گروه سیاسی: 1378 سال از عاشورای سال 61 هجری قمری گذشته ولی همچنان غم و اندوه شهادت جانسوز امام حسین (ع) و یاران باوفایش در صحرای کربلا بر دل مسلمین سنگینی می‌کند. به گزارش «وطن امروز» مراسم سوگواری سید و سالار شهیدان که دیگر این سال‌ها محدود به کشورهای اسلامی نمی‌شود و غیرمسلمانان نیز در بسیاری از کشورهای غربی به سوگ شهادت مظلومانه امام حسین (ع) می‌پردازند، در ایران پرشکوه‌تر از سال‌های گذشته برگزار شد. تمام کوچه‌ها، محله‌ها و حسینیه‌ها و تکایا در سراسر ایران با آغاز ماه محرم پیراهن سیاه بر تن کرد و به سوگ سید و سالار شهیدان نشست. در تهران، تکیه‌ها و حسینیه‌ها از اول محرم مراسم عزاداری سید و سالار شهیدان را برپا کردند. مراسم عزاداری در هیات‌های باسابقه و قدیمی تهران ویژه‌تر از سال‌های گذشته بود. نخستین تکیه عزاداری که همزمان با پایتخت شدن تهران در حدود 250 سال پیش برپا شد، همچنان با همان سبک و سیاق گذشته عاشقان حسینی را گرد هم آورد. ظهر دیروز (یکشنبه) مراسم عزاداری روز عاشورای حسینی در حسینیه سادات اخوی با حضور پرشور عاشقان امام حسین (ع) برگزار شد. همچنین حسینیه صنف لباس‌فروش‌ها که از هیات‌های باسابقه شهر است در دهه اول محرم هر روز پس از اذان صبح و اقامه نماز، مراسم عزاداری امام حسین (ع) را برپا می‌کرد. اما مراسم عزاداری در 2 روز تاسوعا و عاشورای حسینی بسیار چشم نوازتر از سال‌های گذشته بود. مردم در این دو روز با حضور در حسینیه‌ها به عزاداری سید و سالار شهیدان پرداختند. برخی از هیات های مذهبی همچون هیات میثاق با شهدای بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق(ع) در روز تاسوعا و عاشورا دسته بزرگ راهپیمایی در خیابان ها به راه انداختند.
ظهر عاشورا عزاداران حسینی در سراسر کشور پس از اذان ظهر، به تاسی از نماز اول وقت امام حسین در روز عاشورا، نماز باشکوه جماعت برگزار کردند. در تهران و شهرستان‌های استان تهران از جمله ورامین، پیشوا، قرچک، شهریار، ملارد، شهرقدس، پاکدشت، ری، رباط‌کریم، بهارستان، پردیس، دماوند و فیروزکوه نیز مردم عزادار و دلداده مکتب حسین(ع)، در ظهر عاشورا با اقامه نماز اول وقت به خوبی نشان دادند مکتب عاشورا زنده است و زنده خواهد ماند. همچنین لرستانی های مقیم تهران در بلوار فردوس همزمان با عاشورای حسینی مراسم سنتی «گِل مالی»
و عزاداری شهادت سرور و سالار شهیدان را برگزارکردند. علاوه بر تهران در سایر استان‌ها نیز عزاداران حسینی به سوگ شهادت سومین پیشوای شیعیان پرداختند. مشهد و قم، حرم مطهر امام رضا(ع) و حضرت معصومه(س) مرکز عزاداری دلدادگان حسینی بود. در یزد به رسم هر ساله آیین ملی نخل‌گردانی با حضور خیل عظیمی از مردم یزد و مسافران برگزار شد. در زنجان بزرگ‌ترین مراسم عزاداری در کشور در روز هشتم محرم برگزار شد. در لرستان نیز مردم در غم امام حسین(ع)، به رسم هر ساله در گِل غوطه‌ور شدند. در فسای استان فارس، تعزیه بزرگ صحرارود اجرا شد. در سایر شهرهای کشور نیز مراسم عزاداری به شیوه سنتی برگزار شد.
