فهیمه اسماعیلی: روایتی داستانی از زندگی حضرت امام محمد باقر علیهالسلام برای نوجوانان به قلم «علیاصغر عزتیپاک» عباراتی است که روی جلد رمان «باغهای همیشه بهار» به چشم میخورد؛ کتابی که نشر سوره مهر در مجموعه «قصه نیکان» منتشر کرده و با توضیحاتی که روی جلد آن آمده، حرفی باقی نمیگذارد که مخاطب با یک رمان نوجوان روبهرو است. اما بهتر است قبل از اینکه بخواهید برای تهیه کردن یا نکردن این اثر تصمیم بگیرید، چند خطی که در ادامه خواهد آمد را بخوانید. رمان «باغهای همیشه بهار» در واقع 3 روایت از شخصیتهایی است که با واسطه یا بیواسطه با امام پنجم شیعیان مواجه بودند و خواننده در این اثر با روایتهایی از زبان «جابر بن عبدالله انصاری»، «جابر بن یزید جعفی» و «عطاء بن عبدالله تمیمی» با امام باقرالعلوم(ع) آشنا میشود. در همین گام نخست به نظر میرسد عزتیپاک به دقت از پس روایت شخصیت اصلی برآمده و او را از زبان 3 راوی که زوایای مختلفی را بازگو میکنند، معرفی میکند و از این منظر ابعاد مختلفی را به خوانندهاش نمایانده است. زبان و نثری که در این رمان خواننده با آن روبهرواست، به قدری محکم است که نهتنها مخاطب نوجوان بلکه مخاطب بزرگسال نیز با آن ارتباط برقرار میکند و نمیتواند کتاب را کنار بگذارد. این اتفاقی است که در کمتر متنی خواننده با آن مواجه میشود، زیرا نویسنده با تسلط کامل بر زبان توانسته اثری یکدست خلق کند و نثری جذاب را برای اثرش انتخاب کند؛ نکتهای که سبب میشود خواننده از خواندن رمان لذت ببرد و تجربهای متفاوت از مطالعه اثری دینی کسب کند. همواره خلق اثر دینی یکی از موضوعات پرمناقشه در جهان داستان بوده، بویژه در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی با ورود جریانی مذهبی به عرصه داستاننویسی، شاهد چالشی به نام خلق داستان دینی بودهایم؛ اتفاقی که سبب شده بحثها و گفتوگوهای بسیاری حول موضوع داستان دینی و بررسی امکان وقوع چنین داستانی شکل بگیرد اما یکی از موضوعاتی که اغلب داستاننویسان بر آن اتفاق نظر دارند، حفظ حریم معصومین علیهمالسلام در روایت داستان است، از این رو شاهدیم در رمان «باغهای همیشه بهار»، عزتیپاک به این خط قرمز توجه کرده و بدون اینکه روایتی مستقیم از زبان امام باقر(ع) نقل کند که مبادا نسبتی غیرواقع و غیرمستند به معصوم داده باشد، تمام روایتش را از زبان شخصیتهای فرعی که محضر امام را درک کردهاند و البته از خاندان وحی نیستند، بازگو کرده است. نکتهای که درباره تاریخی بودن اثر باید به آن اشاره کرد، مسأله حفظ جذابیت اثر است؛ در این کتاب خواننده با اثری یکنواخت و کسلکننده روبهرو نیست، بلکه در واقع اثری با اوج و فرودهای مناسب و گرههای داستانی منطقی را شاهد است که همین سبب میشود تجربه خواندن یک اثر دینی موفق را شاهد باشد. اثری که در کنار معرفی و نمایاندن چهره یکی از ائمه معصومین(ع)، پیش از آن اثری داستانی و جذاب برای خواننده نوجوان و حتی بزرگسال خواهد بود. در واقع عزتیپاک تنها مقداری حدیث و روایت را در اثرش قرار نداده تا بخواهد اثری مرتبط با شخصیت حضرت باقرالعلوم(ع) خلق کند، بلکه به نظر میرسد پیش از آن، به نوشتن یک قصه فکر میکرده و بعد از آن وجوهی از شخصیت امام پنجم را در اثرش گنجانده است. در صورتی که با مراجعه به انتهای کتاب و بخش «منابع» میتوان به دامنه مطالعات و تحقیقات نویسنده پی برد که برای خلق یک اثر نوجوان تا چه میزان مطالعه داشته تا بتواند از نظر مستندات دستگیره محکمی داشته باشد و این مسأله خیال خواننده را از نظر مستند بودن کتاب راحت میکند. ساختار سهپردهای طرح این رمان نیز به خاطر قابل تفکیک بودن خطوط پیرنگ آن، برای آنهایی که میخواهند با مفهوم پیرنگ آشنا شوند نکته مثبت و درخور توجهی است که این نیز از نکات مثبت اثر علیاصغر عزتیپاک است که میتواند در کنار نثر و زبان فاخر اثر از منظر فنی و تکنیکی نیز مورد توجه قرار گیرد و به عنوان یک مورد موفق به آن اشاره شود.
«سرود سالهای عاشقی» عنوان فصل دوم این کتاب است که از زبان «جابر بن یزید جعفی» از نزدیکان امام باقر(ع) که از سوی امام دستور دارد تا تظاهر به جنون کند، روایت میشود. به نظر میآمد با توجه به حال و هوای حاکم بر کتاب عنوان این فصل برای اسم کتاب انتخاب بهتری میتوانست باشد، در حالی که عنوان فصل اول با اندکی تغییرات برای عنوان اصلی اثر انتخاب شده است. حالا که این خطوط را مطالعه کردید توصیه میکنم کتاب را به بهانه نوجوان خود تهیه کنید اما خودتان هم از لذت همراهی با متنی سرشار از عاطفه و احساس که در آن تصویری از امام پنجم را به نمایش گذاشته، بهره ببرید. شاید بیراه نباشد بگوییم شناخت عموم مخاطبان از ائمه محدود به مناسبتهای مذهبی است ولی با این اثر خواننده (در هر سنی) میتواند شناختی نسبی از امام معصوم پیدا کند. رمان نوجوان «باغهای همیشه بهار» اثر علیاصغر عزتیپاک در ۱۸۴ صفحه با قیمت ۱۵ هزار تومان از سوی نشر سوره مهر روانه بازار کتاب شده است.