سیدمیثم لاجوردی: اتصال ریلی ایران به عراق میتواند اثرات مثبت زیادی بر جریان اقتصاد 2 کشور ایجاد کند. در حال حاضر فقط از طریق جاده در 6 سال اخیر حجم صادرات کالا از ایران به عراق به طور میانگین به 5/14 میلیون تن با ارزشی بالغ بر 6 میلیارد دلار رسیده است. برای جابهجایی این حجم کالا به عراق سالانه حدود 600 هزار سفر توسط وسایل نقلیه سنگین در جادههای غربی کشور صورت میگیرد. از طرف دیگر افزایش تعداد مسافران ایرانی از 700 هزار نفر در سال 1392 به 5/4 میلیون نفر در 1395 سبب شده موضوع جابهجایی این تعداد از مسافران به یکی از دغدغههای مسؤولان بویژه در ماههای محرم و صفر درآید. قطعا این حجم از تبادل کالا و مسافر نیاز به زیرساختهای لازم برای تسهیل امور حملونقل دارد؛ این جابهجاییها به صورت جادهای و هوایی انجام میشود در حالی که مزیتهای حملونقل ریلی برای جابهجایی کالا و مسافر برکسی پوشیده نیست؛ چه این شیوه از حملونقل علاوه بر جابهجایی حجم بالایی از کالا و مسافر، کاهش مصرف سوخت به نسبت 1 به 7 و همچنین کاهش هزینههای پنهان ناشی از تصادفات جادهای را در بر دارد. از اینرو راهبردی اساسی برای حملونقل بین ایران و عراق جهت توسعه ارتباطات گردشگری و تجاری از اهمیت ویژهای برخوردار است. این مهم بارها مورد اشاره مسؤولان عالی اجرایی کشور نیز قرار گرفته به طوری که رئیسجمهوری 2 سال پیاپی وعده اتصال ریلی به عراق را داده است. حسن روحانی در سفر استانی سال 94 خود به خراسان رضوی گفته بود: «خط راهآهن جمهوری اسلامی ایران در آینده به کشورهای آذربایجان و عراق وصل خواهد شد و با اتصال راهآهن ایران به بصره عراق، مردم و زائران اباعبدالله الحسین(ع) در اربعین سال آینده (سال 95) با قطار به زیارت مرقد مطهر امام سوم شیعیان شرفیاب میشوند». حال یک سال پس از وعده وی همزمان با اربعین سال 95، حسن روحانی بار دیگر در استان البرز به اقدامات انجامشده درباره تسهیل شرایط برای عبور و مرور مردم جهت شرکت در مراسم اربعین اشاره کرد و گفت: «امیدواریم بزودی راهآهن ایران به راهآهن عراق متصل شود تا مردم بتوانند در همه روزها به عتبات عالیات مشرف شوند». پروژه اتصال ریلی ایران به عراق برای نخستینبار در سال 90 با امضای تفاهمنامهای بین ایران و عراق رسمیت یافت اما این تفاهمنامه هیچگاه به عقد قرارداد رسمی میان دو کشور نرسید و در نهایت با روی کار آمدن دولت جدید در سال 93 تفاهمنامه دیگری بین مسؤولان ایرانی و عراقی جهت اتصال 32 کیلومتر باقیمانده با عراق امضا شد. طبق این تفاهمنامه ایران متعهد به ساخت پلی 700 متری روی اروند شد و عراق نیز وظیفه مینروبی و احداث 32 کیلومتر خط آهن از بصره تا شلمچه در خاک عراق را بر عهده گرفت. تفاهمنامه سال 93 نیز پس از گذشت 2 سال بدون هیچ اقدام عملیاتی مسکوت ماند تا در نهایت در مهرماه 1395 مسؤول راهآهن جنوب عراق ضمن اعلام عدم توانایی تأمین مالی برای ساخت این خط توسط دولت عراق اظهار کرد حاضر است این پروژه را بهصورت BOT در مدت ۲۵ سال به سرمایهگذاران خارجی واگذار کند. حال باگذشت ۳ سال از آخرین تفاهمنامه رسمی و گذشت یک سال از اعلام عدم توانمندی طرف عراقی برای تکمیل این محور، همچنان اقدام خاصی برای رفع مشکل تأمین مالی این پروژه صورت نگرفته است. گفتنی است، بنا بر اظهارات وزیر راه و شهرسازی، برآورد اولیه ساخت این پروژه 50 میلیون دلار معادل 200 میلیارد تومان است. در همین باره محمد سیاوشی، مدیرعامل شرکت توسعه بازرگانی پیشتاز وابسته به راهآهن جمهوری اسلامی ایران که سال گذشته حمل ترکیبی قطار و اتوبوس زوار کربلا از مرز شلمچه تحت مدیریت او صورت میگرفت، گفته است: «در حال حاضر تعدادی سرمایهگذار ایرانی برای این پروژه وجود دارد ولی متاسفانه دولت عراق نمیتواند تضامین بانکی لازم برای سرمایهگذاری را آماده کند و هنوز کار این پروژه آغاز نشده است. در صورتی که طرفین اقدامات لازم را انجام بدهند، بهرهبرداری از این پروژه حداقل 3 سال زمان میبرد». پرواضح است وظیفه اصلی پیگیری این پروژه در ایران برعهده وزارت راهوشهرسازی است، حال این پرسش مطرح است که راهکار وزارت راهوشهرسازی برای خروج از بنبست تامین مالی این پروژه و سرعت بخشیدن در شروع عملیات اجرایی آن پس از گذشت 6 سال چیست؟ فارغ از منافع مالی و اقتصادی اتصال ریلی بین ایران و عراق ضروری است در راستای تسهیل سفر زائران حسینی در اربعین به عنوان یکی از بزرگترین تجمعهای مسلمانان، پیگیریهای جدی از سوی مسؤولان وزارت راهوشهرسازی و مسؤولان حملونقل عراق انجام شود تا پروسه ساخت راهآهن ایران-کربلا هرچه زودتر کامل شود و زائران حسینی با آسایش و ایمنی بیشتری این سفر زیارتی را انجام دهند.