گروه سیاسی: دومین مناظره زنده تلویزیونی 6کاندیدای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری دیروز جمعه 15 اردیبهشت برگزار شد. به گزارش «وطن‌امروز» اگرچه موضوع این مناظره مقوله‌های فرهنگی و سیاسی بود اما این بار نیز همانند مناظره اول، این مسائل اقتصادی بود که به موضوع اصلی مناظره تبدیل شد. این‌بار محمدباقر قالیباف همانند مناظره اول از دولت حسن روحانی به دلیل توجه به طبقه اشراف و ثروتمندان انتقاد و ماجرای اخیر کشف محموله‌های پوشاک در منزل یک وزیر کابینه را مطرح کرد. ماجرا مربوط به کشف محموله‌های پوشاک در منزل وزیر آموزش‌وپرورش در لواسان بود. بر اساس اظهارات سخنگوی قوه‌قضائیه، محموله‌های مشکوک به قاچاق در منزل وزیر آموزش‌وپرورش در لواسان کشف شد. این محموله‌ها متعلق به دختر وزیر آموزش‌وپرورش بود. محمدباقر قالیباف در مناظره دیروز به این موضوع اشاره کرد و گفت در حالی که فرهنگیان و معلمان در وضعیت بغرنج اقتصادی و معیشتی قرار دارند، از منزل وزیر آموزش‌وپرورش محموله‌های پوشاک بچگانه با مارک‌های ایتالیایی کشف شده است. در مقابل این اظهارات قالیباف، حسن روحانی تلاش کرد موضوع را یک اتهام بی‌اساس جلوه دهد اما اسحاق جهانگیری که قرار بود کاندیدای پوششی روحانی باشد، در اظهاراتی عجیب، ماجرا را تایید کرد اما گفت دختر وزیر آموزش‌وپرورش مظلوم واقع شده است.
جهانگیری در اظهاراتی که حتی انتقاد طرفداران دولت را برانگیخت گفت دختر وزیر آموزش‌وپرورش بیکار بوده است؛ به همین دلیل 200 میلیون تومان پوشاک وارد کرده است! اظهارات جهانگیری با واکنش قالیباف مواجه شد. محمدباقر قالیباف در پاسخ گفت که آیا سایر مردم و جوانان بیکار نیز می‌توانند براحتی به ارزش 200 میلیون تومان کالا وارد کنند! قالیباف گفت: این موضوع یک اجحاف و بی‌عدالتی در حق مردم و جوانان جویای کار است. سیدابراهیم رئیسی نیز در بخشی از اظهارات خود به اختلاس در صندوق توسعه فرهنگیان پرداخت و با اشاره به فساد
8 هزار میلیارد تومانی در این صندوق گفت که در شرایطی که فرهنگیان در شرایط نامناسب معیشتی قرار دارند، سهام آنها در صندوق توسعه فرهنگیان (هر نفر تقریبا
8 میلیون تومان) به تاراج رفته است. سیدابراهیم رئیسی که در مقایسه با مناظره اول انتقادات صریح‌تری نسبت به ناکارآمدی دولت روحانی مطرح کرد؛ از روحانی خواست به جای شعار دادن به مردم بگوید در 4 سال گذشته چه دستاوردی برای کشور داشته است.
اما موضوع دومی که در مناظره دیروز قابل تامل بود، رفتار اسحاق جهانگیری بود. جهانگیری برخلاف ادعای اولیه خود مبنی بر اینکه کاندیدای پوششی حسن روحانی است، در مناظره اول تلویزیونی کاملا به سود منافع شخصی خود اقدام کرد و آورده‌ای برای روحانی نداشت. او این‌بار اگرچه همانند مناظره اول با لحن بلند صحبت نکرد و شیب خودنمایی خود را ملایم کرد اما در بیانیه‌ای که در بخشی از مناظره خواند، کاملا نشان داد آمده است خود را به عنوان کاندیدای جایگزین حسن روحانی به توده اصلاح‌طلب بقبولاند. جهانگیری در این بیانیه باز هم گفت کاندیدای اصلاح‌طلبان است. او در پایان بیانیه خود گفت در حاکمیت دارای چنان مقبولیتی است که می‌تواند برخی اختلافات را با بزرگان نظام حل‌وفصل کند! او همچنین گفت دولت اگرچه ماشین اجرایی کشور را از دره درآورده است اما این ماشین باید به حرکت بیفتد!
اظهارات جهانگیری نشان داد کاندیداتوری او تاکنون هیچ آورده‌ای برای حسن روحانی نداشته است. شاید به همین دلیل بود که روحانی برخلاف مناظره اول، این‌بار اظهارات تندتری علیه منتقدان خود به زبان آورد. البته تندروی روحانی مانع آن نشد تا کدهای برجسته بیانیه جهانگیری برای اصلاح‌طلبان پنهان بماند. به نظر می‌رسد اسحاق جهانگیری در مناظره دیروز گام دوم خود برای جدی‌تر شدن کاندیداتوری خود به عنوان نماینده اصلاح‌طلبان را برداشت. شاید همین موضوع باعث واکنش‌ها و کنایه‌های تلویحی برخی مشاوران و اطرافیان حسن روحانی شده باشد. حسام‌الدین آشنا بتازگی در کانال تلگرامی خود مطلبی نوشت که در آن از ناجوانمردی برخی افراد گلایه کرد و آنها را به پیاده‌هایی تشبیه کرد که از لطف سواره‌ها سوءاستفاده کرده و اسب اجاره‌ای را دزدیده و صاحب اسب را قال گذاشته‌اند!
اما اظهارات و مواضع سیدمصطفی میرسلیم در مناظره دیروز نیز قابل توجه بود. میرسلیم در بیشتر زمان خود به نقد دقیق و ساختاری رفتار و مدیریت دولت روحانی پرداخت. برخی معتقدند پدیده مناظره دیروز، سیدمصطفی میرسلیم بوده است.
سوال اول
براساس این گزارش، دومین مناظره زنده انتخاباتی نامزدهای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری با موضوع سیاسی- فرهنگی ساعت 16:30 عصر دیروز با حضور 6 نامزد در استودیوی شماره 11 سازمان صداوسیما برگزار شد. پس از قرعه‌کشی محل قرار گرفتن 6 نامزد انتخابات ریاست جمهوری، همچون مناظره نخست، برای تعیین کاندیدایی که پشت تریبون پاسخ به سوال مجری قرار می‌گرفت، قرعه‌کشی صورت گرفت و محمدباقر قالیباف برای پاسخ به سوال مجری در جایگاه قرار گرفت. در مناظره دوم 4 دقیقه به هر نامزد برای پاسخ به سوال اختصاص داشت. پس از آن هر یک از 5 نامزد 2 دقیقه برای نقد اظهارات وی زمان داشتند و در پایان نامزدی که پشت تریبون پاسخ به سوالات قرار گرفته بود، 5 دقیقه برای جمع‌بندی زمان داشت.
محمدباقر قالیباف در دور اول سخنان کاندیداها در پاسخ به سوال مجری درباره برنامه‌اش برای رشد علمی کشور و ارتقای کیفیت آموزش در آموزش‌وپرورش و آموزش عالی، ضمن تسلیت جان باختن تعدادی از معدنچیان گفت: موضوع فرهنگ یکی از مهم‌ترین موضوعات همه جوامع است که در حوزه فرهنگ می‌توان گفت 2 نگاه کلی وجود دارد.
