محمدجواد ظریف که در گفتوگو با فایننشالتایمز و گاردین گفته بود برآوردش این است که آمریکا در گزارش 15 اکتبر ایران را متهم به عدم پایبندی به برجام میکند، حالا در گفتوگویی که نشریه پولیتیکو از او منتشر کرده، درباره شانس باقیماندن برجام، عدد 50 درصد را مطرح کرده است. وزیر امور خارجه در آستانه دومین سالگرد اجرای برجام میگوید شانس بقای توافق هستهای ایران و 1+5 بیشتر از 50 درصد است. امیدواری 50 درصدی ظریف به باقی ماندن برجام حتی در صورت خروج آمریکا از این توافق، این است که او روی اروپاییها حساب باز کرده است. ظریف گفته است در صورت خروج آمریکا از برجام ایران بلافاصله از این توافق خارج نخواهد شد و منتظر تصمیم اروپا خواهد ماند. امیدواری به اروپا در روزهای ناامیدی از آمریکا البته فعلا افق روشنی ندارد. فرانسه طرفدار ایده ضمیمه بر برجام است. امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه در سخنرانی خود در سازمان ملل گفته است باید فکری برای وضعیت پس از پایان انقضای بندهای «غروب آفتاب» در برجام شود. مکرون بر همین اساس اظهار داشت باید با انجام یک توافق جدید، ایران را برای محدود کردن برنامه موشکی خود پس از سال 2025 مجاب کرد. اظهارات رئیسجمهور فرانسه بخشی از برنامه ترامپ برای تغییر محتوای توافق هستهای است. دولت آمریکا معتقد است از یک سو باید از طریق آژانس نظارتهای بیشتری بر مراکز نظامی و هستهای ایران صورت گیرد. از سوی دیگر وضعیت برنامه هستهای و موشکی ایران پس از تاریخهای انقضای مندرج در برجام، باید تغییر کرده و محدودیتهای هستهای فعلی در برجام دائمی شود، ضمن اینکه محدودیتهای موشکی نیز علیه ایران اعمال شود. فرانسویها نشان دادهاند با نقشه ترامپ درباره بهدست آوردن یک توافق ضمیمه بر برجام موافق هستند. گزارشهایی درباره همراهی انگلیس با این برنامه نیز منتشر شده است. در این وضعیت امیدواری ظریف به باقی ماندن اروپا در برجام، محل تامل است چرا که خروج آمریکا از توافق و بازگرداندن تحریمها و همچنین باقیماندن ایران بر برجام و ادامه محدودیتهای هستهای، در واقع همان چیزی است که دونالد ترامپ به دنبال آن است چرا که وضعیت فعلی «تعلیق
تحریم / تعلیق هستهای» به حالت «بازگشت
تحریم / تعلیق هستهای» تغییر خواهد کرد. با این حال اما ظریف همچنان به برجام امیدوار است. وزیر امور خارجه در گفتوگو با نشریه «پولیتیکو» گفت: اکنون شانس توافق هستهای برای پایدار ماندن بیش از 50 درصد است. ظریف طی گفتوگو با «سوزان گلاسر» خبرنگار بخش «گلوبال» نشریه پولیتیکو گفت: «ایالات متحده تمام تحریمهایی را که میتواند [علیه ایران] وضع کرده است. گمان نمیکنم چیزی مانده باشد که آمریکا بر ایران تحمیل کند اما این مسأله نتایج مورد نیاز [برای آنها] را در پی نداشت. بگذارید با شما روراست باشم... زمانی که آمریکا اعمال تحریمها را آغاز کرد، ایران کمتر از 200 سانتریفیوژ داشت. زمانی که آمریکا سال 2013 پای میز مذاکره آمد، ایران 20 هزار سانتریفیوژ داشت. و [آمریکا] تحریمهایی را بدون محدودیت اعمال کرد. به جایی نرسیدند. البته ایران نیز از آن [افزایش تعداد سانتریفیوژها] سود نبرد زیرا زمانی که روند آغاز شد، ما رشد 6 یا 7 درصدی داشتیم. زمانی که پای میز مذاکره رفتیم، ما رشد منفی 7درصد داشتیم. پس، همه بازنده شدند. این دلیلی است که باید اهدافمان را بازتعریف کرده، موضعگیریها را پایان داده و مذاکره را آغاز کنیم. اکنون بعد از 2 سال