مواجهه میان مادرید و بارسلونا در لیگ قدرت اسپانیا که برای دهه‌ها در قالب ال‌کلاسیکوی معروف فوتبالی محدود شده بود دوباره تبدیل به یک ال‌کلاسیکوی همه‌جانبه سیاسی، اجتماعی و حتی نظامی شده است. دولت خودمختار کاتالونیا همه‌پرسی روز یکشنبه اول اکتبر 2017 را به منزله مجوزی برای استقلال این ایالت از کشور اسپانیا دانست. در عین حال می‌توان این روز را تاریخ ختم مشترک دموکراسی نوین و حقوق بشر غربی دانست. در این روز بود که غربی‌ها ناباورانه صحنه‌های بی‌سابقه سرکوب مردم بارسلونا، یکی از مهم‌ترین شهرهای اتحادیه اروپایی توسط پلیس و نیروهای امنیتی اسپانیا را در یک قدمی خودشان و در چند کیلومتری مرز فرانسه، مهد دموکراسی و حقوق بشر نوین غربی مشاهده کردند. آنچه طی 2 روز اخیر شبکه‌های جهانی از کاتالونیا مخابره کردند اگر در یک کشور غیراروپایی و آمریکایی رخ می‌داد حتی می‌توانست به منزله مجوز دخالت نظامی ناتو و پنتاگون در آن کشور به بهانه دفاع از دموکراسی و حقوق بشر باشد. خشونت نیروهای پلیس امنیت اسپانیا موسوم به گواردیا سیویل یا پاسبان شهری 8 دهه پس از جنگ‌های داخلی اسپانیا بار دیگر تبدیل به سرخط خبرهای جهان شد. حمله‌های بی‌شمار نیروهای گواردیا سیویل به شعبه‌های همه‌پرسی در سراسر کاتالونیا با شکستن شیشه‌ها و درها، مورد ضرب و جرح قرار دادن مردمی که برای رای دادن آمده بودند با باتوم و شلیک به آنها با گلوله لاستیکی، کشیدن مردم معترض روی زمین و حمله به صندوق‌های رای که مظهر مردم‌سالاری مورد ادعای اروپایی‌ها است، همراه بود. این همان پلیس محبوب دیکتاتور مشهور اسپانیا ژنرال فرانکو و نیروی اهریمنی مورد وصف شاعر مشهور و مقتول اسپانیایی، لورکا بود. به گزارش رویترز، دست‌کم 840 شهروند بویژه در شهرهای بارسلونا و خیرونا با جراحات مختلف طی همه‌پرسی روز یکشنبه به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی مراجعه کردند. همچنین گزارش مرکز فوریت‌های پزشکی کاتالونیا حکایت از آن دارد که حال ده‌ها مجروح وخیم است، از جمله کسی که چشمش بر اثر برخورد گلوله پلاستیکی کور شده است.
احتمال اعلام استقلال یکجانبه کاتالونیا
جالب اینکه با وجود توقیف 90 درصد صندوق‌های همه‌پرسی کاتالونیا، 42 درصد از 3/5 میلیون فرد واجد شرایط شرکت در این همه‌پرسی موفق به رای دادن شده‌اند. جوردی تورول، سخنگوی جنرالیتات، دولت محلی کاتالونیا، دیروز ضمن اعلام این خبر گفت ۹۰ درصد از 26/2 میلیون کاتالانی که توانستند در همه‌پرسی اول اکتبر شرکت کنند، به استقلال این ایالت خودمختار از اسپانیا رأی «آری» داده‌اند. کارلوس پوئیگدمون، رئیس دولت محلی کاتالونیا نیز در صفحه توئیتر خود ضمن استقبال از نتایج این همه‌پرسی خواهان تشکیل حکومت جمهوری در این ایالت اسپانیا شد. او پیش‌تر نیز گفته بود نتایج رفراندوم کاتالونیا طبق قوانین رفراندوم برای سپری شدن مراحل بعدی به پارلمان محلی ارائه می‌شود. در همین حال طبق گزارش روزنامه ونگاردیا، مهم‌ترین روزنامه سیاسی کاتالونیا احتمال اعلام یکطرفه استقلال کاتالونیا ظرف روزهای آینده وجود دارد. این روزنامه همچنین از فراخوان اعتصاب و تظاهرات سراسری توسط شماری از تشکل‌ها و انجمن‌های کاتالان در اعتراض به «تعرض به حقوق و آزادی‌های افراد» در جریان برگزاری متشنج همه‌پرسی روز یکشنبه خبر داد. گفته می‌شود جنرالیتات یا دولت محلی کاتالان به اتحادیه اروپایی و کمیته بین‌المللی حقوق بشر به خاطر رفتار خشونت‌بار دولت اسپانیا با مردم این منطقه شکایت برده و خواستار تحریم این کشور به‌خاطر نقض حقوق بشر شده است.