وی افزود: نگاه اول نگاه بدبینانه و نگاه دوم خوشبینانه است؛ در نگاه بدبینانه یک نگاه غیب‌مآبانه و کنترل شده وجود دارد و در نگاه خوشبینانه اصل را بر آگاهی‌بخشی برای مردم در نظر می‌گیرند تا مردم با توانمندی و حضور خود ایفای نقش کنند. کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری اظهار داشت: آموزش‌وپرورش می‌تواند مهم‌ترین وزارتخانه تأثیرگذار در کشور باشد، اگر درست عمل کند آثار بسیاری دارد و اگر منفی عمل کند آثار بیشتری خواهد داشت؛ در حقیقت ریشه مشکلات در مساله آموزش‌وپرورش است. قالیباف گفت: از سوی قوه‌قضائیه در چند روز اخیر مطرح شد که چند تن پوشاک متعلق به فرزند یکی از وزرای آموزشی در یک ویلا پیدا شده، سوال اینجاست: چرا در وزارتخانه آموزش‌وپرورش این واردات غیرقانونی انجام می‌شود؟ حالا یا قانونی یا غیرقانونی ولی این واردات غیرضروری است؛ آن هم توسط وزیر آموزش‌وپرورش. آیا این باعث نگرانی مردم نمی‌شود که رأس یکی از وزارتخانه‌ها آن هم آموزش‌وپرورش این کار را انجام دهد. چگونه بازنشستگان آموزش‌وپرورش و حق‌التدریسان اعتماد کنند؟
کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری تصریح کرد: برای اینکه در حوزه اقتصاد ۵ میلیون شغل ایجاد کنیم و یارانه طبقه محروم را تقویت کنیم نیازمند اصلاحات در حوزه پولی، مالی و گمرکی هستیم. این یک نمونه بود که در این هفته اتفاق افتاد. ما روزها و ماه‌ها و سال‌های گذشته موارد متعددی در این باره داریم.
روحانی در نوبت نقد سخنان قالیباف
روحانی گفت: ما اگر می‌خواهیم مساله فرهنگ جامعه و آموزش را بالا ببریم، باید به زیربناهای آن توجه کنیم؛ اولین زیربنا اخلاق است. باید حق‌الناس را مراعات کنیم، نباید حقوق مردم را زیر پا بگذاریم. فرض می‌گیریم فردی تخلف کرده، آن فردی که باید بگوید تخلف صورت گرفته یا خیر، کیست؟ آیا در نهایت محکمه است یا نه؛ اگر بناست محکمه بگوید، چطور آقای قالیباف در مصاحبه تلویزیونی قبل از اینکه موضوع معلوم شود که چیست، به یک وزیر اتهام ناروا می‌زند؟
وی اظهار داشت: اگر می‌خواهیم در کشور علم و تحقیق جلو برود، باید در جامعه آزادی باشد. اگر آزادی نباشد، چطور جوانان ما می‌توانند به پیشرفت‌های اساسی برسند. وقتی یک دانشگاه در شیراز یک نماینده مجلس را دعوت می‌کند و دوستان شما در شیراز مانع می‌شوند و با آجر به ماشینش حمله می‌کنند، کسی که فرزند شهید بزرگوار علامه مطهری است، آیا در چنین جامعه‌ای با چنین رفتاری ما می‌توانیم دانشگاه آزاد داشته باشیم؟ باید در جامعه شرایطی را فراهم کنیم که شکوفایی فراهم آید.
روحانی گفت: آیا ما می‌گذاریم افرادی که صاحب فرهنگ هستند، از استعدادشان بدرستی استفاده شود؟ یک هنرمند داریم از اینکه دعای ماه رمضان وی را پخش کنیم، اِبا می‌کنیم؛ یک ربنایی که مردم علاقه‌مند هستند را پخش نمی‌کنیم، آن‌وقت چطور می‌خواهیم به دنبال تعالیم آموزش‌وپرورش و آموزش عالی باشیم؟
جهانگیری: دختر وزیر، کار شرافتمندانه‌ای کرد
اسحاق جهانگیری در نقد دیدگاه محمدباقر قالیباف درباره رشد علمی کشور اظهار داشت: توجه به معیشت فرهنگیان یکی از مسائل مهم برای توسعه علمی کشور است.
وی افزود: در این دولت متوسط دریافتی فرهنگیان را از یک میلیون و ۲۵۰ هزار تومان به 2 میلیون و ۸۵۰ هزار تومان رساندیم اما اقرار می‌کنیم که هنوز معیشت فرهنگیان خوب نیست و باید کار جدی شود. جهانگیری همچنین با اشاره به موضوع توسعه علمی کشور گفت: زیربنای توسعه کشور از دانشگاه‌هاست و باید در دانشگاه و در میان اساتید و دانشجویان نشاط حاکم شود.
نامزد انتخابات عنوان کرد: ما در این دولت تلاش کردیم دانشگاه‌ها به مراکز صنعتی کشور وصل شوند. وی در پاسخ به بخشی از سخنان قالیباف درباره کشف کالای مشکوک به قاچاق در منزل وزیر آموزش‌وپرورش نیز اظهار داشت: مظلومیت دولت را ببینید! دختر وزیر که فوق لیسانس دارد و بیکار بوده، کار شرافتمندانه‌ای انتخاب کرده؛ واردات داشته و کل ارزش لباسی که وارد کرده، ۲۰۰ میلیون تومان بیشتر نبوده است.
رئیسی: روحانی پاسخگو باشد
سیدابراهیم رئیسی گفت: 6 کاندیدایی که اینجا حضور پیدا کرده‌ایم برای ارائه برنامه‌ها آمده‌ایم تا مردم به نتیجه مشخص برای تصمیم‌گیری برسند و بحث‌های دیگری که حق مردم را ضایع کند نمی‌پسندیم.
وی ادامه داد: رشد علمی کشور در این چند سال کم شده و برنامه‌ریزی برای جذب دانشجو، استاد و برنامه درسی که متناسب با نیازهای کشور باشد صورت نمی‌گیرد.
رئیسی با اشاره به اینکه یک میلیون فارغ‌التحصیل دانشگاهی بیکار وجود دارد، اظهار داشت: امروز بیکاری دانشجویان بزرگ‌ترین مشکل ما است و در کنار این مشکل تحریم علمی کشور نیز یکی از مشکلاتی است که گریبانگیر کشور است به طوری که امروز مواد آزمایشگاهی وجود ندارد. وی افزود: صندوق ذخیره فرهنگیان به یغما برده شده به طوری که از ۸۰۰۰ میلیارد اختلاس صورت گرفته هر فرد فرهنگی ۸ تا ۱۰ میلیون تومان سهم می‌برد.
رئیسی در پایان گفت: آقای روحانی به‌عنوان رئیس‌جمهور مستقر باید پاسخگوی مسائلی از این قبیل باشند.
حقوق‌بگیر 57 میلیونی ذخیره انقلاب است؟
قالیباف پس از نقد 5 کاندیدای دیگر گفت: قبول دارم پژوهش دچار مشکلات بسیاری است، تجهیزات، وسایل کمک‌آموزشی، مدارس، معیشت معلمان، وضع معلمان بازنشسته و حق‌التدریس‌ها دچار مشکل است. وی افزود: در مدرسه ما اتفاقی می‌افتد که بچه‌ها در آن می‌سوزند ولی آقای روحانی من متعجبم که چطور درد مردم را می‌گویم و متهم می‌شوم به اینکه اخلاق را رعایت نمی‌کنم؟!
کاندیدای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری ادامه داد: این مشکلات وجود دارد که وضع مدارس ما و معیشت معلمان‌مان اینگونه است؛ این مشکلات است که در صندوق ذخیره فرهنگیان، آن وضعیت به وجود می‌آید. وقتی می‌گویم دولت 4 درصدی‌ها و ویژه‌خوارها برای همین است؛ دلال‌‌ها مشکل گرانی را ایجاد می‌کنند، قاچاق کالا و ارز بیشترین مشکل را در کشور ایجاد کرده، ما دست واردکنندگان و تجاری که مواد اولیه و پژوهش را به کشور بیاورند، می‌بوسیم.
