اولین جلسه مشترک نمایندگان ساواک ایران و موساد اسرائیل، مرداد 1339 چهار سال پس از تأسیس ساواک برگزار شد. نظر به اهمیت این نشست و مصوبات آن و تلاشی که رژیم صهیونیستی برای استفاده از توان امنیتی ایران برای مقابله با رژیم جمال عبدالناصر در مصر به کار بسته بود، گزارش نتیجه مکتوب این جلسه را به نقل از اسناد ساواک مرور می‌کنیم.  اسرائیل به‌عنوان رژیمی جعلی و غاصب، همیشه از خشم انقلابی و قیام بر حق مردم مسلمان و مظلوم منطقه در هراس بود، لذا بیش از هر چیز، سران صهیونی در پی اتحاد و ایجاد ارتباط با سران کشورهای منطقه بودند، بنابراین تقویت و اتخاذ راهکارهای جدید در سیاست خارجی از بدو غصب سرزمین‌های اشغالی، از اولویت‌ خاصی برخوردار بود. پس از جنگ سوئز در سال 1335 (1956 م)، ضرورت ایجاد ارتباط و گسترش آن با کشورهای منطقه، بیش از پیش از سوی رژیم صهیونیستی احساس شد. بدین ترتیب شیوه‌ای جدید برای ایجاد روابط با کشورهای غیرعرب منطقه خاورمیانه در امر سیاست خارجی اسرائیل مطرح و پایه‌ریزی شد: «... در سال‌های دشوار پس از جنگ آبراه سوئز، اسرائیل کوشید سیاست خارجی خود را به گونه‌ای تنظیم کند که ثمره پیروزی نظامی خود را بر مصر درو کند. سیاست مقامات تل‌آویو آن بود که با ایجاد روابط با کشورهای غیرعرب حاشیه‌ خاورمیانه که شدیداً نگران گسترش ناصریسم و کمونیسم بودند، (1) اسرائیل را از انزوای منطقه‌ای به درآورند. ایسر هارل، رئیس موساد سهم مهمی را در این استراتژی نوآورانه، ‌یعنی توسعه و پیشبرد نقش اسرائیل در دیپلماسی نهان
داشت...». (2) از سویی، سران بسیاری از کشورهای منطقه، بنا به دلایل مختلف، از ارتباط آشکار با اسرائیل در هراس و وحشت به سر می‌بردند، لذا پیش از هر چیز، غیرآشکار بودن روابط- حداقل در قدم‌های اولیه- مدنظر سران کشورهای منطقه بود. بر این اساس، بخش سازمان اطلاعات اسرائیل که عملیات نهان را انجام می‌داد، در این زمینه نیز فعالیت خود را از سر گرفت و در کنار وزارت امور خارجه، خود را مطرح کرد: «... برای انجام این نقش [توسعه و پیشبرد نقش اسرائیل در دیپلماسی نهان و ایجاد ارتباط با کشورهای منطقه خاورمیانه] موساد در اوایل 1958[1337] بخش روابط خارجی را پدید آورد. ریاست این بخش به یعاکف [یعقوب] کاروز، مرد توانمندی که از زمان انتقال از شین‌بت در سال 1954[1333] در پاریس مستقر شده بود، واگذار شد. دیری نپایید که این بخش جزء بی‌همتایی از سازمان اطلاعات اسرائیل شده و موازی با کار سری وزارت خارجه در راستای ایجاد و حفظ روابط با کشورهایی که نمی‌توانستند یا نمی‌خواستند روابط رسمی با اسرائیل برقرار کنند، به خدمت پرداخت...» (3) ایران به‌عنوان «گوهر تابناک»(4) در زمینه ارتباط با اسرائیل، مورد توجه خاص سران تل‌آویو بود. اگر چه رژیم شاهنشاهی در زمان نخست‌وزیری ساعد رژیم غاصب را به شکل دوفاکتو مورد شناسایی قرار داده بود(5) ولی هراس محمد‌رضا نسبت به عکس‌العمل مردم مسلمان ایران بویژه روحانیت و هماهنگی این دو طیف در اعتراض به موضوع مزبور، موجب شد این ارتباط به شکل مخفیانه و نیمه‌آشکار، تعقیب و پی‌ریزی شود. به این علت، نقش سازمان اطلاعات و امنیت کشور و سازمان اطلاعاتی اسرائیل و روابط آنها در این زمینه پررنگ‌تر از روابط دیگر نهادها و ارگان‌های دولتی بوده و نقش اساسی در این حیطه را ایفا و اجرا کردند. ساواک از بدو تأسیس توسط آمریکایی‌ها، ارتباط نزدیکی با اسرائیل داشت و حتی در سال‌های اولیه تأسیس و قبل از حضور همه‌جانبه اسرائیل در شؤون مختلف ساواک، دیدارهایی بین سران دو سازمان صورت گرفته بود. بختیار به‌عنوان نخستین رئیس ساواک با سران اسرائیلی ملاقات و دیدارهایی به عمل آورد: «...