روز 16 بهمن 1357 رئیس سازمان سیا اعتراف کرد درباره پیش‌بینی مسائل ایران، این سازمان ناکام بوده است. وی گفت: چیزی که ما پیش‌بینی نمی‌کردیم این بود که یک پیرمرد 78 ساله که مدت 14 سال در کشورش حضور نداشت بتواند نیروها را براحتی به هم پیوند دهد.   یکی از مناقشه‌های سیاسی میان دولتمردان آمریکایی در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، بر سر ناتوانی مقامات سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا «سیا» در پیش‌بینی انقلاب و ارزیابی تحولات ایران بود. این در حالی است که بیش از 40 هزار کارشناس، مستشار و عناصر اطلاعاتی آمریکا در آستانه انقلاب و در خلال آن در ایران فعالیت داشتند. علاوه بر این، آمریکا دارای پایگاه‌های متعدد استراق سمع و جاسوسی در نقاط مختلف ایران بویژه در مرزها بود. رژیم شاه ژاندارم آمریکا در خاورمیانه بوده و سفارت آمریکا در تهران از بیشترین پرسنل سیاسی، اطلاعاتی، امنیتی، نظامی و فرهنگی برخوردار بود. نمایندگان سنا و مقامات کاخ سفید بیش از سایر منابع تصمیم‌گیری از ضعف «سیا» در تحلیل رویدادهای ایران به هنگام شکل‌گیری انقلاب انتقاد می‌کردند اما تصمیم‌گیرندگان و رهبران «سیا» نیز غالباً به هنگام پاسخگویی، اظهارات «استانفیلد ترنر» رئیس وقت «سیا» را تکرار می‌کردند و مدعی می‌شدند که تنها منبع موثق اطلاعاتی «سیا» از اوضاع ایران ساواک بوده و عدم توفیق «سیا» در پیش‌بینی حوادث ایران نتیجه اتکا و اعتماد بر گزارش‌های ساواک بوده است. این در حالی است که همین اتکا توسط سازمانی که فعالیت‌های جاسوسی جهانی دارد،‌ دلیل دیگری بر عدم قابلیت «سیا» در انجام فعالیت‌های موفق برون‌مرزی شناخته شد. در دی ماه 1357 قبل از فرار شاه از کشور و هنگامی که منابع سیاسی آمریکا از سقوط شاه مطمئن شده بودند، روزنامه واشنگتن‌پست چاپ آمریکا گزارشی را به نقل از «سیا» منتشر و در آ‌ن به‌روشنی مجادله میان «سیا» با مقامات سنا را تشریح کرد. سپس روزنامه فایننشال‌تایمز چاپ لندن خلاصه‌ای از این گزارش را منتشر کرد. در این گزارش که در شماره نهم دی 1357 مجله «خواندنی‌ها» منعکس شد، چنین می‌خوانیم: بعد از اینکه معلوم شد که بر اثر روابط نزدیک سازمان سیای آمریکا با سازمان ساواک ایران، سازمان سیای آمریکا نتوانست از احساسات و عقیده مردم اطلاعی صحیح به دست بیاورد و بموقع، رئیس‌جمهور آمریکا را مطلع نماید و اطلاعات سازمان سیا اطلاعاتی نادرست بود که سازمان ساواک ایران در دسترس سیا می‌گذاشت، نه فقط رئیس‌جمهور آمریکا ناراضی شد بلکه مجلس سنای آمریکا هم از قصور سازمان سیا ناراضی شد و تعداد قابل‌توجهی از اعضای مجلس سنای آمریکا با بلندپایگان سیا مذاکره کردند. بلندپایگان سیا در قبال ایراد اعضای مجلس سنای آمریکا می‌گویند حکومت ایران از دوستان نزدیک آمریکاست و آمریکا با ایران پیمان اتحاد دفاعی منعقد کرده و رعایت دوستی، ما را وامی‌داشت که هرگونه اطلاعاتی که از ایران می‌خواستیم از حکومت ایران به دست بیاوریم و چون تمام اطلاعات در دست ساواک بود ما از آن مؤسسه رسمی کسب اطلاع می‌کردیم و کشور ایران یک کشور دشمن نبود که ما برای کسب اطلاعات از اوضاع آنجا به منابع غیر‌رسمی یعنی به افراد و دسته‌ها مراجعه نماییم و اگر چنین می‌کردیم سبب عدم رضایت حکومت ایران می‌‌شد و ما نمی‌توانستیم در یک کشور دوست با کسانی که با حکومت مخالف هستند تماس حاصل کنیم و ساواک هم همواره به ما اطمینان می‌داد که هیچ نوع خطری،‌ رژیم ایران را تهدید نمی‌نماید و مخالفت علمای مذهبی ایران را طوری بدون اهمیت به شمار می‌آورد که آن را برابر با صفر می‌دانست. بلند‌پایگان سازمان سیا به اعضای مجلس سنای آمریکا گفتند که ما در سال‌های گذشته همواره از 50 تا 75 عامل در ایران داشتیم که عمال دائمی ما در آن کشور بودند و علاوه بر آنها، ما گاهی از عمال غیر‌دائمی و موقتی استفاده می‌کردیم. بلندپایگان سیا می‌گویند که اگر ما در ایران با مخالفان تماس حاصل می‌کردیم تا اینکه از آنها کسب اطلاع کنیم، سازمان ساواک نسبت به ما ظنین می‌شد و درصدد ممانعت برمی‌آمد و اگر اصرار می‌کردیم به شکل دشمنی حکومت آمریکا نسبت به شاه جلوه می‌نمود و معلوم نبود منتهی به چه عواقبی بشود. اگر ما در ایران با مخالفان برای کسب اطلاع تماس حاصل می‌کردیم و مواجه با مخالفت ساواک می‌شدیم، معلوم نبود وقایع آینده چه خواهد شد؟ با اینکه اعضای مجلس سنای آمریکا با بلند‌پایگان سیا مذاکره کرده‌اند، از توضیح آنها قانع نشدند، در نتیجه یک کمیسیون از وزارت خارجه آمریکا با شرکت چند تن از سناتورها تشکیل شد تا اینکه توضیحات سازمان سیای آمریکا را بشنود و معلوم شود چرا سازمان سیا که همواره در ایران دارای عده زیادی از عوامل بوده که کارمندان سیا به شمار می‌آمده‌اند نتوانست وقایعی را که امروز در آن کشور اتفاق می‌افتد پیش‌بینی کند. یکی از کارهای آمریکا در ایران، با شرکت سازمان سیا و کارشناسان دیگر آمریکایی نصب دستگاه‌های کسب خبر بود. این دستگاه‌ها که در طول سال‌ها با موافقت حکومت ایران برای کسب اطلاعات نصب گردیده، از لحاظ مادی دارای ارزش بسیار است. ارزش مادی آن ناشی از این است که همه آن دستگاه‌ها گرانبها است و بعضی از آنها از مکمل‌ترین وسایل کسب اخبار و اطلاعات است و نباید به دست دیگران بیفتد ولی هیچ یک از آنها نتوانستند هنگام وقوع انقلاب به یاری سیستم امنیتی و اطلاعاتی آمریکا بشتابند... .
منبع: مجله «دوران»، شماره 26