گروه اقتصادی: ولی‌الله سیف وقتی اواخر شهریور امسال در سفر به چین مانند فرماندهان فاتح، سخن از رفع شدن مشکل حساب بانکی ایرانیان در چین گفت، هیچ‌گاه فکرش را نمی‌کرد کمتر از 40 روز بعد بانک دولتی «آوچاینا» به دانشجوی ایرانی پیامک مسدودی حسابش را ارسال کند. به گزارش «وطن‌امروز»، رئیس‌کل بانک مرکزی که مدیران بانکی را برای انعقاد قرارداد با چینی‌ها به پکن برده بود، در واکنش به بروز مشکلاتی برای حساب بانکی ایرانیان حاضر در چین اعلام کرد دیگر این مشکل وجود ندارد. رئیس‌کل بانک مرکزی درباره مشکل ایجادشده برای حساب‌های بانکی ایرانیان در چین گفت: در حال حاضر بحران برطرف شده است اما انتظار شرایط بهتری را داریم به‌طوری که ایرانیان بتوانند با آرامش فعالیت‌های بانکی خود را ادامه دهند. ولی‌الله سیف با بیان اینکه چین روابط خوبی در گذشته و در زمان تحریم‌ها با ایران داشت، گفت: چین یکی از کشورهایی بود که بسیاری از مشکلات ایران را از طریق همکاری‌های مثبت حل کرد، این روابط بعد از برجام هم استمرار پیدا کرد و با فضای جدید هم افزایش می‌یابد. سیف افزود: یکی از نکاتی که می‌تواند در این مسیر کمک کند بحث روابط بانکی است، متأسفانه روابط بانکی ایران با چین به نحو مورد انتظار، توسعه پیدا نکرده است. وی با ابراز اینکه «تمرکزمان روی ایجاد زمینه‌های همکاری بانکی در 2 کشور است»، گفت: وضعیت ایران به‌دلیل فضای پس از برجام دارای شرایط مناسبی برای قراردادهای تأمین مالی است به طوری که در حال حاضر علاوه بر چین، کره‌جنوبی و کشورهای اروپایی نیز به‌دنبال عقد این نوع قراردادها با ایران هستند که در آینده نزدیک نهایی خواهد شد. رئیس‌کل بانک مرکزی گفت: این فضا نشان‌دهنده آن است که روابط ایران و چین در حال گسترش است و با عزمی که 2 کشور دارند زمینه‌های مهمی برای توسعه روابط وجود دارد.
وعده سر خرمن
با وجود ادعای مسؤولان دولتی اما پیامک یکی از بانک‌ها به دانشجویان ایرانی موجب شگفتی آنها شد. بانک‌های چینی با ارسال پیامک به دانشجویان ایرانی، بار دیگر تهدید کردند حساب آنها را مسدود خواهند کرد. این نخستین‌باری نیست که چینی‌ها چنین برخوردی می‌کنند. چین بار دیگر حساب ایرانیان مقیم شهرهای مختلف خود را مسدود کرد؛ این بار البته برای دانشجویان. همین چند وقت پیش بود که بانک‌های چینی، حساب صادرکنندگان ایرانی را مسدود کرده و شرایطی را ایجاد کردند که صادرکنندگان ناچار شدند حساب‌های خود را جابه‌جا کنند. برای رفع انسداد همین حساب‌ها، پای بسیاری از مقامات ایرانی به میز مذاکره با مقامات چینی باز شد. چند ماه پیش که حساب صادرکنندگان ایرانی به دلایل نامعلوم مسدود شد، مقامات چینی عنوان کردند دلیل اصلی اینکه حساب ایرانی‌ها مسدود شده، تطبیق برخی سیستم‌های بانکی با مقررات جدید بین‌المللی و بویژه FATF بوده است اما اکنون دانشجویان ایرانی هم با مشکل مشابهی مواجه شده‌اند و بانک‌های چینی با ارسال یک پیامک، به آنها اعلام کرده‌‌اند حساب‌شان مسدود خواهد شد. در همین ارتباط، یکی از دانشجویان ایرانی مقیم چین در گفت‌وگو با مهر می‌گوید: این تنها بانک چینی است که تا پیش از این با دانشجویان ایرانی کار می‌کرد و آنطور که پیداست، شرایط اکنون برای دانشجویان با سختگیری بسیار همراه شده است. وی می‌افزاید: بانک آوچاینا که یک بانک دولتی چین است، با ارسال پیامکی به دانشجویان، اعلام کرده ارائه هر گونه خدمات به اتباع کشورهای کره‌شمالی، سوریه و ایران ممنوع است؛ ضمن اینکه همین بانک، خدمات دلاری به اتباع کشورهای سودان، کوبا و کریمه را هم ممنوع اعلام کرده است.
این دانشجوی ایرانی می‌گوید: همچنین براساس مصوبات جدید، به اتباع کشورهای ترکیه، افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، امارات عربی متحده و ترکمنستان با بررسی دقیق، خدمات ارائه می‌شود.
مشکل چیست؟
مشکل حساب ایرانیان در چین در تابستان امسال آغاز شد. این خبر از آن جهت اهمیت داشت که چین شریک اول تجاری ایران حتی در زمان تحریم‌ها محسوب می‌شد و بازی در آوردن چینی‌ها نوبر بود. دلایل بسیاری در این‌باره گفته شد اما هیچ‌گاه به طور رسمی دولتی‌ها در این‌باره سخن نگفتند و موضع‌گیری نکردند.
برخی منابع این امر را ناشی از تحریم‌های جدید آمریکا می‌دانند؛ از سوی دیگر برخی معتقدند این اقدام بانک‌های چینی هیچگونه ارتباطی با تحریم‌های آمریکا ندارد بلکه ناشی از ایجاد تحول در ساختار و سیستم بانکی کشور چین و ناظر بر مقررات ضدپولشویی یا همان FATF است. وزیر سابق اقتصاد در آخرین روزهای کاری خود گفته بود: «محدودیت در مبادلات دلاری سبب شده بانک‌هایی که ارتباط نزدیکی با آمریکا دارند و با دلار کار می‌کنند، محدودیت‌هایی در همکاری با ایران داشته باشند». محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر وقت صنعت، معدن و تجارت نیز مستقیما به وجود مشکل در مبادلات بانکی با چین بویژه در حوزه پتروشیمی اشاره کرد و صراحتا بیان داشت: «صادرات پتروشیمی به مشکل خورده و بانک‌های چین هم همکاری نمی‌کنند».
سوغات سیف از چین چه شد؟
سیف برای رایزنی با مقامات چینی اواخر تابستان به این کشور سفر کرد و در آنجا اعلام کرد مشکل حساب بانکی ایرانیان رفع شده است. همین اظهارات و قرارداد 35 میلیارد دلاری ایران و چین موجب شد روزنامه‌های حامی دولت تیتر «سوغات 35 میلیاردی سیف از چین » را برگزینند اما گویا این سوغات زیاد دوام نداشته است. دولت باید ابتدا اعلام کند چرا یک ایرانی در کشور دوست نمی‌تواند حساب بانکی افتتاح کند و ثانیا توضیح دهد منظورش از برداشته شدن تحریم‌های بانکی چیست؟ چرا دوستان ایران هم همچنان در بازی تحریم بانکی قرار دارند و در دوران پسابرجام هر روز باید خبر بد اقتصادی بشنویم؟