سپتامبر 1957[1336] تیمسار تیمور بختیار، نخستین رئیس سازمان اطلاعاتی تازه تشکیل‌یافته ساواک (سازمان اطلاعات و امنیت کشور) در پاریس با کاروز (6) که در مقام «رایزنی سیاسی» در سفارت اسرائیل خدمت می‌کرد، دیدار به عمل آورد...». (7) این دیدار که بدون آگاهی محمد‌رضا نمی‌توانست صورت بگیرد، جایگاه ویژه‌ای در نظر سران اسرائیلی داشت که از آن به‌عنوان «گشایشی حیاتی» یاد شده است: «... این گشایشی حیاتی در این زمینه بود. کاروز بعدها گفت: «ایسر [هارل، رئیس موساد] موضوعاتی را مستقیماً نزد گلدا [مایر، وزیر خارجه] (8) برد. این نخستین باری بود که یک کشور مسلمان به ما اظهار علاقه می‌کرد...». (9) رئیس دو سازمان اطلاعات و امنیت ایران، یعنی تیمور بختیار و ایسر هارل، رئیس موساد با یکدیگر «روابط دوستانه شخصی» بسیار خوبی برقرار کرده بودند. (10) چندی پس از دیدار بختیار و کاروز، جلساتی به منظور هماهنگی بین دو سرویس اطلاعاتی ایران و اسرائیل با شرکت مقامات رده‌بالای 2 سازمان برگزار شد. سال 1339، جلسه‌ای با شرکت رئیس ساواک، ‌رئیس موساد و دیگر مقام‌های مطرح 2 سازمان تشکیل شد. در گزارش ساواک در این زمینه آمده است: «... طبق تصمیمات متخذه قبلی روز دوشنبه 24 مرداد جلسه کمیته هماهنگی رؤسای سازمان‌های اطلاعات ایران و اسرائیل با حضور سپهبد بختیار، آقایان هارل کاروز‌، سرتیپ پاکروان و سرتیپ‌ علوی‌کیا منعقد شد. آقای هارل اظهار زیر را نمود: با توجه به وضع حساس 2 کشور و شرایط بحرانی جهان چنانچه در سیاست عالی و در فعالیت بین‌المللی 2 کشور هماهنگی ایجاد شود و درباره هدف‌های کلی که بین 2 کشور می‌باشد تبادل‌ نظر، مشورت و توافق به عمل آید بدون شک خواهیم توانست در صحنه بین‌المللی نقش مؤثری بازی کنیم و خطراتی که متوجه ماست، رفع کنیم.
در اینجا آقای هارل یادآور شد وضع جهان و خاورمیانه طوری است که پشتیبانی و حفظ منافع ایران از لحاظ اسرائیل جنبه حیاتی دارد و هر عملی که دولت اسرائیل به نفع ایران انجام می‌دهد در حقیقت قدمی است که به نفع خود اسرائیل برداشته شده است، بنابراین باید تصریح کرد هر نوع کمک اسرائیل به ایران بدون توقع هیچگونه عمل متقابلی از طرف دولت شاهنشاهی است و ما اکنون اصراری درباره مبادله نمایندگان سیاسی بین 2 کشور نداریم. البته دولت اسرائیل امیدوار است در آتی این منظور عملی شود ولی موضوع مزبور فعلاً مطرح نیست...». در ادامه سند ساواک راجع به راهبردهای مشترک ساواک و موساد چنین آمده است:
1- هدف‌های کلی
آقای هارل یادآور شد هدف‌های کلی کار در مرحله حاضر عبارت است از:
- جلوگیری از هرگونه افزایش قدرت ناصر
- دفع حمله تبلیغاتی که جمال عبدالناصر با تشریک مساعی روس‌ها علیه ایران آغاز کرده است. در این باره اقدام عمومی در فاش کردن ماهیت حقیقی عبدالناصر و سیاست او لازم است.