قالیباف گفت: وزیر آموزش‌وپرورش لباس بچه از ایتالیا می‌آورد، اینگونه هرگز اقتصاد ما درست نمی‌شود. آقای جهانگیری! می‌گویید دختر وزیر چون بیکار است، مظلومانه این کار را می‌کند؛ آیا مردم دیگر هم همین کار را می‌کنند؟ مردم در راهروی دادگاه‌ها گرفتار هستند. ما می‌گوییم اصل این کار خطاست، این برای جامعه فرهنگی شرم‌آور است که وضع اساتید و معلمانش اینگونه باشد. وضع دانش‌آموزانش اینگونه باشد که خانواده‌ای بگوید شیفت فرزند من را از صبح به بعدازظهر عوض کنید، چون ما چادر نداریم، باید چادرمان را به هم بدهیم. وی افزود: علت اینکه در صندوق ذخیره فرهنگیان این اتفاقات می‌افتد، همین است؛ ما حقوق‌بگیر ۵۷ میلیونی و ۱۰۰ میلیونی را ذخیره انقلاب می‌دانیم و وارداتچی را مظلوم می‌خوانیم. ما درد اینها را می‌گوییم و شما از اخلاق‌مداری حرف می‌زنید و می‌گویید اخلاق‌مدار باشید.
این کاندیدا تصریح کرد: امیدوارم مردم به گونه‌ای عمل کنند که همه رویه‌ها به آرمان‌های بلند امام(ره) برگردد تا مردم تصمیم بگیرند؛ نه 4درصد در دولت.
میرسلیم: دولت نعل وارونه نزند
دومین نامزدی که برای پاسخ به سوال قرعه‌کشی پشت تریبون قرار گرفت، سیدمصطفی میرسلیم بود. وی در پاسخ به سوال مجری درباره اینکه با توجه به ضرورت حفظ وحدت ملی چه نوع تعاملی با احزاب و مخالفان خود در دولت‌تان خواهید داشت، گفت: همه دولت‌ها بعد از انقلاب برای خدمت به کشور تلاش و در حد توان خود موفقیت‌هایی را به دست آوردند. نامزدهایی هم که امروز اینجا تشریف دارند هرکدام در چارچوب مسؤولیت‌های‌شان موفقیت‌هایی داشته‌اند. وی افزود: درباره پذیرش انتقاد دیگران باید گفت هیچ کشوری نمی‌تواند پیشرفت کند مگر انتقاد احزاب، تشکل‌ها و دانشمندان را بپذیرد که این انتقادپذیری در دولت یازدهم بسیار کم بود و نمونه‌اش صحبت‌هایی است که در مقابله با مخالفان گفته شد؛ مانند صفت‌های غیرانسانی، تخریبگر، به جهنم، ترسو، عصر حجری، متوهم، هوچی‌باز، بی‌شناسنامه، کم‌سواد و... با این اوصاف منتقد دیگر جرأت نمی‌کند جلو بیاید، باید شرایطی به وجود بیاید که راه انتقاد باز شود.
میرسلیم در جمع‌بندی سخنانش گفت: آقای روحانی درباره حقوق شهروندی سخن می‌گویند؛ وقتی وزیر شما در مقابل یک خبرنگار قرار می‌گیرد و وسیله ضبط صوت آن را می‌گیرد، این یعنی احترام به حقوق شهروندی؟ و به مدیر دیگر بیشعور گفته می‌شود؛ چه جایی برای انتقاد است! اصل هشتم قانون اساسی را چرا دولت اجرا نمی‌کند؟
میرسلیم افزود: امروز باید صادقانه پاسخگوی انتقادات باشیم. اگر می‌خواهیم مردم به ما اعتماد کنند نباید نعل وارونه بزنیم. مردم قول و قرار و عملکرد دولت را در سختی و معیشت و آثار تخلف، رشوه و فساد و زیرمیزی چشیده‌اند. نمی‌شود با لفاظی مردم را فریب داد. اگر اعتقاد دارید، عمل کنید اما پذیرش انتقاد سعه صدر می‌خواهد که در دولت یازدهم وجود ندارد.
رئیسی: روحانی 50 نسبت ناروا به منتقدان داد
سیدابراهیم رئیسی در نقد سخنان سیدمصطفی میرسلیم گفت: آقای روحانی در اوایل مسؤولیت گفت به خدا پناه می‌برم از بستن دهان کسانی که انتقاد می‌کنند اما تا به امروز شاهد بیش از 50 مورد نسبت ناروا به مخالفان از جانب ایشان بوده‌ایم.
رئیسی اظهار داشت: آیا انسان باید به منتقد خود توهین کند؟
وی با بیان اینکه حق شهروندی این است که پاسخگو باشیم، گفت: بگذاریم نشاط بین آحاد جامعه باشد. چرا دهان دیگران را ببندیم؟ حقوق شهروندی رونمایی از سند نیست! حق معیشت و کار برای کسانی که امروز با مدرک دانشگاهی بیکار هستند نیز بخشی از حقوق شهروندی است.
رئیسی اظهار داشت: حقوق افراد نیز باید رعایت شود نه اینکه وزیر دولت با خبرنگاری که از او سوال می‌کرد برخورد تند کند.
جهانگیری در نوبت نقد سخنان میرسلیم
جهانگیری در ادامه در نقد دیدگاه‌های سیدمصطفی میرسلیم درباره نحوه تعامل با احزاب و جریان‌های سیاسی با بیان اینکه دولت یازدهم در این زمینه کارهای بزرگی انجام داده، افزود: ما خانه احزاب را که بسته شده بود، احیا کردیم، 8 هزار سازمان مردم‌نهاد را مجوز دادیم که راه افتاد و از آزادی مطبوعات به طور کامل دفاع کردیم.
نامزد دوازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری تصریح کرد: ما از فضای مجازی دفاع کردیم و جلوی کسانی که می‌خواستند از ابزار فیلتر استفاده کنند، ایستادیم؛ آیین‌نامه اجرایی قانون دسترسی آزاد به اطلاعات در این دولت تصویب و ابلاغ شد. جهانگیری مدعی شد: مشکل این است که بخشی از جامعه با دولتی که با رأی مردم سرکار آمده، مخالفند و این مخالفت در فضای مجازی و مطبوعات به شکل تخریب نشان داده می‌شود و احدی هم متعرض آنها نمی‌شود.
روحانی درنوبت نقد سخنان میرسلیم
روحانی در نقد سخنان میرسلیم گفت: باید افکار مختلف را به رسمیت بشناسیم، وقتی در کشور ما برخی از افکار اساساً به رسمیت شناخته نمی‌شود و نمی‌گذاریم احزاب و گروه‌ها مساوی و با امکانات عادلانه فعالیت کنند، اشتباه است.
وی ادامه داد: اگر می‌خواهیم در جامعه به شرایط مناسب سیاسی برسیم، باید همه احزاب و گروه‌ها از حقوق مساوی برخوردار باشند. آیا در کشور ما همه اقوام و اقلیت‌ها دارای حقوق مساوی هستند؟ روحانی اظهار داشت: زمانی که یک فرماندار خانم از اهل سنت در جایی منصوب می‌کنیم، از 2 طرف مورد حمله قرار می‌گیریم؛ از یک طرف چرا یک خانم را منصوب کردیم و از طرف دیگر چرا یک نفر از اهل سنت مدیریت را به دست گرفته است؟
قالیباف در نوبت نقد سخنان میرسلیم
قالیباف درباره سخنان میرسلیم گفت: نقد نعمتی است که خدا عطا کرده؛ جوامعی می‌توانند پیروز باشند و پیشرفت کنند که با خرد جمعی عمل کنند.