عزاداری شیعه و سنی در خراسان رضوی
در استان خراسان رضوی، عزاداری در شهر مشهد مقدس بویژه در حرم مطهر امام رضا(ع) و اطراف آن چشم‌نوازتر از سایر نقاط بود. از ساعت‌های ابتدایی روز تاسوعا و عاشورا عزاداران با حرکت در خیابان‌های منتهی به حرم رضوی و راه‌اندازی دسته‌های سینه‌زنی و زنجیر زنی و حمل بیرق‌های سیاه، با حضور در حرم مطهر ثامن‌الحجج حضرت علی بن موسی‌الرضا(ع)، شهادت مظلومانه جد غریبش را به آن امام همام تسلیت گفتند. در حرم مطهر در شب عاشورا مراسم خطبه‌خوانی و شب گذشته نیز مراسم باشکوه شام غریبان برگزار شد. در این مراسم پس از اقامه نماز، خادمان بارگاه رضوی پس از طی مسیر چهارراه شهدا تا حرم مطهر رضوی، با قرائت صلوات خاصه حضرت رضا(ع) در ورودی حرم مطهر، با تجمع در صحن انقلاب اسلامی سوگواری و عزاداری کردند. عزاداری سید و سالار شهیدان شیعه و سنی نمی‌شناسد و همه در عاشورای حسینی بر سر و سینه می‌زنند. مردم اهل سنت صالح‌آباد تربت‌جام روز عاشورا در غم سرور و سالار شهیدان، اباعبدالله الحسین(ع) سوگواری و عزاداری کردند. در روستای فدیشه نیشابور هم مراسم باشکوه تعزیه‌خوانی روز عاشورا با قدمت 400 سال برگزار شد. در روستای خلیل‌آباد نیز عزاداران با برپایی مراسم سنتی نوای حیدر حیدر، در غم سالار شهیدان و یاران باوفایش سوگواری کردند. در این مراسم که در فهرست آثار معنوی عاشورایی کشور به ثبت رسیده است، عزاداران دور «علم نیشابوری» با در دست گرفتن کمربند نفر کناری با دست چپ حلقه‌ای مدور را تشکیل می‌دهند. یک نفر میاندار در وسط حلقه با فریاد برآوردن نام حسین(ع) را فریاد می‌زند و عزاداران که دست برکمر دارند با زدن بر سینه خود فریاد بر می‌آورند «حسین» و در ادامه و در اوج مراسم با بیان نام «علی» و جواب دادن عزاداران با عنوان «حیدر» این عمل تکرار و در آخر مراسم چاوشی‌خوانی برگزار می‌شود.
عزاداری در شهر حضرت فاطمه معصومه
شهر قم، شهر حضرت فاطمه معصومه نیز در سوگ ایام عزاداری سید و سالار شهیدان، سر تا پا سیاهپوش شده بود. به رسم هر ساله این شهر در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی صحنه اجتماع عظیم و پرشور عزاداران حسینی شد و دلسوختگان حضرت اباعبدالله‌الحسین (ع) با شور و شعور حسینی به خیابان‌ها آمدند و حماسه‌ای دیگر از عشق به
اهل بیت (ع) بویژه سرور و سالار شهیدان خلق کردند. دیروز در عاشورای حسینی جمعیت مشتاق و ارادتمند سرور و سالار شهیدان و یاران باوفایش با گذشتن از خیابان‌های اطراف و مجاور حرم مطهر از طریق مبادی ورودی این مکان مقدس خود را به صحن‌های آن رساندند و در آنجا اجتماع بزرگی را ترتیب دادند. عزاداران حسینی به صورت سیاهپوش در قالب هیات‌ها و دسته‌های عزاداری، سینه‌زنی و زنجیرزنی با حضور در بارگاه کریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه (س) این مصیبت بزرگ را به آن حضرت تسلیت گفتند. همچنین در بیوت و دفاتر مراجع تقلید حضرات آیات عظام مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، سبحانی و علوی‌گرگانی و دفتر مقام معظم رهبری در قم نیز مراسم سوگواری عاشورای حسینی با حضور اقشار مختلف مردم برگزار شد. در این مراسم خطبا در غم شهادت مظلومانه سالار شهیدان امام حسین علیه‌السلام و ابعاد مختلف حادثه عاشورا سخنرانی کردند و ذاکران اهل بیت عصمت و طهارت(ع) به مدیحه‌سرایی و نوحه‌خوانی پرداختند. در چند سال گذشته، عزاداران اباعبدالله‌الحسین در کنار برگزاری مراسمات باشکوه سوگواری، سنت حسنه اهدای خون را نیز به راه انداخته‌اند. در قم پایگاه انتقال خون حضرت روح‌الله در روزهای تاسوعا و عاشورا از ساعت 8 صبح تا 17 میزبان جمعیت انبوه عزاداران حسینی برای اهدای خون بود.
