت کرده و همین وضعیت سبب شده حتی مقامهای آمریکایی از جمله رکس تیلرسون، وزیر خارجه و نیکی هیلی، نماینده آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل اعتراف کنند دیگر بشار اسد اولویت آنها نیست و سرنوشت اسد باید توسط مردم سوریه تعیین شود. این رویکرد از سوی مقامهای غربی از جمله فرانسه نیز به صورت علنی ابراز شده بود که در نوع خود بینظیر و پیروزی سیاسی برای دولت بشار محسوب میشود. از سوی دیگر همزمان با مطرح شدن سناریوی ادلب، روز سهشنبه وزیران خارجه اتحادیه اروپا نشستی مشترک با حضور استفان دیمیستورا، فرستاده ویژه سازمان ملل به سوریه برگزار و درباره آینده سیاسی این کشور گفتوگو کردند. در مجموع به نظر میرسد در چنین شرایطی نیروهای دولتی سوریه هیچ نفعی از حمله شیمیایی به ادلب نخواهند داشت.
حال این سوال مطرح میشود که در چنین برههای، کدام گروهها از این عملیات سود میبرند و چه اهدافی پشت آن نهفته است؟ همچنان که گروههای تروریستی پیش از این بارها با نقض قواعد انسانی، مرتکب جنایتهای جنگی در مناطق مختلف سوریه شدهاند این بار هم با دست داشتن در چنین کشتاری، تلاش کردهاند اجماع جهانی روی بشار اسد را بر هم بزنند و فضای تنفسی برای خود ایجاد کنند. این گروهها همچنین به دنبال از بین بردن راههای مسالمتآمیز حل بحران سوریه هستند و هیاهوی تبلیغاتی آنها و حامیان رسانهای و سیاسیشان نیز چنین ارزیابی را تقویت میکند. در اینباره میتوان به گزارش خبرگزاری فرانسه اشاره کرد که به نقل از محمد صبرا، رئیس گروه مذاکرهکننده معارضان سوریه با متهم کردن نظام دمشق، اظهار داشت این حمله شیمیایی روند صلح بین دولت و معارضان را زیر سوال میبرد. صبرا که نماینده معارضان سوری در آخرین دور از مذاکرات صلح سوریه در ژنو طی ماه مارس بود، مدعی شد: «این جنایت کل روند صلح را زیر سوال میبرد. اگر سازمان ملل قادر نیست جلوی دولت سوریه برای ارتکاب چنین جنایاتی را بگیرد، پس چگونه میتواند عملیات سیاسی در سوریه را با موفقیت محقق کند؟ «جبهه فتحالشام» (النصره سابق) و دیگر گروههای تندرو نیز با سوءاستفاده از بحران ادلب، تشدید درگیریها در جبهههای جنگ را خواستار شدند. از سویی، فدریکا موگرینی، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز تحت تاثیر این ماجرا در اظهاراتی عجیب دولت سوریه را مسؤول این اتفاق دانست. همزمان شورای امنیت نیز عصر چهارشنبه نشست فوقالعادهای را در زمینه بررسی حمله شیمیایی در ادلب برگزار کرد. در این نشست شورای امنیت، آمریکا، انگلیس و فرانسه با ارائه پیشنویس قطعنامهای که تحت بند هفتم منشور سازمان ملل قرار میگیرد، خواستار آن شدند دولت سوریه جزئیاتی را درباره حملات هوایی در خاک سوریه ارائه دهد. این در حالی است که روسیه و همچنین چین، متکی بر اطلاعات موثق و بر اساس رویکرد سازنده خود، بارها چنین قطعنامههایی را وتو و کشورهای غربی را به واقعبینی در مساله کاربرد جنگافزارهای شیمیایی در سوریه و مجازات عاملان حقیقی آن دعوت کردهاند. موضوعی که در این میان قابل توجه است اینکه جنگندههای آمریکایی 2 هفته پیش با بمباران یک مجتمع مسکونی در موصل صدها غیرنظامی را به خاک و خون کشیدند که در پی