بر اساس اظهارات سخنگوی کاخ سفید، دونالد ترامپ اواسط ژانویه نظر نهایی خود را درباره برجام اعلام خواهد کرد. به گزارش «وطن امروز»، پس از آنکه کنگره ضربالاجل ترامپ برای بازنگری در پایبندی آمریکا به برجام را رد کرد و تغییرات مورد نظر ترامپ را محقق نکرد، حالا ترامپ باید درباره توافق هستهای با ایران تصمیمگیری کند.
شواهد میگوید رئیسجمهور جنجالی آمریکا به دنبال اعلام رسمی عدم پایبندی کشورش به برجام است. در همین راستا روز گذشته اعلام شد 24 عضو مجلس نمایندگان آمریکا مدعی شدند 8 مورد گزارش مبنی بر نقض برجام توسط ایران در اختیار دارند. این اعضا با ارسال نامهای به مقامات ارشد دیپلماتیک، دفاعی و اطلاعاتی این کشور، درباره صحت گزارشهایی درباره نقض برجام از سوی ایران استعلام کردهاند. به گزارش تسنیم، لی زلدین، عضو جمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا و یکی از اعضای کمیته روابط خارجی این مجلس، به همراه 23 تن دیگر از همقطاران خود در نامهای خطاب به رکس تیلرسون وزیر خارجه، جمیز ماتیس وزیر دفاع و مایک پمپئو رئیس سازمان سیا، درباره صحت 8 مورد گزارش درباره نقض برجام از سوی ایران از آنها استعلام کردهاند. این 24 عضو مجلس نمایندگان آمریکا در نامه خود با اشاره به عدم تأیید پایبندی ایران به برجام از سوی دونالد ترامپ، مدعی شدهاند: از زمانی که برجام اجرایی شده است، ایران نهتنها «روح» بلکه «متن» این توافق را از جهات متعدد نقض کرده است. به ادعای این اعضای مجلس نمایندگان آمریکا، آژانس بینالمللی انرژی اتمی 2 مرتبه به نقض برجام (از سوی ایران) اذعان کرده است؛ در فوریه و نوامبر 2016. به گفته این سیاستمداران آمریکایی، فوریه 2016، آژانس گزارش داد میزان ذخیره آب سنگین ایران به 9/130 تن رسید که بیش از سقف 130 تن مندرج در توافق است. همچنین به ادعای این اعضای مجلس نمایندگان آمریکا، نوامبر 2016 ایران 100 کیلوگرم بیش از حد مجاز آب سنگین ذخیره کرده بود. این نمایندگان در نامه خود به برخی موارد دیگر که بیشتر راجع به آزمایش سانتریفیوژهای جدید است نیز ارجاع داده و فعالیتهای ایران در این عرصه را نقض برجام فرض گرفتهاند.
این ادعاها در حالی مطرح شده است که آژانس بینالمللی انرژی اتمی به طور متناوب تاکنون، طی 9 مرتبه گزارشدهی، پایبندی ایران را به برجام تأیید کرده است.
با این حال کارشناسان معتقدند این اقدام اعضای مجلس نمایندگان میتواند زمینهسازی برای گزارش 15 ژانویه ترامپ را تقویت کند. یکی از این شواهد، تمرکز بیش از اندازه دولت آمریکا روی موضوع توان دفاع موشکی ایران است. آنها حالا 3 کشور اروپایی حاضر در برجام را کنار خود جمع کردهاند تا فشار بر ایران برای محدود کردن برنامه دفاع موشکی خود را دنبال کنند. بر اساس نقشه ترامپ، آمریکا حکم پلیس بد را برای برجام ایفا و فشارها بر ایران را تشدید میکند تا اروپاییها با گرفتن ژست مدافع برجام، ایران را متقاعد به محدود کردن برنامه دفاع موشکی خود و همینطور عقبنشینی از سیاستهای منطقهای خود کنند. اظهارات اخیر نمایندگان 3 کشور انگلیس، فرانسه و آلمان در شورای امنیت علیه برنامه موشکی ایران که در واقع پیروی و تایید ادعاهای نیکی هیلی درباره ایران بود، نشان داد واشنگتن پایتختهای اروپایی را در نقشه ترامپ علیه ایران با خود همراه دارد.
چرا ضربالاجل نتیجه نداد؟
نشریه «نشنالاینترست» در یادداشتی تحت عنوان «چرا استراتژی ترامپ درباره ایران شکست خورد؟» به بررسی راهبرد جدید آمریکا درباره ایران پرداخت و دلایل موفق نشدن آن را برشمرد. در ابتدای این یادداشت با بیان اینکه فرصت 60 روزه کنگره برای تصمیمگیری درباره بازگرداندن تحریمهای ایران - که درپی برجام برداشته شده بود - تمام شد، آمده است: استراتژی جدید آمریکا با هدف وادار کردن ایران به تغییر رفتار و همچنین متحدان اروپایی به همراهی با واشنگتن علیه توافق هستهای است. نشنالاینترست با بیان اینکه ترامپ در این رویکرد جدید حتی خواستار تغییر رژیم ایران شده است، نوشت: اما این رویکرد از نبود چند مولفه کلیدی برای موفقیت، رنج میبرد. این رویکرد بیش از حد روی تهدیدات تمرکز کرده، نقش ترغیبکنندهها و تضمینهای قانونی را نادیده گرفته و از تعامل دیپلماتیک غافل شده است. در ادامه این یادداشت آمده است: ترامپ فراموش کرده اجبار و تهدید زمانی موفق است که تضمین معتبری داده شود که اگر [کشور] هدف از درخواستهای آنها تبعیت کرد، شاهد خویشتنداری متقابل خواهد بود. نشنالاینترست با بیان اینکه ترامپ اما نشان داده حتی اگر ایران امتیازهای بیشتری بدهد، توافق را لغو میکند، تاکید کرد: تهدید بدون تضمین معتبر، فقط قلدری است و نباید انتظار داشت موفق شود. در پایان این یادداشت به رئیسجمهور و کنگره آمریکا توصیه شده است اگر میخواهند واقعا برجام را تغییر داده، توسعه موشکهای بالستیک ایران را متوقف کرده و نفوذ منطقهای آن را کاهش دهند، باید اهمیت حفظ تضمینهای معتبر را دریافته و از تهدیدات بیشتر اجتناب کنند.