یوم‌العباس بزرگ‌ترین میعادگاه عزاداران
عصر روز هشتم ماه محرم که در زنجان از آن به «یوم‌العباس» یاد می‌شود، جمعیت چند ده هزار نفری عزاداران حسینی بعد از نماز ظهر و عصر در مسجد حسینیه اعظم گرد هم می‌آیند و به عزاداری دسته‌جمعی می‌پردازند. در این مراسم با شکوه که به عنوان میراث معنوی کشور ثبت شده است، بیش از 3 هزار و 500 خادم افتخاری شرکت کردند. یاعباس، یاحسین، یا زینب، یاران قیامت اولدی و ای شمع حرم خانه، قربانین اولوم عباس از شعارهایی بود که دسته حسینیه اعظم زنجان آنها را با مداحان همنوایی کردند. این مراسم همزمان از شبکه‌های مختلف ملی و فراملی از جمله شبکه یک، 3، کوثر، شما و خبر پوشش داده شد. زنجانی‌ها علاوه بر این مراسم باشکوه، در یازدهم محرم نیز مراسم زینبیه برگزار می‌کنند. دسته عزاداری زینبیه زنجان همه ساله 11 محرم از محل این مسجد به طرف امامزاده سید ابراهیم حرکت می‌کند. بر همین اساس و با هدف پیشگیری از ترافیک و تسهیل حضور ارادتمندان، استانداری زنجان امروز دوشنبه ادارات دولتی و مراکز آموزشی را از ساعت 12 ظهر تعطیل کرد.
عزاداری با رسم چند هزار ساله در لرستان
آیین عزاداری در استان لرستان را شاید بتوان یکی از ویژه‌ترین سبک های
عزاداری در کشور دانست. روز گذشته در عاشورای حسینی، از ساعات اولیه صبح دیروز، مراسم ویژه روز عاشورا در شهرهای مختلف استان لرستان برگزار شد. مردم لرستان در این روز بزرگ در مراسمی تاثیرگذار خود را به گل آغشته می‌کنند. «گِل‌مالی» سنت قدیمی و متفاوت مردم استان لرستان در ایام محرم است که این آیین دیرینه مردم لر با پیشینه‌ای مربوط به‌پیش از اسلام از اوج ارادت خالصانه این مردم برخاسته است. زمانی رنگ سیاه نماد غم بود و با توجه به اینکه پارچه سیاه کم بود دور (سیاه‌چادر) را می‌بریدند و روی شانه‌ها می‌بستند به این معنی که «دُور وَ شُو بُویی» یعنی عزادار باشی و گِل درست می‌کردند و روی شانه‌ها و سر که محل اندیشه انسان است، می‌گذاشتند به این معنی که جسم ما از خاک است و به خاک بازمی‌گردد. مردم لرستان بنا بر یک سنت دیرینه که در غم از دست دادن عزیزان‌شان خود را به خاک و گل آغشته می‌کنند در غم مولای‌شان نیز در روز عاشورا تمام بدن خود را به گل آغشته می‌کنند. در لرستان علاوه بر آیین گل‌مالی مراسم ویژه عزاداری ازجمله مراسم شام‌غریبان، گرداندن طوق، علم و سایر نشانه‌ها، کتل بستن، تعزیه‌خوانی، چهل‌منبر و آیین به گل افتادن نیز در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
بلند کردن نخل عزا پس از 70 سال
در عاشورای امسال پس از 70 سال قدیمی‌ترین نخل تعزیه در ایران بار دیگر از روی زمین بلند شد و روی شانه‌های عزاداران حسینی قرار گرفت. نخل‌برداری یا نخل‌گردانی از جمله آداب مرسوم عاشورا در شهرها و آبادی‌های اطراف کویر مرکزی ایران از جنوب خراسان تا سمنان، دامغان، خمین، نواحی قم، کاشان، ابیانه، خور و بیابانک، زواره، اردستان، نایین و... است که در بین این مناطق، بیشترین و شاخص‌ترین نخل‌ها در استان یزد متمرکز است. به گونه‌ای که می‌توان گفت هیچ آبادی‌ای نیست که یک یا چند نخل امام حسین (ع) در آن یافت نشود. نخل‌گردانی که در ایران سابقه‌ای نزدیک به 500 ساله دارد، به معناى تشییع پیکر پاک سرور شهیدان در روز عاشورا است. همه ساله در نقاط کویری ایران و بویژه در یزد این مراسم برگزار می‌شود. امسال اما در یزد پس از 70 سال نخل امیرچخماق به عنوان قدیمی‌ترین نخل جهان با ۴۵۰ سال قدمت از زمین بلند شد تا مردم بار دیگر در کنار قدیمی‌ترین نخل جهان، در میدان امیرچخماق به عزاداری بپردازند.