واردات «بز اوراسیا» از اسپانیا به یکی از محرومترین شهرستانهای کرمان در کنار رونق قسمتی از اقتصاد مردم محروم شهرستان قلعهگنج موجب بازگشت دوباره مردم به روستاها و ارتزاق آنها شده است. قبل از اینکه قلعهگنج پایلوت اقتصاد مقاومتی در کشور شود، این شهرستان به جای اینکه با داشتههایش شناخته شود، به واسطه کپرنشینی و محرومیتش در ذهن مردم سایر مناطق کشور نقش بسته بود اما در جنوبیترین شهرستان استان کرمان که بیشترین پیامدهای ناشی از خشکسالی را در سالهای اخیر شاهد بوده است، حالا اتفاقهای جدیدی در حال رخ دادن است. احیای پتانسیلهای محلی و حمایت از تولیداتی که در این منطقه امکان تولید دارد، قلعهگنج را به الگوی اقتصاد مقاومتی تبدیل کرده است. نمیتوان ادعا کرد با اجرای طرحهای اقتصاد مقاومتی از سال ۹۴ تاکنون این شهرستان به یک باره متحول شده و فقر و محرومیت از آن رخت بربسته است اما حداقل گامهای نخست محکم بوده و پشت هر کدامش فکر و ایده وجود داشته است. هنوز هم کپرنشینی و محرومیت در این شهرستان وجود دارد و تنها راه فقرزدایی از چنین شهرستانهایی تکیه بر توان و استعدادهای اقتصادی محلی است. خشکسالی در این منطقه طی سالهای اخیر چنان زندگی را بر مردم سخت کرده است که برخی از روستاییان برای رهایی از تنگناهای زندگی به شهرهای بزرگ یا روستاهایی که هنوز آب دارند مهاجرت کردهاند. قلعهگنج به دلیل وجود باتلاق جازموریان از گذشته تا چندی قبل به داشتن مراتع گسترده و مرکز دامداری استان معروف بوده است اما خشکسالی پس از اینکه جازموریان را به کلی خشک کرد موجب تلف شدن دامهای بومی منطقه نیز شد. استانداری کرمان که برای رهایی مردم این منطقه از محرومیت تلاش میکرد پس از برگزاری جلسات متعدد در این شهرستان، طرحهای مختلفی از جمله رونق صنایع دستی، ایجاد اقامتگاههای بومگردی و بهبود وضعیت دامداری را به عنوان راههای برونرفت از وضعیت فعلی در دستور کار قرار داد و در همین راستا، چندی قبل اقدام به واردات 3 هزار راس دام از نوع «بز اوراسیا» کرد. همزمان نیز یک مجتمع بزرگ دامداری در این منطقه احداث شد که کار احداث این مرکز پرورش بز از سال ۹۴ در 3 فاز آغاز شد. وسعت این مرکز حدود ۲۰ هکتار است و حالا مردم این شهرستان پرورش این گونه بز را راهی برای امرار معاش خود یافتهاند و کار پرورش این دام با جدیت بیشتری توسط مردم محلی در حال انجام است. قلعهگنج ۷۰ هزار نفر جمعیت دارد که ۸۰ درصد از این افراد روستایی هستند و بسیاری از روستاییان به سوی پرورش دام صنعتی گرایش پیدا کردهاند و پرورش دام سنتی در حال فراموشی است. محمد یکی از افرادی است که بعد از مهاجرت از روستای چاهشاهی در قلعهگنج بار دیگر به این روستا بازگشته است. وی میگوید: پس از معرفی این طرح، من به همراه همسرم به روستا بازگشتیم، از قبل درخواست اجرای این طرح را داده بودم و با همکاریای که انجام شد بلافاصله پرورش بز اوراسیا را با ۲۵ راس آغاز کردیم و حالا پس از چند سال شاهد توسعه دامداری خود هستیم. وی افزود: در حال حاضر جدا از دامهای بزرگتر، ۱۹ بزغاله از ۱۲ راس بز داریم و خوشبختانه با توجه به اینکه این نژاد اصلاح شده است و محصول خوبی میدهد نسبت به آینده شغلی بسیار خوشبین هستیم و بازدهی خوبی را شاهدیم. زهرا یکی دیگر از اهالی روستاهای قلعهگنج است که پدرش از مدتها