وی افزود: ما به گونه‌ای صحبت نکنیم که فکر کنیم انقلاب مانع حقوق شهروندی است، احزاب و گروه‌ها حتما از حقوق شهروندی برخوردارند. نمی‌دانم منظور آقای روحانی چه بود؛ وقتی من در نیروی انتظامی مسؤولیت داشتم چندین فرمانده در کردستان از اهالی کرد و اهل سنت فرمانده بودند و تا سطح نیرو بالا آمدند؛ در شهرداری تعداد زیادی از اقوام و ادیان و اقوام مختلف حضور دارند و امروز بیش از ۱۳ درصد مدیران شهرداری زنان هستند.
قالیباف گفت: ما وظیفه داریم به اینها هم اختیارات بدهیم. امروز دانشگاه‌های ما در دولت شما هم سیاسی نشدند؛ امروز دانشگاه‌ها سیاسی نیستند.
سؤال از رئیسی درباره برجام
در ادامه مناظره، حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی در جایگاه قرار گرفت. وی در پاسخ به سوال مجری برنامه مبنی بر سیاست‌های وی در اجرای برجام گفت: برجام توافقی است که براساس مذاکرات و بر اساس آنچه دولت طی فرآیندی پر اشکال به آن رسیده به‌عنوان یک سند ملی مطرح است و از جانب ما و طرف مقابل هر دو مکلف به رعایت آن هستند.
وی ادامه داد: آنچه در اصل مذاکرات و این سند مورد اشکال است این است که در حین مذاکرات مطالبی مطرح شد مانند اینکه خزانه خالی است و این یک پیام بد از طرف جمهوری اسلامی برای طرف مقابل است. رئیسی با بیان اینکه در حین مذاکرات گفته شد اگر برجام نباشد طرف مقابل به تاسیسات ما حمله می‌کند، اظهار داشت: اینها نکات بدی از طرف مسؤولان دولت به طرف مقابل بود و در زمان اجرا نیز ما در اجرای برجام پیشقدم شدیم و به صورت تام همه اقدامات را بدون تضمین از جانب طرف مقابل اجرا کردیم. وی افزود: با ضعف‌هایی که دولت در حین اجرای این قرارداد از خود نشان داد توانایی نقد کردن تعهدات طرف مقابل را نداریم، چرا که آنها این پیام را گرفتند که تحریم‌ها اثرگذاری خود را داشته‌اند.
رئیسی با اشاره به دوران پسابرجام و تاثیرات آن در داخل گفت: آقای روحانی قول داد زمانی که توافق اجرا شود تحریم‌ها لغو می‌شود اما در سفره مردم هیچ اتفاقی نیفتاد و امروز این سوال مطرح است که آیا این توافق تاثیری در زندگی و کسب‌وکار مردم داشته است؟
هاشمی‌طبا در نوبت نقد سخنان رئیسی
هاشمی‌طبا در نقد صحبت‌های رئیسی پیرامون مساله برجام با بیان اینکه چنین میراثی به این دولت رسیده بود و این در حالی است که برجام ممکن است مشکلاتی داشته باشد، اظهار کرد: ما باید در این وضعیت پایداری داشته باشیم، بهتر بود در دوره تحریم‌ها ایستادگی می‌داشتیم مثل دوره‌ای که جنگ بود و دولت وقت ایستاد و کشور را اداره کرد، ما هم باید در دوران تحریم چنین می‌کردیم نه اینکه با ولخرجی خزانه مملکت را خالی می‌کردیم.
روحانی در نوبت نقد سخنان رئیسی
روحانی در نقد سخنان رئیسی اظهار داشت: مردم ما باید توجه کنند افرادی که امروز کاندیدا هستند، باید به طور صریح به مردم اعلام کنند با برجام می‌خواهند چه کنند و با دنیا چگونه می‌خواهند تعامل کنند و برای اجرای برجام اگر آن را توافق مورد قبول می‌دانند، چه خواهند کرد.
وی تصریح کرد: برجام با زحمات فراوان به دست آمد، برجام به این معناست که تمام تحریم‌های هسته‌ای برداشته شده است، اگر می‌گویید تحریمی باقی مانده است، اعلام کنید چه تحریم‌هایی مد نظر شماست؛ تحریم‌های هسته‌ای برداشته شده اما ما تحریم‌های متنوعی داریم. روحانی اظهار داشت: اگر امروز برجام نبود، نفت ما به جای اینکه 2 میلیون بشکه امروز صادر شود، ۲۰۰ هزار بشکه صادر می‌شد. آن وقت شما چطور می‌توانستید این وعده‌ها را به مردم بدهید که البته وعده‌های شما هیچکدام حساب و کتاب ندارد.
وی تصریح کرد: شماها از روز اول با برجام مخالف بودید، وقتی ترامپ آمد خوشحالی کردید که وی برجام را پاره می‌کند. امروز مردم ما باید بدانند که دومرتبه تقابل و تحریم بازمی‌گردد یا نه و چقدر شما در سیاست خارجی اطلاعات دارید؟
نامزد دوازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری خطاب به رئیسی گفت: آقای رئیسی شما در مساله هسته‌ای چقدر اطلاعات دارید که قضاوت می‌کنید؟ آقای میرسلیم می‌گوید که در فناوری وضعیت ما بهتر از امروز بود؛ این در حالی است که هیچکدام از دانشمندان ما بیکار نشده‌اند، اراک در بهترین شکل در حال بازسازی است اراکی که در فناوری پایین بود، الان فناوری بالایی را تجربه می‌کند.
قالیباف در نوبت نقد سخنان رئیسی
قالیباف گفت: قرارداد برجام موجود، سند مورد احترام همه دولت‌ها خواهد بود و طرف مقابل نیز باید به عهد خود عمل کند. وی با طرح این سوال که امروز در برجام چه کرده‌اید؟ تصریح کرد: آثار اجرای برجام برای مردم چه بود، وقتی از مردم سوال می‌کنیم روزی که برجام در دستور کار بود آیا به این معنا نبود که گشایش در اقتصاد ایجاد شود؟ پاسخ می‌دهند اعتقادشان این نیست که گشایشی صورت گرفته باشد. اگر بخشی از این مشکلات هم حل شود، باز مشکلات عمده مردم حل نخواهد شد.
نامزد دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ادامه داد: این دولت با روش کاری و نگاهی که دارد، از قاچاق کالا و ارز جلوگیری نمی‌کند و بانک‌ها در زدوبند هستند، اگر امکانی هم بیاید همین 4 درصد استفاده می‌کنند؛ ما باید حقمان را هم از برجامی‌ها و هم از 4درصدی‌ها بگیریم. قالیباف تصریح کرد: برجام مرکز واردات اروپایی‌ها به ایران شده که منفعت آن را 4 درصدی‌ها بردند و زحمت آن را مردم می‌برند.
جهانگیری در نوبت نقد سخنان رئیسی
جهانگیری در ادامه در نقد دیدگاه‌های حجت‌الاسلام رئیسی درباره نحوه اجرای برجام در دولت آینده، اظهار داشت: اگر برجام نبود، صادرات نفت متوقف می‌شد و وضع همه مردم نابسامان می‌شد؛ توفیق برجام در این بود که الان کشور ما آماده توسعه است، ۳۰ درصد به ظرفیت‌های پتروشیمی افزوده شده و بنادر ما از تحریم خارج شده است.
جهانگیری افزود: ده‌ها میلیارد دلار از منابع فروش نفت آزاد شده است؛ البته به بدعهدی‌های آمریکا باور داریم و با اقتدار مقابل بدعهدی آنها می‌ایستیم.