- تقویت ایران از نقطه‌نظر سیاسی و اقتصادی تا مبانی ثبات و پایداری ایران مستحکم‌تر شود.
دولت اسرائیل حاضر است تمام امکانات خود را بدون هیچگونه قید و شرط و با تمام قدرت و با رعایت تمام شرایطی که فعلاً باید دولت ایران ملاحظه کند در اختیار ایران بگذارد.
2- نحوه همکاری
همکاری می‌تواند در حیطه‌های زیر به طور مؤثری صورت گیرد:
1- حیطه سیاسی
2- حیطه تبلیغاتی
3- حیطه اجتماعی
حیطه سیاسی: چنانچه در کشورهای مهم دنیا بین نمایندگی‌های سیاسی 2 کشور طبق دستورات مرکز، تبادل‌ نظر و مشورت به عمل آید و برای حل مسائل جاری راه مشترکی آغاز شود زودتر و مؤثرتر به منظور خود نائل خواهیم شد و شاید بعضی مسائل که به تنهایی قابل حل نبودند به آسانی راه‌حل پیدا کنند. نمایندگی‌های دولت اسرائیل تمام تجربیات و معلومات خود را در اختیار نمایندگان ایران خواهند گذاشت. «لابی»‌های موجود را به کار خواهیم برد و به نمایندگی ایران در اداره عمل «لابی» راهنمایی خواهیم کرد. شرط موفقیت این است که نمایندگی‌های خارجی ایران که به‌طور کلی ضعیف می‌باشند به‌طور شایسته‌‌ای تقویت شوند و باید به‌طور قطع برای این منظور در سفارتخانه‌های مهم تعداد کارمندان ورزیده و شایسته افزایش یابد، زیرا در وضع حاضر امکانات اغلب سفارتخانه‌ها به‌قدری محدود است که قادر به انجام وظایف محوله نیستند.
حیطه تبلیغاتی: با در نظر گرفتن حمله تبلیغاتی بی‌سابقه‌ای که علیه ایران جریان دارد باید تمام وسایل را به کار برد تا از شدت این حمله کاسته شود. برای این منظور باید آشنایی کامل با محیط مطبوعاتی کشورهای مختلف داشت و با شخصیت‌های متنفذ این محافل تماس نزدیکی برقرار شود. در محیط هر کشور باید طبق مختصات روانی آن کشور عمل نمود تا به نتیجه برسیم. نمایندگان دولت اسرائیل در خارج در این باره معلومات خیلی وسیعی دارند که تماماً در اختیار نمایندگان ایرانی گذاشته خواهد شد. ضمناً برای اعمال نفوذ در سایر رشته‌های تبلیغاتی مانند رادیو، تلویزیون و... می‌توان اقدامات مؤثرتری در نظر گرفت.  
حیطه اجتماعی و روابط عمومی و اقتصادی: چنانچه با طرق عمل مناسب فعالیت‌های دامنه‌داری برای برقراری تماس با شخصیت‌های مؤثر در طبقات مختلف انجام شود می‌توان از خیلی امکانات که تابه حال دست‌نخورده مانده‌اند استفاده کرد. به عبارت دیگر باید سازمان‌های روابط عمومی مجهز و منظمی (که تاکنون یا وجود نداشته یا به نحو غلطی اداره می‌شده) تأسیس کرد. در این مورد آقای هارل گفت دولت اسرائیل از مؤسسات خصوصی موجود تجربه بدی دارد و به این نتیجه رسیده که آنها از مقتضیات و اوضاع حقیقی کشورهای ما بیش از حد بی‌اطلاع هستند و بالنتیجه نمی‌توانند عمل مفیدی انجام دهند و با در نظر گرفتن این تجربه دولت اسرائیل تصمیم گرفت که عمل روابط عمومی را رأساً انجام دهد و تا به حال نتیجه رضایتبخشی حاصل شده است. اسرائیل نه فقط حاضر است دستگاه خود را در اختیار ایران بگذارد بلکه نمایندگی‌های ایرانی را کمک خواهد کرد تا دستگاه مشابهی برپا کنند. وقتی دستگاه مؤثری ایجاد شد به‌خودی خود خیلی از مسائل تبلیغاتی و اقتصادی راه‌حل مناسبی پیدا خواهد کرد.
