رؤیای سعودیها بر باد رفت
سیسی؛ نماینده ترامپ در منطقه
عبدالباری عطوان: عبدالفتاح سیسی، رئیسجمهوری مصر به عنوان مرد شماره یک آمریکا در منطقه، از سفر به واشنگتن بازگشت. با تبدیل شدن سیسی به مرد شماره یک آمریکا، رویای عربستان برای ایفای نقش اول جهان عرب بر باد میرود. از زمان امضای پیمان کمپ دیوید در سال 1978 در زمان ریاستجمهوری انور سادات تاکنون هیچ رهبر عرب به اندازه عبدالفتاح سیسی به این اندازه در کاخ سفید مورد تعریف و تمجید قرار نگرفته بود تا جایی که ترامپ آشکارا و به عمد گفت: «ما با قدرت پشتیبان سیسی هستیم و از مصر و ملت آن حمایت میکنیم و به سیسی میگویم در آمریکا دوست و متحد قویای داری.» این تعریف و تمجید معانی متعددی را در دل خود جا داده که یکی از مهمترین معانی آن این است که ترامپ در صدد است میهمان مصری خود را متحد اصلی آمریکا در خاورمیانه قرار داده و در مقابل تلاشهای روسیه برای ترسیم نقشه جدید منطقهای، مصر را محور سیاست خارجه جدید آمریکا در منطقه معرفی کند. در این شرایط سیسی در حالی از سفر به واشنگتن به مصر بازمیگردد که نماینده آمریکا در منطقه خواهد بود و اعتماد و حمایت آن را به طور همزمان نصیب خود کرده است. این وضعیت به این معنی است که رئیسجمهور مصر نوک پیکان تمام جنگهای سیاسی یا نظامی آمریکا در آینده خواهد بود و علاوه بر این رهبر ائتلاف سنی مذهبی خواهد بود که آمریکا در تکاپوی تشکیل آن است. در این میان عربستان سعودی که سودای کسب کرسی رهبری منطقه به پشتیبانی رئیسجمهور جدید آمریکا را در سر داشت، عقب رانده شده و چارهای جز پذیرش رهبری جدید مصر و سازش با آن را ندارد و باید با صعود شتابان آن کنار بیاید، از همین رو هنگامی که سیسی به دعوت شاه سعودی عازم ریاض خواهد شد از موضع قدرت با او دیدار خواهد کرد نه از موضع یک کشور ضعیف که به دنبال کمکهای مالی است، زیرا عربستان نیز دیگر میلیاردها پول مازاد ندارد و اگر داشته باشد نیز نصیب ترامپ خواهد شد تا از این راه رضایت او را جلب کرده و خشم و عصبانیتش را از بین ببرد و با عملکرد باجگیرانه او سازش داشته باشد. نکته قابل توجه اینکه سیسی حتی پیش از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا به وی امید بسته بود و دیدار با او در سپتامبر سال گذشته در حاشیه نشستهای مجمع عمومی نه از روی دوستی بلکه به دلیل نفرت از باراک اوباما بود که به درخواستهای مصر پاسخ منفی داده و کمکهای مالی آمریکا به قاهره را بیش از 2 سال متوقف کرد. در این میان مرحله آینده، مرحله دستهبندی طایفهای و منطقهای و نیز نژادی خواهد بود که چه بسا تا جنگهای ویرانگر و ظهور کشورهای جدید و ترسیم نقشه جدید منطقهای پیش برود که به هر حال نقش مصر به رهبری سیسی در این تحولات محوری خواهد بود.
شایعهسازی سعودیها مبنی بر کودتا در مصر
روز سهشنبه برخی شبکههای اجتماعی به نقل از پیامی کوتاه از روزنامه الوطن مصر اخباری را درباره تحرکات برخی فرماندهان ارتش وابسته به احمد شفیق برای اجرای کودتای نظامی علیه عبدالفتاح السیسی، رئیسجمهور این کشور منتشر کردند. اما ساعاتی بعد خود این روزنامه در تارنمای برخطش اعلام کرد که سامانه پیامک الوطن از سوی افراد ناشناس هک شده و آنها پیام مغرضانهای درباره کودتای کاذب منتشر کردهاند. پخش شایعه کودتای نظامی علیه دولت السیسی میتواند نشانه عصبانیت سعودیها از موقعیت برتری باشد که قاهره بار دیگر به عنوان وزنه و رهبر جهان عرب در حال احراز آن است. سیسی، رئیسجمهور مصر در سفر به واشنگتن پیشنهاد گسترش مجدد روابط با آمریکا را از ترامپ دریافت کرده است. دولت مصر همچنین از تمامیت ارضی سوریه دفاع میکند و در زمینه مسائل منطقهای نیز نقش راهبردی خود را که در سالهای بیثباتی به عربستان واگذار کرده بود بازمییابد. سیسی همچنین دیروز در واشنگتن با عبدالله دوم شاه اردن و تعدادی از مقامات آمریکایی دیدار کرد. در مقابل احمد شفیق، آخرین نخستوزیر دوره حسنی مبارک که در انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۱۲ در مقابل محمد مرسی، رئیسجمهور حامی انقلاب شکست خورده بود توسط سعودیها برای دخالت در مصر حمایت میشود. او پس از ترک مصر در امارات سکونت دارد.