میرسلیم در نوبت نقد سخنان رئیسی
میرسلیم درباره سخنان رئیسی گفت: برجام مسائل مثبتی داشت اما چطور می‌شود قبل از برجام تحریم‌ها برقرار است و بعد از برجام محدودیت‌ها بیشتر می‌شود؟! این چه حسنی داشت برای کشور؟ این حقوقی که داریم به لحاظ هسته‌ای حقوق ملت ایران است. نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری ادامه داد: از شما می‌پرسم چگونه می‌توان حقوق ملت ایران را در چارچوب برجام احقاق کرد، با توجه به اینکه طرف‌های مقابل هیچکدام به تعهدات خود عمل نکرده‌اند. بسیاری از تاسیسات را تعطیل و دانشمندان را بیکار کرده‌ایم اما تحریم‌ها سر جای خود باقی مانده است.
جمع‌بندی رئیسی: دولت در برجام ضعیف بود
سیدابراهیم رئیسی در جمع‌بندی سخنان خود با اشاره به سخنان روحانی درباره تجربه او در عرصه سیاست خارجی گفت: اطلاعاتم درباره برجام شاید به میزان دیپلمات‌ها نباشد اما به سبب جلساتی که در آنها شرکت کرده‌ام و گزارشاتی که دریافت شده، کاملا در جریان این مذاکرات هستم.
وی افزود: البته برای دیپلمات‌ها و افرادی که در این عرصه زحمت کشیدند ارزش قائلیم و زحمات آنها را ارج می‌نهیم. نامزد دوازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری اظهار داشت: بنا بود هم چرخ سانتریفیوژ بچرخد و هم چرخ اقتصاد، اما امروز آیا چرخ اقتصاد می‌چرخد؟ چرا زمانی که از آقای سیف می‌پرسند برجام چه تاثیری در عرصه بانکی داشته است ایشان گفتند تقریبا هیچ. وی ادامه داد: آقای ظریف در سخنان خود گفتند آمریکایی‌ها نه به متن برجام متعهد بود نه به روح آن و این در نتیجه ضعف نشان دادن دولت است.
رئیسی با اشاره به اینکه تحریم‌های بانکی کماکان باقی است، گفت: تحریم‌های بانکی که اساس اقتصاد کشور است کماکان باقی است و طرف مقابل نیز گستاخانه می‌گوید که آنها را لغو یا تعلیق نخواهد کرد. وی افزود: ما معتقدیم در مقابل دشمن نباید ضعف نشان داد، چرا که اگر آنها ببینند با یک دولت مقتدر مواجه هستند هرگز زیاده‌خواهی نخواهند کرد. رئیسی با بیان اینکه سیاست دولت در زمان فاجعه منا ضعف خود را نشان داد، تصریح کرد: در قضیه منا 500 نفر عزیزان‌شان را از دست دادند، چند روز گذشت و جنازه‌ها را تحویل نمی‌دادند و اگر نبود صحبت‌های مقتدرانه رهبر انقلاب در دانشگاه افسری، هرگز جنازه‌ها را تحویل نمی‌دادند.
وی در پایان گفت: همه دولت‌ها باید به تعهدات برجام پایبند باشند اما باید بدانیم نسبت به گره‌گشایی مشکلات مردم چه می‌خواهیم انجام دهیم.
سؤال از هاشمی‌طبا درباره سیاست خارجی
در ادامه مناظره، سیدمصطفی هاشمی‌طبا در پاسخ به این سوال که اولویت دولت احتمالی شما در سیاست خارجی و حمایت از جبهه مقاومت و مقابله با تروریسم چه خواهد بود، اظهار کرد: ما همچنان که در گذشته به کشورهای درگیر و مظلوم منطقه کمک‌های مستشاری می‌کردیم امروز هم باید روابط خود را با آنها در راستای ارتقای توان آن کشورها بیشتر کنیم. بنابراین باید تعامل خوب و سازنده‌ای با جهان داشته باشیم.
جهانگیری درنوبت نقد سخنان هاشمی‌طبا
جهانگیری در ادامه در نقد دیدگاه‌های هاشمی‌طبا اظهار داشت: در سیاست خارجی هم وزارت خارجه که مسؤولیت اصلی تنظیم روابط خارجی را براساس امنیت ملی بر عهده دارد و هم دیپلماسی عمومی کشور باید به کار گرفته شود؛ یعنی اقشار مختلف جامعه بتوانند چهره دقیقی از ایران ترسیم کنند. جهانگیری تصریح کرد: باید قدرت نرم جمهوری اسلامی را در کنار قدرت سخت تقویت کنیم که مهم‌ترین رکن قدرت نرم نیز وحدت ملی و اقتدار سیاسی است.
قالیباف در نوبت نقد سخنان هاشمی‌طبا
قالیباف نیز گفت: در حوزه دیپلماسی باید به دیپلماسی قدرت، دیپلماسی مذاکره، دیپلماسی اقتصادی و عمومی توجه کنیم که دولت مردم در سیاست خارجی خود در شرایط فعلی اولویت را به دیپلماسی اقتصادی داده است.
کاندیدای انتخابات با بیان اینکه اگر دولت یازدهم به حق می‌گوید من در دیپلماسی مذاکره موفق بودم، باید گفت ما در دیپلماسی قدرت موفق بودیم که امروز آنها در دیپلماسی مذاکره پای کار آمدند.
قالیباف ادامه داد: یکی از اشکالات ما در این دولت این است که انسجامی در حوزه تجارت بین‌المللی نداریم. ایجاد وزارت خارجه و تجارت بین‌الملل با اولویت تجارت بین‌المللی در دستور کار ماست، ما ۴۰۰ میلیون بازار کار در بین کشورهای همسایه داریم که باید از آن استفاده کنیم.
میرسلیم در نوبت نقد سخنان هاشمی‌طبا
میرسلیم درباره سخنان هاشمی‌طبا گفت: مهندس هاشمی‌طبا نفرمودید چطور می‌خواهید از حق این شهدایی که دادیم و دنیا مدیون آن است، چون ما امنیت را در جهان بهبود بخشیدیم، دفاع کنید؟ چطور می‌خواهید ضعفی که دولت یازدهم در مذاکره با کشور افغانستان از خود نشان داد را جبران کنید و حقمان از رود هیرمند را بگیرید؟ منطقه سیستان ما بیابان شده و موجب کوچ و بیکاری شده، چطور می‌خواهید دفاع کنید، چطور می‌خواهید با ترکیه مذاکره کنید و درباره مساله ریزگردها برخورد کنید؟
وی ادامه داد: این چه سیاست خارجی است؟ چه می‌خواهید بکنید؟ چطور می‌خواهید از حیثیت ایرانی‌ها دفاع کنید؟ ایرانی‌ها را ماموران ترکیه کتک می‌زدند، چطور می‌خواهید با تفلیسی‌ها که زن ایرانی را لخت می‌کنند برخورد کنید؟ چقدر باید این ضعف‌ها را تحمل کرد؟ سیاست خارجی فقط این نیست که بگوییم ما در مذاکرات شرکت کرده‌ایم. ۴ سال مذاکره کردیم اما حقمان احقاق نشده است. چه کار باید کرد؟
روحانی در نوبت نقد سخنان هاشمی‌طبا
حسن روحانی در واکنش به صحبت‌های هاشمی‌طبا با بیان اینکه در این دولت از روز اول از اهرم سیاست خارجی استفاده شد، افزود: سیاست خارجی سال‌ها بود که کنار گذاشته بود و به‌خوبی از آن استفاده نمی‌شد، در این مذاکرات هسته‌ای با 6 قدرت جهانی توانستیم حق خود را به کرسی بنشانیم. کاندیدای انتخابات اضافه کرد: چیزی که کسی باور نمی‌کرد این بود که همه می‌گفتند اگر مذاکرات هم به ثمر برسد با توافق پی‌ام‌دی چه می‌کنید؟ اما این مساله را حل کردیم و آژانس بین‌المللی هسته‌ای اعلام کرد که همه مسائل گذشته ایران بسته شده است.