3- پیشنهادات برای اقدامات اولیه
آقای هارل پیشنهاد کرد هر چه زودتر بین وزرای امور خارجه 2 کشور ملاقاتی به عمل آید تا مسائل فوری همکاری و هماهنگی مطرح شود. چنانچه در آتیه نزدیکی چنین ملاقاتی میسر نباشد اجازه داده شود وزیر خارجه اسرائیل نماینده تام‌‌الاختیاری نزد آقای آرام اعزام دارد تا مذاکرات لازم را به‌عمل آورند سپس باید به نمایندگی‌های سیاسی 2 کشور در نقاط مهم دنیا دستورات لازم صادر شود، به این منظور پیشنهاد می‌شود گروه کاری که از یک نفر ایرانی و یک ‌نفر اسرائیلی مرکب خواهد بود تشکیل و به نقاط مورد نظر اعزام شوند تا در محل ترتیبات لازم همکاری دوجانبه را بدهند. سپهبد بختیار در اینجا اظهار داشت پس از اینکه مطالب بالا به شرف عرض رسید و مورد تصویب واقع شد ترتیب لازم برای همکاری 2 کشور داده خواهد شد. در قسمت دوم مذاکرات ترتیبات همکاری بین مأموران 2 سرویس مورد مطالعه واقع شد و عملیاتی که تا به‌حال انجام گرفته مرور و اصلاحات لازم برای پیشرفت کار مطرح شد. این جلسات با حضور مقامات 2 سازمان، جهت برنامه‌ریزی انجام و شروع همکاری عملی ادامه یافت. در گزارش ساواک از کمیته اطلاعاتی مشترک ایران و اسرائیل آمده است: در تاریخ 24، 25 و 26 مرداد 1339 (مطابق با 15، 16 و 17 آگوست 1960) کمیته اطلاعاتی مشترک ایران و اسرائیل مرکب از آقایان آلموگ، رابکین و بابایی به نمایندگی از طرف اسرائیل و انصاری،‌ عظیما، کاوه و ‌عالیخانی از طرف ایران تشکیل شد.
دستور کمیته به‌شرح زیر بود:
1- فعالیت‌هایی علیه سوریه و مصر از لبنان
2- فعالیت‌هایی علیه سوریه و مصر از کشورهای بی‌طرف دیگر
3- استخدام مأموران ویژه تحت پوشش‌های مختلف و آموزش آنها
4- تأمین وسایل ارتباطی برای مأموران موجود و بهبود وضعیت ارتباطی آنها
5- شروع عملیات مخصوص
6- تهیه اسناد ایرانی برای مأموران ویژه سرویس اسرائیل
7- کسب اخبار از منابعی که من غیر عمد اطلاعاتی را افشا می‌کنند (منابع ناآگاه).
کمیته مشترک به اتفاق آرا تصمیم گرفت پیشنهادات زیر را برای تصویب به رؤسای سرویس‌های اطلاعاتی 2 کشور تعلیم کند.
 1- فعالیت‌هایی علیه سوریه و مصر از لبنان
الف- سرویس ایران یک نفر با پوشش مناسب در سفارت ایران در بیروت مستقر سازد. این شخص ممکن است به وسیله سرویس اسرائیل تعلیم داده شده و با محیط خدمتی خود آشنا شود. از طرف سرویس اسرائیل وسایل ارتباط لازم در اختیار او گذارده خواهد شد.
