کد خبر: 180341تاریخ: 1396/6/4 00:00
ائتلاف‌های جدید در منطقه در حال شکل‌گیری است
نگرانی اردوغان از توطئه آمریکا و سعودی علیه ترکیه
عبدالباری عطوان: شکست نشست اخیر گروه‌های معارض سوری که در پایتخت عربستان برگزار شد، به عقیده بسیاری غیرمنتظره و اتفاق تازه‌ای نبود، چون تقریبا همه کشورهای منطقه و جهان درباره قطعیت ماندن بشار اسد در راس قدرت و بروز تغییرات ریشه‌ای در نقشه ائتلاف‌ها در منطقه اتفاق نظر دارند. در حال حاضر جبهه ترکیه، ایران و روسیه بر جبهه مقابل برتری یافته است؛ جبهه مقابلی که تحت حمایت آمریکاست و شامل عربستان و امارات می‌شود و درصدد جذب مصر است. شکست نشست روزهای دوشنبه و سه‌شنبه معارضان سوری در ریاض بدون اینکه به توافقی درباره تشکیل جبهه یکپارچه‌ای از مخالفان منجر شود و برنامه سیاسی مشترکی در آن تدوین شود، به این دلیل نبوده که این برنامه شامل براندازی بشار اسد است، بلکه به این دلیل است که هدف از این نشست حذف نزدیکان به قطر و ترکیه از گروه‌های مخالف و همچنین از نقشه آینده سوریه است. از همین رو بود که عربستان خواستار حضور تریبون‌های روسیه و مصر در ریاض شده و خود را به دیدگاه آنها در تایید ماندن اسد در قدرت نزدیک کرد، چون بقای اسد را ضامن اصلی وحدت سوریه در مواجهه با اسلام سیاسی در 2 قالب جبهه النصره و داعش و میانه‌روهای اخوان‌المسلمین می‌دانند. وقتی عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان در نامه‌ای به هیات عالی مذاکره‌کننده مخالفان سوریه (مقیم ریاض) گفته واقعیت سوریه نشان می‌دهد کناره‌گیری بشار اسد از قدرت در زمان فعلی، غیرممکن است و باید درباره مدت حضورش بحث شود، این قضیه نشانه چرخش مواضع عربستان و آن هم نه‌تنها در پرونده سوریه، بلکه در پرونده‌های عراق، یمن و ایران است. لحن صدا و اعتمادی که در سخنان یکشنبه بشار اسد کاملا آشکار بود برخاسته از تحولات راهبردی در منطقه و برجسته‌ترین آن پایان قریب‌الوقوع جنگ در سوریه است. حضور مصر در قالب هیاتی بلندپایه در نمایشگاه بین‌المللی دمشق نیز پیام سیاسی بسیار مهمی داشت و نشانه شروع رقابت بین قدرت‌های منطقه و جهان بر سر نفوذ در سوریه جدید و شروع روند علنی عادی‌سازی روابط سیاسی و اقتصادی با دمشق است. سفر کم‌سابقه رجب طیب‌اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه به امان و پیش از آن سفر مهم‌تر سرلشکر محمدحسین باقری، رئیس ستادکل نیروهای مسلح ایران به ترکیه و امضای توافق نظامی راهبردی بین 2 کشور همگی نشان می‌دهد منطقه در آستانه تحولات مهمی است، به گونه‌ای که نقشه ائتلاف‌های جدیدی جای نقشه ائتلاف‌های سابق را خواهد گرفت. ابراهیم کاراگول، سردبیر روزنامه ینی‌شفق چاپ ترکیه که از مطبوعات نزدیک به اردوغان است هفته گذشته سلسله مقالاتی را به قلم تحریر درآورده که مضمون کلی همه آنها درباره نگرانی ترکیه از نقشه ائتلاف‌های جدید در منطقه است و اینکه احتمال حذف و انزوای ترکیه از سوریه و همه منطقه و همچنین تجزیه ترکیه وجود دارد و همین مسائل، سفر اردوغان به اردن و امضای توافق راهبردی نظامی با ایران را توجیه می‌کند. کاراگول در این مقاله‌ها درصدد آماده کردن افکار عمومی ترکیه برای روبه‌رو شدن با تغییر کلی مواضع دولتی در قبال مسائل منطقه و بویژه مساله سوریه است به گونه‌ای که بهبود فوری روابط کشورش با دمشق و تحکیم روابط با عراق در همه سطوح و همچنین قطع حمایت ترکیه از گروه‌های معارض سوری و حفظ وحدت سوریه را خواستار می‌شود. این نویسنده سرشناس ترکیه‌ای درباره هر گونه طرحی برای تجزیه سوریه هشدار داد و گفت: تجزیه سوریه مقدمه تجزیه ترکیه است و آمریکا با پشتیبانی عربستان و متحدانش به دنبال پیاده‌کردن نقشه‌ای هستند که بزرگ‌ترین تهدید موجودیتی برای ترکیه از زمان بعد از جنگ جهانی اول شمرده می‌شود. کاراگول با تایید اینکه مساله سوریه رو به پایان است، همچنین پیشنهاد داده ائتلافی متشکل از سوریه، عراق، ترکیه و ایران برای رویارویی با ائتلاف آمریکا، عربستان، امارات و اسرائیل تشکیل شود که تحت حمایت روسیه باشد. سخنان بشار اسد درباره ناکامی پروژه غربی‌ها در سوریه لفاظی نبوده، بلکه بر اساس مطالعه‌ای جدید و بر مبنای اطلاعات درباره تحولات تازه در منطقه و نه‌تنها در سوریه بیان شده است. درست است که اسد در سخنان خود با تندی به اردوغان تاخته است اما بعید نیست رئیس‌جمهور ترکیه را با وساطت روسیه و ایران در دمشق ببینیم و سیاست همیشه همین است.