وی در ادامه اظهار کرد: این قدرت دیپلماسی ایران است و ما با این قدرت در سوریه در حال مذاکره هستیم. عزیزانی به عنوان مستشار به آنجا رفتند، تلاش کردند و شهید دادیم و حالا باید در میز مذاکره مسائل را حل کنیم.
جمع‌بندی هاشمی‌طبا
هاشمی‌طبا در جمع‌بندی سخنان خود با بیان اینکه ما باید به جای آنکه با همسایگان‌مان به تضاد برسیم به تعامل دست یابیم، اظهار کرد: ما باید شرایطی را ایجاد کنیم که بتوانیم در بحث صادرات و ارتباطات انرژی کشورمان را به عنوان یک مرکز تولید انرژی معرفی کنیم و با همسایگان‌مان در این زمینه تعاملات خوبی داشته باشیم.
وی تأکید کرد: اگر در زمان تحریم استقامت کرده بودیم و هزینه‌های‌مان را کاهش داده بودیم و کشور را در برابر آن تحریم مقاوم می‌کردیم می‌دیدیم دشمنان ما می‌فهمند ما ضعفی نداریم اما همه آنچه را داشتیم هزینه کردیم و خوردیم و به آن شرایط دچار شدیم. طرف مقابل با اطلاعاتی که از داخل کشور ما دارد توانایی‌های ما را می‌فهمد.
نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری ادامه داد: اگر ماشین‌آلات ایرانی ساخته و صادر شود مردم مسلمان کشورهای دیگر آن را دستاورد انقلاب می‌دانند و می‌فهمند در کشور ما چه اتفاقی افتاده است.
سؤال از جهانگیری درباره راه‌های توسعه
اسحاق جهانگیری در بخش دیگری از مناظره در پاسخ به پاسخ مجری درباره راه‌های توسعه قدرت دفاعی و امنیت ملی در دولت آینده، در اقدامی عجیب به بیان مطالب دیگری غیر از موضوع سوال پرداخت و اظهار داشت: یکی از مهم‌ترین مهارت‌های رئیس‌جمهور این است که باید
چَم و خم سیاست‌ورزی را بداند و لازمه آن هم صداقت با مردم و داشتن تجربه کامل در حل مسائل بین‌المللی است.
وی افزود: دغدغه من همیشه توسعه ایران بوده و با این نگاه می‌گویم که با قدرت فرهنگی ایران باید قدرت اول منطقه می‌بودیم؛ ماشین اقتصاد کشور را از ته دره بیرون آوردیم و فرهنگ غنی ما می‌تواند امثال اسکندر و مغول را شکست دهد.
رئیسی در نوبت نقد سخنان جهانگیری
رئیسی در نقد سخنان اسحاق جهانگیری با اشاره به مولفه‌های امنیت ملی در نظام‌های مختلف گفت: اگر ما از نیروهای مسلح، بسیج و سایر نیروهای نظامی بویژه مدافعان حرم نام می‌بریم آنها فراهم‌کنندگان امنیت سخت کشور هستند. رئیسی امنیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را دیگر شاخصه‌های امنیت در جامعه برشمرد و اظهار داشت: اگر به مشکلات اجتماعی توجه نشود در کشور شاهد دانشجویان مدرک به دستی که آماده به کار هستند و زمینه کار برای آنها فراهم نیست خواهیم بود که این موارد می‌تواند زمینه بحران‌های امنیتی را فراهم کند.
قالیباف در نوبت نقد سخنان جهانگیری
قالیباف در نقد اظهارات جهانگیری گفت: دیپلماسی قدرت بسیار مهم است، اگر در حوزه دفاعی، شهدای حرم و شهدای دفاع‌مقدس نبودند امروز امکان برقراری دیپلماسی مذاکره نبود.
وی افزود: آقای جهانگیری باید با مردم با صداقت سخن بگویید، شما به گونه‌ای حرف می‌زنید که انگار یک طایفه هستند که فقط آنها درس خوانده‌اند، سیاست بلدند، تخصص دارند و می‌توانند کار را اداره کنند و بقیه یا تندند یا تندخویند یا بلد نیستند که اگر بیایند شما را به ته دره می‌برند.
قالیباف با بیان اینکه خود شما هم می‌دانید من منتقد جدی دولت‌های نهم و دهم هستم، ادامه داد: با همه نقدی که به دولت‌های نهم و دهم داشتم باید بگویم دولت‌های نهم و دهم به مستضعفان رسیدگی کرد، به جوانان اعتماد کرد، جوانان متدین و انقلابی را آورد که توانستند کار مهمی در رشد کشور انجام دهند. مدیران دنبال تجارت خودشان هستند درحالی که میلیون‌ها جوان بیکار هستند، فرصت را به جوانان دهیم که آنها کار را بهتر اداره می‌کنند.
میرسلیم در نوبت نقد جهانگیری
در ادامه مناظره تلویزیونی کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری، مصطفی میرسلیم در واکنش به اظهارات جهانگیری خطاب به وی گفت: آقای جهانگیری! جنابعالی شعارهای زیبایی دادید اما پاسخ سوال درباره اقتدار ملی است و اقتدار ملی مستلزم تجهیزات، اطلاعات و برتری علمی است که باید مورد توجه قرار گیرد. کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری با بیان اینکه در دولت یازدهم میزان اعتبارات تحقیقات کشور به جای 4 درصد به زیر نیم درصد رسید، اظهار کرد: کسانی که دارای دانش در زمینه سوخت موشکی، پیشرانه و در زمینه سازه و هدایت الکترونیک هستند باید تقویت شوند و چنانچه جنابعالی می‌خواهید اقتدار کشور را حفظ و پیشرفت کنیم باید در این زمینه‌ها سرمایه‌گذاری کنید.
میرسلیم با تاکید بر اینکه صرف شعار دادن کفایت نمی‌کند، خطاب به جهانگیری گفت: جنابعالی باید بگویید تاکنون چه کار کرده‌اید، جنابعالی فرصت‌هایی داشته‌اید که آنها را از دست داده‌اید بر مبنای این فرصت‌های از دست رفته ما نمی‌توانیم اعتمادی به جنابعالی داشته باشیم.
هاشمی‌طبا در نوبت نقد سخنان جهانگیری
سیدمصطفی هاشمی‌طبا در نقد صحبت‌های اسحاق جهانگیری نامزد دیگر انتخابات ریاست‌جمهوری با بیان اینکه امروز تهدید جدی سرزمینی داریم و پیش‌بینی می‌شود تا ۱۰ سال آینده ۱۰ میلیون مهاجر به شهرها داشته باشیم، افزود: مساله آب، خاک و نزاع بین اقوام مختلف اینها همه تهدید شدید امنیت داخلی کشور است که همانگونه که بارها گفتم باید با تهدید سرزمینی خود با اولویت بالا مقابله کنیم.
روحانی در نوبت نقد سخنان جهانگیری
روحانی گفت: چه زمانی ایران در یک مذاکره مهم و بین‌المللی نقش چنین تأثیرگذاری را بر عهده داشته است؟ در طول مدت 3 سال و نیم اخیر که با ۱۲۰ نفر از سران کشورهای جهان ملاقات داشتم، در تمام این ملاقات‌ها کاملاً روشن بود که جایگاه ایران نسبت به گذشته تغییر کرده است؛ این ادعا که جوانان ما در دولت‌های قبل وضع‌شان بهتر بود، ادعای غلطی است.
وی افزود: اگر وضع جوانان ما بهتر بود، پس چرا در طول ۱۰ سال اشتغال تقریبا صفر بود؟ چرا جوانان ما در زمینه شرکت‌های دانش‌بنیان هیچ اقدامی انجام نداده بودند؟
3 هزار شرکت دانش‌بنیان در کشور ما فعال شدند؛ این قدرت تکنولوژیک ماست. ۱۰۰ هزار شغل در عرض 2 سال گذشته در زمینه شرکت‌های دانش‌بنیان ایجاد شده و صادرات ما در بخش‌های مختلف افزایش یافته است.
