هر چند بحران کمبود آب موضوعی فراگیر در سراسر کشور است اما بی‌برنامگی و عدم توجه به روش‌های صحیح مصرف آب در بخش‌های مختلف بویژه در بخش کشاورزی بر جنبه‌های مختلف این بحران در استان خراسان شمالی افزوده است.  به گزارش تسنیم از بجنورد، 8 دشت از 11 دشت استان خراسان شمالی از مناطق ممنوعه بهره‌برداری آب است و هم‌اینک بخش وسیعی از شهرها و مناطق استان خراسان شمالی با معضل کم‌آبی دست و پنجه نرم می‌کند.  مقابله با بحران کم‌آبی و استفاده نادرست از منابع آب در استان خراسان شمالی، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و فنی و تدوین سند‌های علمی است که هنوز در دست‌اندازهای اداری و تحقیقاتی مانده است.  وضعیت منابع آبی در خراسان شمالی شاید کمی بحرانی‌تر از بسیاری از استان‌های کشور است؛ برداشت‌های بی‌رویه و غیرمجاز از منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی در این استان، منابع آب را با کاهش مواجه کرده و موجب شده وزارت نیرو، توسعه بهره‌‌برداری از منابع آب زیرزمینی در 8 دشت از 11 دشت استان را ممنوع اعلام کند. خالی بودن بخش عمده‌ای از سدها، کاهش بارندگی‌ها و عوامل مختلف دیگر ضرورت توجه ویژه به بحران کمبود آب را در استان نشان می‌دهد.  یکی از راه‌حل‌های مدیریت آب در استان تدوین سند آب است.  80 درصد منابع تجدیدشونده آب در استان در حال مصرف است و مردم استان بویژه روستاییان با مشکلات فراوانی به منظور تامین آب شرب، کشاورزی و دام‌‌های‌شان مواجه هستند.  تنش آبی در برخی شهرستان‌ها بشدت احساس می‌شود به نحوی که در ماه‌های پایانی سال گذشته فرماندار شهرستان شیروان از کاهش 40 درصدی بارش در شهر شیروان خبر داد. این مقام مسؤول در نشستی اعلام کرد سد بارزو 28 درصد آب ذخیره دارد که بنابر احتیاج سازه سد به این میزان آب ذخیره، نمی‌توان خروجی داشت و این یعنی زنگ خطر برای شیروان!  چندی پیش استاندار خراسان شمالی در شورایی که به منظور صیانت از منابع آبی استان تشکیل شده بود، اظهار داشت: فرهنگ استفاده درست و بهینه از منابع آب استان در بخش‌های مختلف کشاورزی، صنعت و شرب باید نهادینه شود چرا که تنها با تکیه بر دستورالعمل‌ها و مصوبات نمی‌توانیم این موضوع را مدیریت کنیم.  وی افزود: باید از فضاهای فرهنگی موجود برای ترویج فرهنگ کاهش مصرف آب و همراهی مردم برای برخورد با تخلفات این حوزه بهره‌مند شویم، چرا که منابع آبی گذشته تجدید نخواهد شد و باید با توجه به وضعیت منابع آبی موجود برای آینده برنامه‌ریزی کنیم.   صالحی ادامه داد: برای پیگیری سیاست‌های استان مانند ایجاد تونل سبز در مبادی ورودی شهرها و گسترش فضاهای سبز باید گیاهانی کشت شود که نیاز آنها به آب کم باشد و شهرداران به این موضوع توجه داشته باشند. تاکید می‌کنم اقدامات ما در چارچوب سیاست‌گذاری‌های نظام جمهوری اسلامی و بر اساس قوانین، دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های دولت در حال انجام است. استاندار خراسان شمالی با تاکید دوباره بر بهره‌مندی از دانش روز دنیا تصریح کرد: اعتبارات استان باید به گونه‌ای هدایت شود تا ماشین‌آلات و فناوری‌های به کار رفته در بخش کشاورزی و صنعت، به‌روزرسانی و از هدررفت منابع آبی در این بخش‌ها جلوگیری شود همچنین سازمان‌های جهاد کشاورزی و صنعت، معدن و تجارت استان گزارشی مبنی بر اینکه چه نوع صنایع و کشت‌هایی باید در استان حمایت شود، ارائه دهند.  