محسن پورعرب: اخباری که تا چندی پیش چندان اهمیتی نداشت این روزها به واسطه گسترش فضای مجازی رنگ و لعاب دیگری به خود گرفته است. در ماه‌های گذشته که تب آمار سازمان‌های داخلی درباره نرخ طلاق و ازدواج و زاد و ولد داغ بود، به موازات آن برخی خبرها در فضای مجازی اهمیت بررسی دلایل این آمارها را بیشتر کرد.
از جمله این خبرها می‌توان به توئیت همسر «بیل گیتس» اشاره کرد که شیب سقوط زاد و ولد در ایران و آمریکا را با یکدیگر مقایسه کرده بود. بررسی‌ها نشان می‌دهد متاسفانه به دلیل برخی عوامل نرخ زاد و ولد در ایران کاهش پیدا کرده است و در مقابل این شیب در آمریکا از حال و روز بهتری برخوردار است. در کنار این خبر که برخی واکنش‌ها را نیز به همراه داشت، این روزها رخنه سبک و سیاق و شیوه زندگی غربی در جامعه ما باعث شده است افراد در برخی موارد نگهداری از حیوانات را به جای فرزند ترجیح دهند. موضوع تمایل افراد به داشتن حیوانات خانگی که در چند سال گذشته در جامعه ما گسترش پیدا کرده و کانون توجه سطوح گوناگون جامعه قرار گرفته، از جمله آسیب‌هایی تلقی می‌شود که هنوز فراگیر نشده است اما به نظر می‌رسد دارای شیب صعودی است که از امروز باید برای آن فکر کرد؛ موضوع مهمی که به طور مستقیم با مباحث زندگی
ایرانی – اسلامی سروکار داشته و دارد.
پت یا فرزند؟
پرسش اینجاست که چرا برای مقابله با آسیب‌ها و نفوذ تفکرات نادرست غربی باید منتظر رسیدن موضوع به مرز بحران باشیم؟ چرا همیشه در پی نوشدارو پس از مرگ سهراب هستیم؟ چندی پیش به واسطه رصد اخبار سایر رسانه‌ها تیتر یک نشریه‌ای مورد توجهم قرار گرفت؛ «نجات بچه‌ها در زلزله!» این عنوان باعث شد دقیق‌تر موضوع را مورد بررسی قرار دهم. بر خلاف انتظار، نگارنده مطلب توضیحاتی را درباره نحوه مراقبت از پت یا همان حیوان خانگی در زمان وقوع زلزله ارائه داده بود. مطلبی که برای دارندگان حیوانات خانگی از اهمیت بالایی برخوردار است. اما براستی استفاده از واژه «بچه‌ها» برای حیوانات خانگی صحیح است؟ آیا یک حیوان خانگی می‌تواند مانند یک کودک خلأهای یک زندگی را پر کند و ایفای نقش داشته باشد؟ بدون شک در شرایط کنونی موانع اقتصادی موجود باعث شده جوانان نتوانند بموقع تشکیل زندگی دهند و از این رو برای تجربه برخی از حس و نقش‌ها به نگهداری از حیوانات خانگی رو می‌آورند. در همین باره امیرمحمود حریرچی، جامعه‌شناس به «وطن‌امروز» می‌گوید: تب استفاده از حیوانات خانگی در جامعه هنوز بین زوجین و خانواده‌ها داغ نشده و بیشتر در جوانان مجرد مشاهده می‌شود، البته هستند خانواده‌هایی که به نگهداری از حیوانات خانگی علاقه‌مندند اما هنوز حیوان خانگی در جامعه ما جایگزین فرزند نشده است.
همیشه وارونه
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به این موضوع که به دلیل ضعف در فرهنگ‌سازی همیشه در پیروی از تفکرات ورودی به جامعه وارونه عمل می‌کنیم، اظهار داشت: اگر موضوع استفاده از پت یا همان حیوانات خانگی را در جوامع غربی مورد بررسی قرار دهیم، به نکات جالبی می‌رسیم. به باور وی، در غرب سالمندان نخستین گروه از افرادی هستند که از حیوانات خانگی به عنوان مونس یا یک محافظ استفاده می‌کنند. گروه بعدی برخی خانواده‌ها هستند که به الگوبرداری از برخی ایده‌ها برای تکامل رشد فرزندشان از حیوانات خانگی استفاده می‌کنند. اما گروه سومی هم هستند که نفوذ حیوانات خانگی به زندگی آنها بیشتر بوده و مانند فرزندان از آنها مراقبت می‌شود. حریرچی با بیان این مطلب که متاسفانه استفاده از حیوانات خانگی در جامعه ما بیشتر در بین برخی اقشار خاص رایج شده است، خاطرنشان کرد: بندرت می‌توان در کوچه و خیابان‌های جوامع غربی جوانان مجردی را مشاهده کرد که به دنبال خود یک حیوان خانگی به راه انداخته باشند اما این موضوع در جامعه ما برعکس دیده می‌شود. متاسفانه استفاده از حیوانات خانگی در جامعه تبدیل به یک پز اجتماعی شده و شکل و شمایل لاکچری به خود گرفته است. جوانان ایرانی که علاقه‌مند به داشتن حیوانات خانگی هستند، ایده داشتن حیوانات خانگی را وارونه درک کرده‌اند. وی همچنین می‌گوید: امروز در جامعه ما نوع حیوان خانگی نشان از سطح ثروت و کلاس فرد دارنده حیوان است؛ برخی در راستای تجمل‌گرایی از توله شیر و سمندر و حیوانات گران‌‌قیمت نگهداری می‌کنند و حتی اسامی خاصی را هم برای آنها در نظر می‌گیرند! عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی می‌افزاید: برخلاف جوامع غربی که از حیوان خانگی به عنوان یک مکمل استفاده می‌شود، جوانان جامعه ما از حیوان خانگی به‌خاطر رفع کمبود محبت نگهداری می‌کنند.
به هر روی، تفسیر و فهم نادرست از دیدگاه دیگر جوامع درباره موضوعات زندگی همیشه جامعه ما را مورد هجوم قرار داده است، بنابراین تسهیل شرایط ازدواج و فرزندآوری، گسترش رسوم گذشته درباره اهمیت فرزند در خانواده و فرهنگ‌سازی نهادهای متولی در امور خانواده پیش از اینکه چنین موضوع‌هایی به مرز بحران برسد، می‌تواند اثربخش باشد.