سوال از روحانی درباره سبک زندگی ایرانی‌ـ اسلامی
روحانی در پاسخ به این سوال که وجه تمایز سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی از سبک زندگی غربی چیست و جنابعالی چه برنامه‌ای برای ترویج زندگی ایرانی-اسلامی، تحکیم خانواده و ارتقای فرهنگ عمومی جامعه دارید؟گفت: این جلسه، جلسه فرهنگی، سیاست داخلی و خارجی است، ما باید بدانیم چگونه می‌خواهیم با مردم رفتار کنیم؛ آیا می‌خواهیم مردم را در همه زمینه‌ها توانمندتر کنیم یا می‌خواهیم در زندگی مردم بیشتر مداخله کنیم؛ این چیزی است که امروز پیش‌روی مردم است، باید انتخاب کنند دولتی که اتکایش به مردم است و همه چیز را با کمک مردم می‌خواهد حل کند و دولتی که از طریق مداخله و انحصار می‌خواهد در جامعه مسائل را حل و فصل کند. وی اظهار داشت: امام(ره) فرمود «همه با هم» تقسیم‌بندی‌های بیخود نکنیم و کپی‌برداری‌های ناشیانه نکنیم. کاندیدای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری تصریح کرد: یک جایی در یک کشوری جنبش ۹۹ درصدی ایجاد شده بود، حالا امروز چون سال ۹۶ است، جنبش ۹۶ درصدی ایجاد کنیم! این کارها امنیت جامعه را از بین می‌برد. ما هر جا موفق شدیم، جایی بوده است که متحد بودیم؛ آنجایی از برجام توانستیم استفاده کنیم که متحد بودیم.
روحانی ادامه داد: جایی که خواستند برجام را به هم بزنند، دیدیم چه کار کردند؛ آمدند شهرهای زیرزمینی را نشان دادند تا برجام را به هم بزنند، روی موشک شعار نوشتند تا برجام را به هم بزنند! برای اینکه ما نتوانیم از برجام صددرصد استفاده کنیم. ملت ما از همه این مسائل عبور کرد به خاطر اینکه اخلاق و اسلام را جامعه ما از اول انتخاب کرد.
هاشمی‌طبا در نوبت نقد سخنان روحانی
هاشمی‌طبا نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری در نقد صحبت‌های حسن روحانی دیگر نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری گفت: ما مسائل مختلفی را در جامعه داریم و متاسفانه بعضی وقت‌ها سنت را با اسلام خلط می‌کنیم. علما و مسؤولان ما باید مردم را توجیه کنند، خیلی‌ها می‌گویند خانه بزرگ، مرکب راحت مستحب است، خب! برخی از صحبت‌ها و مواضع ما منجر به انشقاق جامعه می‌شود.
نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری ادامه داد: اگر می‌خواهیم به جایی برسیم باید صداقت داشته و همه راست‌ها را به مردم بگوییم. چرا ما باید در جامعه قرارداد کرسنتی را داشته باشیم که 5/14میلیارد دلار به جامعه خسارت وارد کرده باشد.
جهانگیری در نوبت نقد سخنان روحانی
اسحاق جهانگیری در بخش دیگری از اظهارات خود در برنامه مناظره خطاب به مردم گفت: یادتان می‌آید شب‌ها مردم در صف بانک‌ها می‌خوابیدند تا صبح چند سکه بخرند؟ اما شما به صحنه آمدید و تهدید را برطرف کردید.
جهانگیری با بیان اینکه احساس خطر می‌کنم، تصریح کرد: دوقطبی کردن جعلی جامعه چه بلایی بر سر این جامعه می‌آورد؛ وعده‌های توخالی باعث ناامیدی مردم از کارآمدی نظام و کشور می‌شود. نامزد انتخابات ادامه داد: می‌توانیم با به صحنه آوردن همه نیروهای سیاسی کشور، سایه شوم جنگ را از منطقه دور کنیم و می‌توانیم با تفاهم ملی همه مشکلات بغرنج را یک به یک حل کنیم.
رئیسی در نوبت نقد سخنان روحانی
رئیسی در نقد سخنان حسن روحانی با اشاره به ویژگی‌های سبک زندگی غربی گفت: مصرف منابع حداکثری، تولید سودآور و گسست‌های اجتماعی از ویژگی‌های زندگی غربی است. رئیسی با بیان اینکه اقدام در این حوزه نیازمند یک دولت انقلابی است، اظهار داشت: قبل از فضای انتخابات در روزنامه‌های اصلاح‌طلب چه میزان عملکرد این دولت را نقد کرده‌اند که آیا وعده‌های دولت عمل شده یا اینکه اقدامی صورت نگرفته است. وی افزود: در سفرهایی که بنده به کرمانشاه و کردستان رفته‌ام مردم می‌گویند در ابتدای دولت یازدهم این وعده‌ها به ما داده شده اما امروز هیچ عملی صورت نگرفته است.
قالیباف در نوبت نقد سخنان روحانی
قالیباف در نقد اظهارات روحانی گفت: فرهنگ، دستوری و قیم‌مآبانه نیست، باید به مردم اعتماد کرد و فرهنگ را به دست آنها سپرد، نخستین تکریم اهالی فرهنگ این است که کار را به خودشان واگذار کنیم. اگر از یک شخصیت در حوزه موسیقی به طور ابزاری نام می‌بریم، این کار خوبی نیست؛ باید بگوییم برای موسیقی چه کرده‌ایم. ما به خانه موسیقی در تهران ده‌ها میلیارد تومان کمک کردیم. به اقتصاد سینما کمک کردیم. سالن تئاتر، چندین هزار صندلی، خانه سینما، خانه تئاتر و خانه موسیقی ۱۲ سال است که مورد کمک ما قرار گرفته است. وی با اشاره به اینکه مردم را از جنگ نترسانید، گفت: ما قدر صلح را می‌دانیم، اگر قدرت نداشته باشیم، عزت ما را زیر سوال می‌برند.
کاندیدای انتخابات تصریح کرد: سابقه من روشن است، اگر گفتم 5 میلیون شغل، می‌توانم این کار را انجام دهم اما اگر شما وعده‌ای دادید و نتوانستید عمل کنید، به دیگران نسبت ندهید.
میرسلیم در نوبت نقد سخنان روحانی
میرسلیم در نقد سخنان حسن روحانی گفت: جناب آقای روحانی! سبک زندگی ایرانی- اسلامی بسیار مهم است اما در دوران شما ما شاهد رشد دنیاطلبی، رشد حقوق‌های نجومی و مفاسد سرسام‌آور هستیم که موجب یأس مردم شده است، آیا اینها با سبک زندگی ایرانی- اسلامی برابر است؟
وی افزود: کاخ‌ها ساخته می‌شود و در کنار آن شاهد این هستیم که عده‌ای به دنبال پیدا کردن نان شب هستند. این است سبک زندگی ایرانی- اسلامی؟ وقتی ما شاهد آن هستیم که نهاد خانواده تضعیف می‌شود که سوال مجری محترم بود و شما به آن پاسخ ندادید؛ طلاق رشد پیدا کرده و ازدواج کاهش پیدا کرده است، آیا می‌توانیم بگوییم سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی رشد پیدا کرده است؟ و آیا سبک زندگی اسلامی با اسراف سازگاری دارد که دولت نمونه بارز آن است؟ میرسلیم ادامه داد: آیا سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی اصالت را به اشتغال و کار نمی‌دهد؟ اما ما شاهد آن هستیم که رکود سراسر کشور را فراگرفته است. آیا نباید با این سبک زندگی اسلامی شاهد رشد صداقت و راستگویی باشیم، در حالی که برعکس آن شاهد دروغگویی و عدم پاسخگویی در دولت هستیم؟
جمع‌بندی حسن روحانی
حسن روحانی در جمع‌بندی سخنان خود با اشاره به موضوع قرارداد کرسنت اظهار کرد: درباره قرارداد کرسنت موضوعی گفته شد که چون ممکن است مردم را مشوش کند باید درباره‌اش توضیح دهم و آن اینکه مبلغ 14 میلیارد دلار نیست. این موضوع در داوری قرار دارد و به نتیجه نرسیده است و کار همچنان ادامه دارد و باید به نتیجه برسیم اما رقم‌ها این چیزی نیست که گفته می‌شود.
