عبدالباری عطوان: تنش در مرزهای سوریه و اردن بیشتر میشود ولی ابهام در جزئیات و تلاش برای نتیجهگیری درباره تجمع نیروها و بالا گرفتن احتمال رویارویی و نیز درگیری کلامی رسانهای میان دو طرف اردنی و سوری، ما را ناگزیر از سرودن این داستان میکند که من در آن درگیر بودم. اوایل دهه 90، به اردن سفر کردم و با ملک حسین بنطلال، پادشاه وقت اردن در دفترش در دیوان پادشاهی دیدار کردم. بر چهره پادشاه اردن خشم نقش بسته بود و ناراحتی خود را با حرص سیگار کشیدن نشان داد ولی بعد از فروکش کردن خشمش، به من گفت: «تصور کن برادر! من قبل از آمدن شما با حافظ اسد، رئیسجمهوری سوریه گفتوگوی تلفنی کردم؛ بالاخره ما همسایه هستیم و اعضای یک باشگاه (رهبران). مکالمه سرد بود تا اینکه بعدا فهمیدم ابوباسل (حافظ اسد) در حال برگزاری نشست با حسنی مبارک، رئیسجمهور مصر در فرودگاه بینالمللی دمشق بود و به من نگفت با رئیسجمهور مصر نشست دارد، چه میشد اگر این مساله را به من اطلاع میداد و مثلا میگفت من با ابوجمال هستم و او به تو سلام میرساند؟!» ملک حسین بعد از آنکه «آهی کشید» گفت: «ما نمیخواهیم با سوریه درگیری داشته باشیم و تلاش زیادی میکنیم تا روابط طبیعی و به دور از تنش با این کشور داشته باشیم، زیرا این تنش بر اردن، امنیت و ثباتش تأثیر منفی میگذارد؛ از پیامدهای اختلاف پس از حوادث حماه، انفجارهای تروریستی در قلب امان است؛ سوریه منبع خطر بزرگی علیه ما است». هواپیماهای نظامی سوریه سهشنبه در پاسخ به حملات گروههای مسلح «اسود الشرقیه» (شیرهای شرقی) و «شهدای القریتین» به مواضع ارتش، بشدت پایگاههای این دو گروه در نزدیکی مرزهای اردن را بمباران کردند و این اتفاق برای نخستینبار پس از گذشت سالها رخ داده است. این درگیری با اظهارات برخی مسؤولان سوری مبنی بر رصد تحرکات نظامی آمریکایی، انگلیسی و اردنی بزرگ در مرزهای جنوبی استانهای السویدا و درعا با پشتیبانی تانکهایی چالینگر و 2300 فرد مسلح و پوشش هوایی توسط بالگردهای کبرا و بلکهوم و همچنین 4 هزار فرد مسلح که با نظارت آمریکایی- انگلیسی آموزش دیدهاند و اکنون در منطقه التنف داخل مرزهای سوریه هستند و قصد دارند به سمت البوکمال و القائم در مرزهای عراق و سوریه بروند، همزمان شده است. سخنگوی دولت اردن گفته است: «موضع اردن درباره سیاست دفاع از خود در عمق سوریه ثابت است، بدون آنکه دخالت نظامی کند... تامین امنیت مرزها برای اردن اولویت دارد». در مقابل، ولید معلم، وزیر خارجه سوریه در کنفرانسی مطبوعاتی 2 روز پیش گفت: «دمشق، هرگونه نیروی اردنی را که بدون هماهنگی دولت سوریه وارد اراضی سوریه شود متجاوز تلقی میکند». حزبالله لبنان در بیانیهای اعلام کرد: «طرحی برای اشغال اراضی سوریه تحت عنوان مبارزه با داعش که در اصل هیچگونه حضوری در مرزهای اردن و سوریه ندارد، وجود دارد». تجمع نیروها و تجهیزات نظامی در مرزهای سوریه و اردن همزمان با آغاز رزمایش «شیر آماده» است که در آن در کنار اردن، 20 کشور به رهبری آمریکا و نمایندگانی از پیمان ناتو و نیز انگلیس، فرانسه، ایتالیا، عربستان و مصر حضور دارند. این رزمایش 7 سال پیش به شکل دورهای در نزدیکی مرزهای سوریه و اردن آغاز شده و این شیر آماده پرش به عمق سوریه در هر لحظه است. برخی گزارشها حاکی است آمریکا میخواهد منطقه حایل در بادیه سوریه ایجاد کند که در کنترل نیروهای هوادارانش باشد و این نیروها بر مربع مرزی سوریه، عراق، اردن و عربستان بویژه گذرگاه مرزی التنف میان سوریه و عراق کنترل داشته باشند. برای همین منظور نیز نیروهای معارض سوری در اردن آموزش دیدند و این نیروها کار خود را از درعا و السویدا آغاز کردند و نخستین هدفشان قطع امتداد جغرافیایی به اصطلاح «هلال شیعی» است. شعلهور کردن جبهه جنوبی سوریه «ماجراجویی» بسیار خطرناکی است که هدف از آن تعطیل کردن توافقنامه آستانه و بازگرداندن بحران سوریه به نقطه صفر است و اتفاقی نیست که وزیران خارجه سعودی و قطر سخنان مشابهی درباره کنارهگیری بشار اسد بر زبان جاری میکنند. دولت ترامپ میخواهد پایگاههایی در اراضی سوریه و مشخصا در الرقه به عنوان جایگزین پایگاه هوایی اینجرلیک ترکیه ایجاد کند و نفوذ در سوریه را با روسیه و ایران تقسیم کند. روزهای آینده اردن بسیار دشوار است و ما فکر نمیکنیم رهبرانش قدرت قبول یا رد طرحها بویژه طرحهای انگلیسیها و آمریکاییها را داشته باشند و یقین داریم ثبات اردن با تهدید بزرگی در نتیجه بحران سوریه مواجه میشود البته با پذیرش اینکه سوریه امروز با سوریه 28 سال پیش فرق دارد.