ب- باید از وجود ایرانی‌های مقیم لبنان، لبنانی‌ها و سرویس‌های مخالف ناصر مقیم لبنان (که شناخته نشده‌اند) برای ایجاد شبکه اطلاعاتی به‌منظور کسب اطلاع از سوریه استفاده کرد. سرویس اسرائیل حاضر است فهرست تعدادی اشخاص نشان‌شده را در اختیار سرویس ایران گذارده و حتی‌المقدور راجع به تحقیق در اطراف نشان‌شده‌ها و استخدام اشخاص مناسب به سرویس ایران کمک کند.
ج- تحقیق درباره نمایندگی‌های مختلف لبنان که در سوریه مستقر است (از قبیل نمایندگی تجارتی، بانکی، بیمه، حمل‌ونقل و ...) و بررسی درباره امکان استفاده اطلاعاتی از طریق این نمایندگی‌ها
2- فعالیت علیه سوریه و مصر از سوی کشورهای بی‌طرف دیگر
الف- بررسی امکان عملیاتی علیه مصر از طریق کشورهای لیبی، سودان و عربستان سعودی
ب- بررسی امکان استفاده از سودانی‌هایی که در مصر کارمند ادارات دولتی هستند و به آنها از طرف دولت مصر به منظور مستعفی کردن‌شان فشار آورده می‌شود و بالنتیجه این اشخاص از دستگاه ناراضی هستند.
ج- در هر نقطه از جهان که 2 کشور ایران و ج.م.ع نمایندگی سیاسی دارند مأموران سرویس ایران اشخاص مناسبی را در بین کارمندان نمایندگی سیاسی ج. م. ع نشان کرده و بتدریج درباره استخدام آنان مطالعه می‌کنند. سرویس اسرائیل در مورد استخدام این قبیل نشان‌شده‌ها کمک خواهد کرد.
 3- استخدام مأمور ویژه
2 سرویس ایران و اسرائیل فعالیت مشترک فعلی خود را به منظور استخدام و تربیت مأمور توسعه خواهند داد. سرویس اسرائیل حاضر است برای تعلیم مأموران سرویس ایرانی (به‌طور نظری و عملی) در صورت لزوم به نقاط دیگر جهان نیز کارشناسانی بفرستد.
4- وسایل ارتباط
سرویس اسرائیل برای تکمیل وسایل ارتباط مأموران سرویس ایران حاضر است هرگونه وسیله از قبیل بی‌سیم، مرکب نامریی، وسایل عکاسی، ‌مخفی کردن پیام و... در اختیار سرویس ایران بگذارد و طرز به کار بردن آنها را نیز تعلیم دهد. سرویس ایران صورت نیازمندی‌های خود را تهیه کرده و به سرویس اسرائیل خواهد داد.
 5- شروع عملیات مخصوص
عملیات مخصوص 2 سرویس باید با توجه به 2 اصل صورت گیرد:
یکم- بررسی فعالیت‌های اطلاعاتی و تخریبی ناصر در خاورمیانه و مقابله با آنها. در این‌مورد لازم است نحوه نفوذ در سازمان اطلاعاتی مصر و سوریه، روش رسوخ در میان عوامل ناصر و پایگاه‌های وی در خاورمیانه و کشورهای دوست دیگر مورد مطالعه قرار گیرد.
دوم- نقطه ضعف ناصر در سوریه است، بنابراین باید نهایت کوشش را برای کسب اطلاع از وضع سوریه به‌کار برد و درباره شرایط فعلی محافل و طبقات مختلف این کشور دقیقاً تحقیق کرد و با توجه به ‌آنها برای وارد آوردن ضربه مهلک به ناصر در سوریه از وضعیت مناسب استفاده کرد.
با توجه به نکات یادشده توصیه‌های زیر می‌شود:
الف) اقدام به عملیات ویژه مشترک در کشورهای عرب با توجه به امکانات ارتباطی ایران (استفاده از محافل اقتصادی سوریه که از ناصر بیزار هستند و همچنین بررسی امکان به‌کار بردن اعضای حزب منحله بعث). هدف این عملیات کشف فعالیت محافل مصری و طرفدار مصری و پیدا کردن طرق مقابله با آنهاست.
ب) بررسی روابط فعلی ایران و سوریه پس از قطع روابط سیاسی با ج. م. ع. در این مورد باید امکان استفاده از تجار سوری مقیم ایران، پرواز هواپیماهای ایرانی از فراز سوریه و رفت‌وآمد کشتی‌های ایرانی را در بنادر ج. م. ع مورد نظر قرار داد.