روحانی تصریح کرد: وضعیت رکود پیش از اینکه این دولت بیاید چگونه بود؟ وضعیت رشد اقتصادی که قریب به منفی 6 درصد بود الان به رشد مثبت رسیده است. ما در صورتی می‌توانیم این وضعیت را ادامه دهیم که فریب مردم را کنار بگذاریم و راه توسعه کشور را دنبال کنیم.
روحانی تصریح کرد: ما به مردم وعده ندادیم، ما عمل کردیم و بعد گزارش آن را به مردم دادیم. ما نمی‌گوییم می‌توانیم، اول انجام می‌دهیم بعد خدمت مردم می‌گوییم که این کاری بود که انجام گرفت. آنچه ما امروز در برابر آن قرار گرفته‌ایم یک دوراهی است که باید یک راه را انتخاب کنیم؛ یا شعار و وعده یا عمل و اجرا، یک مدیریت و دولت آمرانه یا یک دولت مردمسالار.
جمع‌بندی نهایی کاندیداها
در بخش پایانی مناظره روز گذشته کاندیداها بر اساس زمانی که برای‌شان باقی مانده بود به ارائه جمع‌بندی پرداختند. اسحاق جهانگیری در این بخش گفت: مردم عزیز! شما حرف‌ها را شنیدید، آزموده را آزمودن خطاست. از گذشته باید عبرت بگیرید. انتخابات پیش رو انتخاب بین بد و بدتر نیست، میان راه و بیراهه است. پروژه توسعه ایران را ناتمام نگذاریم. باید به ادامه راه بیندیشیم و از تغییر و تحول نترسیم.
حجت‌الاسلام رئیسی نیز با اشاره به اینکه نه دنبال بازگشت به گذشته هستیم و نه تحمل وضع موجود، گفت: دنبال تغییر به نفع مردم هستیم باید برنامه‌ها از مشکلات مردم گره‌گشایی کند. وی اظهار کرد: دولت مستقر 2 راه دارد؛ یکی اینکه بگوید چه کارهایی انجام داده و می‌خواهد آنها را تکمیل کند، در این زمینه مردم ببینند آیا به برنامه‌ها عمل شده است؟ دوم اینکه رقیب‌هراسی کند. در سخنان آقایان امروز رقیب‌هراسی موج می‌زد. این نوع برخورد اخلاقی نیست؛ ما برنامه و سخن داریم، می‌گوییم می‌شود بیکاری را از ۱۲ درصد به ۸ درصد کاهش داد، این عین قانون است. وظیفه دولت است که این کار را انجام دهد.
محمدباقر قالیباف در جمع‌بندی نهایی صحبت‌های خود و با احتساب زمان تخصیص‌یافته از سوی کمیته نظارت بر تبلیغات کاندیداها از مناظره قبلی اظهار کرد: من در دولت مردم بر این اعتقادم که شفافیت و هوشمندی در دولت شکل بگیرد و سیستم‌های هوشمند برای اصلاح ساختار به کار گرفته شود و در شفافیت نیز مردم بر اساس اصل هشتم قانون اساسی بر مدیران و مسؤولان نظارت کنند و بدانند وزرا و مسؤولان دولت کجا کار می‌کنند و اموال آنها چیست.
وی خاطرنشان کرد: من به همه کاندیداها پیشنهاد می‌دهم در هفته آینده به مردم و قوه قضائیه اموال خود و بستگان درجه یک خود را اعلام کنیم تا مردم بدانند با چه کسانی طرف هستند.
سیدمصطفی میرسلیم نیز در جمع‌بندی صحبت‌های خود اظهار کرد: بسیاری از تحلیل‌های اهل فرهنگ دقیق‌تر از سیاستمداران است؛ مثلا کارگردان جوان ما سعید روستایی در فیلم ابد و یک روز با زبان هنرمندانه بیکاری و اعتیاد و مشکلات اجتماعی در جامعه را نشان داد و مفتخر به گرفتن جایزه شد اما دولت همچنان بر وجود جامعه پرنشاط تاکید می‌کند.
کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری ادامه داد: یا مثلا رضا امیرخانی در کتاب «نفحات نفت» فرهنگ نفتی را نقد می‌کند اما دولت ما همچنان افتخار می‌کند که یک میلیون صادرات را به 5/2 میلیون رسانده یعنی همان پایبند نبودن به سیاست عدم خام‌فروشی، ضمن آنکه پول آن هم برنمی‌گردد یا اگر برگردد به صورت کالاهای بنجل است یعنی مانع کار و اشتغال ما می‌شود، در واقع با یک تیر دو نشان منفی می‌زند.
نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری با تاکید بر اینکه سیاست‌های حزبی و نهادی و نظارت عمومی باید مورد توجه قرار گیرد، گفت: موضوع صداقت مساله‌ای است که باید به آن توجه کنیم. پرده‌آویزهایی در شهر می‌بینیم که اشاره می‌کند به توسعه فازهای پارس جنوبی و آن را به برجام وصل می‌کند، در حالی که فازهای پارس‌جنوبی ربطی به برجام ندارد و به دست خود ایرانی‌ها ۵۰ درصد در دولت قبل و ۵۰ درصد در دولت فعلی انجام شده است. اینها عدم صداقت دولت را نشان می‌دهد؛ توسعه پارس‌جنوبی کار برجام نبوده است.
میرسلیم افزود: سخن از رشد 8 درصدی اقتصاد با توجه به اینکه 6 درصد آن از فروش نفت خام است، بی‌صداقتی است، صداقت حکم می‌کند که رئیس دولت بگوید 6 درصد از این رشد حاصل فروش نفت است.
وی در پایان گفت: جمهوری اسلامی همواره دنبال صلح بوده، به کشور ما تجاوز شده و ما از خود دفاع کردیم ولی بنا بر قانون همواره مدافع مظلومان و مستضعفان بوده و خواهیم بود و در این زمینه از هیچ کوشش و تلاشی دریغ نخواهیم کرد.
بر اساس این گزارش، حسن روحانی در جمع‌بندی سخنان خود در دومین مناظره کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری، گفت: گفته شد ما به دنبال صداقت هستیم و بیان واقعیت، این موضوع کاملاً درست است. من از مردم می‌پرسم کاندیداهایی که در طول 2 هفته اخیر تبلیغات کردند و حرف زدند و مدام به دولت انتقاد کردند که البته حق آنان است، آیا این دولت کار خوبی در کارنامه نداشته است؟
مصطفی هاشمی‌طبا در جمع‌بندی مطالب خود در پایان مناظره روز دوم با بیان اینکه هنر خوب زیستن مهارتی است که همه مردم باید آن را داشته باشند، اظهار کرد: شهیدان هنر خوب زیستن و خوب مردن را یاد دادند و مردم باید وارث آن هنرمندان باشند.
وی در پایان گفت: اگر هنر خوب زیستن را سرلوحه کار خود قرار دهیم می‌توانیم به مراحلی برسیم که ایران را سربلند و عاری از عدم صداقت کنیم، می‌توانیم با هنر صادق بودن آینده نکویی داشته باشیم.