عبدالباری عطوان: وزارت خارجه سوریه این‌روزها به طور قابل‌توجهی فعال است، آن هم برای هشدار شدید‌اللحن به ترکیه که تهدید به حمله نظامی علیه شهرهای منبج و عفرین به منظور سرکوب نیروهای یگان‌های مدافع خلق کرد کرده و هم به آمریکا که وزیر خارجه آن تاکید کرده ارتش آمریکا برای رسیدن به 3 هدف در سوریه می‌ماند؛ نخست ممانعت از بازگشت داعش پس از شکست آن در رقه و موصل، دوم مقابله با نفوذ ایران و سوم بیرون کردن اسد از قدرت. اظهارات رکس تیلرسون مقامات سوری را به شکستن سکوت و تنظیم مجدد اولویت‌های خود واداشت به‌گونه‌ای که در صدد ایجاد طرح‌هایی برای رویارویی با حضور نظامی آمریکا در شرق فرات برآمده که شمار کماندوهای آن در آنجا بالغ بر یک‌هزار نفر است و برای ایجاد پایگاه‌های نظامی دائمی در شمال سوریه و تشکیل کشور کردی نقشه کشیده است به‌گونه‌ای که ارتشی با 30 هزار نیرو را برای حفاظت از آن تشکیل دهد  تا این کشور کردی را آموزش و مسلح کند. رهبر سوریه متوجه شده به دنبال شکست داعش حالا آمریکا مرحله دوم یعنی بنای اجرای طرح تجزیه سوریه را گذاشته از همین رو دمشق باید برای مقابله با آن آماده شود. در این راستا وزارت خارجه سوریه در بیانیه‌ای اعلام کرد: حضور نظامی آمریکا در خاک سوریه غیرقانونی و نقض قانون بین‌المللی و حاکمیت ملی با هدف حمایت از داعش است که به دست اوباما تاسیس شد و ما با این حضور غیرقانونی مقابله می‌کنیم. این وزارتخانه زمان و چگونگی  مقابله با حضور نظامی آمریکا را معین نکرد اما اتاق عملیات نیروهای متحد سوریه با صدور بیانیه‌ای ابهام‌آمیز و غیرمنتظره تهدید کرد که در زمان مناسب به هر جای حضور نیروهای آمریکا در سوریه و منطقه حمله می‌کند. این نخستین بار است که چنین چیزی را از اتاق عملیات می‌شنویم و بعید نیست به مثابه نیروهای بسیجی جدیدی از سوریه و چند کشور حامی مقاومت باشد که مسؤولیت انجام عملیات علیه نیروهای آمریکایی در شمال شرق سوریه و چه بسا هم در عراق را برعهده می‌گیرند و شمار آنها بالغ بر 5 هزار نفر است؛ نظیر مقاومتی که پس از اشغال عراق توسط آمریکا در سال 2003 شکل گرفت. تیلرسون از سوریه، ایران و متحدانشان چه انتظاری دارد هنگامی که می‌گوید نیروهای کشورش حتی تا پس از سرکوب داعش در سوریه می‌مانند تا با نفوذ ایران و سرکوب آن مبارزه کرده و اسد را از قدرت بیرون کنند. چالش استراتژیک بزرگ‌تری که رهبری سوریه با آن مواجه است، احتمال ورود همزمان این کشور به 2 رویارویی نظامی بزرگ است نخست علیه آمریکا و نقشه‌های جدایی‌طلبانه آن در شمال سوریه و دوم تهدیدهای ترکیه برای یورش به عفرین و منبج است که تحت سیطره نیروهای مدافع خلق کرد قرار دارد. معاون وزیر خارجه سوریه پنجشنبه گذشته هشدار داد نیروی هوایی سوریه نیروی کامل خود را بازیافته و آماده انهدام اهداف هوایی ترکیه در آسمان سوریه است، چون هر گونه عملیات نظامی در منطقه عفرین حرکتی خصمانه از سوی ارتش ترکیه علیه خاک سوریه محسوب می‌شود. گمان نمی‌رود که فیصل مقداد چنین تهدیدهای قوی‌ای علیه ترکیه را بدون اینکه رهبری سوریه در این زمینه از سوی متحد روس خود حمایت شود، بیان کرده باشد چون مسکو مخالف هرگونه مداخله ترکیه در عفرین است و رابطه‌ای قوی با نیروهای مسلط بر آنجا دارد و نیروهای روسیه هم در آنجا حضور دارند. با وجود اینکه رابطه اردوغان با هر کدام از کشورهای آمریکا و روسیه متشنج شده آن هم به دلیل حمایت‌های این دو کشور از کردهای سوریه اما او نمی‌تواند با هیچ‌کدام از این 2 قدرت بزرگ درگیر شود از همین رو رئیس ستاد مشترک ارتش و رئیس سرویس اطلاعات خود را برای دیداری فوق‌العاده با وزیر دفاع روسیه فرستاد تا علاوه بر جست‌وجوی راه برون‌رفتی، درصدد کسب موافقت روسیه از طرح خود برای نابودی شبه‌نظامیان کرد در عفرین و منبج بر آید. اردوغان گزینه‌های دشواری پیش‌روی خود دارد، او به نابودی ارتش آمریکایی کردها در شمال سوریه و حمله به عفرین و منبج تهدید کرده و ارتشی متشکل از 22 هزار نفر از مخالفان مسلح سوری را تشکیل داده تا در این عملیات در کنارش باشند. از سوی دیگر سوریه آشکارا عدم مخالفت خود با نابودی ارتش کردها و درگیری ترکیه با آمریکا را نشان داده و حتی آرزوی چنین اتفاقی را دارد اما در برابر مداخله ترکیه در عفرین هم ساکت نخواهد ماند و اردوغان باید تصمیم بگیرد با چه کسانی درگیر می‌شود؛ نخست با سوری‌هایی که مورد حمایت روسیه در شمال سوریه قرار دارند یا با کردهایی که مورد حمایت آمریکا در شمال شرق آن هستند  یا با هر دو همزمان وارد درگیری می‌شود که این اقدام به معنای خودکشی است.