محمد نجارصادقی: قانون مالیات بر خانه‌های خالی به عنوان یکی از راهکارهای اعلام شده برای مدیریت بازار مسکن، 2 ساله شده اما تاکنون وزارت راه‌وشهرسازی به عنوان متولی اجرای این قانون، اقدامی انجام نداده است.
به گزارش «وطن‌امروز»، در حالی عباس آخوندی از معضل وجود خانه‌های خالی صحبت می‌کند که وزارت تابعه وی بیش از یک سال و 8 ماه پس از تصویب و ابلاغ قانون اصلاح مالیات‌های مستقیم در تاریخ29 مرداد 94، اقدامی مبنی بر ایجاد سامانه ملی املاک و اسکان نکرده است.  
یکی از مشکلات اساسی موجود در حوزه بازار مسکن که باعث عدم اجرای عدالت اجتماعی و بحران‌های اقتصادی شده، موضوع خانه‌های خالی است؛ خانه‌هایی که اغلب به‌دلیل گران بودن، کسی توان خرید آن را ندارد و صاحبخانه هم راضی نمی‌شود آن را به قیمت پایین‌تری در اختیار مشتریان یا اجاره‌کنندگان بگذارد. در سال‌های اخیر با توجه به رکود اقتصادی حاکم بر تمام اقتصاد کشور، تعداد خانه‌های خالی روند رو به رشدی داشته است به‌طوری که طبق آخرین آمار موجود قریب به 3 میلیون خانه خالی در کشور وجود دارد.
عباس آخوندی، وزیر راه‌وشهرسازی هم در هفته اخیر ضمن آشفته خواندن وضعیت شهر‌‌سازی در ایران در اظهاراتی عجیب گفت: «در تهران 500 هزار خانه خالی داریم ولی عده‌ای در فلاکت زندگی می‌کنند، در کشور نیز 19 میلیون نفر در فلاکت زندگی می‌کنند. این عدم تعادل را می‌توان با دستور برطرف کرد؟» پیش‌تر هم آخوندی در جلسه رای اعتماد خود به موضوع خانه‌های خالی و مشکلاتی که در پی آن ایجاد شده است اشاره کرده بود اما عملا کاری از سوی وزارت متبوع وی انجام نمی‌شود.
بیان و شرح مشکلات موجود به جای حرکت به سمت بهبود همواره روند دولتمردان دولت تدبیر و امید بوده است. سوال اصلی این است که دولت برای رفع معضل افزایش خانه‌های خالی که به گفته شخص وزیر راه‌وشهرسازی 250 میلیارد دلار ارزش ثروت ملی را بدون بهره‌برداری کرده، چه اقداماتی انجام داده است؟ جالب اینجاست که قانون‌گذار هم برای رفع این مشکل قوانینی را پیش‌بینی کرده و برای کاهش تعداد خانه‌های خالی قانون مالیات بر آنها را طراحی کرده است اما وزارت راه‌وشهرسازی پس از گذشت 2 سال نسبت به این قانون بی‌اعتنا بوده است.
راهکار مجلس برای مقابله با افزایش خانه های خالی
نمایندگان مجلس شورای اسلامی با تصویب ماده ۵۴ لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم در تیرماه سال ۱۳۹۴، نحوه تعیین مالیات واحدهای خالی مسکونی را مشخص کردند. بر این اساس قرار شد واحدهای مسکونی واقع در شهرهای با جمعیت بیش از ۱۰۰ هزار نفر که به استناد سامانه ملی املاک و اسکان به عنوان واحد خالی شناسایی می‌شوند، از سال دوم خالی بودن‌شان به بعد مشمول مالیات بر اجاره شوند. این مصوبه می‌افزاید: در سال دوم، یک‌دوم مالیات متعلقه، در سال سوم برابر مالیات متعلقه و سال چهارم به بعد یک و نیم برابر مالیات متعلقه، مالیات مشمول واحدهای خالی مسکونی خواهد شد. در نتیجه براساس قانون مالیات بر خانه‌‌های خالی، اگر ملکی از سال دوم خالی باشد مالک باید ۵۰ درصد مالیات مشخص شده را بپردازد. این میزان در سال سوم معادل ۱۰۰ درصد و در سال چهارم برابر
۱۵۰ درصد مالیات اجاره خواهد بود. در همین راستا طبق تبصره 7 ماده
169 مکرر قانون‌ مالیات‌های مستقیم، وزارت راه‌وشهرسازی مکلف به ایجاد «سامانه ملی املاک و اسکان کشور» ظرف مدت 6 ماه شد. به این ترتیب وزارت راه‌وشهرسازی موظف است امکان دسترسی برخط به سامانه یادشده را برای سازمان امور مالیاتی کشور ایجاد کند. طبق قانون، این سامانه باید به گونه‌ای طراحی شود که در هر زمان امکان شناسایی برخط مالکان و ساکنان یا کاربران واحدهای مسکونی، تجاری، خدماتی و اداری را فراهم کند. هم‌اکنون به‌رغم اتمام مهلت 6 ماهه تعیین شده در قانون، قریب به 2 سال است حتی خبری از اقدام برای ایجاد این سامانه توسط وزارت راه‌وشهرسازی نیست.  پیش از این مظاهریان، معاون وزیر راه‌وشهرسازی اردیبهشت‌ماه 95 در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها درباره اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی بیان کرد که اجرای مالیات بر خانه‌های خالی نیاز به یک سامانه‌ای دارد که ما در حال طراحی این سامانه هستیم و به زودی آماده می‌شود. همچنین پناهی، قائم‌مقام سازمان امور مالیاتی از اخذ مالیات از خانه‌های خالی از ابتدای سال ۹۶ خبر داده بود. چگنی، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن هم در این زمینه گفته برآورد دقیقی نمی‌توان از زمان اجرای سامانه ملی املاک و اسکان ارائه کرد اما پیش‌بینی می‌شود دوره تکمیلی سامانه املاک یک سال به طول بینجامد. اما با گذشت 2 سال از زمان تصویب قانون در مجلس شورای اسلامی، اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. در شرایطی که مسؤولان از اجرایی شدن طرح اخذ مالیات از خانه‌های خالی خبر می‌دهند‌، کشمکش بر سر راه‌اندازی سامانه ملی املاک و اسکان کشور مانع اجرای صحیح این طرح شده است.
