فرونشست زمین در دشت مرودشت به ۱۰ سانتیمتر رسیده؛ پدیده‌ای که در اطراف تخت‌جمشید نیز دیده شده و به عنوان یک تهدید این بنای جهانی را در معرض خطر قرار داده است. از چند سال قبل شکاف‌هایی در زمین‌های مجاور تخت‌جمشید و دشت مرودشت مشاهده‌ شده که نگرانی‌های کارشناسان را درباره خطرات احتمالی آن در پی داشته است. فرضیه‌های مختلفی درباره دلایل وقوع این پدیده‌ها وجود دارد که برداشت بی‌رویه آب کشاورزی از سفره‌های زیرزمینی از جمله دلایل فرونشست‌ها و شکاف زمین مطرح‌ شده است. وجود این فرونشست‌ها و افزایش آن به عنوان یک تهدید برای مجموعه جهانی تخت‌جمشید به شمار می‌رود که باید هرچه سریع‌تر مسؤولان در این باره چاره‌اندیشی کنند. سال گذشته بار دیگر زمین‌شناسی فارس مطالعاتی را در دشت مرودشت پیرامون فرونشست زمین انجام داد که یکی از محدوده‌های این مطالعات، زمین‌های اطراف تخت‌جمشید است. این سازمان اعلام کرد فرونشست زمین پدیده‌‌ای بحرانی است که سال‌هاست گریبان فارس را گرفته و هر سال باعث ایجاد مشکلات زیادی برای دشت‌های استان می‌شود. بر اساس مطالعاتی که سازمان زمین‌شناسی استان فارس انجام داده، بازهم شاهد فرونشست زمین در دشت مرودشت هستیم که محدوده تخت‌جمشید نیز از این پدیده در امان نمانده، آن هم نه یک سانتیمتر بلکه ۱۰ سانتیمتر. در این میان مدیر مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی جنوب کشور(مرکز شیراز) به مهر گفت: در سال گذشته مطالعات وضعیت فرونشست در دشت مرودشت توسط این سازمان آغاز شد. بر اساس آخرین آماری که به دست آمده، رانش زمین یا همان فرونشست به ۱۰ سانتیمتر در دشت مرودشت رسیده است. طهمورث یوسفی افزود: متاسفانه بر اساس آخرین آماری که به دست آمده، رانش زمین یا همان فرونشست در دشت مرودشت به ۱۰ سانتیمتر رسیده که محدوده تخت‌جمشید نیز از این امر مستثنا نبوده است. وی با تاکید بر اینکه افزایش سالانه فرونشست حتی به اندازه 4 میلیمتر هم آژیر خطر است، ادامه داد: افزایش ۱۰ سانتیمتری فرونشست در این محدوده نگران‌کننده است زیرا بر این باوریم که حتی 4 میلیمتر هم در سال زیاد است. مدیر مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی جنوب کشور (مرکز شیراز) گفت: بررسی‌ها و مطالعات مرکز زمین‌شناسی منطقه جنوب، علت عمده ایجاد درز و شکاف‌ها را در دشت مرودشت و اطراف تخت‌جمشید افت شدید سطح آب زیرزمینی بر اثر برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی می‌داند. یوسفی بیان کرد: از این رو بر جامعه امروزی لازم است که از استفاده بی‌رویه از منابع طبیعی بویژه آب، دست برداشته و به سوی استفاده عقلانی و مدیریت پایدار بهره‌برداری از منابع آب رو آورد. وی درباره چگونگی فرونشست زمین بیان کرد: افزایش روزافزون بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی بویژه در حوضه‌هایی که با پهنه‌های آبرفتی، دریای کم عمق یا دریاچه‌ای تحکیم‌نیافته انباشته شده‌ است، می‌تواند به نشست یا فروریزش سطح زمین منجر شود. وی با تاکید بر اینکه وضعیت فرونشست زمین در دشت مرودشت نگران‌کننده است، گفت: در این راستا ضروری است دستگاه‌های ذی‌ربط هرچه سریع‌تر نسبت به مدیریت استفاده از سفره‌های آب‌ زیرزمینی اقدام کنند در غیر این صورت با مشکلاتی روبه‌رو خواهیم شد. در این رابطه پژوهشگر، زمین‌شناس و عضو هیات علمی دانشگاه شیراز نیز گفت: متاسفانه طی چند سال گذشته یکی از  خطراتی که مجموعه جهانی تخت‌جمشید را تهدید می‌کند پدیده نشست زمین است که تحت تاثیر فعالیت‌های انسانی از قبیل برداشت بی‌رویه آب زیرزمینی رخ داده است. پروفسور عزت‌الله رئیسی با اشاره به اینکه وضعیت فرونشست زمین در اطراف تخت‌جمشید و نقش رستم نگران‌کننده است، ادامه داد: کشاورزی‌های بی‌رویه و برداشت آب از سفره‌های آب‌ زیرزمینی در دشت مرودشت و اطراف تخت‌جمشید باعث ایجاد پدیده فرونشست شده است. وی با بیان اینکه وضعیت تمام دشت‌های استان فارس نگران‌کننده است، بیان کرد: با وجود اینکه وضعیت فرونشست در کل استان نگران‌کننده است اما نباید از این موضوع غافل شد در صورتی که کوچک‌ترین مشکلی برای مجموعه جهانی تخت‌جمشید به وجود آید دیگر نمی‌توان کاری کرد. این استاد دانشگاه به دلایل ایجاد این فرونشست‌ها اشاره کرد و افزود: افت شدید سطح آب زیرزمینی (حدود ۱۰ تا ۱۵ متر)، بروز خشکسالی شدید طی این سال‌ها و همچنین مساعد بودن آبخوان برای نشست (وجود لایه‌های ریزدانه رسی) موجب شد تا نشست در محوطه نقش رستم و بعضی منازل مسکونی در روستای شول، خود را به صورت ترک‌خوردگی دیوارها و حتی جابه‌جایی سقف بعضی از خانه‌ها نشان دهد و مردم محلی را دچار وحشت و اضطراب کند. وی تاکید کرد:  باید برداشت از چاه‌های پمپاژ در محدوده حریم تخت‌جمشید و نقش رستم محدود شود تا افت سطح آب زیرزمینی متوقف شود.