ج) کسب اطلاع از مدارکی که محتملاً در سفارت
ج. م. ع در ایران موجود است.
 6- تهیه اسناد برای مأموران ویژه
سرویس ایرانی حاضر است مدارک هویت لازم (شناسنامه و گذرنامه) جهت مأموران اسرائیلی که به‌صورت یک‌نفر ایرانی به کشور عربی اعزام می‌شوند، تهیه کند.
 7- تحقیق از منابع ناآگاه
باید به مأموران اطلاعاتی 2 سرویس اهمیت استفاده از منابع ناآگاه توضیح و تعلیمات کافی داده شود. منابع ناآگاه در صورتی که به‌نحو زیرکانه و صحیحی مورد استفاده قرار گیرند یکی از مفیدترین و سرشارترین منابع اطلاعاتی هستند. 2 سرویس باید مرتباً فهرستی از مطالبی که می‌توان درباره آنها اطلاعی از منابع ناآگاه تهیه کرد در اختیار مأموران خود بگذارند.
- به منظور تسهیل امکان اجرای برنامه فوق سرویس ایرانی یک مأمور برای ارتباط با سرویس اسرائیل معرفی خواهد کرد.
- به منظور بررسی نتیجه فعالیت‌های محوله درباره پیشنهادات بالا و تشخیص معایب و نواقص و طرق رفع آنها کمیته اطلاعاتی مشترک 2 سرویس 3 ماه دیگر از این تاریخ در اسرائیل تشکیل جلسه خواهد داد...».
اگر چه کم و بیش، همکاری بین 2 سازمان اطلاعاتی ایران و اسرائیل ادامه داشت ولی پس از حضور استادان و کارشناسان اسرائیلی در ساواک به منظور آموزش نیروهای اطلاعاتی ایران، این روابط از گسترش چشمگیری در سطوح مختلف برخوردار شد. سال 1340 پس از حضور فردوست در ساواک و توسل وی به اسرائیل، زمینه‌ مساعد‌تری جهت همکاری موساد و ساواک پدید آمد. در این میان، نقش نصیری که در سال 1343 به ریاست ساواک رسید نیز قابل توجه است. اسرائیل پس از سپری شدن حدود 5 سال از آموزش ساواک، زمینه را به منظور استفاده از نیروهای امنیتی ایران، مناسب دیده و درصدد برآمد از محصول خود به نحو بهتری استفاده کند.
پی‌نوشت:
1- رسانه‌های گروهی و تبلیغی تحت سیطره صهیونیست‌ها با تبلیغات حساب‌شده‌، با ترساندن کشورها از ناصریسم و کمونیسم، در سوق دادن سران کشورها یا حداقل ایجاد پوشش و بهانه جهت برقراری روابط با رژیم غاصب زمینه‌های لازم را مهیا کرده و نقش غیرقابل انکاری در این زمینه داشته‌اند.
2- جنگ‌های نهانی اسرائیل، ص 232- 231
3- همان، صص 232
4- همان
5- 24 اردیبهشت 1327 دولت اسرائیل اعلام موجودیت کرد و 8 ماه بعد، به‌رغم جو شدید ضدصهیونیستی در مسلمانان منطقه و ایران، دولت ساعد با دریافت 400 هزار دلار رشوه به طور دوفاکتو آن را به رسمیت شناخت. (به نقل از: ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، ج 2؛ ص 128.) همچنین رجوع کنید به: سیاست خارجی ایران در دوران پهلوی؛ تألیف عبدالرضا هوشنگ مهدوی، نشر پیکان، چاپ چهارم، 1377
6- کسی که ریاست بخش روابط خارجی موساد در بدو تأسیس را عهده‌دار بود.
7- جنگ‌های نهانی اسرائیل، ص 232
8- توضیح از مترجم کتاب است.
9- جنگ‌‌های نهانی اسرائیل، صص 233- 232
10- همان، ص 233. تیمور بختیار تا زمان برکناری، ارتباط خود با اسرائیل و سیا را ادامه داد.
منبع: ساواک و دستگاه اطلاعاتی اسرائیل، عبدالرحمن احمدی، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی