عباس شریفی: تاکنون تعاریف متفاوتی از واژه پوپولیسم عنوان شده است و وجه مشترک همه آنها را می‌توان در عبارت عوام‌فریبی خلاصه کرد. در این میان صاحب‌نظری پوپولیسم را اینگونه معنا کرده است: به یک معنا پوپولیسم یعنی ترجیح منافع کوتاه‌مدت کم به منافع بلندمدت زیاد. خب! چه وقت جامعه و سیاست‌گذار به چنین وضعی تمایل پیدا می‌کنند؟ به نظر من وقتی که اعتماد متقابل کاهش یافته باشد. وقتی نهادهای واسطی که اعتماد را بین مردم و دولت به معنای عام آن ایجاد می‌کنند تضعیف شوند، عملا مردم اعتمادی به وعده‌‌های نسیه نمی‌کنند و مطالبات کوچک اما سریع‌الوصول را می‌طلبند و طرف مقابل هم مجبور است همان را تأمین کند و برنامه‌‌های بلندمدت را فدای تحقق اهداف کوتاه‌مدت کند تا قدرتش را حفظ کند.
تلخی طرح تحول سلامت با افزایش تعرفه‌ها
طرح تحول سلامت را می‌توان یکی از طرح‌‌های پرسروصدای دولت نامید که به عنوان دستاوردی بزرگ از سوی حامیان دولت معرفی می‌شد. روحانی معتقد بود این طرح تخصیص بخشی از پول یارانه‌ها به بخش درمان و بهداشت به جای توزیع مستقیم آنها بین مردم است. این طرح ابتدا با هدف کاهش پرداخت مردم از جیب، سعی در جذب منابع برای افزایش پوشش بیمه‌ای مراجعان به بیمارستان‌های دولتی داشت. جهانگیری در آن ایام معتقد بود بالای 90 درصد اهداف طراحی شده طرح تحول سلامت، نه صرفا بر اساس گزارش وزارت بهداشت، بلکه بر اساس گزارشات متعددی که به دولت رسیده، با موفقیت کامل محقق شده است. وی یکی از مهمترین اهداف طرح را کاهش هزینه‌‌های درمان در بیمارستان‌های دولتی می‌دانست و اذعان می‌داشت در شهرها این رقم به6 درصد و در روستاها به 3 درصد رسیده است. چندی نگذشت که با پرده‌برداری از کتاب اصلاح شده تعرفه‌‌های نسبی خدمات درمانی، بتدریج واقعیت‌ها نمایان شد و خیلی زود شیرینی وعده‌ها جای خود را به تلخی واقعیت‌ها داد و تعرفه‌‌های درمانی 2، 3 و بعضا 4 برابر شدن را تجربه کرد.
نارضایتی‌ها از طرح تحول
مرکز پژوهش‌‌های مجلس در گزارشی که 30 خرداد 95 به مجلس ارائه کرد، با بیان اینکه طرح تحول سلامت تعهداتی فراتر از ظرفیت فعلی اقتصاد ایران ایجاد کرده، نظام سلامت ایران را هنوز هم در انتظار اصلاحاتی نظیر اجرای سیستم ارجاع و پزشک خانواده دانست. کسری‌های ایجادشده در منابع این طرح باعث شد دولت مجبور به انتشار اوراق قرضه 8 هزار میلیارد تومانی برای جبران بدهی سازمان بیمه سلامت به بیمارستان‌ها و مراکز ارائه خدمت شود. در پی این اقدام بار دیگر موجی از انتقادات نسبت به سیاست‌های اقتصادی نظام سلامت کشور ایجاد شد. اقتصاددانان به نام کشور، با دیدگاه‌های مختلف سیاسی با انتشار یادداشت‌ها و مصاحبه‌‌‌هایی به نقد سیاست‌های اقتصادی نظام سلامت پرداختند. در موضوع اوراق قرضه بالاخره اصل آنها به همراه سودشان باید یک روز پرداخت شود؛ چطور قرار است این اتفاق بیفتد؟ جز اینکه بالاخره دولت مجبور خواهد شد پول چاپ کند و تورم به بار آورد؟ تشکل‌های دانشجویی نیز بار دیگر با ورشکسته خواندن طرح تحول، این طرح را گردابی که بزودی صنعت و تولید را غرق می‌کند، برشمردند. با این حال وزیر بهداشت این انتقادات را رد می‌کرد و با زیر سوال بردن مستندات دقیق منتشر شده از سوی منابع رسمی به انکار حقیقت می‌پرداخت. در این رابطه رجوع به برنامه ثریا در تاریخ 24 آذر 95 و چالش مجری با وزیر بهداشت بر سر اسناد ارائه شده قابل توجه است. عصبانیت قاضی‌زاده‌هاشمی به عنوان وزیر بهداشت دولت یازدهم در مواجهه با واقعیت‌های رقم خورده، بیش از پیش میزان پایبندی دولت تدبیر به تدبیر را به رخ می‌کشید.
افزایش پرداختی از جیب مردم
با در نظر گرفتن تعریف عنوان شده از پوپولیسم که بیانگر ترجیح منافع کوتاه‌مدت کم به منافع بلندمدت زیاد بود، به‌رغم اینکه در گام اول، طرح تحول سلامت پرداختی مردم در بخش بستری دولتی را از 30 به 10 درصد رساند اما در مرحله سوم با 5/2 برابر شدن تعرفه‌ها پرداختی مطلق مردم نسبت به قبل 50 درصد افزایش پیدا کرد که در این میان هرچند پرداختی نسبی مردم از 10 درصد به 6 درصد کاهش پیدا کرد اما پرداختی مطلق افزایش داشت. در واقع دولت با بازی کردن با نسبت‌ها و به حاشیه راندن پرداختی مطلق از جیب مردم به دستاورد‌‌سازی برای خود همت گمارد. از طرفی امروز از تبلیغات گسترده طرح تحول سلامت و بیمه سلامت همگانی که از آن به عنوان مهمترین دستاورد دولت تدبیر در حوزه رفاه نام برده می‌شد چیزی جز یک ویرانه باقی نمانده است. از ابتدای آبان‌ماه امسال، پول ویزیت و داروی بیمه‌شدگان صندوق بیمه رایگان همگانی سازمان بیمه سلامت، «آزاد» محاسبه می‌شود، مگر هنگامی که از خدمات مراکز دولتی استفاده کنند اما این تازه اولین پیامدهای ظاهر شده از این دستاورد است و این جمله شاید به بهترین وجه به توصیف وعده‌‌های دولت تدبیر و امید می‌پردازد: «شاخصه اساسی پوپولیسم این است که راهکارهای تأمین منابع وعده‌هایش را یا نمی‌داند یا نمی‌گوید یا راستش را نمی‌گوید».