قبل بخشی از دامداری سنتی خود را به پرورش این نوع بز اختصاص داده است و حالا همه فرزندانش از شهر برای کمک به وی به روستا آمدهاند. این دختر قلعهگنجی که تحصیلکرده رشته علوم دامی است، میگوید: بز اوراسیا در کنار اینکه دارای شیری چربتر از گونههای محلی است، در مقابل بیماریها نیز مقاوم و چندقلوزا است و بازدهی مطلوبی در زمینه فرآوردههای دامی دارد. هنوز هم در قسمتی از دامداری بز بومی نگهداری میشود اما بزودی تمام دامداری به پرورش بز اصلاح نژاد شده اختصاص مییابد. وی افزود: خوشبختانه درآمد خانواده افزایش یافته و زمینه اشتغال برای همه افراد خانواده مهیا شده است. پیش از این دامداری که شغل اصلی مردم بود به صورت سنتی انجام میشد و خشکسالی موجب کاهش شدید مراتع و از بین رفتن امکان دامداری شده بود، بسیاری از دامهای بومی تلف شده بودند و مردم برای ادامه زندگی به شغلهای کاذب و فعالیت در شهرهای اطراف رو آورده بودند. خشکسالی دیگر آبی برای کشاورزی باقی نگذاشته و از سوی دیگر عدم رعایت الگوی کشت بسیاری از کشاورزان را نیز با مشکل جدی مواجه کرده است. رئیس سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان در گفتوگو با مهر اظهارداشت: تسهیلات مورد نیاز به متقاضیان پرورش این نوع دام اختصاص مییابد و حمایت لازم نیز انجام میشود. در کنار مجتمع بزرگ دامداری که در منطقه احداث شده است و باید توسعه یابد، یکی از سیاستهای مهم ما افزایش دامداریهای مردمی است که در سال جاری این روند دنبال خواهد شد. سیدیعقوب موسوی بیان کرد: این نوع بز از اسپانیا وارد شده است و میتواند روزانه در هر نوبت صبح و عصر 3 لیتر شیر با چربی ۵ درصد بدهد که در مجموع 6 لیتر شیر در روز است، ضمن اینکه چندقلوزا بوده و جمعیتش در بازه زمانی کوتاه زیاد میشود. وی تصریح کرد: این نوع بز برای نخستین بار وارد کشور شده است و خوشبختانه بازدهی بسیار مطلوبی را هم داشته و نماد کامل اقتصاد مقاومتی و یک حرکت مناسب برای رونق روستاها است. موسوی به خشکسالی بیسابقه در قلعهگنج اشاره کرد و بیان داشت: دیگر دامداری سنتی در این منطقه با توجه به خشک شدن مراتع و کمبود آب توجیه ندارد و باید دامداری به شکل صنعتی دنبال شود و در این راستا هماکنون با ارائه تسهیلات، حمایت خوبی از مردم انجام میشود و از متقاضیان دعوت میکنیم در این راستا سرمایهگذاری کنند.
تسهیلات مورد نیاز در اختیار روستاییان قرار میگیرد
فرماندار قلعهگنج اظهارداشت: مجتمع دامداری قلعهگنج با کمک بنیاد مستضعفان در شهرستان راهاندازی شده و توانسته است در مدت کوتاه اقتصاد منطقه را متحول کند. عطار ناوکی افزود: امکان افزایش ظرفیت دام این مرکز وجود دارد و بزودی با سرمایهگذاریهای انجام شده کارخانههای صنعتی بالادستی نیز در شهرستان راهاندازی میشود و در نهایت با توجه به پتانسیلهای بومی منطقه، دامداران منتفع میشوند. وی تصریح کرد: هدف از این طرح محرومیتزدایی و تقویت اقتصاد مقاومتی است که نمود این کار در روستای چاهشاهی بخوبی دیده میشود و تعداد قابل توجهی از مردم مشغول به کار شدهاند. فرماندار قلعهگنج ادامه داد: در سال جاری نیز تسهیلات به متقاضیان داده میشود و هدف افزایش واحدهای تولید دام است. وی بیان کرد: این مجتمع پیش از این 3 هزار دام داشت اما اکنون تعداد دامها به ۴ هزار و ۷۰۰ راس رسیده است.