مالیات بر خانه‌های خالی که وابسته به راه‌اندازی سامانه املاک و اسکان است، هنوز عملیاتی نشده و در چگونگی اخذ مالیات از این واحد‌ها  برنامه‌ای مشخص  وجود ندارد. یعنی وزارت راه‌وشهرسازی بعد از 2 سال حتی از تاسیس یک سامانه الکترونیکی عاجز بوده یا تمایلی برای این کار نداشته است. این طرح مانند طرح‌های بسیار دیگر با بی‌حالی و رخوت و کندی وزارتخانه راه‌وشهرسازی مواجه شده است. در حال حاضر در استان تهران 489 هزار و 986 مسکن خالی وجود دارد که اغلب در مناطق مرفه‌نشین واقع شده‌اند، مناطقی که تنها عده کمی  توان مالی خرید خانه در آن مناطق را دارند. نکته دیگر اینجاست که بیشتر اجراکنندگان طرح مالیات بر خانه‌های خالی خود مشمول این طرح هستند، یعنی خود خانه خالی دارند که طبیعی است اجرای چنین طرحی هر روز عقب و عقب‌تر بیفتد و با این روند محتمل است که به کلی به فراموشی سپرده شود.
دریافت مالیات بر خانه‌های خالی راهی برای کنترل بازار
با تعطیلی مسکن‌مهر و روی کاغذ ماندن طرح مسکن اجتماعی، بخش زمین و مسکن در رکود عمیقی فرو رفت و با وجود اینکه قیمت مسکن در سال‌های اخیر ثابت یا همگام با تورم بوده است اما پس از کاهش سود سپرده‌های بانکی احتمال هجوم نقدینگی به این حوزه وجود دارد. باید توجه داشت که در سال جاری یکی از اصلی‌ترین مشکلات قشر متوسط جامعه افزایش اجاره‌بهاست که می‌توان آن را با مالیات بر خانه‌های خالی کنترل کرد. به عقیده کارشناسان، افزایش خانه‌های خالی ارتباط مستقیمی با افزایش اجاره‌بها دارد. در این باره اکبری عضو کمیسیون آب، کشاورزی و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی گفته گرانی اجاره‌بهای مسکن با حجم گسترده‌ای از خانه‌های خالی در کلانشهر‌ها به هیچ وجه صحیح نیست؛ گویا تنها برخی‌ها به فکر سرمایه‌گذاری در کارزار مسکن هستند و نه به فکر تامین مسکن شهروندان به نحو کارشناسانه‌ای که بتوانند اقتصاد معیشتی‌شان را تنظیم کنند.


متعجبم چرا دولت روحانی قانون مالیات بر خانه‌های خالی را اجرا نمی‌کند!
محمدرضا رضایی‌کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی درباره بر زمین ماندن اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی مصوب تیرماه 1394 گفت: متعجبم چرا برای اجرای قانون اراده‌ای از سوی دولت وجود ندارد. رئیس کمیسیون عمران مجلس با اشاره به عدم اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی توسط دولت، گفت: براساس آخرین برآوردهای مرکز آمار، بیش از 5/2 میلیون واحد مسکونی خالی در کشور وجود دارد که سهم شهر تهران از این تعداد، نزدیک به 500 هزار واحد مسکونی خالی است. وی با بیان اینکه کمتر جایی از دنیا، این تعداد از خانه‌های خالی بدون مالیات وجود دارد، افزود: در اغلب کشورهای دنیا مالیات بر خانه‌های خالی اعمال می‌شود. رضایی با اشاره به صرف هزینه‌های مالی و زمانی برای قانون‌نویسی اظهار داشت: اجرا نشدن قانون توسط دستگاه‌های اجرایی به این معناست که مجلس وظیفه نظارتی خود را بخوبی انجام نداده است، بنابراین از یک‌سو دولت با زیر پا گذاشتن قانون مالیات بر خانه‌های خالی و از سوی دیگر مجلس شورای اسلامی با کوتاهی در امر نظارت بر اجرای قانون، مقصر هستند.