درنگ سعد حریری درباره استعفایش از نخستوزیری لبنان، شکست مفتضحانه دیگری بر رژیم ریاض تحمیل کرده است، چرا که سعودیها برای مقابله با ایران و حزبالله لبنان تصمیمات حسابنشدهای اتخاذ میکنند. سعد حریری سهشنبهشب بعد از گذشت 3 هفته از استعفای ناگهانیاش در ریاض، به بیروت بازگشت و اعلام کرد به درخواست رئیسجمهوری لبنان در استعفایش درنگ میکند. کارشناسان و تحلیلگران سیاسی اتفاقنظر دارند که تجدیدنظر حریری درباره استعفایش نشان میدهد این اعلام استعفا خارج از اراده وی بوده و ریاض وی را مجبور به این کار کرده است. این موضوع را منابع نزدیک به نخستوزیری لبنان پس از بازگشت حریری به کشور تایید و به خبرگزاری رویترز اعلام کردند چند ساعت قبل از آنکه رونوشت متن استعفای حریری در اختیارش قرار گیرد، وی در حبس خانگی مقامات سعودی بوده است. در همین راستا، محمدعلی عثمانالملیکی، تحلیلگر سیاسی در لبنان میگوید، عربستان در معرکه کوچکی که در لبنان ایجاد کرد شکست خورد، چرا که فضای استعفای سعد حریری بسیار عجیب بود و به خیلیها صدمه وارد کرد. الملیکی گفت اقدامات حسابنشده رهبران عربستان وضعیت شرمآوری برای آنان در جهان به وجود آورد. این امر از موضع کشورهای اروپایی بویژه فرانسه روشن بود و جامعه عربی هم متوجه شد توطئهای برای دخالت در لبنان به بهانه قدرت گرفتن حزبالله وجود دارد. خبرگزاری رویترز نیز در تحلیلی با اشاره به شکستهای مستمر عربستان در تقابل مستقیم با ایران و حزبالله، نوشته است، سران سعودی اخیرا تلاش کردند با وادار کردن سعد حریری، نخستوزیر لبنان به استعفا، فشارها علیه ایران و حزبالله را افزایش دهند. رویترز نوشته است: «این اقدامات منعکسکننده سیاست خارجی ستیزهجویانه جدیدی است که ولیعهد محمد بنسلمان جلودار آنهاست. او که در دوران حکومت پدرش، ملک سلمان، قدرت قابل توجهی کسب کرده، مشتاق است وارد تقابلی مستقیمتر با ایران شود... اما مجبور کردن حریری به استعفا و تشدید تنشها با ایران بر سر یمن، برای این شاهزاده و مشاورانش، نتایج عکس به بار آورد. عدم حمایت کشورهای عربی از اقدام علیه ایران و حزبالله نشان میدهد شمار اندکی از متحدان سعودی، مایل به مقابله مستقیم با ایران هستند.» به نوشته رویترز، سران سعودی گمان میکردند میتوانند حریری را کنار بزنند و با پس گرفتن پوشش سیاسی از حزبالله، مقابله با آن را برای کشورهای عربی، آمریکا و اسرائیل آسانتر کنند. اما بعد از کنارهگیری ناگهانی حریری، لبنانیها از همه جناحهای سیاسی به حمایت از او برخاسته و تأکید کردند استعفای نخستوزیر لبنان به دلیل آنکه با فشار سعودیها صورت گرفته اعتباری ندارد. تلویزیون سیانان نیز در گزارشی تأکید کرد: «اگر انتظار حاکمان ریاض این بود که کنارهگیری حریری منجر به ایجاد موجی از احساسات علیه حزبالله و حامی آن یعنی ایران شود، اینک باید امیدشان به یأس مبدل شده باشد [چرا که] چنین موجی ایجاد نشد.»
واکنش رسمی حزبالله به بازگشت حریری
فراکسیون پارلمانی حزبالله لبنان در نخستین واکنش به بازگشت سعد حریری به کشور اعلام کرد، این اقدام و اظهارات مثبت وی نشاندهنده امکان بازگشت اوضاع به روال عادی است. فراکسیون «وفاداری به مقاومت» در پارلمان لبنان در بیانیهای بعد از نشست هفتگی خود اعلام کرد: ما افتخار میکنیم به اینکه میشل عون، رئیسجمهور لبنان روشی ممتاز در اداره بحران کنونی با همکاری و همبستگی نبیه بری، رئیس پارلمان به کار گرفت. فراکسیون حزبالله در نخستین واکنش رسمی بعد از بازگشت سعد حریری، نخستوزیر مستعفی لبنان به بیروت تأکید کرد: ما منتظر تغییرات استراتژیک بزرگ در منطقه بعد از نابودی داعش هستیم. این فراکسیون اظهارات کورکورانه و تحریکآمیز برخی کشورهای شورای همکاری خلیجفارس برای خدشهدار کردن چهره مقاومت را محکوم و تأکید کرد: هیچ کسی اجازه ندارد به حق ما در مقاومت انتقاد کند. فراکسیون المستقبل وابسته به سعد حریری در پارلمان لبنان نیز اعلام کرد به تأخیر انداختن استعفا از سوی حریری اقدامی حکیمانه است.
شروط حریری برای پسگرفتن استعفایش
سعد حریری چهارشنبه اعلام کرد تعویق استعفای او از سمت نخستوزیری به خواست ژنرال عون بوده است. او گفت رئیسجمهوری لبنان از او خواسته مشاورههای بیشتری در این زمینه انجام شود. در همین راستا، روزنامه سعودی «الشرقالاوسط» چاپ لندن به نقل از یک منبع مطلع ادعا کرد شروط حریری برای پس گرفتن استعفایش 3 مورد بوده است: پایبندی و حمایت از توافق طائف (توافقنامه سال 1989 که به جنگ داخلی 15 ساله لبنان پایان داد)، اتکا به سیاست بیطرفی، عدم آسیب به روابط با کشورهای عربی. در ادامه این گزارش به نقل از یک منبع نزدیک به سعد حریری آمده است، درنگ حریری به معنای تعلیق موقت استعفای دولت است و او پس از صحبت با عون، جو را برای گفتوگو مثبت دیده است. منابع نزدیک به عون و حریری درباره امکان رسیدن به نتیجه مثبت اظهار خوشبینی کردهاند. در ادامه این گزارش آمده حزبالله برای گفتوگو آماده است، سلاح حزبالله خارج از این معادله خواهد بود و بحث در این باره مرتبط به راهبردهای دفاعی است.