رفتار دونالد ترامپ در زمینه‌‌سازی
بـرای گزارش ماه اکتبـــر
به گونه‌ای است که حالا محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه دولت حسن روحانی می‌تواند با صراحت بگوید او یعنی رئیس‌جمهور آمریکا در این گزارش، پایبندی ایران به برجام را تایید نخواهد کرد. ظریف گفت: حدس می‌زنم ترامپ در گزارش ماه اکتبر پایبندی ایران به برجام را تایید نکند. اظهارنظر ظریف در واقع به معنای آن است که در ایران بانیان برجام تقریبا درباره محتوای گزارش ماه اکتبر که درباره میزان پایبندی ایران به برجام است، به قطعیت رسیده‌‌‌اند. در این ساعات ناامیدی البته ظریف گفته است در صورت اعلام عدم پایبندی ایران به برجام و خروج آمریکا از توافق هسته‌ای‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، ایران گزینه‌‌‌هایی روی میز دارد. اگرچه شبکه الجزیره در گزارشی به نقل از محمدجواد ظریف نوشت وزیر امور خارجه ایران گفته است در صورت خروج آمریکا از برجام، ایران نیز از برجام خارج خواهد شد اما الجزیره کمی بعد این خبر خود را اصلاح کرد و نوشت وزیر امور خارجه ایران گفته است در صورت خروج آمریکا از برجام، خروج ایران از برجام یکی از گزینه‌‌های روی میز است.
به گزارش «وطن‌امروز»، اگرچه خبر و اصلاحیه عجیب شبکه الجزیره درباره خروج ایران از برجام نشان داد دولت حسن روحانی حتی در صورت خروج آمریکا از برجام تمایلی برای خروج از توافق هسته‌ای ندارد اما ظریف گفته است در صورت خروج آمریکا از برجام، ایران دست به غنی‌‌سازی پیشرفته خواهد زد. ظریف در گفت‌وگو با فایننشال‌تایمز و گاردین که در دفتر نمایندگی ایران در نیویورک برگزار شد، درباره خروج آمریکا از برجام اظهارنظر کرد. دونالد ترامپ طی ماه‌‌های اخیر برنامه‌ای چندوجهی در راستای فراهم کردن زمینه‌ها برای خروج آمریکا از برجام طراحی کرده است. او از یکسو با فشار بر آژانس، موضوع بازرسی‌‌های گسترده از مراکز نظامی ایران را به پیش برده است و از سوی دیگر با تمرکز بر بندهای «غروب آفتاب»، تروئیکای اروپایی حاضر در برجام را راضی کرده است یک توافق ضمیمه بر برجام برای مادام‌العمر کردن محدودیت‌‌های هسته‌ای برجام به ایران تحمیل کند. ترامپ در موضوع موشکی نیز با طرح اتهام همکاری موشکی ایران و کره‌شمالی به دنبال آن است با فشار بر دولت حسن روحانی، توافقی در راستای محدود کردن برنامه موشکی ایران، نظیر آنچه بر سر برنامه هسته‌ای ایران آمده، به‌دست بیاورد. البته او به موازات این برنامه‌ها، پروژه تحمیل خواسته‌‌های خود درباره تحولات منطقه خاورمیانه را نیز مطرح کرده است. ترامپ قرار است ماه اکتبر، درباره وضعیت پایبندی ایران به توافق هسته‌ای گزارشی منتشر کند. بر اساس آنچه ترامپ تاکنون انجام داده، تقریبا همه تحلیلگران معتقدند او در این گزارش مدعی عدم پایبندی ایران به برجام خواهد شد. در صورتی که ترامپ این اقدام را انجام دهد، کنگره تا 60 روز زمان خواهد داشت درباره وضعیت حضور آمریکا در برجام برنامه‌‌ریزی کند.  محمدجواد ظریف هم معتقد است ترامپ عدم پایبندی ایران به برجام را اعلام می‌کند. او که باید قبل از انشای برجام درباره رفتار نامعقول رئیس‌جمهوری بعد از اوباما در قبال برجام، تدبیری می‌اندیشید، می‌گوید در صورت خروج آمریکا از برجام ایران غنی‌‌سازی خود را در سطحی فراتر از گذشته آغاز خواهد کرد. البته ظریف علنا گفت علاقه دارد حتی با وجود خروج آمریکا از برجام نیز این توافق هسته‌ای را با اروپایی‌ها ادامه دهد.  ظریف در گفت‌وگو با فایننشال‌تایمز و گاردین درباره برجام گفت: «یا باید به آن پایبند ماند یا آن را به کنار انداخت؛ شترسواری، دولا دولا نمی‌شود».   ظریف در این مصاحبه که روز جمعه در دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل در نیویورک انجام شد، گفت: «فرض من و حدسم این است که ترامپ پایبندی ایران را تأیید نخواهد کرد و به کنگره اجازه خواهد داد در این‌باره تصمیم بگیرد». به گزارش فارس، وی اضافه کرد: «توافق به ایران اجازه داده است به تحقیق و توسعه ادامه دهد، لذا ما زیربناهای تکنولوژیک خود را ارتقا بخشیده‌ایم. اگر تصمیم بگیریم از توافق خارج شویم، با فناوری بهتری [نسبت به گذشته] از آن خارج خواهیم شد». ظریف که تاکید داشت ایران تنها برای مقاصد صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای استفاده خواهد کرد، همچنین گفت: گزینه‌های ایران [در صورت خروج آمریکا از برجام] بستگی به این خواهد داشت که بقیه جامعه بین‌المللی چگونه با آمریکا برخورد کنند. ظریف تصریح کرد: «اگر اروپا، ژاپن، روسیه و چین تصمیم بگیرند در کنار آمریکا قرار بگیرند، آنگاه فکر می‌کنم توافق به پایان خواهد رسید». وزیر امور خارجه همچنین درباره رفتارهای رئیس‌جمهور آمریکا خاطرنشان کرد: «فکر می‌کنم او سیاست غیرقابل پیش‌بینی بودن را در پیش گرفته است و اکنون در حال تبدیل شدن به فردی غیر قابل اعتماد است». وی افزود: «ترامپ متن، روح و همه جوانب توافق هسته‌ای را نقض کرده است». وزیر امور خارجه گفت: «اگر آمریکا تمایل دارد بازرسی‌های شدید برای همیشه در ایران حفظ شود، باید به اجرای توافق ادامه دهد و مطمئن شود ایران پروتکل الحاقی را تصویب خواهد کرد». ظریف تاکید کرد مسائل منطقه‌ای ایران ارتباطی با توافق هسته‌ای ندارد. وی با اشاره به مقابله ایران با گروه تروریستی داعش تصریح کرد ایران از درستی نقشی که در منطقه و در کشورهایی نظیر عراق، یمن و سوریه بر عهده گرفته، اطمینان دارد. رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: «ما در موضع درست قرار داشتیم ولی آمریکایی‌ها در انتخاب مواضع‌شان در منطقه در موضع غلط قرار داشتند».