آن، روسیه خواستار نشست فوری شورای امنیت و رسیدگی به حملات هوایی آمریکا به غیرنظامیان شد که این موضوع فشار روانی شدیدی بر آمریکا وارد کرد و اکنون بهنظر میرسد آمریکا به عنوان یکی از طرفهایی است که از این وضعیت سود میبرد بنابراین ممکن است گروههای تروریستی با هماهنگی سرویسهای اطلاعاتی ارتش آمریکا در این انفجارهای شیمیایی دست داشته باشند تا موضوع جنایت آمریکا در موصل به حاشیه برود. البته روسیه ضمن رد موکد ادعاها درباره نقش ارتش سوریه در حمله شیمیایی به ادلب، متذکر شد نیروی هوایی سوریه روز سهشنبه یک انبار تسلیحات متعلق به تروریستها را در منطقه خانشیخون بمباران کرده که در آن تسلیحات شیمیایی نگهداری میشده است که از عراق به این منطقه منتقل شده بود. ایگور کوناشنکوف، سخنگوی وزارت دفاع روسیه در بیانیهای گفت: «رصد هوایی روسیه نشان میدهد جنگندههای سوری در ساعت 23:30 تا 00:30 بامداد به وقت محلی یک انبار بزرگ تسلیحات متعلق به تررویستها را در منطقه خانشیخون در ریف ادلب بمباران کردهاند. در این انبار افزون بر حجم عظیمی از تجهیزات جنگی، تسلیحات شیمیایی منتقل شده از عراق نیز وجود داشت». با توجه به این بیانیه وزارت دفاع روسیه میتوان نتیجه گرفت که صدها غیرنظامی در پی انفجار کارگاه تولید جنگافزارهای شیمیایی تروریستها کشته شدهاند. بر اساس گزارشهای معتبر، ارتش سوریه سلاح شیمیایی ندارد و هیچوقت از چنین تسلیحاتی استفاده نکرده است و دولت سوریه به تعهدات خود در قبال سازمان منع سلاحهای شیمیایی پایبند بوده و این سازمان نیز این مساله را تایید کرده است.
حقوقدانان عرب سازمان ملل: تشدید حملات تروریستی به دستور غرب
نماینده اتحادیه حقوقدانان عرب در مقر سازمان ملل در ژنو با تشریح جزئیات پیروزی دیپلماتیک اخیر سوریه از تشدید اقدامات گروههای تروریستی به دستور امپریالیسم غربی، صهیونیستی و وهابی خبرداد. «الیاس خوری» در گفتوگو با تسنیم درباره همایشی که اخیرا درباره تروریسم برگزار شد، گفت: اقدامات تروریستی در سوریه همچون بیماری واگیردار تمام جهان را فرا گرفته است، در درجه اول، کشورهای منطقهای را فرا گرفته و در درجه دوم به کشورهای اروپایی و غیره رسیده است. او رهبر و فرمانده واقعی گروههای تروریستی در سوریه را دولتهای قدرتهای بزرگ و برخی کشورهای منطقهای دانست که آنها را تشکیل دادهاند و با هدف تغذیه این اندیشه تروریستی رعبآور و حذفی تکفیری پول خرج میکنند و همه بشریت بویژه کشورهایی را که به دنبال سیطره و سلطه بر آن هستند آزار میدهند. این حقوقدان برجسته عربی با تشریح زمینه افزایش اقدامات تروریستی در روزهای اخیر گفت: «هرگاه به نشستها چه در آستانه یا ژنو برای حل مشکل یا بحران سوریه از راه سیاسی و دیپلماتیک نزدیک میشویم، این گروهها اقدام به تشدید تنش میکنند و این تنشآفرینی را به دستور طرفهای غربی بویژه امپریالیسم صهیونیستی وهابی انجام میدهند. در نتیجه جامعه بینالمللی باید این جنایتکاران را محاکمه کند، نه اینکه خواستار محاکمه مسؤولان سوری شود. منظورم بخشی از جامعه بینالمللی است که صهیونیسم و امپریالیسم و سعودی آن را رهبری میکنند». او سپس بر ضرورت محاکمه سران حقیقی تروریسم تاکید کرد.