وی مطرح کرد: پیگیری برنامه کشت جایگزین باید به گونه‌ای باشد که با اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی، همراهی مردم را به دنبال داشته باشد و راهکارهای جبران خسارات این کشت جایگزین برای کشاورزان نیز احصا شود، چرا که ممنوعیت صرف، مشکلی را حل نمی‌کند و ما باید در کنار ممنوعیت، مشارکت مردم را هم داشته باشیم و با فرهنگسازی، سیاست مصونیت از منابع آبی تعقیب شود.   یک کارشناس جغرافیا نیز در گفت‌وگو با رسانه‌ها با بیان اینکه با وجود سرمایه‌گذاری‌های کلان انجام شده در سال‌های گذشته، خشکسالی‌ها، برداشت‌های اضافه از ذخایر آب‌های زیرزمینی و تخریب کیفیت منابع آب از طریق آلودگی‌های صنعتی و شهری، کودها و سموم شیمیایی بر نگرانی ناشی از محدودیت کمی و کیفی منابع آب افزوده است، اظهار داشت: این در حالی است که عدم توازن بین منابع و مصارف آب در بسیاری از نقاط کشور بویژه هنگام خشکسالی، مشکل کم‌آبی را به بحران تبدیل کرده است.   وی با اشاره به  اهمیت آب و نقش آن در برنامه‌های توسعه پایدار می‌گوید: آب نقش کلیدی در تأمین و انتقال نهاده‌های اصلی بخش‌های کشاورزی، صنعت، خانگی و بهداشت دارد، از این رو یکی از ارکان‌ اصلی توسعه پایدار، امنیت غذایی و سلامت افراد است.  معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی هم با اشاره به مشکلات موجود سر راه تدوین سند آب استان می‌گوید: برنامه‌های تدوین سند تهیه و به وزارت جهاد کشاورزی ارسال شده است و منتظر اجرای آن هستیم. تشکری با بیان اینکه یکی از مشکلات موجود در بخش آب استان، نبود اطلاعات از میزان تحویل آب به کشاورزان است، می‌افزاید: باید اطلاعات دقیقی در این باره کسب شود و کشاورز بداند برای یک هکتار چقدر آب می‌تواند در اختیار داشته باشد. به نظر می‌رسد لزوم تدوین سند جامع استفاده از منابع آبی استان برای بهره‌مندی دقیق از اطلاعات منابع آب و چگونگی تخصیص آن در بخش‌های مختلف یکی از نیازهای ضروری استان است که در صورت عدم پیگیری می‌تواند بحران آب استان را به یکی از مسائل حاد در سال‌های آینده تبدیل کند.

کم‌آبی فراتر از بحران است
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان شمالی  معتقد است: با توجه به اهمیت موضوع آب، برنامه سازگاری با کم‌آبی با جدیت در سطح ملی پیگیری می‌شود، چرا که کم‌آبی فراتر از بحران بوده و مقابله با آن نیازمند برنامه‌ریزی مستمر و مداوم است.  محمدحسین علی‌نیا افزود: با توجه به نگاه ویژه استاندار به موضوع آب، برنامه سازگاری با کم‌آبی قبل از ابلاغ دستورالعمل کشوری، در خراسان شمالی اعلام و پیگیری شد و بنا داریم دستورالعمل و بخشنامه‌های کارگروه ملی متناسب با ظرفیت‌ها و وضعیت کنونی استان بومی‌سازی شود. وی افزود: برای گسترش فرهنگ مصرف بهینه منابع آبی، حضور رسانه‌ها بویژه صداوسیما باید پررنگ باشد و همچنین از روحانیون و ائمه جماعت می‌خواهیم برای ترویج این فرهنگ و هشدار و یادآوری موضوع کم‌آبی به مردم، به این قضیه ورود داشته باشند.