مذاکره و 2 سال اجرای نسبتا موفق [توافق] حداقل از سوی ایران، اما اجرا [ی توافق] از سوی ایالات متحده را میتوان در بهترین حالت خستهکننده و ملالآور توصیف کرد. حداقل همه ما میدانیم که توافق فعال است و این چیزی است که همه اعضای گروه 1+5 جز یکی، طی نشست وزیران در شورای امنیت به آن اذعان کردند». به گزارش فارس، خبرنگار پولیتیکو سپس از ظریف خواست درباره سخنرانی ترامپ در اجلاس عمومی و نشستی که ظریف با وزیران خارجه کشورهای 1+5 با حضور «رکس تیلرسون» وزیر خارجه آمریکا داشت، صحبت کند و او نیز پاسخ داد: «اظهارات [ترامپ] بسیار منفی بود... این توهینآمیزترین اظهاراتی بود که از سوی یک رئیسجمهور آمریکا از زمان انقلاب اسلامی علیه ایران گفته شده و قطعا یکی از بدترین و منفیترین بیانیههایی بود که علیه ایران در سازمان ملل خوانده شده است. و آن [اظهارات] مانع دیدار متمدنانه میان من و تیلرسون در آن سطح نازل بود و تیلرسون نیز به همین دلیل، از اینکه به سمت هم کفش پرتاب نکردیم، خوشحال بود». وی در پاسخ به این مسأله که ترامپ خواستار این توافق نیست و قصد مذاکره مجدد دارد، گفت: «این توافق برای 2 سال تحت مذاکرات کامل و دقیقی بود، شما نمیتوانید وقتی فقط یک طرف از یک جنبه از توافق خوشش نمیآید، دوباره مذاکره کنید زیرا جنبههای مختلفی در توافق وجود دارد که طرفهای دیگر خوششان نمیآید. و احتمالا اگر شما به هر پاراگراف این توافق نگاه کنید، چیزی وجود دارد که یکی از 7 یا 8 طرف قضیه با آن مشکل داشته یا گزینه ترجیحی برای یک کلمه یا رویکرد آن دارند. پس این (مذاکره دوباره) بیمعنی است. و اثبات این مسأله است که آمریکا شریک قابل اعتمادی برای ادامه مذاکره درباره مجموعهای از بدهبستانها نیست. خبرنگار پولیتیکو در ادامه با اشاره به بحران کرهشمالی از ظریف پرسید آیا موقعیتی که حول توافق هستهای ایران پیشآمده، وضعیت را برای آمریکا جهت مذاکره با کشورهایی مانند کرهشمالی سختتر میکند؟ ظریف نیز پاسخ داد: «معتقدم این مسأله، وضعیت را بر هر کسی که بخواهد به آمریکا اعتماد کند، سختتر میکند، نه فقط کره شمالی. میبینید که متحدان آمریکا میگویند ایالات متحده شریک قابل اعتمادی نیست».
آمریکا از برجام خارج شود ما...
ظریف در ادامه مصاحبه با پولیتیکو درباره وضعیت بعد از گزارش 15 اکتبر خاطرنشان کرد: در صورتی که ترامپ از توافق هستهای خارج شود، کنگره آمریکا باید در اینباره تصمیم بگیرد. به گزارش تسنیم، رئیس دستگاه دیپلماسی دولت حسن روحانی تصریح کرد: در صورت امتناع کنگره از انجام هیچگونه اقدامی، برجام پابرجا خواهد بود زیرا این توافق به لحاظ فنی، توافقنامهای مورد تأیید قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد است. وی گفت: «بر عهده کنگره است که هر تصمیمی را تأیید کند یا آن را تأیید نکند و من معتقدم کنگره همانند مجلس ما معتقد است اجازه بدهد توافق پابرجا بماند». ظریف در بخش دیگری از این مصاحبه درباره پیامهای تلویحی خروج آمریکا از برجام گفت: «پیامهایی که آمریکا به دنیا میدهد را در نظر بیاورید. [با خروج از برجام] برای هر کسی باور کردن آمریکا و اعتماد به این کشور سختتر خواهد بود، برای همگان و نه فقط برای کرهشمالی. شما شاهد بودهاید که متحدان آمریکا میگویند این کشور شریکی قابل اعتماد نیست». ظریف در پاسخ به این سوال که آیا ایران در صورت خروج آمریکا از برجام از این توافق خارج خواهد شد، گفت: «خیر! ما منتظر خواهیم ماند».