واکنش مادرید
در همین حال تقدیر راخوی، نخست‌وزیر اسپانیا از رفتار پلیس در کاتالونیا باعث بهت اروپایی‌ها شده است. او روز یکشنبه در یک سخنرانی زنده تلویزیونی درباره همه‌پرسی این منطقه گفت: «امروز ما رفراندومی برای خودمختاری در کاتالونیا نداشتیم. آنچه رخ داد تلاشی برای بر هم زدن نظم و آرامش کشور بود». او افرادی را که رای داده‌اند فریب‌خورده و اصل همه‌پرسی را تمسخر دموکراسی نامید و از سرکوب کاتالان‌ها توسط نیروهای دولتی تقدیر کرد. رافائل کاتالا، وزیر دادگستری اسپانیا نیز با اشاره به بند ۱۵۵ قانون اساسی سلطنتی این کشور اعلام کرد دولت مادرید می‌تواند اختیارات خودمختاری منطقه کاتالونیا را در صورت اعلام استقلال به حالت تعلیق درآورد.
پیامد‌ها و واکنش‌های بین‌المللی
مقایسه رفتار دولت‌های مرکزی بغداد و مادرید در مواجهه با آنچه به فاصله یک هفته در کردستان عراق و کاتالونیا گذشت شوکه‌کننده است. دولت عراق با آنکه همه‌پرسی کردستان را غیرقانونی می‌دانست با واکنشی مدنی و قانونی تنها درباره عواقب اعلام جدایی این اقلیم از خاک خود هشدار داد اما جلوی همه‌پرسی را نگرفت در حالی که حکومت سلطنتی اسپانیا برای جلوگیری از ریختن رای کاتالان‌ها به صندوق‌ها به این ایالت خودمختار لشکرکشی کرد. در عین حال سکوت اتحادیه اروپایی در مقابل سرکوب وحشیانه همه‌پرسی استقلال کاتالونیا توسط یکی از دولت‌های عضو یعنی اسپانیا، معنایی جز مرگ دموکراسی در اروپا ندارد. شگفت آنکه کمیسیونر عالی شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد خشونت‌های عریان ماموران دولت اسپانیا علیه کاتالان‌ها را محکوم نکرد و تنها خواستار تحقیقات جامع و بی‌طرفانه شد! این خشونت‌ها علیه مردمی که تنها برای رای دادن آمده بودند و نه حتی تظاهرات، با وجود سکوت بروکسل، صدای سیاستمداران اروپایی را درآورد. جرمی کوربین، رهبر حزب کارگر انگلیس با بهت‌آور خواند خشونت‌های پلیس اسپانیا، از ترزا می، نخست‌وزیر بریتانیا خواست همتای اسپانیایی‌اش ماریانو راخوی را برای پایان دادن به اقدامات ضدمردمی تحت فشار بگذارد. نیکلا استرجن، رهبر حزب ملی اسکاتلند نیز خشونت بی‌سابقه پلیس اسپانیا را نگران‌کننده خواند و آن را محکوم کرد. شارل میشل، نخست‌وزیر بلژیک هم بار دیگر از جامعه بین‌الملل خواست مقام‌های اسپانیا را وادار کنند گفت‌وگوی سیاسی را جایگزین خشونت کنند. نیکولاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا طی یک سخنرانی تلویزیونی ضمن انتقاد شدید از اقدامات سرکوبگرانه دولت اسپانیا، ماریانو راخوی، نخست‌وزیر این کشور را دیکتاتور خطاب کرد. دیده بان حقوق بشر اسپانیا و حزب لیبرال- دموکرات پارلمان اروپا نیز اقدامات خشونت‌آمیز دولت اسپانیا را محکوم کردند. اولریک لوناچک، معاون پارلمان اروپایی نیز گفت: «من قویا استفاده از گلوله پلاستیکی و باتوم از سوی نیروهای اسپانیایی را محکوم می‌کنم و خواستار کاهش تنش‌ها هستم».
زیگمار گابریل، وزیر خارجه آلمان نیز دیروز با ابراز نگرانی از تصاویری که از درگیری‌های کاتالونیا منتشر شده، خواستار گفت‌وگوی فوری میان بارسلونا و مادرید شد. او از دو طرف خواست آرام باشند و خواهان مذاکره فوری میان اسپانیا و کاتالونیا شد که تقریبا محال به نظر می‌رسد.
در عین حال میشائیل روث، معاون وزیر خارجه آلمان با اعلام اینکه جدایی‌طلبی کاتالان‌ها راه‌حل نیست، موضع برلین علیه کاتالان‌ها را لو داد. کمیسیون اتحادیه اروپایی همه‌پرسی استقلال کاتالونیا را غیرقانونی ارزیابی کرد و هرج و مرج و جدایی از طریق این مناقشات را مورد انتقاد قرار داد.
در نهایت روزنامه انگلیسی تلگراف از آغاز سقوط یورو، واحد پول اتحادیه اروپایی با اوجگیری بحران کاتالونیا خبر داد.