عبدالباری عطوان: بزرگ‌ترین دستاورد ملت، دولت و احزاب ترکیه از طریق مداخله‌شان در بحران سوریه که این روزها وارد هشتمین سال خود میشود، این است که آنها به صورتی «بهت‌آور» متوجه شدند عضویت‌شان در پیمان ناتو عضویتی از درجه «پنجم» است؛ عضویتی با وظایف اجباری و بدون هرگونه حق متقابل. رجب طیب‌اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، روز شنبه طی یک سخنرانی، از ناتو خواست به سوریه بیاید و به ترکیه در محافظت از مرزهایش برابر تروریسم کمک کند. اردوغان گفت: «با ناتو صحبت می‌کنم... شما کجا هستید... به سوریه بیایید... چرا شمال نمی‌آیید... آیا ترکیه یکی از کشورهای عضو ناتو نیست؟ ما را به افغانستان، سومالی و بالکان دعوت کردید و ما پاسخ مثبت به این دعوت دادیم... الان ما شما را به سوریه دعوت می‌کنیم پس چرا به این ندا پاسخ نمی‌دهید؟» این درخواست «قابل انتظار» از سوی اردوغان حاوی معانی بسیاری است؛ نخست: اردوغان که از لحاظ سیاسی و نظامی در عفرین «درگیر شد»، بخوبی متوجه شده است که یکسره کردن نبرد در این شهر که آن را محاصره کرده است، هرگز آسان نیست و بلکه هزینه‌بردار هست آن هم در سایه گسیل شدن جنگجویان کرد از الرقه، قامیشلی، عین‌العرب و الحسکه که چه‌بسا با حمایت آمریکا انجام میشود. لذا اردوغان خواستار کمک ناتو میشود که در جریان جنگ‌های سرد به ترک‌ها خدمات عالی ارائه داد. دوم: بعید نیست اردوغان این درخواست را بیشتر در خطاب به ملت ترکیه مطرح کند تا به ناتو. او می‌خواهد به آنها بگوید جناح غربی که مشتاق است هویت کشور ترکیه اروپایی باشد نه شرقی اسلامی، به درخواست شما برای محافظت از مرزهای کشورتان از تروریسم مداخله نکرد و از عمل به تمام تعهداتش نسبت به شما، کنار کشید. سوم: رفتن به منبج بعد از یورش به عفرین، به معنی درگیری با ایالات متحده است که نیروهایش در این شهر و در حدود 20 پایگاه نظامی در طول مرزهای مشترک سوریه و ترکیه مستقر شده‌اند به عبارت دیگر، درگیری با ابرقدرت ناتو. اردوغان در همین سخنرانی روز شنبه خود تأکید کرد که ترک‌ها نیرویی اشغالگر نیستند و برنامه‌شان برای مداخله نظامی در عفرین و چه‌بسا شهرهای دیگر سوریه مانند قامشلی، تل‌ابیض و منبج به منظور پاکسازی مرزهای ترکیه از تروریست‌هاست. او از اهداف دیگری که در روزهای اول این مداخله نظامی (که وارد هشتمین هفته خود شده است) یعنی ایجاد منطقه امن در عمق 50 کیلومتری برای اسکان دادن حدود
5/3 میلیون پناهنده سوری، سخنی نگفت. ناتو هرگز به درخواست‌های اینچنین ناامیدانه اردوغان پاسخ نخواهد داد و برای حمایت از مرزهای این کشور مداخله نخواهد کرد. ترکیه یک کشور مسلمان در سازمانی غربی و مسیحی است و عضویت آن با پایان جنگ سرد و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ساقط شد و پیمان «ورشو» نیز تحلیل رفت. ناتو با ترکیه در چارچوب سیستم «ضامن» یا ارباب و برده تعامل می‌کند. آمریکا مانع از آن میشود که ترکیه و سوریه بر امتداد شرق فرات کنترل داشته باشند، جایی که ذخایر نفت و گاز «رزرو شده» برای دولت کردی در مناطقی از این دو کشور در حال شکل‌گیری است. ترکیه از نظر سیاسی و نظامی برای غرب حکم مانعی برای ورود مسلمانان به اروپا را دارد و این نقش به محض اینکه رجب طیب اردوغان «پرچم عثمانی» را بالا برد، به پایان رسید. نشست سه‌جانبه‌ای که اوایل ماه آینده میلادی با میزبانی اردوغان از روسای جمهوری روسیه و ایران، در استانبول برگزار خواهد شد چه‌بسا فرصتی باشد که ترکیه استراتژی خود را برای بررسی اشتباهات 7 سال اخیر مورد تجدیدنظر قرار دهد و به سوی سیاست‌ها و ائتلاف‌هایی جدید که عناوین آن عقب‌نشینی از ناتو است، حرکت کند. آمریکایی‌ها، ترکیه را در سوریه درگیر کردند تا مانع از رفتن آن به شرق برای دسترسی به ذخایر طبیعی‌اش باشند، بدون آنکه ترکیه را به عنوان یک عضو «معتبر» در ناتو و باشگاه اروپایی به رسمیت بشناسند. اهداف آمریکا کاملا محقق شده است؛ تخریب سوریه، بی‌ثبات و ناامن کردن ترکیه و ایجاد تهدید برای وحدت ارضی و دموگرافی این کشور. از این‌رو به فریادها و درخواست‌های کمک رئیس‌جمهور اردوغان از ناتو، هیچ‌گونه پاسخی داده نمی‌شود.